Aweyi Tulenda Zayila e Ntangw’ambote ya Vova?

 1. Adieyi tulenda longoka muna mvovo miasonama muna Kimpovi 3:1, 7?

AKAKA mu yeto bezolanga vova kwayingi. Kansi akaka ke bezolanga vova kwayingi ko. Nze una usonganga e sono kibongelo e longi diadi, vena ye ntangw’a vova ye ntangw’a kala e pi-i. (Tanga Kimpovi 3:1, 7.) Kana una vo i wau, ezak’e ntangwa tuzolanga vo akaka muna mpangi zeto bavovanga kwayingi. Kansi, akaka ke bavovingi kwayingi ko.

 2. Nani wafwana sikidisa e nkanikinu mu kuma kia ntangw’a vova ye una tufwete vovela?

² O lubini i lukau katuvana o Yave. (Luv. 4:10, 11; Lus. 4:11) Muna Diambu diandi, Yave okutusadisanga mu zaya una tulenda sadila lukau lwalu mu mpila yambote. Mu longi diadi, tuvovela nona iyikwanga muna Diambu dia Nzambi ikutusadisa mu zaya e ntangw’a vova ye ntangw’a kala e pi-i. Tuvovela mpe una Yave kemonanga mu kuma kia mpil’a mvovo tusadilanga vava tumokenanga ye akaka. Entete, yambula twavovela e ntangwa tufwete vova.

 3. Nkia lukasakeso luna muna sono kia Roma 10:14?

³ Tufwete kalanga twakubama mu vovela oma ma Yave ye Kintinu kiandi. (Mat. 24:14; tanga Roma 10:14.) Vava tuvanganga wo, Yesu tutangininanga. Kimosi muna kuma Yesu kayizila ova ntoto, i samuna e ludi mu kuma kia Se diandi kwa wantu. (Yoa. 18:37) Kansi, tufwete sungamenanga vo e mpila tuvovelanga ye akaka mfunu mpe ina. Muna kuma kiaki, vava tuzayisanga kwa akaka mambu ma Yave, tufwete wo vangilanga kuna “lulembamu yo vumi” yo zitisa e ngindu zau ye mana bekwikilanga. (1 Pet. 3:15) Ozevo, ke tumokena kaka yo wantu ko, kansi tukubalonga yo simba e ntima miau.

 4. Landila e sono kia Ngana 9:9, aweyi e mvovo mieto milenda sadisila akaka?

⁴ Akuluntu ke bafwete butamanga ko avo bamwene vo mpangi mosi longi kavuidi o mfunu. Kansi, bafwete sola e ntangw’ambote ya vova kimana balembi fusulwisa mpangi e nsoni. Nanga divava vo bavingila yavana mpangi kekala va fulu kia yandi mosi kaka. Akuluntu besianga e ngolo mu zitisa mpangi bemokenanga yandi. Kana una vo i wau, besadilanga e nkanikinu mia Bibila muna sadisa ampangi bakala ye ngangu. (Tanga Ngana 9:9.) Ekuma dinina diamfunu mu kala ye unkabu wa vova vava dikalanga diamfunu? Yambula twafimpa nona yole yaswaswana. Muna nona kiantete, diavavanga vo muntu ndioyo katumba o wan’andi. Muna nona kiazole, nkento mosi wamokena yo ndiona wadi kala se ntinu kuna sentu.

 5. Nkia ntangwa o Ele kafwana vova kansi kavanga wo ko?

⁵ Ele wa Ngang’ambuta watoma zolanga wan’andi wole amakala. Kansi, o wan’andi ke bazitisanga Yave ko. Kiyekwa kiamfunu bakala kiau, basala se anganga muna saba. Kansi, mu mpila yambi basadilanga e wisa kiau, ke bazitisanga ko e yimenga yavewanga se lukau kwa Yave. Batanga mpe e zumba vana meso ma wantu kondwa kwa nsoni. (1 Sam. 2:12-17, 22) Mun’owu wa Nsiku a Mose, o wan’a Ele tumbu kia lufwa bafwanukina. Kansi, o Ele wabalutulanga, wabayambula nkutu bakwamanana sadila muna saba. (Nsi. 21:18-21) Aweyi Yave kamona mu kuma kia una Ele kabadikila e diambu diadi? Yave wayuvula Ele vo: “Ekuma olutidi zitisila wan’aku ke mu mono ko?” Yave wabaka e nzengo za vonda akwa umpumbulu awaya.—1 Sam. 2:29, 34.

 6. Adieyi tulongokele muna nona kia Ele?

⁶ Longi diamfunu tulongokele muna nona kia Ele. Avo tumwene vo nkundi yovo yitu kieto okolamene nsiku a Nzambi, tufwete mokena yandi muna kunsungamesa e nkanikinu mia Yave. Muna kuma kiaki, tufwete vanga mawonso kimana katambula lusadisu lwa Yave muna nzil’a akuluntu. (Yak. 5:14) Ke tuzolele kala nze Ele ko muna luta zitisa nkundi yovo yitu kieto ke mu Yave ko. Unkabu divavanga muna mokena yo muntu ofwanukini tumbwa, kansi o vanga wo nluta ditwasanga. Owau, tala e nswaswani vana vena Ele ye nkento wa musi Isaele una ye nkumbu Abingaile.

 7. Ekuma Abingaile kayenda mokenena yo Davidi?

⁷ Abingaile wasompwa kwa Nabale wa mvuama ona wakala ye mpatu zayingi. Vava Davidi ye makesa mandi batinanga Saulu wa Ntinu, baviokesa e ntangwa ye avungudi a Nabale yo tanina e twelezi yandi yalembi yiwa. Nga Nabale wavutula matondo muna lusadisu lwau? Ve. Vava Davidi kalomba madia ye maza mu kuma kiandi ye makesa mandi, Nabale wafunga makasi yo kubatianguna. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Muna kuma kiaki, Davidi wabak’e nzengo za vonda wan’amakala awonso muna nzo a Nabale. (1 Sam. 25:13, 22) Aweyi e sumbula kiaki kiavengelwa? Abingaile wabakula vo eyayi i ntangw’a vova. Muna kuma kiaki, kuna unkabu wawonso wayenda wananana yo Davidi ye makesa mandi 400, ana bakala ye nzala yo makasi.

 8. Adieyi tulongokele muna nona kia Abingaile?

⁸ Vava Abingaile kawanana yo Davidi, wamokena yandi kuna unkabu ye luzitu lwawonso yo kunkwikidisa. Kana una vo Abingaile kakala ye kuma ko muna ntantani zazi, walomba ndoloki kwa Davidi. Wavovesa Davidi vo muntu ambote kakala. Abingaile wakala mpe ye vuvu vo Yave okunsadisa. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Nze Abingaile, tufwete kalanga yo unkabu wa vova avo tumwene muntu ozolele vanga diambu dikumfila mu vola e sumu diampwena. (Nku. 141:5) Tufwete mpe mokena yandi kuna luzitu, kansi kuna unkabu. Avo tuvene longi kafwanukini o muntu, tusonga vo tu akundi akieleka.—Nga. 27:17.

9-10. Nkia diambu akuluntu bafwete sungamenanga vava bevananga e longi kwa ampangi?

⁹ Akuluntu bafwete kalanga ye unkabu wa vana e longi kwa awana bevengomokanga muna nkutakani. (Ngal. 6:1) Kuna lulembamu lwawonso, akuluntu bebakulanga vo yau mpe wantu alembi lunga ye vekala ye ntangwa bevua longi o mfunu. Kansi, akuluntu ke bafwete yambula ko vo ediadi diabafila mu lembi vana e longi kwa awana bafwanukini dio. (2 Tim. 4:2; Tito 1:9) Vava bevananga e longi kwa mpangi, bevangilanga wo mu mpila yambote ye kuna luzindalalu lwawonso. Wau vo akuluntu bezolanga mpangi zau, ediadi dikubafilanga mu vanga diambu. (Nga. 13:24) Kansi, e diambu diantete betokanenanga i vana nkembo kwa Yave muna tatidila e nkanikinu miandi yo tanina e nkutakani muna konso vonza.—Mav. 20:28.

¹⁰ Yamu wau, tuvovele e ntangwa tufwete vova. Kansi, vena ye ntangwa ina vo diambote kwa yeto mu lembi vova diambu. Nkia ntonta tulenda wanana zau muna ntangwa yayi?

11. Nkia nona Yakobo kasadila? Ekuma kinina kiamfunu?

¹¹ Dilenda kala diampasi muna lunga-lunga lubini lweto. Yakobo wa nsoneki a Bibila, wasadila e nona kiamfunu muna songa e ziku kia diambu diadi. Wasoneka vo: “Avo muntu ke tanga sakuba ko muna mvovo, i muntu alunga, olenda yala nitu andi yawonso. Avo tusidi bindikilwa muna nua mia mvalu kimana batulemvokela, tufila mpe nitu zau zawonso.” (Yak. 3:2, 3) E bindikilwa i salanganu kivuikwanga vana ntu ye muna nu’a mvalu. Muna fila yo ningamesa e mvalu, divavanga vo nati a mvalu katunta e nsinga mia bindikilwa. Avo nati a mvalu katomene simbinina nsinga miami ko, o mvalu olenda kwenda ku sambu diankaka yo kuyitwasila e vonza kumosi yo nati a mvalu. Diau dimosi mpe, avo ke tutomene lunga-lunga e lubini lweto ko, lulenda twasa e vonza. Yambula twabadika e ntangwa tufwete lunga-lunga lubini lweto yo lembi vova.

12. Nkia ntangwa tufwete lunga-lunga lubini lweto yo lembi vova?

¹² Adieyi ofwete vanga avo owanane yo mpangi ozeye diambu dia mbumba? Kasikil’owu, avo owanane yo mpangi ozingilanga mu nsi isimanga e salu kieto, nga obwa mu vonza kia kunyuvula una e salu kieto kisadilwanga muna nsi yayina? Dialudi vo kuna ye kani diambi ko muna vanga e kiuvu kiaki. Wau vo tuzolanga e mpangi zeto, tuzolele zaya mana mekubabwilanga. Tuzolele mpe vovela mambu masikididi vava tusambanga mu kuma kiau. Kansi, eyayi i ntangwa tufwete lunga-lunga lubini lweto yo lembi vova. Avo tukomekene e mpangi muna kutuzayisa mambu ma mbumba kazeye, tusonga vo ke tuzolanga mpangi ndioyo ko kumosi ye ampangi ana bekumbundanga e vuvu vo ke sengomona mbumba ko. Kieleka, ke mosi ko muna yeto ozolele kudikila e mpasi kwa mpangi zeto ana bezingilanga muna nsi zisimanga e salu kieto. Diau dimosi mpe, ke mpangi mosi ko osadilanga muna nsi yayina ozolele zayisa kwa akaka una Mbangi za Yave besadilanga e salu kiau kia umbangi ye tukutakanu twau.

13. Landila e sono kia Ngana 11:13, adieyi akuluntu bafwete vanga? Ekuma?

¹³ Musungula akuluntu bafwete lundanga e mbumba muna sadilanga e nkanikinu wasonama muna Ngana 11:13. (Tanga.) Ediadi diampasi kikilu musungula avo nkuluntu wasompa. Akazi bekumikanga e kikundi kiau muna mokenanga yo zayisa e mbumba, ngindu ye ntokani zau kwa muntu yo nkwandi. Kansi, o nkuluntu ozeye wo vo kafwete zayisa ko mambu ma mbumba ma nkutakani kwa nkaz’andi. Avo ovangidi wo, ampangi ke bekumbunda diaka vuvu ko, oyivisa mpe e nkumbu andi ambote. Ampangi besolwanga mu kala ye kiyekwa muna nkutakani, ke bafwete kala “akwa mpova zole ko” yovo akwa mpov’a luvunu. (1 Tim. 3:8; mvovo vana yand’a lukaya.) Ediadi disongele vo ke bafwete kala ampuki ko ngatu akumbi. Avo nkuluntu otoma zolanga nkento andi, ke kunzayisa ko mambu mana kafwete zaya ko.

14. Aweyi o nkento a nkuluntu kalenda sadisila o nkaz’andi muna kala ye nkumbu ambote?

¹⁴ O nkento olenda sadisa nkaz’andi kakala ye nkumbu ambote muna lembi kunkomekena kimana kanzayisa e mambu ma mbumba. Avo nkento osadidi o luludiku lwalu, ke sadisa kaka o nkaz’andi ko. Kansi, osonga mpe vo ozitisanga awana bezayisanga mambu ma mbumba kwa nkaz’andi. Edi disundidi o mfunu, oyangidika Yave kadi osiamisa luvuvamu ye ungudi muna nkutakani.—Roma 14:19.

15. Aweyi Yave kamona mu kuma kia mana akundi atatu a Yobi bavova? Ekuma?

¹⁵ Tulenda longoka mayingi muna nkand’a Yobi mu kuma kia mpila ina tufwete vovela ye ntangwa tufwete vova. Vava Yobi kabwila sumbula yayingi, akundi yá bayenda kumfiaulwisa yo kumvana e longi. Akundi awaya kolo kiayingi baviokesa lembi vova. Kansi, e mvovo mia Elefaze, Biledade yo Sofa miasonga kikilu vo ke basadila kolo kiaki ko mu yindula una badi fiaulwisila Yobi. Kansi, edi batokanenanga i vava kwikidisa Yobi vo diambu diambi kavanga. Kana una vo mambu mankaka bavova maludi, kansi mayingi muna mambu bavova mu kuma kia Yobi yo Yave ke maludi ko. Batumba Yobi muna vova vo muntu ambi kakala. (Yobi 32:1-3) Adieyi Yave kavanga? Wafungila kikilu akundi atatu awaya o makasi. Wabayikila vo mazowa yo kubalomba vo benda kwa Yobi kimana kasamba mu kuma kiau.—Yobi 42:7-9.

16. Nkia mambu tulenda longoka muna mbandu ambi ya Elefaze, Biledade yo Sofa?

¹⁶ Mambu mayingi tulongokele muna mbandu ambi ya Elefaze, Biledade yo Sofa. Diantete, ke tufwete fundisanga mpangi zeto ko. (Mat. 7:1-5) Kansi, tufwete toma kubawinikinanga vitila twavova. O vanga wo dikutusadisa mu bakula e mpasi benuananga zau. (1 Pet. 3:8) Diazole, avo tuzolele vova, tufwete kala ye ziku vo e mvovo tusadila miangemba ye mialudi. (Efe. 4:25) Diatatu, Yave osianga e sungididi mu mana tuvovanga kwa akaka.

17. Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Eleyu?

¹⁷ Muntu a nyá wakingula Yobi i Eleyu wa yitu kia Abarayama. Wawinikina vava Yobi ye akundi atatu bavovanga. Watoma winikina mana bavova kadi ediadi diansadisa mu fiaulwisa yo singika e ngindu za Yobi. (Yobi 33:1, 6, 17) Edi diasunda o mfunu kwa Eleyu i kembelela Yave, ke mu yandi kibeni ko yovo muntu ankaka. (Yobi 32:21, 22; 37:23, 24) Edi tulongokele muna mbandu a Eleyu vo vena ye ntangw’a kala e pi-i yo winikina. (Yak. 1:19) Tulongokele mpe vo vava tuvananga e longi, e kani dieto i kembelela Yave, ke yeto kibeni ko.

18. Aweyi tulenda songela vo tuyangalelanga lukau lwa vova?

¹⁸ Tusonga vo tuyangalelanga lukau lwa vova muna sadilanga e nkanikinu mia Bibila mu kuma kia ntangwa tufwete vova ye mpila tufwete vovela. Solomo wa Ntinu, wa nkwa ngangu wasoneka vo: “Nze pome za wolo muna mbangu ya palata i diambu divovelo muna ntangwa ifwene.” (Nga. 25:11) Avo tutomene winikina mana akaka bevovanga yo yindula vitila twavova, e mvovo mieto mikala nze pome za wolo, i sia vo, miamfunu ye miambote. Ozevo, kiakala vo twazola o vova yovo ke tuvovanga kwayingi ko, e mvovo mieto mifwete kumikanga akaka yo yangidika Yave. (Nga. 23:15; Efe. 4:29) Ekwe mpila yambote yasongela luyangalalu lweto muna lukau lwalu katuvana o Nzambi!