“Owau Itoma Zolanga e Salu kia Umbangi”

Diankenda vo, vava yalungisa e kimbuta kia mvu 13, yayantika yoya muna mwanda. Yamonanga vo akwame a sikola luvevoko lwayingi bakalanga lwau. Muna kuma kiaki, yayantika yindula vo omono mpe nzolele kala ye luvevoko lwalu. Yayantika mona vo e nsiku mia mase mame kumosi ye nkanikinu mia Yave miabala kikilu yo yindula vo o sadila Yave diambu diampasi. Yakwikilanga vo Yave una kikilu, kansi kiambadikilanga ko vo nkundi ame.

Muna lembi badikilwa vo i nteleki wayoya muna mwanda, kiayambula emvimba ko e salu kia umbangi. Vava yavaikanga muna salu kia umbangi, kiakubamanga ko. Muna kuma kiaki, diampasi diakalanga mu yantika yovo kwamanana e moko yo muntu. Wau vo kiakalanga ye alongoki a Bibila ko ngatu muntu ndenda kingula, kiazolanga diaka salu kiaki ko yo vidisa e kiese kiame. Yakiyuvulanga: ‘Aweyi muntu kalenda sadila e salu kiaki konso lumingu ye konso ngonde?’

Vava yalungisa e kimbuta kia mvu 17, yazola emvimba kuyitumina. Muna kuma kiaki, yakubika e lekwa yame, yasisa e nzo eto yo kwenda zingila kuna Austrália. Mase mame batoma kendalala vava yasisa e nzo. Batokana kikilu, kansi edi bayindula vo ikwamanana sadila Yave.

Kuna Austrália, e kimwanda kiame kiakuluka diaka. Ezak’e ntangwa kiayendanga mu lukutakanu ko. Yazolanga vanga kikundi ye aleke nze mono ana bayendanga mu tukutakanu, kansi muna lumbu kiankaka bayendanga muna nzo za nkembo muna kina yo nua malavu mankolwa. Vava iyindulanga e kolo kiaki kia zingu kiame, ibakulanga vo zingu kia disu kunsi a lukaya yanatanga. Kansi, e zingu kiaki ke kiantwasilanga kiese ko.

Vioka mvu miole, yazayana ye mpangi mosi ankento. Mpangi ndioyo kazaya wo ko vo e mpila kakadila yame yamfila mu yindula e mpila yanatinanga e zingu kiame. Ekolo yazinganga kumosi ye mpangi yá zamakento ana bakala vo ampumpa, twatambula nkengi a zunga yo nkaz’andi Tamara kuna nzo eto mu lumingu lumosi. Vava o yakala kayivananga muna salu yankaka ya nkutakani, mpangi Tamara waviokesanga e ntangwa kumosi yo yeto yo kutusevesa. Yatoma yangalela o lumingu lwalu. Mpangi Tamara nkwa ngindu zasikila ye wazola mokena. Ediadi diansivikisa kikilu kadi yayindula vo: ‘Aweyi o muntu okuyivananga kwayingi muna salu kia Yave, kansi ovaulanga mpe e ntangwa ya mokena yeto?’

Mpangi Tamara nkwa kiese kikilu. O zola kwandi muna ludi ye muna salu kia umbangi kwansambukila. Wau vo mpangi Tamara wayivananga emvimba muna salu kia Yave, kiese kiayingi kakalanga kiau. Kansi omono kiakalanga ye kiese ko kadi kiayivananga emvimba ko muna salu kia Yave. E mpila kabadikilanga e mambu ye kiese kiandi, kiasoba emvimba e zingu kiame. E mbandu andi yambote yamfila mu yindula e diambu edi diamfunu: Yave ozolele vo yeto awonso ‘twansadila ye kiese’ yo ‘yengoloka ye kiese.’—Nku. 100:2.

Yazola kala ye kiese nze kina mpangi Tamara kakala kiau. Kansi, diavavanga vo yavanga e nsobani zampwena muna zingu kiame. Kiasoba vana vau ko, kansi yayantika vanga e nsobani muna mambu makete-kete. Yayantika o kubama vitila ngienda muna salu kia umbangi, ezak’e ntangwa yasalanga se mviti a nzil’a nsadisi. Ediadi diansadisa mu sunda o wonga yo songa unkabu muna salu kia umbangi. Konso ntangwa yasadilanga e Bibila muna salu kia umbangi, e kiese kiame kiawokelanga. Ke vavioka kolo ko, konso ngonde yasalanga se mviti a nzil’a nsadisi.

Yayantika o vanga kikundi ye mpangi za ntela zawonso, ana bakala ye kimwanda kiambote ye bayivananga emvimba muna salu kia Yave. E mbandu au yambote yansadisa mu yindula e diambu disundidi o mfunu muna zingu kiame yo yantika tanga e Bibila lumbu yawonso. E kiese kiame muna salu kia umbangi kiawokela kikilu. Muna kuma kiaki, yayantika o sala se mviti a nzil’a ngonde ke ngonde. Muna mvu miami miawonso, eyayi i nkumbu antete yamona e kiese muna zingu yo bakula vo e nkutakani i fulu kiame.

Vioka mvu mosi, yazayana ye mpangi Alex, una vo nkwa nkenda, muntu ambote, ozolanga Yave ye salu kia umbangi. Selo kia salu kakala ye mvu sambanu kasalanga se mviti a nzila. Ezak’e ntangwa mpangi Alex wasadilanga muna zunga ina ivuidi ateleki ayingi o mfunu kuna Malauí. Okwakuna, waviokesanga e ntangwa ye misionario ana bakala se mbandu ambote kwa yandi yo kunkasakesa mu kwamanana sia e Kintinu va fulu kiantete muna zingu kiandi.

Twakazala muna mvu wa 2003 yo kwamanana muna salu kia ntangwa ke ntangwa yamu unu. Mambu mayingi twalongoka muna salu kiaki. Yave watusambula mu mpila zayingi.

Muna mvu wa 2009 twafilwa muna salu kia kimisionario kuna Timor-Leste, nsi yakete lukufi ye nsi ya Indonésia. Twasivika kikilu yo yangalala, kansi mpe wonga twakala wau. Vioka ngonde tanu, twalwaka kuna Dili, ina vo mbanz’a kimfumu ya Timor-Leste.

E zingu kuna Timor-Leste kiaswaswana kikilu ye kuna twatuka. Diavava vo twakulukila e fu ya kisi nsi, ndinga, madia ye zingu kiampa. Nkumbu miayingi muna salu kia umbangi, twamokenanga yo wantu bena vo asukami kikilu, ke batanga sikola ko ye bamweswanga e mpasi. Twamonanga mpe e mfwilu mia vita ye nsoki muna nitu ye muna kadilu ya wantu.a

Twatoma yangalelanga e salu kia umbangi. Kasikil’owu, yasila umbangi kwa mwan’a ndumba mosi wa mvu 13, una ye nkumbu Maria,b wakala vo nkwa nkenda kikilu. Ke kolo ko kafwilwa o ngudi andi ye diampasi diakala mu mona se diandi. Nze wan’a ndumba a ntela andi, Maria kazaya ko dina kafwete vanga muna zingu kiandi. Nsungamene vo lumbu kimosi wadilanga ekolo kansasilanga una kamonanga muna ntima. Kansi, kiabakulanga ko mana kavovanga kadi kiazaya toma vova nding’andi ko. Yasamba kwa Yave yo kunlomba vo kansadisa kimana yankasakesa. I bosi, yayantika kuntangila e sono muna kumfiaulwisa. Mu mvu miakete kaka, yamona una e ludi kiasobela e fu, mpwa ye zingu kia Maria. Kuna kwalanda wavubwa, owau olongokanga mpe e Bibila ye wantu ankaka. O unu, Maria una muna kintwadi kia nkangu a Yave yo solola e fulu kiandi.

Yave osambulanga e salu kia umbangi kuna Timor-Leste. Ateleki ayingi tuka bavubilwa mvu 10 miviokele kala. Kana una vo i wau ayingi muna yau besalanga se aviti a nzila, selo ya salu ye akuluntu. Akaka besadilanga muna nzo isekolanga e nkanda mieto muna ndinga zau. Itoma yangalalanga vava ikubamonanga beyimbilanga muna tukutakanu yo mona e kiese ye lunungunuku lwau muna mwanda.

E zingu kieto kuna Timor-Leste kiaswaswana kikilu ye kina twakala kiau kuna Austrália. Kansi, kiayindulanga ko vo zingu kiakiese ikala kiau. Ezak’e ntangwa, twamantanga muna kalu diakete diazala yo wantu ana banatanga minsambu ye ntete mia ndunda basumbanga kuna zandu. E lumbu yankaka ekolo twafilanga e longi dia Bibila muna nzo yakete-kete, ke yalengwa sima ko vana ntoto, twazalanga ye kiufuta muna nitu. E nsusu mpe zatuzunganga. Kana una vo mambu mama twawanananga mau, nkumbu miayingi yayindulanga: ‘Ekwe nsambu!’

Vava iyindulanga mana yavanga muna kileke, ivutulanga matondo kwa mase mame wau bavanga mawonso muna kundonga e nzila za Yave yo kunsadisa kana nkutu vava yayoya muna mwanda. E mvovo mia Ngana 22:6 mialungana kikilu muna zingu kiame. O papa yo mama bekutuyangalelanga. Kiese kiayingi bena kiau wau bekutumonanga muna salu kia Yave. Tuka muna mvu wa 2016, tusalanga se akengi a zunga, kuna zunga ilungwa-lungwanga kwa vula dia Australásia.

Diampasi kikilu mu kwikila vo muna mvu miavioka, kiayangalelanga salu kia umbangi ko. Owau itoma zolanga e salu kia umbangi. Yabakula vo kiakala nkia diambu tuwanana diau muna zingu kieto, tukala kaka ye kiese kiakieleka avo tuyivene emvimba muna salu kia Nzambi. Kieleka, e mvu 18 isadilanga Yave kumosi yo nkaz’ame Alex, i mvu misundidi e kiese muna zingu kiame. Owau ibakulanga e nsas’a mvovo mina Davidi wa ntozi a nkunga kavovesa Yave vo: “Awonso ana betinina kwa ngeye beyangalala; beyengoloka kaka ye kiese. . . . Awana bezolanga nkumbu aku, beyangalala muna ngeye.”—Nku. 5:11.