Kumika esi nzo aku ye ‘Mvovo Mi’eyangi’

DAVIDI wafundulukanga yo makasi ekolo kavingilanga nkaz’andi mun’ekalu. Ekudi diandi diawokelanga vava katalanga mu lolonzi andi. Vava nkaz’andi Diane kavaika muna nzo, kalenda kanga ntim’andi ko mu kuma kia makasi.

Wavova mu ndinga ngolo vo: “Nga i mbundu aku muna kuvingilanga ekolo kiaki? Lumbu yawonso ngeye kaka sukininanga! Ekuma kukikubikilanga mu ntangwa yambote ko?”

Diane wakendalala kikilu. Wavutuka muna nzo ye dilu. Vana vau Davidi wabakula e ngyelel’andi. Mvovo miandi mia makasi miasakisa e diambu. Adieyi kadi vanga? Wazima e kalu, yo landa nkaz’andi muna nzo yo lukendalalu.

E nona kiaki kisonganga diambu ditoma vangamanga kwa wantu ayingi, nga ke wau ko? Nga wakibanza kala mu kuma kia diambu diambi wavova? Nkumbu miayingi tukendalalanga avo tuvovele diambu lembi teka yindula. I kuma o Nkand’a Nzambi kevovelanga vo: “O ntim’a nsongi ubadika mvutwilu.”​—⁠Ngana 15:28.

Kieleka, diampasi dikalanga mu teka yindula dina tuvova musungula vava tukalanga ye makasi, wonga yovo twakendalala. Musungula vava tumokenaga ye yitu yeto, dilenda kala diasazu mu tumba yovo kumba akaka. Ediadi dilenda kendeleka akaka yovo twasa ntatani.

Adieyi tulenda vanga muna baka nluta miambote? Aweyi tulenda lunga-lunga ntima mieto kimana makasi malembi kutuyala? Tulenda solola maka malongi malenda kutusadisa muna mvovo mia Solomo wa nsoneki a Nkand’a Nzambi.

Badika Dina Ovova ye Una Ovovela Dio

Solomo wa nsoneki a nkanda Kimpovi una muna Nkand’a Nzambi, wasonga ngindu zandi mu kuma kia vavala kia zingu. Ka lukatikisu ko wakendalala kwayingi mu kuma kia nkangu andi. Wavova vo: “I mbenga yamenga moyo.” Vana ntandu, wayikila o moyo vo “vavala kia vavala.” (Kimpovi 2:17; 12:⁠8) Kansi, nkanda Kimpovi ke uyikanga kaka lukendalalu lwa Solomo ko. Wazaya wo vo ke diansongi ko mu yika kaka e mpasi za zingu. Kuna mfoko a nkand’andi, Solomo wavova vo, wasia “etima dia vava mambu m’eyangi, y’oma masikila muna sono, mambu ma ludi.” (Kimpovi 12:10; Yeto tutekekele e mvovo miami.) Nsekola imosi yivovanga vo, “wavava kiesesa mambu mama mu mpila yambote ye ziku.”​—⁠Contemporary English Version.

Kieleka, Solomo wabakula vo kafwete lunga-lunga e ngindu zandi. Muna kuma kiaki, wakiyuvulanga: ‘Nga edi nzolele vova diakieleka yovo diaziku? Kele vo nsadidi mvovo miami, nga akaka beyangalala yo tonda mio?’ Solomo wa lunga-lunganga e ngindu zandi muna sadila ‘mvovo mi’eyangi,’ mialudi.

Muna kuma kiaki, nkanda Kimpovi ke nkanda wambote kaka ko, kansi wazala ye mvovo miangangu miavumunwinwa kwa Nzambi, emi misonganga nsas’a zingu. (2 Timoteo 3:​16, 17) Nga mvovo mi’eyangi kasoneka Solomo milenda kutusadisa vava tumokenanga y’azolwa eto? Tala e nona kimosi.

Toma Lunga-lunga Ngindu Zaku

Muna bonga e nona, yindula e kindende kitukidi ku sikola, wakendalala ekolo kesonganga nkand’andi a lufimpu kwa se diandi. E se otadidi nkanda yo mona vo kasundidi ko muna lufimpu mu kuma ki’elongi dimosi katomene vanga ko. O se umvovese kuna makasi mawonso vo: “U molo kwaku! Kele vo kwamanene vang’e mpila yayi, kulenda vanga diambu ko!”

Ekolo makasi ke masundidi ngindu zandi ko, e se ukiyuvwidi, ‘Nga ngindu zame zakieleka ovo za ziku?’ E kiuvu kiaki kilenda kunsadisa mu lembi vilakana e ziku kia diambu. (Ngana 17:​27) Nga mwana ka lenda vanga diambu ko muna zingu, wau kalembele sunda muna lufimpu? Nga molo kieleka wau kayambula sala e salu ya sikola ya vangila ku nzo? Nga nkakalakani kakala zau mu salu yayi? O Nkand’a Nzambi utoma songanga mfunu wakala ye ntim’anleka ye ngindu zasikila muna mpila tubadikilanga mambu. (Tito 3:2; Yakobo 3:​17) Muna kumika mwana, o se kafwete vovanga ‘oma masikila, maludi.’

Vava Mvovo Miasikila

Muna zaya dina kevova, o se kafwete kiyuvula, ‘Aweyi ndenda vovela diambu diadi mu mvovo milenda yangidika mwan’ame?’ Dialudi vo, ke diasazu ko mu solola mvovo miasikila. Yindende kele vo bavangidi edi dialembi songa, nkumbu miayingi beyindulanga vo ke balendi vanga diaka diambote ko. Muna kuma kiaki, mase bafwete sungamenanga diambu diadi. Yindende balenda badikila mpilakanu yovo lutovoko lwau nze diambu diampwena, ediadi dilenda songa una bekuyimwenanga. Avo e se una ye fu kia tumba mwan’andi muna konso diambu kavangidi, dilenda siamisa ngindu za mwana vo kalendi vanga diaka diambote ko. Muna Kolosai 3:21 tutanganga vo: “Ke nutokanisa wan’eno ko, benkwa dimbula vuvu.”

O sadila e mvovo wa “ntangwa zawonso” ye “kulendi ko” diambu misakisanga. Avo ese ovovese mwan’andi, “Ngeye kulendanga vanga diambote ko,” nga mwana lenda kuyimwena luzitu? Avo mwana owanga e mvovo miami ntangwa zawonso, dilenda kumfila mu kuyibadikila vo kena mfunu ko. Kieleka, e fu kiaki kiambi kikilu.

Vana fulu kia tumbanga kaka o wana, diambote mase bayikanga mpe oma mambote bevanganga. E se tuyikidi muna nona, edi kadi vova: “E mwan’ame, mbwene vo wakendalala una wau vo kusundidi muna lufimpu ko. Nzeye ngolo ovanganga mu sala e salu yaku ya sikola. Yambula twafimpa elongi dina kutoma bakulanga ko kimana twazaya una lenda dio bakulwila.” Muna zaya e nkakalakani ye mpila yambote kalenda sadisila mwan’andi, o se lenda sadila yuvu ya ziku.

E mvovo miami miangemba miatoma kubikwa misundidi o mfunu ke mu mvovo mia makasi ko. Nkand’a Nzambi ukutusikidisanga vo “E mvovo miambote nze wiki, mianzenzi mu moyo, yo vimpi mu visi.” (Ngana 16:​24) Dialudi, wana kumosi y’esi nzo awonso va fulu kia zola yo luvuvamu bezolanga kala.

“Muna Ulolo wa Ntima”

Sungamena yakala oyikilu muna nona kina kuna lubantiku lw’elongi diadi. Vana fulu kia wulumuna mvovo mia makasi kwa nkaz’andi, nga ke diambote ko diadi kala, kele vo kavava ‘mvovo mi’eyangi,’ mia ludi? O yakala bwididi diambu diadi kafwete kiyuvula: ‘Kana una vo nkaz’ame ngolo kafwete vanga muna kikubika mu ntangwa yambote, nga dialudi vo ntangwa zawonso osukininanga? Nga yayi i ntangwa yambote mu kumvovesa e diambu diadi? Makasi ye mvovo mia luvezo nga milenda kunsadisa mu singika e fu kiaki?’ Muna kiyuvulanga e yuvu yayi, ilenda kutusadisa mu venga mvovo milenda kendeleka azolwa eto. ​—⁠Ngana 29:11.

Ozevo, adieyi tuvova kele vo fu kia tantana tukalanga kiau muna nzo? Tufwete vava zaya ekuma yo toma fimpa e mvovo mieto. E mvovo mieto, musungula vava tukalanga ku makasi milenda songa oma mena mu ntim’eto. Yesu wavova vo: “Muna ulolo wa ntima i uvovelang’o nua.” (Matai 12:​34) Kuna diak’esambu, nkumbu miayingi e mvovo mieto ngindu, zolela ye fu yeto misonganga.

Nga tuna ye zitu ye vuvu kiasikila muna zingu kieto? Ediadi dilenda moneka muna mvovo ye moko yeto. Nga tu avezi, akwa ntim’ambadi yo kondwa e vuvu? Avo i wau, e mvovo ye mavangu meto ke mekasakesa akaka ko. Ka tulenda bakula ko vo e ngindu yovo mvovo mieto ke miasonga ko. Tulenda kwikila vo e mpila tubadikilanga mambu yambote kwandi. Kansi, tufwete kuyikenga kimana twalembi kuyivuna.​—⁠Ngana 14:12.

Dia matondo wau vo tuvwidi Nkand’a Nzambi ulenda kutusadisa mu fimpa ngindu ye makani meto yo zaya edi diansongi ye dina tufwete singika. (Ayibere 4:12; Yakobo 1:​25) Konso owu wina e ngindu ye fu yeto ya ngutukila, yeto awonso tulenda yo soba avo tuzolele.​—⁠Efeso 4:​23, 24.

Vana ntandu a sadila o Nkand’a Nzambi, tulenda vanga diambu diakaka mu fimpa e mpila tumokenanga y’akaka. Yuvula akaka. Kasikil’owu, yuvula nkaz’aku yovo mwan’aku katoma kuzayisa e mpila omokenanga y’akaka. Yuvula nkundi aku ona otomene kuzaya. Fwete kala nlembami mu tambulwila mana bevova yo soba konso dina divwilu o mfunu.

Teka Yindula Dina Ovova!

Kuna mfoko, avo tuzolele venga mvovo mikendelekanga akaka, tufwete lemvokela dina tutanganga muna Ngana 16:23 vo: “O ntim’a nkwa ngangu oteka yindulanga muna vova; mvovo miandi mia ziku kikilu.” (Bíblia na Linguagem de Hoje) Ke diasazu ko muna lunga-lunga ntim’eto. Elo, avo tuvavanga bakula ngindu z’akaka, vana fulu kia kubatumba yovo kubaveza, tusadila mvovo miambote mu mokena yau yo kala ye sazu muna lunga-lunga e ntima mieto.

Kieleka, yeto awonso tu wantu alembi lunga. (Yakobo 3:⁠2) Ezak’e ntangwa, yeto awonso katuteka yindulanga ko dina tuvova. (Ngana 12:​18) Kansi, muna lusadisu lwa Nkand’a Nzambi, tulenda zaya yindula una ketuvovele ko, yo sia e ngindu z’akaka va fulu kiantete. (Filipi 2:⁠4) Yambula twakala y’ekani dia sadila ‘mvovo mi’eyangi’ mia ludi, musungula vava tumokenanga ye esi nzo zeto. I bosi, e mvovo mieto ke milweka yo kendeleka akaka ko, kansi miwuka yo vangamesa awana tuzolanga.​—⁠Roma 14:19.

[Foto zina muna lukaya lwa 12]

Aweyi lenda vengela vova diambu dina dilenda kukendeleka?