Mayingi Yalongoka yo Mona Kiese Kiayingi Muna Salu kia Yave

Mase mame basisa e nsi a Estônia muna kolo kia Vit’A nzole ya Nz’amvimba yo kwenda kuna Alemanha kuna yawutukila. Vava yawutuka bayaluka kuna Canadá. Twayenda zingila lukufi ye mbanza Ottawa kuna Canadá, muna nzo imosi yakete ya twelelwanga e nsusu yakuswa e tinta yampembe. Asukami kikilu twakala, kansi ke twakondwanga maki ko mu dia muna mene.

Lumbu kimosi Mbangi za Yave batangila o ngundi ame e sono kia Lusengomono 21:3, 4. E sono kiaki kiasimba kikilu o ntim’andi yo yantika nkutu dila. E mbongo a ludi yakula, o ngudi ame kumosi yo se diame banungunuka mu nzaki yo vubwa.

Kana una vo mase mame ke batoma bakulanga kingeleso ko, batoma simbinina e ludi. Ezak’e ntangwa kina kia Sabala, o se diame watunatanga mu salu kia umbangi, mono yo Sylvia, kana nkutu vava kasalanga mu fuku wawonso kuna compani dia metalurgia, kuna mbanz’a Sudbury, Ontário. Konso lumingu muna nzo eto, twalongokanga e longi dia Eyingidilu. O papa yo mama, bandonga muna yima o zola muna Nzambi. Ediadi diamfila muna yekola e zingu kiame kwa Yave yo vubwa muna mvu wa 1956 vava yakala ye mvu kumi. O zola kwakumama bakala kwau muna Yave, kwansadisa mu kwamanana sadila Yave.

Vava yafokola tanga e sikola, yayantika sia e sungididi muna mambu mankaka. Yayindulanga vo, avo nkitukidi se mviti a nzila, kikala ye zimbu zafwana ko muna lungisa e ndozi ame ya kangalela mu ndeki mu kwenda mu nsi zankaka. Yayantika sadila kuna radio, yasunzulanga programa ya miziki. Yatoma yangalelanga e salu kiaki, kansi mu fuku yasalanga. Muna kuma kiaki, nkumbu miayingi kialendanga kwenda mu tukutakanu ko, yavanga nkutu e kikundi ye awana ke bazolanga Nzambi ko. Kuna kwalanda, e ntona zame zalongwa mun’owu wa nkanikinu mia Bibila, zamfila mu vanga e nsobani.

Yayenda kuna mbanza Oshawa, Ontário. Kuna yazayila Ray Norman yo nleke andi Lesli ye aviti anzila ankaka. Yau awonso batoma kuntambula. Vava yamona e kiese kiau, ediadi diamfila mu fimpa e makani mame. Bankasakesa vo yakota muna salu kia kimviti a nzila, yavanga wo muna ngonde a Setemba muna mvu wa 1966. Kiese yakala kiau yo mona vo e zingu kiame kiambote kiakala. Kansi, kiazaya wo ko vo nsobani zayingi zivangama muna zingu kiame.

E kolo yatanganga e sikola, yasoneka e ndomba muna kwenda sadila kuna Betele ya Toronto, Canadá. I bosi, vava yasalanga se mviti a nzila, yabokeleswa mu kwenda sadila kuna Betele mu mvu yá. Kansi, wau vo yatoma zolanga Lesli, yakala yo wonga vo avo ntambulwidi e mboka yayi, kikumona diaka ko. Vava yasamba kwayingi, yatambulwila e mboka ya kwenda ku Betele, kansi yakendalala muna sisa Lesli.

Yasadila kuna lavandaria, i bosi se secretário. Kuna kwalanda Lesli wakituka se mviti a nzila especiale kuna Gatineau, Quebec. Ezek’e ntangwa, yatokananga muna dina yavanganga yo yindula kana vo nzengo zambote yabaka. Kuna kwalanda vabwa diambu dina kiavingilanga ko. O Ray wa mpangi a Lesli wabokelwa ku Betele. Nkw’ame a suku kakala. Ediadi diansadisa muna vutuka mokena diaka yo Lesli. Twasompana muna lumbu kina yafokola e salu kiame kuna Betele kina kia 27 kia Setemba, 1971.

Mono yo Lesli twafilwa muna nkutakani ya ndinga Kifalansa kuna Quebec. Ke vavioka mvu miayingi ko, yavewa e mboka muna sala se nkengi a zunga vava yakala ye mvu 28. Yakimwena nze nleke ye kiakala ye ndekwa zafwana ko, kansi e sono kia Yeremiya 1:7, 8 kiankasakesa kikilu. Kansi, o Lesli sumbula yayingi ya kalu yambwila ye kalendanga mpe toma leka ko. Muna diadi twamonanga vo diampasi diadi kala muna lungisa e salu kia kinkengi a zunga. Kana una vo i wau Lesli wavova vo: “Vava Yave kekutulombanga mu vanga e diambu, ekuma tulembi dio tezela vanga?” Twatambulwila e mboka yayi yo sala se nkengi a zunga mu mvu 17.

Wau vo e salu kia kinkengi a zunga ntangwa yayingi kiandianga, nkumbu miayingi kiakalanga ye ntangwa yafwana ko muna kala kumosi yo Lesli. Yalongoka diaka diambu diankaka. Lumbu kimosi kina Kialendi mu mene, e campanhia eto yabokela. Vava yayenda ziula o mwelo, ke vakala muntu ko, yawana vo kaka e mbangu yakala ye toalha, bundu, queijo, mampa, nlangi a vinyu, makopo yo nkanda ke wakala ye nkumbu ko wasonekwa vo: “Wenda kiya yo nkaz’aku.” Mwini wambote mpe wakala ko e lumbu kiakina. Kansi, yazayisa Lesli wa nkaz’ame vo longi yakala diau muna kubika. Wakendalala fioti, kansi wabakula. Vava yayantika kubika e longi, e ngindu zame zayantika kuntokanesa. Yasungamena e sono kia Efeso 5:25, 28. Diakala nze Yave wampovesa vo mfwete lunga-lunga o nkaz’ame. Vava yasamba, yavovesa nkaz’ame vo twenda kangadi, yandi mpe watoma yangalala. Twabaka e kalu dieto yo kwenda ku fulu kiambote-mbote vana ndambu ankoko, twayala e toalha vana ntoto yo dia e madia batutwasila. Diambote kikilu diakala mu viokesa e lumbu kiakina kumosi. Yakala diaka ye ntangwa ya kubika malongi mame.

Muna kiyekwa kieto kia kinkengi a zunga salu kiayingi twakala kiau, kansi mpe kiese kiayingi twamonanga, twakangalanga mu nsi yawonso, tuka kuna Colúmbia Britânica yakuna ilha de Terra Nova. O luzolo yakala lwau tuka kileke lwa kwenda kangadi muna zaya fulu yankaka lwalungana. Yayindula soneka e ndomba ya kota Sikola ya Ngiladi, kansi kiazola kala misionario ko mu nsi yankaka. Yamonanga vo awana basalanga se misionario wantu a mfunu bakala, kansi o mono yakimwenanga vo kiafwana ko muna sala e salu kiaki. Vana ntandu, wonga mpe yamonanga mu filwa mu nsi ya África yakala ye vita ye yimbevo. Kiese kiayingi yamonanga mu sadila kuna Canadá.

Muna mvu wa 1992, vava Mbangi za Yave bavewa luvevoko, bavutukila sila umbangi vana fulu kia ndonga muna nsi zateka kala muna wisa kia União Soviética. I bosi, ampangi batuyuvula kana vo twakubama twakala muna kwenda sadila kuna Estônia se misionario. Ke twavingilanga diambu diadi ko, kansi twasamba kwa Yave. Twayindula diaka: “Vava Yave kekutulombanga mu vanga e diambu, ekuma tulembi dio tezela vanga?” Muna kuma kiaki, twatambulwila e mboka yayi yo yindula: ‘Ke tuna kwenda ku África ko.’

Vava twalwaka twayantika longoka e nding’a Estônia. Vava twaviokesa ngonde zakete muna nsi yayina, twafilwa se akengi a zunga. Twakingula nkutakani 46 ye buka kuna Estónia, Letônia, Lituânia ye Caliningrado kuna Rússia. Ediadi disongele vo, twateza longoka mpe ndinga za nsi zazi. Diampasi kikilu diakala. Kansi e ngolo twavanganga za simba kikilu e ntima mia mpangi zeto ye batoma kutusadisa. Muna mvu wa 1999, kuna Estónia kwaziulwa e Betel. O mono yasolwa mu sala se mosi muna afidi a vula, kumosi yo Toomas Edur, Lembit Reile, yo mpangi Tommi Kauko.

Twazayana ye Mbangi za Yave zayingi ana batuka kuna Sibéria. Kana una vo ampangi babangikwa kwayingi muna pelezo yo kala bavambana ye esi nzo zau, ke bakendalala ko ngatu funga makasi. Bakwamanana songa e kiese yo vema muna salu kia umbangi. Ediadi ditulongele vo tulenda kweto sikila ye kwikizi yo kala ye kiese muna ntangwa lubangamu.

Wau vo twasalanga kwayingi mu mvu miayingi ye ke twavaulanga ntangwa yayingi ko muna vunda, o Lesli wayantika yoya muna nitu ye muna ngindu. Ke twabakula vana vau ko vo kimbevo kia fibromialgia kianvanganga wo. Twayantika yindula vo diambote twavutuka kuna Canadá. Vava twavewa e mboka mu kwenda kota e sikola ya afidi a mavula kuna Patterson, Nova York, twayindula vo ke tulenda kota sikola yayi ko. Kansi, vava twasamba kwayingi, twatambulwila e mboka yayi. Yave wasambula e nzengo zeto. Ekolo twakala muna sikola, twabakula e kimbevo kia Lesli yo yantika baka e nlongo. I bosi, twakala diaka yo nkuma wafwana muna kwamanana muna salu kieto.

Lumbu kimosi muna fuku, muna mvu wa 2008 vava twakala kuna Estónia twatambula e mboka ya vula dia sina, batuyuvula kana vo tuzolele kwenda sadila kuna Congo. Yasivika kikilu, kadi diavavanga vo yavana e mvutu muna lumbu kialanda. Kiazayisa dio kwa Lesli ko, kadi yazaya wo vo ke leka ko muna fuku wauna. Kansi, muna vova e ludi, mono kialeka ko, kadi yasamba kwayingi muna fuku wauna mu kuma kia ntokani za kwenda sadila kuna África.

Muna lumbu kialanda, vava yazayisa dio kwa Lesli, twayindula vo: “Yave una kutufila kuna África. Aweyi tuzayila wo vo ke tulenda ko ye ke tuyangalela nsi a Congo ko, avo ke tutezele kwenda ko?” Vava twavanga mvu 16 kuna Estônia, twayenda kuna Kinshasa, Congo. E Betele ya Congo yambote kikilu, mvuma zambote-mbote zina ko ye kwavuvama. E lekwa kiantete o Lesli kalamika muna yaka kia suku dieto, i kalati twakala kiau vava twazingilanga kuna Canadá. E kalati kiaki, kiasonekwa vo: “Kala ye kiese kuna konso fulu ozingila.” Vava twatoma zaya ampangi yo fila malongi ma Bibila, twamona vo e salu kia kimisionario kiese kikilu kitwasanga, e kiese kieto muna salu kia Yave kiawokela kikilu. Kuna kwalanda, twakala ye lau dia kwenda kingula Betele 13 za África. Ediadi diatusadisa mu zaya wantu ayingi ana bakala ye kisi nsi kiaswaswana. Kiakala diaka yo wonga ko wakwenda sadila kuna África ye yavutulanga matondo kwa Yave wau katufila mu kwenda sadila kuna África.

Kuna Congo, twalongoka dia madia nze, lekwa iyatatanga yina yayindulanga vo kisinga yo dia ko. Kansi vava twamona una ampangi bayangalelanga e madia mama yeto mpe twateza mo yo yantika mo yangalela.

Twavanga nkangalu mu kwenda muna mbanza zankaka muna nsi a Congo mu kasakesa ampangi yo kubavana e lekwa ina bavuanga o mfunu. Muna mbanza zazi, mwakala ye buka kia wantu bakala ye nkele ana basazanga mavata yo lweka akento ye yingiana-ngiana. Ayingi muna mpangi, asukami kikilu bakala. Kana una vo i wau, e vuvu kiau kiasikila muna lufuluku, zola kwau muna Yave ye kwikizi basonganga muna nkubik’a Yave kiatukasakesanga kikilu. E nona kiau kiatufila mu fimpa ekuma kiatufilanga mu sadila Yave yo kumika lukwikilu lweto muna yandi. Akaka muna mpangi zeto bavidisa e nzo ye mpatu zau. Ediadi diansungamesa vo e mavua malenda vila vana vau, kansi e diambu disundidi o mfunu i ngwizani eto yo Yave. Kana una vo ampangi banuananga ye mpasi zayingi, ke bayidimanga ko. E ngindu zasikila bakala zau, zatukasakesa kikilu yo lenda zizidila kuna unkabu e mpasi za mayela twanuananga zau.

I bosi twatambula diaka kiyekwa kiakinsalukisa. Twalombwa kana vo tulenda kwenda sadila kuna Betele dia Hong Kong. Ke twasala yindula ko vo tulenda zingila kuna Ásia. Kansi, wau vo tumonanga una Yave kekutusadisilanga muna iyekwa yeto yawonso, twatambulwila e mboka yayi. Muna mvu wa 2013, ye mansanga mu meso twasisa akundi eto yo vienga kwa África yo kwenda lembi zaya mana mevangama.

Ozingila kuna Hong Kong ina vo mbanza yampwena ye yazala yo wantu batuka mu fulu yayingi omu nza, nsobani yampwena kikilu yakala kwa yeto. Diampasi diakala mu longoka e Chinês. Kansi ampangi batoma kututambula kuna ngemba zawonso ye twatoma yangalelanga e madia ma nsi yayi. E salu muna nsi kiawokelanga mu nswalu, kansi muna sumba e nzo mu kitula yo se Betele nzimbu zayingi yafwanga. Muna kuma kiaki, e Selo Yambuta babaka e nzengo za teka mavula mankaka. Ke vavioka kolo ko muna mvu wa 2015 twayaluka kuna Coréia do Sul, i kwau tusadilanga yamu wau. Okwaku twanana diaka ye nkakalakani zankaka mu kuma kia ndinga. Kansi kana una vo ke tutoma yo vovanga ko, ampangi bekutukasakesanga vo mu nungunuka twina muna ndinga Coreia.

Ovanga e yikundi yampa ezak’e ntangwa diampasi dikalanga, kansi twabakula vo o vita o ntu muna bokela mpangi zeto kuna nzo dilenda sadisa muna toma zaya ampangi. Twabakula vo o nkangu a Yave omu nza yawonso mpila mosi bena, kansi o Yave watuvana e lendo kia zola akundi ayingi mu nkumbu mosi.—2 Kor. 6:11.

Tumonanga o mfunu wabadikila o wantu nze una o Yave kekubabadikilanga, ediadi disonganga e ziku vo Yave otoma kutuzolanga yo kutufila. Vava tukalanga twakendalala yo tokana kana vo ampangi bekutuzolanga, tutanganga e nkanda mialufiaulwisu mina akundi eto bekututwikilanga. Nkumbu miayingi tumonanga una Yave kevaninanga e mvutu za sambu yeto yo kutusikidisa vo zola kekutuzolanga yo kutukumika.

Ekolo e mvu miviokanga, mono yo nkaz’ame Lesli tulongokanga o mfunu wa vaulanga e ntangwa mu kala vamosi kana nkutu vo salu kiayingi tuna kiau. Twabakula mpe o mfunu wa sevanga o vilwa wa yeto kibeni musungula vava tulongokanga nding’ampa. Konso fuku, tuyindulanga e diambu diambote divangamene muna lumbu yo vutula matondo kwa Yave muna sambu.

Muna vova e ludi, kiayindulanga wo ko vo vekala ye lumbu isala se misionario yo zingila mu nsi zankaka. Kansi, ikalanga ye kiese mu mona vo mawonso malendakana muna lusadisu lwa Yave. Isungamenanga e mvovo mia Yeremiya wa ngunza vava kavova vo: “E Yave, ngeye umvunini.” (Yer. 20:7) Yave wansivikisa yo kunsambula muna mpila ina kiayindulanga ko, walungisa nkutu ekani diame diakangalela mu ndeki. Yalwaka nkutu mu fulu yayingi lutila e ndozi ame ya kileke yo nkingula mavula mu Continente tanu. Itoma vutulanga mpe matondo kwa nkaz’ame Lesli wau kekungikamanga mu nkangalu miami mawonso.

Ntangwa zawonso tusungamenanga vo tuvanganga mawonso mu kuma kia zola kweto muna Yave. E nsambu tutambulanga o unu, zisonganga e kiese tukala kiau kia zinga yakwele mvu vava Yave ‘keziula o koko kwandi yo lungisa e zolela ya wantu awonso bena o moyo.’—Nku. 145:16.