Lufutumuku Sambu Na Bantu Ya Lunungu Tavanda
“Mono kele ti kivuvu na Nzambi . . . nde lufutumuku sambu na bantu ya lunungu ti bantu ya kukonda lunungu tavanda.”—BISALU 24:15, NW.
“YONSO ya diboko na nge kemona na kusala, sala yau ti ngolo na nge yonso, sambu na Schéol kisika nge kekwenda, ata kisalu, ata lukanu, ata nzayilu to mayele kele ve.” (Longi 9:10, NW) Na mwa bangogo yai ya kusolama mbote, Ntotila ya mayele Salomo ketendula dyambu mosi ya bambandu ya bantu yonso kekutanaka na yau yantika kubwa na disumu ya bibuti na beto ya ntete, Adami ti Eva. Konso muntu, kukatula ata mosi ve, kesukaka na lufwa—mvwama to nsukami, ntotila to muntu mpamba, nkwikami to muntu ya kukonda kwikama. Ya kyeleka, lufwa “meyalaka bonso ntotila.”—Roma 5:17, NW.
2 Ata nkutu kutoma ya mpa ya kimunganga, lufwa kelanda dyaka kuyala bonso ntotila tii bubu yai. Ata nkutu yau kele dyambu ya ngituka ve, bankaka lenda kulemba nitu ntangu bau kekutana ti mbeni yai ya ntama. Sambu na inki? Yau kele sambu ntama, na bamvula 1920, la Société Watch Tower kusamunaka nsangu yai nde: “Mafuku ya bantu ya kezinga bubu yai tafwa ve.” Mafuku ya bantu yina talenda kuvanda banani? “Mameme” ya Yezu kutubilaka na kingana na yandi ya mameme ti bankombo. (Matayo 25:31-46) Bantu yango ya kufwanana na mameme kubikulamaka nde bau tamonana na ntangu ya nsuka, mpi kivuvu na bau tavanda ya kuzinga mvula na mvula na paladisu ya ntoto. Na nima ya bantangu, bansadi ya Nzambi kubakaka mbakisa ya kuluta mbote ya kisika ya “mameme” yango na kati ya balukanu ya Yehowa. Yau kuzabanaka nde bantu yai ya bulemfu fwete kukabwana na “bankombo,” bantu ya ntu ngolo, mpi na nima ya mbungulu ya bayai, mameme tabaka ntoto ya Kimfumu kisika yina kubongisamaka sambu na bau.
Kuvukisama ya Bantu Yina Mefwanana na Mameme
3 Kubanda 1935, ‘mpika ya kwikama mpi ya mayele’ mekudipesaka na kusosa bantu yina mefwanana na mameme mpi na kukotisa bau na kati ya kimvuka ya Yehowa. (Matayo 24:45; Yoane 10:16) Bakristu yango ya kelongama mebakisa nde ntangu yai Yezu kele na kuyala na Kimfumu ya zulu ya Yehowa mpi nde ntangu kefinama na luzaku sambu na nsuka ya ngidika ya bima yai ya mbi mpi sambu na kukota na nza ya mpa kisika lunungu fwete kuyala. (2 Piere 3:13; Kusonga 12:10) Na kati ya nza yina ya mpa, bangogo ya kusyamisa ya Yezaya talungana: “Yandi tasukisa mpenza lufwa kimakulu.”—Yezaya 25:8, NW.
4 Sambu nsuka ya nza ya Satana mefinama, bakristu ya mefwanana na mameme kezola mpenza kuzinga tii ntangu bau tamona lunungu ya luyalu ya Yehowa na ntangu ya mbungulu ya mefinama ya Babiloni ya Nene mpi ndambu ya nkaka ya nza ya Satana. (Kusonga 19:1-3, 19-21) Sambu na bamingi na kati na bau, yau kusalamaka ve mutindu yina. Bamingi na kati ya bayina kuvandaka ti kivuvu ya kuvanda na kati ya “mafuku” ya bantu yina tafwa ve mefwaka mpenza. Bamosi kuzwaka lufwa ya bumbangi na baboloko sambu na kyeleka mpi na baka ya konsantrasio to na maboko ya bankwikidi ya nku. Bankaka kufwaka na bisumbula to na bikuma ya mebingama ya kyeleka—maladi mpi kinunu. (Nkunga 90:9, 10; Longi 9:11) Ya kyeleka, bankaka dyaka tafwa na ntwala ya nsuka. Inki mutindu bau tamona kulungana ya lusilu ya nza ya mpa kisika lunungu tayala?
Kivuvu ya Lufutumuku
5 Ntumwa Polo kupesaka mvutu ntangu yandi vandaka kutuba na ntwala ya Feliksi, guvernere ya Roma. Mutindu Bisalu 24:15 (NW) kemonisa yau, Polo kutubaka ti kikesa yonso nde: “Mono kele ti kivuvu na Nzambi . . . nde lufutumuku sambu na bantu ya lunungu ti bantu ya kukonda lunungu tavanda.” Kivuvu ya lufutumuku kepesa beto kikesa na ntwala ya bampasi ya ngolo. Na nsadisa ya kivuvu yina, bampangi na beto yina kebelaka mpi yina kemonaka bonso nde bau kefwa takatula kivuvu ve. Ata bau kufwa, bau kezaba nde kwikama na bau tabaka nsendo. Na nsadisa ya kivuvu ya lufutumuku, bampangi na beto ya babakala mpi ya bankento ya kikesa ya kekutana ti lufwa na maboko ya banyokudi kezaba nde banyokudi yango takuka ve kununga. (Matayo 10:28) Ntangu mambere mosi ya dibundu mefwa, beto kevandaka na mawa ya kuvidisa muntu yango. Na ntangu yau yina kaka, kana yandi kele mosi na kati ya mameme ya nkaka, beto keyangalala na mutindu nkundi na beto ya kimpeve kumonisaka kwikama tii na nsuka mpi kele na kuvunda ntangu yai, na kivuvu ya kubaka makwisa na nza ya mpa ya Nzambi.—1 Tesalonika 4:13.
6 Ee, kivuvu ya lufutumuku kele ndambu mosi ya mfunu ya lukwikilu na beto. Kansi, sambu na inki kivuvu na beto na lufutumuku kele ya kuluta ngolo, mpi banani kekabula kivuvu yango?
7 Ngogo ya Kigeleki ya mebalulama na “lufutumuku” kele a·naʹsta·sis, yina kesongidila ntetentete “kutelema.” Yau kemonisa kibeni kutelema na kati ya bafwa. Dyambu ya kusimbidila, ngogo “lufutumuku” kele ve na kati ya Masonuku ya Kiebreo, kansi kivuvu ya lufutumuku memonisama kuna pwelele. Beto kemona yau, mu mbandu, na bangogo ya Yobi kubasisaka na kati ya bampasi na yandi nde: “Ah! Kana nge bumbaka mono na kati ya Schéol, . . . kana nge tudilaka mono dilaka mpi yibukaka mono!” (Yobi 14:13, NW) Kiteso mosi, na Ozea 13:13 (NW), beto ketanga nde: “Na diboko ya Schéol mono tagulusa bau; na lufwa mono takatula bau. O Lufwa, wapi ngolo na nge ya kufwila bantu? O Schéol, wapi bampasi na nge?” Na 1 Korinto 15:55, ntumwa Polo kusadilaka bangogo yai mpi kumonisaka nde mbikudulu ya ndungunu lufwa talungana na nzila ya lufutumuku. (Ya kyeleka, na kapu yai, Polo vandaka kutubila lufutumuku sambu na kwenda na zulu.)
Bankwikidi “ya Menungisama”
8 Na disolo na yandi na ntwala ya Feliksi, yina metubilama na paragrafe 5, Polo ketuba nde lufutumuku sambu na bantu ya lunungu ti bantu ya kukonda lunungu tavanda. Bantu ya lunungu yina tafutumuka kele banani? Ya kyeleka, muntu ata mosi ve kubutukaka ya lunungu. Beto yonso kele bansumuki tuka lubutuku, mpi beto kesalaka masumu na luzingu na beto ya mvimba—yina mekumisaka beto bantu yina melunga na kufwa, sambu na bikuma zole. (Roma 5:12; 6:23) Kansi, na kati ya Biblia beto kemona ntubilu “kunungisama.” (Roma 3:28, NW) Yau ketubila bantu yina, ata nkutu bau kele bantu ya kukonda kukuka, mezwa ndolula ya masumu na bau na Yehowa.
9 Ntubilu yango kesadilamaka mbala mingi na kutadila Bakristu ya kusolama, yina kele na kivuvu ya zulu. Na Roma 5:1 (NW), ntumwa Polo kutubaka nde: “Awa ya beto menungisama na nsadisa ya lukwikilu, bika beto yangalala na ngemba ti Nzambi na nzila ya Mfumu na beto Yezu Kristu.” Bakristu ya kusolama yonso menungisamaka sambu na lukwikilu. Lukwikilu na inki? Bonso Polo kutendulaka yau na bunda na mukanda ya Roma, yau kele lukwikilu na Yezu Kristu. (Roma 10:4, 9, 10) Yezu kufwaka muntu ya kukuka mpi na nima yandi kufutumukaka mpi kutombukaka na zulu sambu na kutambika mbalu ya luzingu na yandi ya bumuntu ya kukuka sambu na mambote na beto. (Baebreo 7:26, 27; 9:11, 12) Ntangu Yehowa kundimaka kimenga yina, ya kyeleka, Yezu kukatulaka bantu na kimpika ya disumu ti lufwa. Bayina kemonisa lukwikilu na ngidika yai kebakila yau mambote mingi. (1 Korinto 15:45) Na nsadisa ya ngidika yango, babakala mpi bankento ya kwikama kele na kivuvu ya kubaka luzingu mosi yina tasukisama ve na mbeni yina ya mbi: lufwa.—Yoane 3:16.
10 Na nsadisa ya kimenga ya lugulusu ya Yezu, bakristu ya kusolama ya kwikama, ya menungisama, kele na kivuvu ya kyeleka ya kufutumuka bigangwa ya kimpeve yina tafwa ve bonso Yezu. (Kusonga 2:10) Lufutumuku na bau metubilama na Kusonga 20:6 (NW), yina ketuba nde: “Muntu yonso yina kefutumuka na lufutumuku ya ntete kele muyangi mpi santu; lufwa ya zole kele na kiyeka ve na zulu na bau, kansi bau tavanda banganga ya Nzambi mpi ya Kristu, mpi bau tayala bonso bamfumu kumosi ti yandi bamvula funda mosi.” Yai kele lufutumuku sambu na kwenda na zulu. Kansi, beto simba nde Biblia kebinga yau “lufutumuku ya ntete,” yina kemonisa nde bantu mingi ya nkaka tafutumuka.
11 Na Baebreo kapu 11, Polo kutubilaka ndonga ya nda ya bansadi ya Nzambi, yina kuzingaka na ntwala ya ntangu ya Bukristu, ya kumonisaka lukwikilu ya ngolo na Yehowa Nzambi. Bau mpi kuvandaka na lukwikilu na lufutumuku. Na mvese 35 ya kapu yina, Polo ketubila balufutumuku na mutindu ya bimpa ya kusalamaka na nkenda ya Izraele, na kutubaka nde: “Bankento kuyambaka bafwa na bau na nsadisa ya lufutumuku; bantu ya nkaka kunyokamaka sambu bau kubuyaka lugulusu na nsadisa ya nkudulu mosi, sambu nde bau kubaka lufutumuku ya kuluta mbote, NW.” Bambangi yango ya kwikama ya ntama vandaka kukinga ti nzizidi lufutumuku yina ya mbote kuluta yina ya kusalamaka, mu mbandu, na nzila ya Elia to ya Elisa. (1 Bantotila 17:17-22; 2 Bantotila 4:32-37; 13:20, 21) Kivuvu na bau vandaka ya lufutumuku na kati ya nza mosi kisika bansadi ya Nzambi tanyokwama ve sambu na lukwikilu na bau, nza mosi kisika bankento tavidisa ve bantu na bau ya zolwa. Ya kyeleka, bau vandaka kukinga kufutumuka na bafwa na kati ya nza yau yina mosi ya mpa ya beto ketudila kivuvu. (Yezaya 65:17-25) Yehowa kusongaka bau ve mambu mingi ya metala nza ya mpa mutindu yandi mesonga beto. Kansi, bau kuzabaka nde yau takwisa, mpi bau vandaka zola kukota na yau.
Lufutumuku Sambu na Kuzinga na Ntoto
12 Keti beto fwete kutadila lufutumuku ya babakala ti bankento ya kwikama ya ntwala ya ntangu ya Bukristu na kati ya nza ya mpa bonso ndambu ya lufutumuku ya bantu ya lunungu? Mvutu kemonana mpenza ee, sambu Biblia ketubila bau bonso bantu ya lunungu. Mu mbandu, longoki Yakobi ketubila bakala mosi ti nkento mosi ya ntangu ya ntama yina kunungisamaka. Zina ya bakala kuvandaka Abrahami, nkaka ya Baebreo. Na yina metala yandi, beto ketanga nde: “ ‘Abrahami kukwikilaka na Nzambi, mpi yandi kutangamaka bonso muntu ya lunungu,’ mpi yandi kubingamaka ‘nduku ya Yehowa.’ ” Zina ya nkento kuvandaka Rahabi, muntu ya Izraele ve yina kumonisaka lukwikilu na Yehowa. Yandi “kunungisamaka” mpi kukumaka mambere ya dibuta ya Ebreo. (Yakobo 2:23-25, NW) Ya kyeleka, babakala ti bankento ya ntangu ya ntama ya kumonisaka lukwikilu ya ngolo na Yehowa mpi na balusilu na yandi mpi ya kusikilaka ya kwikama tii na lufwa kunungisamaka na Yehowa sambu na lukwikilu na bau, mpi na ntembe ve bau tabaka kabu na ‘lufutumuku ya bantu ya lunungu.’
13 Kansi, inki beto tatuba sambu na bantu ya mefwanana na mameme bubu yai, bayina kele na kivuvu ya kuzinga na ntoto, ya kekudipesa na Yehowa mpi ya kefwa ya kwikama na ntangu yai ya nsuka? Keti bau tabaka kabu na lufutumuku ya bantu ya lunungu? Yau kemonana mpila yina. Kibuka ya nene ya bantu ya kwikama ya mutindu yina kumonamaka na mbonameso na ntumwa Yoane. Beto simba mutindu yandi ketubila bau: “Mono monaka, mpi, tala! kibuka mosi ya nene ya bantu, yina ata muntu mosi ve takuka kutanga, ya mekatuka na bansi yonso mpi na makanda yonso mpi na mabuta yonso mpi na bandinga yonso, ya kutelema na ntwala ya kiti ya kimfumu mpi na ntwala ya Mwana ya Dimeme, na bamvwela ya mpembe; mpi bau vandaka ti mandalala na maboko na bau. Mpi bau vandaka kuboka na ndinga ya ngolo kukonda nsuka nde: ‘Lugulusu kele na Nzambi na beto ya mevanda na kiti ya kimfumu, mpi na Mwana ya Dimeme.’ ”—Kusonga 7:9, 10, NW.
14 Beto simba nde bantu yai ya lembami mesyamisama mpenza na lugulusu na bau, ya bau kepesa na Yehowa mpi na Yezu, “Mwana ya Dimeme.” Kuluta dyaka, bau kele ya kutelema na ntwala ya Yehowa mpi ya Mwana ya Dimeme, bau yonso na mvwatu ya mpembe. Sambu na inki mpembe? Kigangwa mosi ya zulu ketubila Yoane nde: “Bau meyobisa bamvwela na bau mpi bau mekumisa yau mpembe na menga ya Mwana ya Dimeme.” (Kusonga 7:14, NW) Na kati ya Biblia, mpembe kele kidimbu ya mvedolo, lunungu. (Nkunga 51:7; Daniele 12:10; Kusonga 19:8) Kumonana ya kibuka ya nene melwata bilele ya mpembe kesongidila nde Yehowa ketadila bau bonso bantu ya lunungu. Inki mutindu yau lenda kusalama? Sambu, bonso yau kumonanaka, bau meyobisa bamvwela na bau na menga ya Mwana ya Dimeme. Bau kemonisa lukwikilu na menga ya Yezu Kristu ya kutyamukaka mpi ebuna bau menungisama bonso banduku ya Nzambi ti kivuvu ya kuguluka na mpasi ya nene. Yau yina, Mukristu yonso ya kwikama, ya mekudipesaka na Nzambi, ya kele mambere ya “kibuka ya nene” yina kefwa na ntwala ya mpasi ya nene lenda kundima kuzwa kabu na lufutumuku sambu na kuzinga na ntoto ya bantu ya lunungu.
15 Lufutumuku yango metendulama na Kusonga kapu 20 mvese 13 (NW), na bangogo yai: “Mbu kupesaka bafwa ya kuvandaka na kati na yau, lufwa ti Hadès kupesaka bafwa ya kuvandaka na kati na yau, mpi bau kusambisamaka konso muntu na kutadila bisalu na yandi.” Ya kyeleka, na ntangu ya Kilumbu ya nene ya Kusambisa ya Yehowa ya bamvula funda mosi, bayina yonso kele na mbambukilu ya Nzambi tafutumuka—yau vanda bantu ya lunungu to bantu ya kukonda lunungu. (Bisalu 17:31) Kansi, mutindu yau tavanda kuluta mbote sambu na bantu ya lunungu! Bau keyita kuzinga na nzila ya lukwikilu. Bau kele ti bangwisani ya mbote na Yehowa mpi ketula ntima na kulungana ya balukanu na yandi. Bambangi ya lunungu ya kufwaka na ntwala ya Ntangu ya Bukristu tafutumuka na kati ya bafwa na mpwisa mpenza ya kuzaba inki mutindu balusilu ya Yehowa na yina metala Nkuna kulunganaka. (1 Piere 1:10-12) Bayina na kati ya mameme ya nkaka ya Yehowa ketadila bonso bantu ya lunungu na ntangu na beto tabasika na mazyamu na mpwisa mpenza ya kumona Paladisu ya ntoto ya bau vandaka kutubila ntangu bau vandaka kusamuna nsangu ya mbote na ngidika ya bima yai. Yau tavanda ntangu ya kyese ya inki mutindu!
16 Na Kilumbu ya mfundusu yina ya bamvula funda mosi, inki ntangu mpenza bayina kufwaka ya kwikama na bamvula yai ya nsuka ya ngidika ya bima ya Satana tafutumuka? Biblia ketuba yau ve. Kansi, keti yau mefwana ve na kuyindula nde bayina metangama bantu ya lunungu mpi ya kefwa na ntangu na beto tafutumuka na ntwala mpi mpila yina bau talenda kuvukana ti kibuka ya nene ya bantu yina taguluka na Harmagedoni na kisalu ya kuyamba bambandu ya bantu ya ntete yina tafutumuka na bafwa? Ee, ntembe kele ve!
Kivuvu Mosi ya Kepesa Nsyamisa
17 Kivuvu ya lufutumuku kepesaka ngolo ti nsyamisa na Bakristu yonso bubu yai. Kana beto kusikila ya kwikama, dyambu mosi ve ya kukonda kukana mpi mbeni mosi ve lenda kubotula beto nsendo na beto! Mu mbandu na kati ya Annuaire des Témoins de Jéhovah ya 1992, na lutiti 177, kele ti bafoto ya Bakristu ya kikesa ya Ethiopie yina kufwaka na kisika ya kubuya lukwikilu na bau. Disolo ya bafoto yango ketuba nde: “Beto ketula kivuvu na kumonisa dyaka baluse yai na lufutumuku.” Inki dibaku yau tavanda ya kuzabana ti bantu yai mpi bankaka mingi yina kumonisaka kwikama ya kiteso mosi na ntwala ya lufwa!
18 Inki beto tatuba sambu na bayina ya beto zolaka mingi mpi bampangi na beto yina, sambu na kinunu to maladi taluta ve mpasi ya nene? Na nsadisa ya kivuvu ya lufutumuku, bau kele na makwisa ya kuluta kitoko kana bau sikila ya kwikama. Beto mpi, kana beto monisa lukwikilu na kimenga ya lugulusu ya Yezu ti kikesa yonso, beto kele na makwisa ya kuluta kitoko. Sambu na inki? Sambu, bonso Polo, beto ketula kivuvu na “lufutumuku ya bantu ya lunungu ti bantu ya kukonda lunungu.” Na ntima na beto ya mvimba, beto kevutula matondo na Yehowa sambu na kivuvu yai. Ya kyeleka, yau kepusa beto na kuvutukila bangogo yai ya muyimbi Bankunga: “Beno samuna nkembo [ya Nzambi] na mabuta yonso, bisalu na yandi ya ngyituka na bantu yonso. Sambu Yehowa kele muntu ya nene mpi yandi melunga na kukembisama.”—Nkunga 96:3, 4, NW.
[Study Questions]
1. Inki mvwandilu bantu kekutana na yau yantika kubwa na disumu ya Adami na Eva?
2. Sambu na inki bantu ya kwikama ya nkaka lenda kulemba nitu na ntangu yai ya nsuka?
3. Na inki kisalu bansadi ya Nzambi mekudipesaka kubanda 1935?
4. Ata nkutu bau kuvandaka mpenza na kivuvu ya kumona lunungu ya luyalu ya Yehowa na Harmagedoni, inki kukuminaka bamingi na kati ya mameme ya nkaka?
5, 6. Inki makwisa kele sambu na bayina, ya kuvandaka na kivuvu ya kuzinga na ntoto, ya mefwaka na ntwala ya Harmagedoni?
7. Lufutumuku kele inki, mpi inki mikapu kemonisa bukyeleka na yau?
8, 9. (a) Inki mutindu bantu ya kukonda kukuka lenda kubaka kabu na lufutumuku ya bantu ya lunungu? (b) Na nsadisa ya inki beto mebaka kivuvu ya luzingu yina tasuka ve na lufwa?
10, 11. (a) Inki lufutumuku kekinga Bakristu ya kusolama ya kwikama? (b) Bakristu bansambidi ya ntangu ya ntama vandaka na kivuvu na inki mutindu ya lufutumuku?
12. Keti bantu ya kwikama ya ntwala ya ntangu ya Bukristu kunungisamaka? Tendula.
13, 14. (a) Inki mutindu beto kezaba nde Bakristu ya kele ti kivuvu ya kuzinga na ntoto lenda kunungisama? (b) Inki yau kesongidila sambu na bau?
15. Sambu bantu ya lunungu ti bantu ya kukonda lunungu tafutumuka, inki kele mambote ya lufutumuku ya bantu ya lunungu?
16. Inki beto lenda kutuba na yina metala lufutumuku na Kilumbu ya Kusambisa ya bayina kefwa na ntangu na beto?
17, 18. (a) Inki nsyamisa kivuvu ya lufutumuku kepesa? (b) Inki beto mepusama na kusamuna na yina metala Yehowa?
[Caption on page 1]
[Bangyufula]
[Caption on page 1]
Keti Nge Lenda Kutendula?
◻ Inki mikapu kesadisa beto na kutula kivuvu na lufutumuku sambu na kuzinga na ntoto?
◻ Na nsadisa ya inki Bakristu kenungisama bubu yai?
◻ Inki mutindu kivuvu ya lufutumuku kepesa beto kikesa ti nsyamisa?