KAPU KIA 17
‘Nukivangamesena Muna Lukwikilu Lueno Luavauka’
‘Wau nukuvangamesena muna lukwikilu lueno luavauka kikilu . . . Nusikila muna zola kwa Nzambi.’ —YUDA 20, 21.
1, 2. Nkia salu osalanga? Ekuma kinin’o mfunu?
YINDULA vo mu sala wina ye fululu kiawonso mu tunga e nzo. E salu kolo kiayantika, mvu miayingi kisalwa kuna sentu. Kana una vo e salu kiampasi, kansi mu toma kwenda kina. Kana nkutu nkia diambu dilenda bwa, kulendi kio yambula ko, kadi kiamfunu muna zingu kiaku kia kusentu. Ekuma? E kuma kadi e nzo otunganga ya ngeye kibeni.
2 Yuda wa nlongoki wayika salu tufwete sala kia kivangamesa yeto kibeni. Vava kavovesa Akristu ‘basikila muna zola kwa Nzambi,’ wasonga mpe una balenda wo vangila: ‘Nuyivangamesena muna lukwikilu lueno luavauka kikilu.’ (Yuda 20, 21) Nkia mpila olenda kivangamesena yo kumika lukwikilu lwaku kimana wasikila muna zola kwa Nzambi? Yambula twafimpa mambu matatu malenda kusadisa mu kivangamesa muna mwanda.
KUMIKA LUKWIKILU MUNA NKANIKINU MIANSONGI MIA YAVE
3-5. (a) Nkia ngindu zabendomoka mu kuma kia nkanikinu mia Yave kalenda kotesa Satana muna ntim’aku? (b) Aweyi tufwete badikilanga nkanikinu mia Nzambi? Nkia nluta tulenda baka muna badika mio? Yika e nona.
3 Edi diantete, tufwete kumika lukwikilu lweto muna nsiku mia Nzambi. Muna nkanda wau, nkanikinu miayingi miansongi mia Yave olongokele mu kuma kia fu ya nkal’ambote. Aweyi obadikilanga mio? Satana lenda kubendomona mu badikila nkanikinu ye nsiku mia Yave nze nkaku ampasi. Wau vo ntambu wau watwasa nluta muna Edene, o toma wo sadilanga mpe o unu. (Etuku 3:1-6) Nga oyambula vo ntambu wau wabwisa? Ngeye ozaya una ovanga.
4 Muna bong’e nona: Yindula vo wele kangala muna kiana yo lwaka vana mfinda yazala ye nti ye mvuma zambote, kansi mwene vo yazungwa lumbu lwa nsende. Kuna lubantiku, olenda yuvula ekuma bazungila mfinda yoyo ye lumbu lwa nsende yo badikila lo vo ke lwakala kwandi mfunu ko. Kansi, vava otoma tala muna mfinda, mwene nkosi ovemanga yo vava ona kevempola. Owau lenda bakula vo e lumbu lolo etininu. Nga vena ye ntantu okukondelelanga nze bulu kiansisi? Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Nulungalala, nuyingila: o ntantu eno Nkadi ampemba, nga nkosi ankwinti ovemanga, kend’avavi ona kevempola.”—1 Petelo 5:8.
5 Satana ovemanga yo kwend’avavi ona kevempola. Wau vo Yave kazolele ko twabakama kwa Satana, Wasikidisa nsiku milenda kututanina muna ‘ntambu’ mia kimpumbulu kiaki. (Efeso 6:11) Ikuma vo, konso ntangwa tuwanga nsiku mia Nzambi, tufwete mio badikilanga vo sinsu kia zola kwa S’eto ezulu okututaninanga. Vava tubadikilanga nsiku mia Nzambi mu mpila yayi, mikala nze tininu diasikila, diakiese. Yakobo wa nlongoki wasoneka: ‘Vo i ndion’okengelelanga muna nsiku aziku a vevoka, yo sikilanga mo, . . . okala ye kiese muna mana kevanganga.’—Yakobo 1:25.
6. Nkia mpila yambote tulenda kumikina lukwikilu lweto muna nsiku ye nkanikinu miansongi mia Nzambi? Yika e nona.
6 Zingila ngwizani ye nsiku mia Nzambi i mpila yambote tulenda kumikina lukwikilu lweto muna ngangu za Munsìa-nsiku ye nsiku miandi. Kasikil’owu, sungamena “nsiku a Kristu” ye nkanikinu wa longa akaka ‘mambu mawonso kakanikina.’ (Ngalatia 6:2; Matai 28:19, 20) Akristu bezitisanga mpe nkanikinu wa kutakana mu sambila yo kumika ungudi wau. (Ayibere 10:24, 25) Samba kwa Yave ye nsi a ntima, umosi mpe muna nkanikinu mia Nzambi. (Matai 6:5-8; 1 Tesalonika 5:17) Avo tukangalele muna nkanikinu miami, tulenda bakula vo luludiku lwamfunu mivananga. Muna lemvokelanga mio, tulenda kala ye kiese ye luyangalalu luna katulendi solola ko mu nza yayi yambi. Vav’obadikanga e nluta olenda baka muna zingila ngwizani ye nsiku mia Nzambi, nga lukwikilu lwaku ke lukumamanga ko?
7, 8. O Nkand’a Nzambi aweyi ufiaulwisilanga awana betokananga vo nanga ke belenda zindalala mu mvu miayingi ko?
7 Ezak’e ntangwa, akaka betokananga vo kuna sentu mpasi dikala mu lemvokela e nsiku mia Yave. Wonga wa bwa bemonanga. Avo i wau oyindulanga, sungamena e mvovo emi: “Omono i Yave wa Nzambi aku, on’okulong’oma ma mfunu, yo kufila muna nzila in’ofwete kwenda. Ekwe, kele vo wawunikina nkanikinu miame! O luvuvamu luaku luadi kala nze nzadi, o unsongi waku nze mavuku ma kalunga.” (Yesaya 48:17, 18) Nga obadikanga lufiaulwisu lwa mvovo miami?
8 Muna sono kiaki, Yave okutusonganga nluta tulenda baka muna lemvokela nsiku miandi. Avo tulemvokele nsiku miami, nluta miole tutambula. Wantete, luvuvamu lweto lukala nze maza ma nkoko avuvama, mekukulanga. Wazole, unsongi weto ukala nze mavuku ma kalunga. Avo telamene van’ekumu dia kalunga, yo mona mavuku mevindumukanga oko ye kuna, ka lukatikisu ko dilenda kufila mu yindula zingu kiakwele mvu. Ozeye wo vo mavuku ma kalunga mekal’aka yakwele mvu. Yave ovovanga vo o unsongi waku ulenda kala yakwele mvu avo wunikini nding’andi. Avo vangidi ngolo mu song’e kwikizi muna yandi, ke yambula ko vo wabwa! (Tanga Nkunga 55:22.) Nga nsilu wau wa lukasakeso ke ukumikini lukwikilu lwaku ko muna Yave ye nsiku miandi miansongi?
‘WENDA YAKUNA NZIKUKA’
9, 10. (a) Ekuma o zikuka kwinina mfunu muna zingu ki’Akristu? (b) O yindula oma ma mwanda aweyi ditwasilanga kiese?
9 E diambu diazole disonganga mfunu wa kumika lukwikilu lwaku, dina mu mvovo emi miavumunwinwa: “Twenda yakuna nzikuka.” (Ayibere 6:1) O zikuka diambu diamfunu muna zingu kia Nkristu. Kana una vo wantu kabalendi kituka alunga ko owau, balenda kala azikuka. Vana ntandu, vava Akristu bezikukanga bekalanga ye kiese kiayingi mu sadila Yave. Ekuma?
10 O Nkristu wazikuka muna mwanda, obadikilanga mambu nze una Yave kebadikilanga mo. (Yoane 4:23) Paulu wasoneka vo: “Akwa kinitu beyindulang’oma ma nitu; kansi akwa kimwanda, oma ma mwanda beyindulanga.” (Roma 8:5) O yindula oma ma nitu kiese kiandwelo kaka ditwasanga, kadi dilenda fila muntu mu kala nkw’eloko, lembi yindula oma ma kusentu yo sia mavwa va fulu kiantete muna zingu kiandi. O yindula oma ma mwanda kiese kiayingi ditwasanga, kadi dilenda fila muntu mu sia vuvu muna Yave wa ‘Nzambi a kiese.’ (1 Timoteo 1:11) O muntu wazikuka muna mwanda ovavanga yangidika Yave, okalanga ye kiese kana nkutu mu ntangwa mpasi. Ekuma? Kadi e mpasi zilenda kutuvana elau dia songa vo Satana nkwa luvunu, yo kutusadisa mu songa ziku yo yangidika S’eto ezulu.—Ngana 27:11; tanga Yakobo 1:2, 3.
11, 12. (a) Paulu adieyi kavova mu kuma kia “ngangu” za Nkristu? Ayeyi i nsas’a mvovo wasekolwa vo ‘sinswa’? (b) E nitu aweyi ifwete longelwa muna kulukiana yo kumama?
11 O muntu muna zikuka muna mwanda, kafwete longokanga. Fimpa e sono eki: “Madia mangolo, i m’awana bazikukidi, awana bena vo, muna diambu dia kulukila, i benena ye ngangu zau zasinswa bazaya mpambula za wete yo bi.” (Ayibere 5:14) Vava Paulu kayika ngangu zeto “zasinswa,” mvovo wa Kingerekia kasadila. Watoma sadilwanga muna fulu ya nsaka za esi Ngerekia muna tandu kiantete, ulenda sekolwa nze ‘longoka e nsaka za nana e nitu.’ O wau yindula edi divavwangwa muna longoka e nsaka zazi.
12 Ke tuwutukanga ye nitu yasinswa ko. Kasikil’owu, o nsedia ke bakulanga ndikuka moko ye malu mandi ko. Muna kuma kiaki, vava nsedia kenikunanga moko mandi yo wanda mo vana ndose andi osusumukanga ye wonga. Muna nikuna moko ye malu mandi, olonganga yovo sinsa e nitu andi malembe malembe. I bosi, o nsedia oyantika yavula, telama yo kangala.a Kansi, adieyi tuvova mu kuma kia nana nitu? Ovo mwene muntu ozeye timuka yo nana e nitu, ka lukatikisu ko osungamena vo, e nitu ye mianzi miandi miatoma longwa yo kumama. E ngangu za nana e nitu ke zikwizanga zau mosi ko, ntangwa yayingi ivavwanga mu longoka zo. Nkand’a Nzambi usonganga vo o longa yovo sinsa e nitu “mfunu andwelo” kwina. Disundidi o mfunu vo twalonganga yovo sinsa kimwanda kieto.—1 Timoteo 4:8.
13. Aweyi tulenda longela e ntona zeto?
13 Mayingi tufimpidi muna nkanda wau oma malenda kusadisa mu longa ngangu yovo ntona zaku kimana wasikila ye kwikizi muna Yave nze muntu wazikuka muna mwanda. Ekolo obakanga e nzengo za zingu kiaku kia lumbu ke lumbu, sambanga yo badika e nkanikinu ye nsiku mia Nzambi. Avo zolele baka nzengo za konso diambu dibwididi, ukiyuvula: ‘Nkia nkanikinu yovo nsiku a Nkand’a Nzambi usadilwanga muna diambu diadi? Aweyi ndenda mio sadila? Nkia mpila zingu kilenda yangidika Ese diame di’ezulu?’ (Tanga Ngana 3:5, 6; Yakobo 1:5.) Konso ntangwa osadila elongi diadi muna baka nzengo, ntona zaku olonganga. E diadi dilenda kusadisa kikilu mu kala wazikuka muna mwanda.
14. Nki’etima tufwete kala diau mu nungunuka muna mwanda? Nkia vonza tufwete sungamenanga?
14 Kana nkutu ozikukidi, vena ye mambu makaka lenda vanga mu nungunuka muna mwanda. O muntu muna nungunuka kafwete dianga una ufwene. Ikuma Paulu kavovela vo: “Madia mangolo, i m’awana bazikukidi.” E nsabi muna kumika lukwikilu lwaku i dianga madia mangolo ma mwanda. Ekolo osadilanga mana olongokanga, obaka e ngangu. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘Ngangu i diambu disundidi o mfunu.’ Muna kuma kiaki, tufwete yangalelanga e ludi kekutulonganga Es’eto. (Ngana 4:5-7; 1 Petelo 2:2) Kansi, ka tufwete kisana ye kitundidika ko mu kuma kia zayi wa ludi ye ngangu za Nzambi. Tufwete kifimpanga ntangwa zawonso mu kala ye ziku vo lulendo yovo lutovoko lw’akaka ka lukotele ko muna ntim’eto. Paulu wasoneka vo: “Nwiyitonta, kana mu lukwikilu nwina; nwiyizay’e ziku.”—2 Korinto 13:5.
15. Ekuma o zola kwinin’o mfunu muna nungunuka muna mwanda?
15 E nzo kana ifokokele tungwa, e salu kia lunga-lunga yo ke kisukanga ko. E salu kia vangulula yo lunga-lunga e nzo kiamfunu kikilu. Ezak’e ntangwa divavanga vo e nludi a nzo wasobwa. Adieyi tufwete vanga kimana twakala twazikuka yo simbinina kimwanda kieto? Zola i mbuta diambu. Tufwete kumika o zola kweto muna Yave ye kw’ampangi zeto z’akwikidi. Avo ka tuna ye zola ko, o zayi ye mavangu meto makondwa mfunu—mekala nze zu dia sengwa yovo ngunga. (1 Korinto 13:1-3) O zola kulenda kutusadisa mu kituka se Akristu azikuka yo kwamanana nungunuka muna mwanda.
SUNGAMENANG’E NSILU MIA YAVE
16. Satana nkia ngindu zambi kenungununanga? O Yave nkia nwaninwa katuvana?
16 Yambula twafimpa diambu diakaka dilenda kusadisa mu kumika lukwikilu lwaku. Muna kumama nze nlandi a Kristu, fwete tatidila e ngindu zaku. Satana wa nkuluntu a nza yayi, ovwidi ndekwa zafila wantu mu yima ngindu zambi, nze kuyibadikila vo kuna mfunu ko, kendalala yo dimbula e vuvu. (Efeso 2:2) E ngindu zazi za vonza kikilu kwa Nkristu, zilenda tezaneswa ye mbumbu ilenda fusisa e nzo za nti. Diakiese kikilu, kadi Yave watuvana e vuvu kina vo i nwaninwa kia mfunu kilenda kututanina.
17. Nkand’a Nzambi aweyi usongelanga mfunu a vuvu?
17 Nkand’a Nzambi nwaninwa ya mpila mu mpila ya mwanda uyikanga eyi tuvwidi o mfunu mu nwana ye Satana ye nz’andi. Kimosi muna nwaninwa yayi yamfunu i mpu a “vuvu kia luvuluku.” (1 Tesalonika 5:8) Ekesa kuna nz’ankulu wazayanga wo vo kalendi vuluka ko muna vita kele vo kena ye mpu ko. E mpu y’ekesa mu mbodi yavangilwanga yo fukwa nkanda wabala. E mpu yakakidilang’e mpunza ye maswanga malembi kota muna ntu. Nze una mpu yitaninanga o ntu, e vuvu kilenda tanina ngindu ye makani maku.
18, 19. Yesu nkia mbandu kasonga ya simbinina e vuvu? Aweyi tulenda kuntanginina?
18 Yesu wasonga mbandu ambote muna simbinina e vuvu. Sungamena mpasi kamona muna fuku wansuka wa zingu kiandi ova ntoto. Nkundi andi wanyekola mu kuma kia nzimbu. Wakaka wamvanina nkalu vo kanzeye ko. Akaka batina yo kunsisa yandi mosi. Nkangu wa nsi andi bantina, balomba kwa makesa ma Roma vo bamwesa e mpasi yo kumvonda. Dialudi vo, e mpasi kamona Yesu katusinga zo mona ko. Nki kiansadisa? Muna Ayibere 12:2 tutanganga vo: ‘Muna kiese kasidilwa, i kazizidil’e nti ampasi kavez’e nsoni, ovwende kuna koko kwalunene kwa kunda kia Nzambi.’ Yesu kavilakana ko “kiese kasidilwa.”
19 Nkia kiese kasidilwa Yesu? Elo, wazaya wo vo muna zizidila, wadi velelesa nkumbu a Yave yavauka. Wasonga e ziku vo Satana nkwa luvunu. E vuvu kiaki kiavana Yesu kiese kina kiansadisa mu zindalala. Wazaya wo mpe vo Yave osinga sambula nkal’andi ya kwikizi. Wasungamenanga mpe e kiese kiavutuka kwa S’andi. Vava kamweswanga e mpasi, Yesu wasungamenanga e kiese kiaki kiawonso. Diau adimosi mpe tufwete vanga. Yeto mpe kiese kiayingi twasilwa. Yave okutuzitisanga muna kutuvana elau dia velelesa nkumbu andi anene. Konso ntota ye mpasi zilenda kutubwila, yambula twasonga vo Satana nkwa luvunu muna sola Yave se Mfunu eto yo sikila muna zola kwa S’eto.
20. Adieyi dilenda kusadisa mu kala ye vuvu ye ngindu zambote?
20 Yave kena kaka wakubama ko mu senda selo yandi yakwikizi, kansi una mpe ye luzolo lwa vanga wo. (Yesaya 30:18; tanga Malaki 3:10.) Zolele lunganesa ezolela yambote ya ntima miau. (Nkunga 37:4) Ikuma vo sianga e sungididi muna ndungan’a nsilu mia Nzambi kuna sentu. Kuyambula ko vo ngindu zambi ye zabendomoka za nza ya Satana za yala ntim’aku. Avo mwand’a nza yayi uyantikidi kota muna ntima ye ngindu zaku, samba ye nsi a ntima kwa Yave, lomba “luvuvamu lua Nzambi, luna luviokele nyindu wawonso.” O luvuvamu lwa Nzambi luyingila ntima ye ngindu zaku.—Filipi 4:6, 7.
21, 22. (a) Nkia vuvu kia nkembo beyangalelanga “ndong’ayingi”? (b) Nkia nsilu wa Kikristu otoma yangalelanga? Adieyi i kani diaku?
21 Ekwe vuvu kiakiese ofwene sungamenanga! Avo u mosi muna “ndong’ayingi” aya “batuka muna mpasi zayingi,” sungamenanga e moyo osinga vwa kuna sentu. (Lusengomono 7:9, 14) Vava Satana ye nkuya miandi befwaswa, omona luvevoko luna kulendi bakula ko owau. Ozevo, nani wa zinga kala e zingu kia kondwa mpasi za Satana? Vava mpasi zifokoka, kiese kiayingi tukala kiau mu sala yo kitula ntoto se paradiso muna wisa kia Yesu ye 144.000 keyala yau kun’ezulu! Ekwe kiese tukala kiau vava mayela mawonso mesuka, yo tambula azolw’eto bena muna nkala yo zinga mu mpila ina kakana o Nzambi! Vava tukituka emvimba se wantu alunga, tumona ndungan’a nsilu wa “vevoka kwa nkembo a wan’a Nzambi” tutanganga muna Roma 8:21.
22 Yave zolele vo wavwa luvevoko luna kulendi yindula ko. Songa o lemvo, i nsabi muna vwa luvevoko lwalu. Nga ngolo zankatu ovanganga muna lemvokela Yave lumbu yawonso? Ve kikilu, kansi lukwikilu lwaku lwavauka okumikanga kimana wasikila muna zola kwa Nzambi tuka owau yakwele mvu!
a Akwa ngangu za nza bevovanga vo e ntona zeto zilenda kutusadisa twabakula una yikwa ya nitu eto isadilanga. Kasikil’owu, e ntona zazi zilenda kutusadisa mu sika makonzo yo meso mazima. Avo muntu ovidisi e ntona zazi, ke lenda diaka telama ko ngatu kangala yovo nikuka.