Uyikenga ye Nsambila Aluvunu
“Nuvaika vana bena, nwavauka, i kavovele o Yave, eki kiafunzuka, ke nuviakana kio ko.”—2 KORINTO 6:17.
1. O wantu akwa ziku adieyi bevavanga o zaya?
WANTU ayingi akwa ziku ke bazeye ludi ko mu kuma kia Nzambi ye una ukala e zingu kia wantu kuna sentu. Betokananga kwayingi wau vo ke bebakanga mvutu zasikila ko muna mambu mama. Ayingi bekitukanga se abundu a lusansu lw’akulu au, abundu a nsambila zaluvunu ye nkinzi mikendelekanga Mvangi eto. Nanga una ye esi nzo yovo yitu bekwikilanga vo vena ye bilungi bia tiya, yovo kwikila elongi dia Nzambi mu ntatu yovo dia mwanda ulembi fwanga ye malongi makaka maluvunu.
2. Mfumu za mabundu aweyi bevanganga? Nki ditwasanga?
2 Nani i nkwa kuma kia tombe kiaki kia mwanda? Kalukatikisu ko vo esi mabundu, musungula mabundu ye mfumu zau ana belonganga malongi ke mena betela ko ye ngindu za Nzambi. (Maku 7:7, 8) Muna kuma kiaki, ndonga bebanzanga vo Nzambi aludi besambilanga, avo tala, mana bevanganga kendeleka mekunkendelekanga. E nsambila aluvunu i mbuta kuma kia tombe kiaki kia mwanda.
3. Nani owokesanga e nsambila zaluvunu? Aweyi keyikilwanga muna Nkand’a Nzambi?
3 Vena ye vangwa kilembi monekanga kifilanga e nsambila aluvunu. Muna kuma kiandi, Paulu wa ntumwa wavova vo: ‘O nzambi a tandu kiaki ovondang’e meso ma minkondwa-lukwikilu kimana balembi temenwa kwa ntemo a nsangu zambote za nkembo a Kristu wa fwaniswa kia Nzambi.’ (2 Korinto 4:4) O “nzambi a tandu kiaki” i Nkadi Ampemba wa Satana. Yandi owokesanga e nsambila zaluvunu. Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “O Satana yandi kibeni, okukitulanga se mbasi a ntemo. Dianu vo, ediadi ke dianene ko, ovo selo yandi yayikitula nze selo ya ndungidi.” (2 Korinto 11:14, 15) Satana okitulanga edi diambi nze diambote yo fila wantu bakwikila oma maluvunu.
4. O Nsiku kavana o Nzambi kwa Isaele yankulu adieyi wavova mu kuma kia ngunza zaluvunu?
4 Ka di’esivi ko vo Nkand’a Nzambi utumbanga e nsambila aluvunu. Kasikil’owu, o Nsiku a Mose walukisanga o nkangu a Nzambi mu kuma kia ngunza zaluvunu. Konso ona olonga malongi maluvunu yo fila wantu basambila nzambi zakaka, kafwete ‘vondwa kadi malutelameno kavovele muna Yave wa Nzambi.’ Aneyisaele bakanikinwa vo ‘basukis’o bi vana bena.’ (Nsiku 13:1-5) Elo, o Yave obadikilanga e nsambila aluvunu nze ma kiambi.—Yezekele 13:3.
5. Nkia lulukisu tufwete landa o unu?
5 O Yesu Kristu ye ntumwa zandi basonga o nyindu a Nzambi mu kuma kia nsambila aluvunu. Yesu walukisa alongoki andi vo: “Nuluka kweno ye ngunza zaluvunu, zina zikwiza kwa yeno muna mvwatu a mameme, kansi muna kati, mevwa mambiki.” (Matai 7:15; Maku 13:22, 23) Paulu wasoneka vo: “O makasi ma Nzambi mesengomonwa kun’ezulu, muna luvezo yo vilwa wawonso wa wantu, ana bevukwilang’e ludi.” (Roma 1:18) Diamfunu Akristu akieleka balanda lulukisu lwalu yo venga konso muntu oswekanga e ludi kia Diambu dia Nzambi yovo mwanganesa malongi ma luvunu.—1 Yoane 4:1.
Vaika Muna “Babele Anene”
6. E “Babele Anene” aweyi iyikilwanga muna Nkand’a Nzambi?
6 Badika una o nkand’a Lusengomono uyikilanga e nsambila aluvunu. Itezaniswanga yo nkembi okolelo vinyo, una ye wisa muna yintinu ya wantu. O nkento ndioyo zumba kia mwanda ketanga y’atinu a nza yo kolwa ye menga m’asambidi akieleka a Nzambi. (Lusengomono 17:1, 2, 6, 18) Vana lose lwandi vasonama e nkumbu isonganga usafu ye mavangu mandi mambi. E nkumbu andi “Babele Anene, ngudi a nkembi ye ma yangemi ya nza.”—Lusengomo 17:5.
7, 8. E nsambila aluvunu aweyi itelanga e zumba ye nkia mpasi yitwasanga?
7 O mvovo wau Babele Anene wasonama muna Nkand’a Nzambi, wafwana kikilu yikilw’e nsambila zawonso zaluvunu. Kana una vo vena ye mabundu ma mpila mu mpila, ekani ye mavangu mau mafwanana. Nze una keyikilwanga muna Lusengomono vo nkembi, e nsambila aluvunu ivwidi wisa muna tuyalu twa nza. Nze nkento okululanga ekangu dia longo luandi, e nsambila aluvunu zumba itanga muna vanga kikundi ye tuyalu twa nza. Yakobo wa nlongoki wasoneka vo: “Akwa ngyambila, nga ke nuzeye wo ko vo kikundi ye nza i kitantu yo Nzambi e? Dianu vo, konso on’okanini o kala nkundi a nza, wiyisidi se ntantu a Nzambi.”—Yakobo 4:4.
8 E kikundi kia nsambila aluvunu yo tuyalu, mpasi zayingi kitwasanga kwa wantu. Dr. Xolela Mangcu wa nkwa ngangu otalanga mambu ma mbumba ma nsi za África wavova vo: “Lusansu lwa nza luzele ye nona ya lubukumuku lwa wantu mu kuma kia kikundi kia mabundu ye ayadi.” Zulunalu mosi yasoneka vo: “E vita zitoma bungulanga menga o unu . . . mu mabundu ziyantikilanga.” Ulolo wa wantu befwanga mu kuma kia ntantani za mabundu. E Babele Anene ibangikanga yo vonda asambidi a Nzambi yo kolwa ye menga mau.—Lusengomono 18:24.
9. O nkand’a Lusengomono aweyi uyikilanga makasi ma Yave kwa nsambila aluvunu?
9 Dina dibwila Babele Anene disonganga vo Yave kezolanga nsambila aluvunu ko. Muna Lusengomono 17:16 tutanganga vo: “Vo i mpaka zau ekumi, zin’omwene, ye bulu, yau besaul’o nkembi, yo kunkitula se nsona ye nkonga, yo dia nitu andi, yo kumbomesa vana tiya.” Entete, e bulu kikumvonda yo dia e nsuni miandi. I bosi, konso tini kisala muna yandi, kiyokwa vana tiya. Ke kolo ko, i wau bevanga ayadi a nza kwa nsambila zaluvunu. O Nzambi okubafila mu vanga wo. (Lusengomono 17:17) E Babele Anene ina vo i kintwadi kia nsambila zawonso zaluvunu ova nza, ifwaswa. “Ke yimoneka diaka ko.”—Lusengomono 18:21.
10. Aweyi tufwete badikilanga e nsambila aluvunu?
10 Asambidi akieleka aweyi bafwete badikilanga Babele Anene? O Nkand’a Nzambi ulukisanga mu mpila yatoma kiá vo: “Numvaika, e nkangu ame, ke nwakala yandi e ntwadi muna masumu mandi, ke nwatambul’owu wa vuku yandi.” (Lusengomono 18:4) Awana bazolele vuluka, bafwete vaika muna nsambila zaluvunu e kolo yakinu e ntangwa. Vava kakala ova ntoto, Yesu Kristu wasakula vo muna lumbu yambaninu, ndonga bevova vo yandi belandanga. (Matai 24:3-5) O Yesu okubavovesa vo: “Kianuzaya nkutu ko: nukatuk’ova ngina, yeno avangi a umpumbulu.” (Matai 7:23) Yesu Kristu wa Ntinu kena ntwadi ko ye nsambila aluvunu.
Aweyi Olenda Kuyikengela Muna Nsambila Aluvunu?
11. Adieyi tufwete vanga mu kuyikenga muna nsambila aluvunu?
11 Akristu akieleka bafwete kuyikenga muna nsambila aluvunu yo venga malongi maluvunu. Ediadi disonganga vo tufwete venga tala yovo wa malongi ma nsambila aluvunu muna radio ye televizau, ngatu tanga nkanda misayanesanga luvunu mu kuma kia Nzambi ye Diambu diandi. (Nkunga 119:37) Diambote mpe twavenganga nkinzi ye nsaka zikubikwanga kwa buka ya nsambila zaluvunu. Vana ntandu, ka tufwete yikama nsambila aluvunu ko muna konso mpila. (1 Korinto 10:21) O venga e mambu mama dikututanina kimana muntu kalembi kutukitula “s’esanzu muna ndongot’andi, yo luvuki luamfwanti, mun’owu wa lusansu lua wantu, mun’owu wa mazuku ma nza, ke mu wau wa Kristu ko.”—Kolosai 2:8.
12. O muntu aweyi kalenda vaikila emvimba muna nsambila aluvunu?
12 Adieyi tuvova kele vo muntu una ye kiyekwa muna dibundu dia luvunu ozolele kituka se Mbangi a Yave? Ezak’e ntangwa, o soneka nkanda kulenda songa e ziku vo muntu kazolele diaka kala mwisi dibundu dia luvunu ko. Diamfunu o muntu kabaka nzengo za venga emvimba konso fu kia nsambila aluvunu. E nzengo kebaka ndiona ozolele kituka se Mbangi a Yave, zifwete songa kwa esi dibundu diadina yo kwa wantu akaka vo ovaikidi emvimba muna dibundu diodio.
13. Nki’elongi kevananga Nkand’a Nzambi disonganga mfunu wa kuyikenga muna nsambila zaluvunu?
13 Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Ke nukomam’e ntwadi ya mindembi-kwikila ko: kadi nkia untwadi bena wau, e ndungidi yo umpumbulu? Ovo nkia untwadi bena wau, o ntemo ye tombe? Nkia ngwawani bena yau, o Kristu ye Beliale? Ovo nkia kintwadi bena kiau, o munkwikizi yo mundembi-kwikila? Nkia mfwanani bena yau, e nzo avauk’a Nzambi ye teke? . . . Dianu vo, se nuvaika vana bena, nwavauka, i kavovele o Yave, eki kiafunzuka, ke nuviakana kio ko.” (2 Korinto 6:14-17) Tulemvokelanga mvovo miami vava tukuyikenganga muna nsambila aluvunu. Nga mvovo mia Paulu misongele vo tufwete venganga kala vamosi y’awana bena muna nsambila aluvunu?
‘Nukangalela Kuna Ngangu’
14. Nga tufwete venga emvimba awana bena muna nsambila zaluvunu? Sasila dio.
14 Nga asambidi akieleka bafwete venga emvimba akwa nsambila zaluvunu? Nga tufwete kuyivaula emvimba y’awana bena vo ke Mbangi za Yave ko? Ve. Muna nsiku miole misundidi o nene, una wezole uyikanga vo: “Zola nkw’aku, konso un’okuzolela.” (Matai 22:39) Tusonganga o zola kwa mfinangani zeto vava tukubasamunwinanga e nsangu zambote za Kintinu. Tukubasonganga mpe zola vava tulongokanga yau Nkand’a Nzambi yo kubazayisa o mfunu wa kuyikenga muna nsambila zaluvunu.
15. O mvovo “ke nu a nza ko” aweyi usonganga?
15 Kana una vo tusamunanga e nsangu zambote kwa mfinangani zeto, nze alandi a Yesu, oyeto ‘ke tu a nza ko.’ (Yoane 15:19) O mvovo “nza” muna sono kiaki, kintwadi kia wantu bavambana yo Nzambi uyikanga. (Efeso 4:17-19; 1 Yoane 5:19) Twavambana ye nza kadi tuvenganga nyindu, mpova ye mavangu mana mekendelekanga Yave. (1 Yoane 2:15-17) Vana ntandu, muna lemvokela nkanikinu wa ‘yikundi yambi ifwasang’e fu yambote,’ tuvenganga vanga kikundi y’awana balembi zingilanga e ngwizani ye nsiku mia Kikristu. (1 Korinto 15:33) O lembi kala wa nza disongele vo ‘lembi kuyisia muna mambu ma nza.’ (Yakobo 1:27) Muna kuma kiaki, o vambuka ye nza ke disonganga ko vo twayivaula emvimba yo wantu akaka.—Yoane 17:15, 16; 1 Korinto 5:9, 10.
16, 17. Akristu aweyi bafwete kadila y’awana ke bazeye ludi kia Nkand’a Nzambi ko?
16 Ozevo, aweyi tufwete kadila y’awana ke bazeye ludi kia Nkand’a Nzambi ko? Paulu wasonekena esi nkutakani a Kolosai vo: “Nukangadila kuna ngangu kuna kw’awana bena kuna mbazi, nwiyikûdilang’e ntangwa. E mpov’eno yangemb’e lumbu yawonso, yasiw’o mungwa, nwazay’e mputula nufwete vutula konso muntu.” (Kolosai 4:5, 6) Petelo wa ntumwa wasoneka vo: “Nutumba Kristu se Mfumu muna ntima mieno: nukubama kak’o vana mvutwilu kwa konso on’okunuyuvul’e kuma kia vuvu kin’omo yeno, kansi kuna lembama, yo vumi.” (1 Petelo 3:15) Paulu waludika Akristu vo “ke batianguna muntu ko, bakondwa ntantika, bakala nleka, basonga lembama kwa wantu awonso.”—Tito 3:2.
17 Wau vo tu Mbangi za Yave, tuvenganga e fu kia tianguna akaka. Ke tuvezanga awana besambilanga mu mabundu makaka ko. Kansi, tukalanga ye ndekwa, kana nkutu vava mfinangani yovo akundi eto a salu besadilanga e mvovo mia luvezo.—Kolosai 4:6; 2 Timoteo 2:24.
“Lund’e Mbandu a Mambu Mavimpi”
18. Nkia vonza kibwilanga awana bevutukanga muna nsambila zaluvunu?
18 Diankenda kikilu vava o muntu ozeye ludi kia Nkand’a Nzambi kevutukanga diaka muna nsambila aluvunu. O Nkand’a Nzambi usonganga e vonza ki’evangu diadi oku vo: “Wau batinini masafu ma nza muna luzayilu lua Mfumu wa Mvuluzi Yesu Kristu, ovo bevakama mo diaka yo sundwa, owu wansukinina wau usundidi owu wantete o bi. . . . Dibabwìdidi edi dia kingana kialudi, ovo, e mbwa ivutukìdi e lukidi yandi, e ngulu mpe yasukuka ivutukidi muna yowel’e nteke.”—2 Petelo 2:20-22.
19. Ekuma dinina o mfunu dia kuyikeba mu konso diambu dilenda kutusia mu vonza kia mwanda?
19 Tufwete kuyikeba mu konso diambu dilenda kutusia mu vonza kia mwanda. E vonza yayingi kikilu yina. Paulu wa ntumwa walukisa vo: “O mwand’otomene vova vo muna ntangwa zambaninu akaka bevunzanis’o lukwikilu, yo wunikina mianda mia luvuki, yo malongi ma nkwiya.” (1 Timoteo 4:1) Mu “ntangwa zambaninu” tuzingilanga. Awana balembi kuyikenga muna nsambila zaluvunu balenda ‘tumpaniswa yo vekomonwa kwa tembwa yawonso y’elongi, muna vunina kwa wantu, muna umpuki, mun’owu wa tumpeso twa ntungianu.’—Efeso 4:13, 14.
20. Aweyi tulenda kuyitanina mu lembi vukumunwa kwa nsambila zaluvunu?
20 Aweyi tulenda kuyitanina mu lembi vukumunwa kwa nsambila zaluvunu? Badika lusadisu kekutuvananga o Yave. Tuvwidi Nkand’a Nzambi. (2 Timoteo 3:16, 17) Yave okutuvananga mpe madia mayingi ma mwanda muna “ntaudi akwikizi yo lulungalalu.” (Matai 24:45) Ekolo tunungunukanga muna ludi, tufwete kalanga y’etima dia dia ‘madia mangolo m’awana bazikuka’ yo kalanga mu tukutakanu tw’Akristu muna tulongokelanga mambu ma mwanda. (Ayibere 5:13, 14; Nkunga 26:8) Yambula twabaka nzengo za sadila lusadisu kevananga o Yave kimana twalenda “lund’e mbandu a mambu mavimpi” mana tuwanga. (2 Timoteo 1:13) Muna mpila yayi, tulenda kuyikenga muna nsambila zaluvunu.
Adieyi Olongokele?
• Nki i “Babele Anene”?
• Adieyi tufwete vanga mu kuyikenga muna nsambila zaluvunu?
• Nkia vonza ya mwanda tufwete venga?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 14]
Nga ozeye e kuma “Babele Anene” iyikilwanga vo nkembi?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 15]
“Babele Anene” ifwaswa
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 17]
Tufwete kadilanga “kuna lembama yo vumi” y’awana ke tuna lukwikilu lumosi ko