“Kuvundisa Moko Maku Ko”

1-2. E sono kia Kimpovi 11:6, nkia ngwizani kina ye salu kia samuna e nsangu zambote?

MUNA nsi zankaka, o wantu betambulwilanga e nsangu zambote vana vau. Kadi i zau kikilu bevuanga o mfunu. Kansi muna nsi zankaka, wantu ke betoma songanga luzolo lwa wá oma ma Nzambi ko yovo Diambu diandi. Muna zunga kiaku, o wantu aweyi bebadikilanga e nsangu zambote? Kiakala vo betambulwilanga zo yovo ve, Yave ozolele vo twakwamanana sila umbangi yavana kevova vo e salu kimene.

² Yave wasikidisa kala e ntangwa ina e salu kia umbangi kifokoka, i bosi “e mbaninu ikwiza.” (Mat. 24:14, 36) Kansi vitila e ntangwa yayi yalwaka, aweyi tulenda songela vo ‘ke tuvundisanga moko meto ko’?b—Tanga Kimpovi 11:6.

 3. Nkia mambu tulongoka mu longi diadi?

³ E longi diaviokele diavovela mambu yá tufwete vanga mu kituka se ateleki ambote a nsangu zambote. (Mat. 4:19) E longi diadi divovela mambu tatu tulenda vanga muna siamisa e kani dieto dia sila umbangi kana nkutu nkia mpasi tunuananga zau. Tulongoka e kuma tufwete (1) silanga e salu kia umbangi va fulu kiantete, (2) songa luzindalalu ye (3) kala yo lukwikilu lwasikila.

 4. Ekuma tufwete silanga e salu kina Yave katuvana va fulu kiantete?

⁴ Yesu wasakula una ukala e kadilu ya wantu ye mambu mevangama mu lumbu yambaninu. Wazaya wo vo mambu mama mefila alandi andi mu lembi sia salu kia umbangi va fulu kiantete. Muna kuma kiaki, Yesu walukisa alongoki andi vo “nukwamanana yingila.” (Mat. 24:42) Nze muna lumbu ya Noa, o wantu bafwanga e diya mu kuma kia mambu ma lumbu ke lumbu yo lembi sia e sungididi mu lulukisu lwandi. O unu mpe, i diau divangamanga. (Mat. 24:37-39; 2 Pet. 2:5) Ekiaki i kuma tuzolele toma sila e sungididi mu salu kina Yave katuvana.

 5. Mun’owu wa Mavangu 1:6-8, e salu kia umbangi yamu nkia tezo kisadilwa?

⁵ O unu, tufwete sianga e sungididi muna salu kia samuna e nsangu zambote za Kintinu. Yesu wasakula vo kuna nim’a fulwa lwandi e salu kiaki kiwokela yo kwamanana. (Yoa. 14:12) Kuna nim’a lufwa lwa Yesu, akaka muna alongoki andi bavutukila e salu kiau kia lowa. Vava Yesu kafuluka wavanga e sivi yo sadisa alongoki andi babaka mbizi zayingi za maza. Yesu wasadila lau diadi mu kubasonga vo e salu kiau kia sila umbangi yo kitula wantu se alongoki i salu kisundidi o mfunu. (Yoa. 21:15-17) Vitila Yesu kavutuka kuna zulu, wazayisa alongoki andi vo e salu kia umbangi kina kayantika kisayana mu nza yawonso, ke mu mbanza a Isaele kaka ko. (Tanga Mavangu 1:6-8.) Muna mvu mialanda, Yesu wasadila mona-meso mu songa kwa Yoane wa ntumwa mambu mevangama muna “lumbu kia Mfumu.”c Dimosi muna mambu Yoane kamona i mbasi ona wakala ye ‘nsangu zambote za mvu ya mvu’ mu samuna “kwa zula yawonso, makanda, ndinga ye nkangu.” (Lus. 1:10; 14:6) Kieleka, Yave ozolele vo twasala e salu kiaki kiampwena yavana kevova vo kimene.

 6. Nki kilenda kutusadisa mu kwamanana sia e salu kia umbangi va fulu kiantete?

⁶ Avo tuyindwidi mawonso Yave kevanganga muna kutusadisa, tukwamanana sia e salu kia umbangi va fulu kiantete muna zingu kieto. Muna bonga e nona, okutuvananga ulolo wa madia muna nkanda minietekwanga, muna nzil’eto ya internete, muna áudio ye video ye muna TV ya Mbangi za Yave. Yindula e diambu edi: E nzil’eto ya internete ina kala mu vioka 1.000 dia ndinga. (Mat. 24:45-47) Mu nza yayi yavambuka mu mambu matadidi tuyalu, mambu ma nzimbu, vioka milhões nana dia wantu bena vo selo ya Nzambi bezingilanga muna kintwadi yo ungudi mu nza yawonso. Muna bonga e nona, kina Kiatanu kia 19 kia Abidi kia mvu wa 2019, Mbangi za Yave mu nza yawonso ntwadi bakala mu badika e sono kia lumbu kiakina. Mu fuku wauna, wantu 20.919.041 bakutakana muna yindula lufwa lwa Yesu. Vava tuyindulanga e mpila ya sivi inungunukinanga e salu kia Kintinu, ediadi dikutufilanga mu sia e salu kiaki va fulu kiantete.

 7. Aweyi e mbandu a Yesu ikutusadisilanga mu sia e salu kia umbangi va fulu kiantete?

⁷ E diambu diankaka dilenda kutusadisa mu sia e salu kia umbangi va fulu kiantete i landa e mbandu a Yesu. Kayambula ko vo konso diambu diamvukumuna muna sila e ludi kimbangi. (Yoa. 18:37) Yesu katambulwila ko vava Satana kamvana “yintinu yawonso ya nza ye nkembo au” ngatu vukumunua vava akaka bazola kuntumbika se ntinu. (Mat. 4:8, 9; Yoa. 6:15) Kayambula ko vo e tima dia vuama diamvukumuna ngatu vumiswa mu kuma kia kitantu kasiwanga. (Luka 9:58; Yoa. 8:59) Vava lukwikilu lweto lutontwa, tukwamanana sia e salu kia umbangi va fulu kiantete avo tusungamene luludiku lwa Paulu wa ntumwa. Wakasakesa Akristu balanda e mbandu a Yesu kimana ‘balembi yoya yo vutuka manima.’—Ayib. 12:3.

 8. Nki i luzindalalu? Ekuma lwinina o mfunu owau?

⁸ Luzindalalu i fu kia vingila yo ntim’a vuvama yavana e mambu mesoba. Kiakala vo mfoko a diambu diambi tuvingilanga yovo ndungan’a diambu diambote tuvingilanga tuka kolo, tufwete songa luzindalalu. Kabakuke wa ngunza wavingilanga vo e mavangu mansoki mafokoka muna nsi a Yuda. (Kab. 1:2) Alongoki a Yesu bayindulanga vo Kintinu kia Nzambi “kikwiza vana vau” yo kubavevola muna lubangamu lwa luyalu lwa Roma. (Luka 19:11) Yeto mpe tuvingilanga e lumbu kina Kintinu kia Nzambi kikwiza katula umpumbulu yo sikidisa nz’ampa ya unsongi. (2 Pet. 3:13) Kansi, tufwete songa luzindalalu yo vingila yamuna ntangwa ina Yave kasikidisa. Badika e mpila zankaka Yave kekutulongelanga kimana twasonga luzindalalu.

 9. Nkia nona isonganga vo Yave nkwa luzindalalu?

⁹ Yave i mbandu ambote muna songa luzindalalu. Wayambula vo Noa kakala ye ntangwa yafwana mu tunga e nzaza yo kala se “nteleki a unsongi.” (2 Pet. 2:5; 1 Pet. 3:20) Yave watamba o matu vava Abarayama kanyuvula nkumbu miayingi mu kuma kia nzengo zandi zafwasa wantu ambi ana bazingilanga muna mbanza za Sodomo ye Ngomora. (Tuku 18:20-33) Mu mvu miayingi, Yave wasonga luzindalalu kwa zula kia Isaele kina kiakondwa e kwikizi kwa yandi. (Nek. 9:30, 31) O unu, tumonanga ziku kia luzindalalu lwa Yave ekolo kevananga e ntangwa kwa wantu awonso bazolele kala akundi andi “balwaka muna luviluku lwa ntima.” (2 Pet. 3:9; Yoa. 6:44; 1 Tim. 2:3, 4) E mbandu a Yave ikutusadisanga mu songa luzindalalu ekolo tukwamanananga sila umbangi yo longa. Okutulonganga mpe luzindalalu muna nona kimosi kiasonama muna Diambu diandi.

10. E nona kia mvati a nsengo kiasonama muna Yakobo 5:7, 8, adieyi kitulongele?

¹⁰ Tanga Yakobo 5:7, 8. E nona kia mvati a nsengo ona ovingilanga vo e mbongo yamena kikutulonganga e fu kia luzindalalu. Kieleka, e nti miankaka nzaki mikulanga. Kansi, nti miayingi musungula mina mivananga e bundu ke mikulanga mu nzaki ko. Kuna Isaele, e nsungi a nkutika ngonde sambanu yavanganga. O mvati a nsengo wakunanga e mbongo kuna nim’a mvula zantete yo kutika e mbongo kunim’a mvula zansuka, muna nsungi a sivu. (Maku 4:28) Yeto tusonga vo tu akwa ngangu avo tutanginini luzindalalu lwa mvati a nsengo. Kansi ediadi, dilenda kala se diampasi.

11. Aweyi o luzindalalu lukutusadisilanga muna salu kia umbangi?

¹¹ Wantu alembi lunga bevavanga vua e nluta mia salu kiau vana vau. Kansi, ngolo divavanga avo tuzolele vo e nti mia mpatu eto miatoma kula yo yima e bundu. Divavanga vo twavata, kuna, sakulwila yo yitila o maza. Diau dimosi mpe, avo tuzolele kitula wantu se alongoki, tufwete kwamanana vanga e ngolo. Ntangwa divavanga mu sadisa alongoki eto a Bibila bayima e fu kia lembi sia mpambula yo songa zola. O wantu avo ke bazolele wá nsangu zambote ko, o luzindalalu lukutusadisa mu lembi kendalala. Kansi, kana nkutu vava wantu akaka betambulwilanga longoka, tufwete songa mpe luzindalalu. Kadi ke tulendi komekena alongoki a Bibila ko mu nungunuka muna mwanda. Kana nkutu alongoki a Yesu, ezak’e ntangwa ke babakulanga mu nzaki ko e nsas’a mambu balongwanga kwa Yesu. (Yoa. 14:9) Tufwete sungamenanga vo e salu kieto kuna yo yitila e maza, kansi Nzambi okolesanga.—1 Kor. 3:6.

12. Aweyi tulenda songela luzindalalu vava tusilanga umbangi kwa yitu yeto?

¹² Ezak’e ntangwa diampasi dikalanga mu songa luzindalalu vava tusilanga umbangi kwa yitu yeto. Kansi, o nkanikinu wasonama muna Kimpovi 3:1, 7 ulenda kutusadisa. Uvovanga vo: “Vena ye . . . ntangw’a kala e pi-i ye ntangw’a vova.” Ezak’e ntangwa, tulenda yambula vo e kadilu kieto kiambote kiasia umbangi kwa yitu yeto yo sia e sungididi kia sadila konso lau tumwene muna kubasamunuina e ludi. (1 Pet. 3:1, 2) Vava tusilanga umbangi yo longa kuna vema kwawonso, tufwete songa luzindalalu kwa wantu awonso kumosi ye yitu yeto.

13-14. Nkia nona ya wantu basonga luzindalalu tulenda tanginina?

¹³ Muna songa luzindalalu, tulenda tanginina e nona ya selo yakwikizi kuna nz’ankulu ye selo ya lumbu yeto. Kabakuke wazola vo umpumbulu wafokoka, kansi wasonga luzindalalu vava kavova vo: “Ikwamanana yingila.” (Kab. 2:1) Paulu wa ntumwa wayika luzolo lwandi lwa ‘manisa’ uselo wandi. Kansi, kuna luzindalalu lwawonso wakwamanana ‘sila e nsangu zambote o umbangi una ufwene.’—Mav. 20:24.

¹⁴ Badika e nona kia akazi mosi bakota e sikola ya Ngiladi yo filwa kuna nsi imosi ke yakala ye Mbangi za Yave zayingi ko. Ulolo wa wantu muna nsi yayina ke Akristu ko. Wantu ayingi ke bazolanga longoka Bibila ko. Kansi, mpangi zankaka bakota yau e Sikola ya Ngiladi ana bafilwa kuna nsi zankaka, babazayisanga vo balongokanga yo ulolo wa wantu ana banungunukanga muna mwanda yo vubwa. Kanele vo muna zunga kiau wantu ayingi ke batambulwilanga e ludi ko, akazi awaya bakwamanana songa luzindalalu muna salu kiau kia umbangi. Vava vavioka mvu nana, bakala ye kiese kia mona mosi muna alongoki au wavubwa. Adieyi tulongokele muna nona yayi ya nz’ankulu ye ya lumbu yeto? E selo yayi yakwikizi ke bakulula vema kwau ko ngatu vundisa moko mau. Yave wasenda o luzindalalu lwau. Muna kuma kiaki, yambula ‘twatanginina awana bena vo muna lukwikilu yo luzindalalu i bevuilanga e nsilu.’—Ayib. 6:10-12.

15. Aweyi o lukwikilu lusiamisinanga e kani dieto dia sila umbangi?

¹⁵ Wau vo tukwikilanga muna nsangu tusamunanga, tukalanga yo luzolo lwa zayisa e nsangu zazi kwa wantu ayingi. Tubundanga e vuvu muna nsilu mia Nzambi miasonama muna Diambu diandi. (Nku. 119:42; Yes. 40:8) Tumonanga e ndungan’a ungunza wa Bibila omu lumbu yeto. Tumonanga una wantu besobelanga e mpil’a zingu kiau vava beyantikanga sadila malongi ma Bibila. Mawonso mama mekutufilanga mu kwikila vo e nsangu zambote za Kintinu, i zau o wantu awonso bavuidi o mfunu.

16. Landila e sono kia Nkunga 46:1-3, aweyi o lukwikilu muna Yave yo Yesu lulenda siamisina e kani dieto dia sila umbangi?

¹⁶ Tukwikilanga mpe muna Yave wa Nto a nsangu tusamunanga, ona wayadika Yesu se Ntinu a Kintinu kiandi. (Yoa. 14:1) Kana nkia mpila mpasi tulenda wanana zau, Yave okala kaka se tininu dieto ye nkum’eto. (Tanga Nkunga 46:1-3.) Vana ntandu, tuna ye ziku vo Yesu otwadisanga e salu kia samuna e nsangu zambote tuka kuna zulu yo sadila nkuma ye wisa kamvana o Yave.—Mat. 28:18-20.

17. Yika nona kimosi kisonganga o mfunu wa kwamanana sila umbangi.

¹⁷ Lukwikilu lweto lusiamisanga e vuvu kieto vo Yave osambula e ngolo zeto. Ezak’e ntangwa, ovanganga wo muna mpila ina ke tuyindulanga ko. (Kim. 11:6) Muna bonga e nona, konso lumbu wantu ayingi bemonanga e nkanda mieto miayalwa vana meza yovo tandabala. Nga e ndekwa zazi nluta zitwasanga? Elo! Salu Kieto kia Kintinu kia ngonde a Novemba ya mvu wa 2014, kiayika nona kia mwan’a ndumba mosi watanganga sikola zandá. Mwan’a ndumba ndioyo wakala ye kani dia soneka mambu mu kuma kia salu kia Mbangi za Yave. Kanele vo kalenda solola Seka dia Kintinu ko, kansi kuna sikola katangilanga vakala ye tandabala kia nkanda mieto. Wasolola nkanda miakala ye mambu mana kavavanga soneka. Kuna kwalanda, wakituka se Mbangi a Yave, owau osalanga se mviti a nzil’a ngonde ke ngonde. E nona nze kiaki ikutukasakesanga mu kwamanana sila umbangi, kadi isonganga vo vakinu ye wantu ana bazolele wá nsangu za Kintinu.

18. Ekuma twinina ye ziku vo e salu kia samuna e nsangu za Kintinu kilungisilwa nze una Yave kazolele?

¹⁸ Tuna ye ziku vo e salu kia samuna nsangu za Kintinu kifokoka muna ntangwa yasikidiswa. Badika dina diavangama muna lumbu ya Noa. Muna lumbu yayina, Yave wasonga vo ovanganga mambu muna ntangwa yasikidiswa. Tezo kia mvu 120 vitila Kizalu, Yave wasikidisa e ntangwa kiyantika e Kizalu. Vioka mvu miayingi, Yave wavovesa Noa vo katunga e nzaza. Nanga mvu 40 yovo 50 vitila Kizalu kiayantika, Noa wakwamanana sala e salu kiaki. Kanele vo wantu ke banwila ko, Noa wakwamanana lukisa o wantu yavana Yave kavova vo ifwene e ntangwa yakotesa e bulu muna nzaza. I bosi, muna ntangwa kasikidisa, ‘Yave wakanga e kielo.’—Tuku 6:3; 7:1, 2, 16.

19. Nkia nsambu tutambula avo ke tuvundisi moko meto ko?

¹⁹ Ke kolo ko, Yave otwasa e mfoko muna salu kia samuna nsangu za Kintinu. ‘Okanga e kielo’ kia nza ya Satana yo twasa e nz’ampa ya unsongi. Yavana e ntangwa yayi ilwaka, yambula twatanginina Noa, Kabakuke ye selo yankaka ana ke bavundisa moko mau ko. Yambula twasia e salu kia umbangi va fulu kiantete, twasonga luzindalalu yo siamisa lukwikilu lweto muna Yave ye muna nsilu miandi.