KAPU KIA 1
“I Yau Yiyi e Nzol’a Nzambi”
“I yau yiyi e nzol’a Nzambi, tulunda nkanikinu miandi: e nkanikinu miandi ke miampasi ko.”—1 YOANE 5:3.
1, 2. Adieyi dikufilanga mu zola Yave wa Nzambi?
NGA ozolanga Nzambi? Avo wayekola kal’e zingu kiaku kwa Yave wa Nzambi, lenda vova ye ziku kiawonso vo, elo! Kieleka, yeto awonso tuwutukanga y’etima dia zola Yave. Tuzolanga Nzambi, kadi yandi wateka kutuzola. O Nkand’a Nzambi ukiesesanga dio mu mvovo emi: “Yeto tuzolanga, kadi yandi [Yave] wateka kutuzola.”—1 Yoane 4:19.
2 Yave wateka kutuzola. Wakubika ntoto wambote kimana twazingila vo. Olungisanga e nsatu zeto za nitu ye za mioyo mieto. (Matai 5:43-48) Edi disundidi, olunga-lunganga kimwanda kieto. Watuvana Nkand’a Nzambi una vo i Diambu diandi. Vana ntandu, okutubokelanga twasambanga kwa yandi ye vuvu vo wa kekutuwa yo kutuvana mwand’andi avelela mu kutusadisa. (Nkunga 65:2; Luka 11:13) Edi disundidi o mfunu, wafila Mwan’andi anzolwa se Nkûdi muna kutuvuluza mun’esumu yo lufwa. Ekwe nzol’ampwena katusonga o Yave!—Tanga Yoane 3:16; Roma 5:8.
3. (a) Muna sikila muna zola kwa Nzambi, adieyi divavwanga kwa yeto? (b) Nkia kiuvu kiamfunu tufwete kiyuvula? Akweyi tulenda vavila e mvutu za kiuvu kiaki?
3 Yave zolele vo wabaka nluta mia zola kwandi yakwele mvu. Kansi, muna baka e nluta miami, tufwete vanga diambu. Nkand’a Nzambi ukutuwondelelanga vo: “Nwiyilundila muna zola kwa Nzambi, . . . yamu moyo a mvu ya mvu.” (Yuda 21) E mvovo “nwiyilundila,” usonganga vo muna sikila muna zola kwa Nzambi, tufwete vanga diambu. Tufwete tambulwila o zola kwandi mu mpila yambote. Muna kuma kiaki, tala e kiuvu kiamfunu tufwete kiyuvula: ‘Aweyi ndenda songela o zola kwame muna Nzambi?’ E mvutu za kiuvu kiaki zina muna mvovo miavumunwinwa mia Yoane wa ntumwa: “I yau yiyi e nzol’a Nzambi, tulunda nkanikinu miandi: e nkanikinu miandi ke miampasi ko.” (1 Yoane 5:3) Diamfunu twazaya e nsas’a mvovo miami, kadi tuzolele songa kwa Nzambi eto vo tutoma kunzolanga.
“I YAU YIYI E NZOL’A NZAMBI”
4, 5. (a) O mvovo wau “nzol’a Nzambi” adieyi usonganga? (b) Yika una wayantikila songa o zola muna Yave.
4 Adieyi kayindula Yoane wa ntumwa vava kasoneka vo i yau yiyi “e nzol’a Nzambi”? E mvovo miami ke miyikanga nzola ko ina kekutuzolanga o Nzambi, kansi zola kweto muna yandi miyikanga. Nga lenda sungamena e ntangwa ina wayantika zola Yave?
5 Yindula vava wayantika longoka e ludi mu kuma kia Yave y’ekani diandi yo kwikila muna yandi. Wabakula vo, kana una vo wavambana yo Nzambi, mu kuma ki’esumu diangutukila, Yave muna Kristu waziula nzila kimana wavwa moyo alunga wa mvu ya mvu una kavidisa Adami. (Matai 20:28; Roma 5:12, 18) Wabakula lukau lwampwena kavana o Yave muna tuma Mwan’andi anzolwa kafwa mu kuma kiaku. Ntim’aku wakwama kikilu yo kufila mu yantika song’e zola muna Nzambi ona wateka kuzola.—Tanga 1 Yoane 4:9, 10.
6. O zola kwakieleka aweyi kusongelwanga? O zola muna Nzambi adieyi kulenda kufila mu vanga?
6 Kansi, o lwalu lubantiku kaka lwa zola kwakieleka muna Yave. O zola ke kusongelwanga mu mvovo mia nkatu ko. Mayingi mevavwanga muna songa zola kwakieleka muna Nzambi, ke vova kaka ko vo, “Yave izolanga.” Nze lukwikilu, o zola kwakieleka mu mavangu kusongelwanga. (Yakobo 2:26) Tusonganga o zola vava tuvanganga oma meyangidikanga muntu ona tuzolanga. Muna kuma kiaki, vava e nzol’a Yave yasikila muna ntim’aku, yafila mu zola kala una keyangalelanga e Se diaku di’ezulu. Nga wavubwa se Mbangi a Yave? Avo i wau, zola ye kwikizi muna Yave kwafila mu baka nzengo zazi zamfunu muna zingu kiaku. Wavubwa mu songa sinsu kia ngyekola wakiyekola kwa Yave mu vanga luzolo lwandi. (Tanga Roma 14:7, 8.) Muna lungisa nsilu wau kwa Yave, divavanga vo watumamena e mvovo mia Yoane wa ntumwa emi milende.
“TULUNDA NKANIKINU MIANDI”
7. Amieyi i nkanikinu mia Nzambi? Adieyi divavwanga mu lunda mio?
7 Yoane wavova vo: I yau yiyi e nzol’a Nzambi “tulunda nkanikinu miandi.” Amieyi i nkanikinu mia Nzambi? O Yave muna Diambu diandi watuvana nkanikinu miakiá. Kasikil’owu, wakanikina vo walembi kolwa malavu, kuyivani mu mavangu ma zumba ko, kusambila teke ko, kuyiyi ko ye kuvovi luvunu ko. (1 Korinto 5:11; 6:18; 10:14; Efeso 4:28; Kolosai 3:9) O lunda nkanikinu mia Nzambi divavanga vo twazingila e ngwizani ye nkanikinu mia nkal’ambote mia Nkand’a Nzambi.
8, 9. Aweyi tulenda zayila una tulenda yangidikila Yave kana nkutu ke vena nsiku wasonama mu Nkand’a Nzambi ko usimanga e diambu? Yika e nona.
8 Kieleka, mayingi mevavwanga muna yangidika Yave, ke lemvokela kaka nkanikinu miandi ko. Yave kasia nkanikinu ko muna mambu mawonso ma zingu kieto kia lumbu ke lumbu. Muna kuma kiaki, o Nkand’a Nzambi ke uvovanga ko mawonso tulenda sadila muna konso diambu tuwanananga diau lumbu yawonso. Aweyi tulenda zayila dina diyangidika Yave? Nkand’a Nzambi utoma songanga una Nzambi kebadikilanga mambu. Muna longokanga Nkand’a Nzambi, tulenda zaya dina kezolanga o Yave ye dina kemenganga. (Tanga Nkunga 97:10; Ngana 6:16-19) Tubakulanga e fu ye mavangu keyangalelanga. Ekolo tulongokanga e fu ye makani ma Yave, dikutufilanga mu baka nzengo zambote. Kana una vo kavena nkanikinu a Nkand’a Nzambi ko usimanga e diambu ditulwakidi, tulenda zaya ‘owu win’o luzolo lwa [Yave].’—Efeso 5:17.
9 Kasikil’owu, kavena nsiku ko muna Nkand’a Nzambi uvovanga vo ka tufwete tala mavangu ma nsoki ye ma zumba ko muna televizau. Nga nsiku wasonama mu Nkand’a Nzambi tuvavanga muna venga mambu mama? Tuzeye una Yave kebadikilanga mambu mama. O Nkand’a Nzambi utoma kiesesanga vo: ‘Kimpumbulu yo munzola-ngungula, Yave ubamengene.’ (Nkunga 11:5) Diasonama mpe: “Minta-zumba, y’akwa ngyambila, o Nzambi okubafundisa.” (Ayibere 13:4) Muna yindulanga e mvovo miami miavumunwinwa, tulenda bakula owu wina luzolo lwa Yave. Ediadi dilenda kutusadisa mu lembi tala mavangu kemenganga o Nzambi. Yave oyangalalanga vava tuvenganga mavangu mansafu mebadikilwanga kwa wantu a nza vo ke mambi kwandi ko.a
10, 11. Ekuma tuzolelanga Yave muna zingu kieto? Aweyi tufwete kunlemvokela?
10 Nkia kuma kiantete tufwete lundila e nkanikinu mia Nzambi? Ekuma tufwete zolela kala una uyangidikanga Nzambi lumbu yawonso? Ka mu kuma kia venga tumbu ko ngatu tina mpasi zilenda bwila awana bevezanga luzolo lwa Nzambi. (Ngalatia 6:7) Kansi, tubadikilanga o lemvo weto muna Yave nz’elau diampwena mu songa vo zola tukunzolanga. Nze una o mwana kevavilanga tondwa kwa s’andi, yeto mpe tuzolele tondwa kwa Yave. (Nkunga 5:12) Yandi i S’eto, tukunzolanga. Kavena diambu ko dilenda kutuvana kiese kiayingi avo ke zaya ko vo ‘Yave oyangalelanga’ e zingu kieto.—Ngana 12:2.
11 Ikuma vo, o lemvo weto wa nsi a ntima; ke wakivunina ko.b Katusolanga nkanikinu ko una tulemvokela ye una katulemvokela ko. Tulemvokelanga e nkanikinu miawonso, kana nkutu tuzeye vo dilenda kututwasila e mpasi. Muna vanga wau, tusonganga ‘lemvo wa nsi a ntima.’ (Roma 6:17) Tuvova nze una kasoneka ntozi a nkunga: “Nyangalela muna nkanikinu miaku, mina nzolele.” (Nkunga 119:47) Elo, tuzolanga lemvokela Yave. Tuzeye wo vo yandi ofweno lemvo weto wa nsi a ntima, i diau kaka kevavanga kwa yeto. (Nsiku 12:32) Tuzolele vo Yave katuyikila nze una keyikilanga Noa muna Nkand’a Nzambi. Muna kuma kia kwikizi yo lemvo kasonga kwa Nzambi mu mvu miayingi, Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “I una kavanga Noa; mun’owu wawonso kankanikin’o Nzambi, i una kavanga.”—Etuku 6:22.
12. O lemvo weto nkia ntangwa uyangidikanga e ntim’a Yave?
12 O Yave aweyi kemonanga vava tusonganga luzolo lwa kunlemvokela? O Nkand’a Nzambi uvovanga vo ‘tumwesanga ntim’andi e kiese.’ (Ngana 27:11) Nga lemvo weto uyangidikanga kieleka ntima wa Mfumu a Nsema wawonso? Elo, Yave ovwidi kuma yayingi mu yangalela lemvo weto. Yave watusema ye nswa wakuyisolela. Ediadi disonganga vo tulenda sola lemvokela Nzambi yovo lembi kunlemvokela. (Nsiku 30:15, 16, 19, 20) Vava o zola kwa nsi a ntima kukutufilanga mu lemvokela Yave, tuyangidikanga Es’eto ezulu. (Ngana 11:20) Tusolanga mpe e mpila zingu kiambote.
“E NKANIKINU MIANDI KE MIAMPASI KO”
13, 14. Ekuma tulenda vovela vo “nkanikinu mia Nzambi ke miampasi ko”? Nkia nona tulenda bonga?
13 Yoane wa ntumwa okutuzayisanga diambu dia lufiaulwisu mu kuma kia nkanikinu mia Yave: “E nkanikinu miandi ke miampasi ko.” O mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “mpasi” muna 1 Yoane 5:3 usonganga vo “zitu.”c E mvovo miami muna nsekola ya Masonekwa Manlongo misekolwanga vo: “Nsikudukusu zandi ka zena zita ko.” E nkanikinu mia Yave ke mina zitu ko. Wantu alembi lemvokela balenda mio lunda.
14 Tulenda tezanesa diambu diadi ye nona eki: Nkundi aku zolele yaluka ku nzo yakaka, olombele lusadisu. Lekwa yayingi kena yau ifwete natwa. Lekwa yakaka ke ina zitu ko, ilenda kwandi natwa kwa muntu mosi. Kansi, eyakaka zita kikilu ina, wantu wole bevavwa mu nata yo. Nkundi aku usolele lekwa ina fwete nata. Nga lenda kuvana lekwa ina kazeye vo kulenda yo nata ko? Ve. Kalendi kumwesa mpasi ko mu kuvana e zitu dina kulenda nata ngeye mosi ko. Diau adimosi mpe, Nzambi eto anzodi ke kutusianga nsiku miampasi ko mina tufwete lunda. (Nsiku 30:11-14) Kalendi kutulomba ko twanata e zitu diadi. Yave ozeye tezo kieto, “kadi oyandi ozeye mpangw’eto; osungamene wo vo tu ntoto.”—Nkunga 103:14.
15. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo nkanikinu mia Yave miasiwa muna wete dieto?
15 E nkanikinu mia Yave ke miampasi ko; miakubikwa muna wete dieto. (Tanga Yesaya 48:17.) Mose ikuma kavovela kwa Aneyisaele kuna nz’ankulu vo: “O Yave watukanikina twavanga mîna miami miawonso, twavumina Yave wa Nzambi eto, mun’ewete dieto e lumbu yawonso, katuzingisa, una dinin’o unu.” (Nsiku 6:24) Yeto mpe tulenda kala ye ziku vo muna kutuvana nsiku miandi, Yave wete dieto diakwele mvu kevavanga. Kieleka, kalendi kutuvana nkanikinu miampasi ko! Yave wa Nzambi ovwidi ngangu zilembi fimpakana. (Roma 11:33) Ozeye edi diambote mu kuma kieto. O Yave mpe i zola. (1 Yoane 4:8) Ozevo, muna fu yawonso ya Nzambi eki kisundidi i zola, i fu kisonganga e nkal’andi kibeni. Zola i tuku dia nkanikinu miawonso kavana kwa nkangu andi.
16. Kana una vo vena ye umpukumuni wa nza yayi yambi ye zolela ya nitu eto yasumuka, ekuma tulenda songela o lemvo muna zingu kieto?
16 Ediadi ke disonganga ko vo diasazu mu lemvokela Nzambi. Tuzungilu kwa umpukumuni wa nza yayi ‘ilele muna mbi.’ (1 Yoane 5:19) Tufwete nwana mpe ye zolela ya nitu eto yasumuka eyi ikutufilanga mu kulula nsiku mia Nzambi. (Roma 7:21-25) Kansi, muna kuma kia zola kweto muna Nzambi, tulenda sunda. Yave osambulanga awana bekunlemvokelanga mu songa e ziku kia zola kwau muna yandi. Ovananga mwand’andi avelela “kw’awana bekunlemvokelanga.” (Mavangu 5:32) Mwanda wau ulenda kutusadisa mu kala ye fu yambote ilenda kutusadisa mu songanga lemvo muna zingu kieto.—Ngalatia 5:22, 23.
17, 18. (a) Adieyi tufimpa muna nkanda wau? Ekolo tuvanga wo, adieyi tufwete sungamena? (b) Adieyi tulongoka muna kapu kilanda?
17 Muna nkanda wau tufimpa nsiku ye nkanikinu mia nkal’ambote mia Yave ye mambu makaka mesonganga owu wina luzolo lwandi. Ekolo tuvanga wo, tufwete sungamenanga mambu mamfunu. Tusungamena dio vo Yave ke kutukomenenanga ko vo twalemvokela nsiku ye nkanikinu miandi; ovavanga vo twanlemvokela muna luzolo lwa ntima mieto. Ka tuvilakani ko vo Yave ovavanga vo twazingila muna mpila tulenda vwila e nsambu owau ye moyo a mvu ya mvu kuna sentu. Yambula twawa una o lemvo wa nsi a ntima ulenda kutuvanina elau dia songa kwa Yave vo tutoma kunzolanga.
18 Muna kutusadisa twazaya o wete yo bi, Yave muna zola kwandi watuvana e ntona. Kansi, muna kutufila mu mpila yambote, e ntona zeto zifwete longwa. Ediadi ditulongoka muna kapu kilanda.
a Tala Kapu kia 6 kia nkanda wau kisonganga una tulenda solela nsaka zambote.
b Kana nkutu mianda miasafu milenda songa mpe lemvo wa kivunina. Vava Yesu kavovesa e nkuya miakala muna wantu kimana miavaika, e nkwiya miazaya e wisa kia Yesu, balemvoka, kana una vo ka mu luzolo lwau ko.—Maku 1:27; 5:7-13.
c Muna Matai 23:4 e mvovo wau wasadilwa mu yika “natu yazitu,” nkanikinu ye tusansu twa wantu basikidisa asoneki y’Afarisi miabangikang’o nkangu. Muna Mavangu 20:29, 30 mvovo wau wasadilwa mu yika e ‘nsita’ z’abendomoki ana ‘bevovanga mambu mabendomoka’ mu vava vukumuna akaka.