Wavingila yo Yingila

1, 2. Nkia kiyekwa kiampasi kakala kiau o Eleya? Aweyi kakadila waswaswana yo Akabi?

ELEYA ozolele kala va fulu kia yandi mosi kaka, mu mokena yo S’andi ezulu muna sambu. Kansi, o nkangu wanzunga ke kolo ko bamwene ngunza ndioyo aludi walomba tiya twakulumuka kun’ezulu, ndonga muna yau bavavanga vwa edienga diandi. Una katombokele ko vana Mongo a Kamele mu kwenda samba kwa Yave wa Nzambi va fulu kia yandi mosi, Eleya kiyekwa kiampasi kakala kiau. Diavava vo kamokena yo Akabi wa Ntinu.

² Akabi yo Eleya baswaswana kikilu bakala. Akabi mvwatu mia kintinu kakala miau, mbendomoki kakala ye nkw’eloko. Eleya, mvwatu mia kingunza kakala miau, nanga mu nkanda samo yovo mika mia nkombo miavangilwa. Nkwa unkabu, ziku yo lukwikilu kakala. Ekolo kuma kwabwitanga, mayingi masengomonwa mu kuma kia fu ya wantu awaya yau ewole.

3, 4. (a) Nkia lumbu kiakala kiampasi kw’Akabi ye asambidi a Bale? (b) Nkia yuvu tubadika?

³ Lumbu kiampasi kiakala kw’Akabi ye asambidi a Bale. Diazayakana vo e nsambil’a esi zula kayikama Akabi yo nkaz’andi Izebele wa ntinu ankento muna kintinu kia makanda kumi ma Isaele, yaluvunu. Bale wasenzekwa vo nzambi aluvunu. E nzambi yayi yakondwa moyo, wafunga mu twasa tiya balombanga ngunza zandi muna sambu, kana una vo bakinanga yo kuyilweka. Bale kalenda tanina 450 ma ngunza zandi ko ana bavondwa. E nzambi aluvunu wafunga mpe mu diambu diakaka edi diavavwanga singikwa. Muna mvu ntatu, ngunza za Bale balombanga kwa nzambi au kanokesa mvula muna nsi, kansi Bale kalenda wo vanga ko. Ke kolo ko, yandi kibeni Yave onokesa e mvula mu songa vo osundidi nkuma.—1 Nti. 16:30–17:1; 18:1-40.

⁴ O Yave nkia ntangwa kadi nokesa e mvula? Eleya adieyi kadi vanga ekolo kavingilanga vo Yave kanokesa mvula? Adieyi tulenda longoka muna selo kiaki kiakwikizi? Yambula twafimpa lusansu lwalu.—Tanga 1 Ntinu 18:41-46.

 5. Eleya nkia diambu kavovesa Akabi vo kavanga? Nga diadi disonganga vo Akabi walongoka diambu muna mana mabwa mu lumbu kiakina?

⁵ Eleya wayenda vova kwa Akabi vo: ‘Tomboka wadia, wanua, kadi ezu diadi dia mvula zayingi.’ Nga ntinu ndioyo wambi walongoka diambu muna lumbu kiakina? O lusansu ke luyikanga diambu ko, ke lusonganga mpe mvovo mia luviluku lwa ntima ko yovo lomba lusadisu kwa ngunza mu finama Yave ngatu lomba ndoloki. Akabi “otombokele kadia yo nua.” (1 Nti. 18:41, 42) Eleya, adieyi kavanga?

6, 7. Nkia diambu kalomba Eleya muna sambu? Ekuma?

⁶ “Eleya otombokele kun’ebata dia Kamele: ovumbamene, osidi o lose vana kati kwa makungunu mandi.” Ekolo Akabi kayenda dia yo nua, Eleya wakala y’elau dia samba kwa S’andi ezulu. Tala una Eleya kayisakidikila, ovumbamene, osidi o lose vana kati kwa makungunu mandi. Eleya adieyi kalomba muna sambu? Dina kalomba dizayakene. Nkand’a Nzambi muna Yakobo 5:18 ukutuvovesanga vo Eleya wasamba kimana ezulu dianoka mvula. Ka lukatikisu ko, kun’ebata dia Mongo a Kamele kalombela sambu kiaki.

⁷ Entete, Yave wavova vo: ‘I nokesa e mvula ova ntoto.’ (1 Nti. 18:1) Ozevo, Eleya walomba kimana luzolo lwa Yave lwavangama. Vioka funda dia mvu, Yesu mpe walonga alandi andi balombanga e sambu kiaki.—Mat. 6:9, 10.

 8. E nona kia Eleya nkia diambu kitulongele mu kuma kia sambu?

⁸ E mbandu a Eleya mayingi ikutulonganga mu kuma kia sambu. Edi katoma tokanenanga Eleya i ndungan’a luzolo lwa Nzambi. Vava tusambanga, tufwete sungamenanga vo: “Konso una tulombela muna luzolo luandi [Nzambi], wa kekutuwá.” (1 Yoa. 5:14) Kansi, avo tuzolele vo sambu yeto yawakana kwa Nzambi, tufwete zaya alweyi i luzolo lwa Nzambi. Muna kuma kiaki, tufwete longokanga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso. Dialudi vo, Eleya wazola vo e kala kiafokoka kadi mpasi kiatwasa kwa nkangu a nsi andi. Vava kamona esivi kavanga o Yave muna lumbu kiakina, wavutula matondo. Tufwete vutulanga matondo yo sambanga muna wete di’akaka muna sambu yeto.—Tanga 2 Korinto 1:11; Filipi 4:6.

 9. Eleya adieyi kavovesa ntaudi andi? Nkia fu mole tubadika?

⁹ Eleya wazaya wo vo Yave onokesa mvula, kansi kazaya ntangwa ko. O ngunza adieyi kavanganga muna kolo kiakina? Tala dina tutanganga muna lusansu lwalu: “Ovovese ntaudi andi vo, tomboka, tala kuna kalunga.” O ntaudi watomboka yo tala, i bosi wavova vo: “Nkatu.” Eleya ovovele vo: “vutuka mputuka nsambwadi.” (1 Nti. 18:43) Tulenda longoka fu yole muna mbandu a Eleya. Kiantete, Eleya wa ngunza wakala ye vuvu muna Yave. Kiazole, wayingilanga.

10, 11. (a) Eleya aweyi kasongela vo wabundang’e vuvu muna nsilu mia Yave? (b) Ekuma tufwete kadila mpe ye vuvu kia mpila yayi?

¹⁰ Wau vo Eleya wabundanga e vuvu muna nsilu mia Yave, wavavanga sinsu mu zaya kana vo Yave onokesa mvula. Muna kuma kiaki, watuma ntaudi andi katomboka yo tala kuna kalunga mu vava konso sinsu ki’etuti dia mvula. Vava ntaudi kavutuka wanzayisa nsangu zankenda vo: E sinsu “nkatu.” Kun’ezulu ke kwakala etuti dia mvula ko. Nga omwene diambu diesivi? Sungamena vo, Eleya wavovesa Ntinu Akabi vo: ‘Ezú dia mvula zayingi.’ Ekuma ngunza kavovela diambu diadi wau vo kun’ezulu ke kwakala etuti dia mvula ko?

¹¹ Eleya wazaya nsilu a Yave. Wau vo ngunza ye nsunzudi a Yave kakala, wakala ye ziku vo Nzambi olungisa Diambu Diandi. Eleya vuvu kiasikila kakala kiau, diakala nze yandi wamona mvula yanokanga. Tulenda sungamena dina divovanga Nkand’a Nzambi mu kuma kia Mose: ‘Wazizila, nze yandi wamonanga ndion’olembi moneka.’ Nga okwikilanga vo Nzambi una kieleka? Yandi kibeni okutuvananga kuma yayingi kimana twakala ye lukwikilu lwasikila muna yandi ye muna nsilu miandi.—Ayib. 11:1, 27.

12. Eleya aweyi kasongela vo wayingilanga? Adieyi kavanga vava kawá vo vamoneka etuti diakete?

¹² Tala una Eleya kayingidilanga. Watuma ntaudi andi, ke nkumbu mosi ko yovo miole, kansi nkumbu nsambwadi. Tulenda yindula e mpasi kamona ntaudi muna sala e salu kiaki nkumbu miayingi, kansi Eleya kayoya ko mu vava e sinsu. Kuna mfoko a mputuka nsambwadi, ntaudi wavova vo: “Mumonekene etuti muna kalunga nga koko kwa muntu.” Nga olenda yindula o ntaudi olambulanga koko kwandi yo teza etuti dia mvula diamoneka muna Mbu Anene? Ntaudi nanga wayindulanga vo etuti diadi diakete ke diakala mfunu ko. Kansi, kuna kwa Eleya mfunu kikilu diakala. Wavovesa ntaudi andi vo: “Tomboka wasamwina Akabi vo, kubama wakulumuka, mvula ke zakukakil’e nzila.”—1 Nti. 18:44.

13, 14. (a) Aweyi tulenda tanginina mbandu a Eleya ya yingila? (b) Nkia kuma tuvwidi mu kala twalungalala?

¹³ Eleya mbandu ambote katusisila. Oyeto mpe mu ntangwa ina Nzambi kelungisa ekani diandi tuzingilanga. Eleya wavingila yavana Nzambi kanokesa e mvula, selo ya Nzambi o unu bevingilanga lufwasu lwa nza yayi yambi. (1 Yoa. 2:17) Tufwete kwamanana yingila nze Eleya, yavana Yave wa Nzambi kefwasa e nza yayi. Yesu wa Mwan’a Nzambi walukisa alandi andi vo: “Nuyingila: kadi ke nuzeye kio ko, e lumbu kikwiz’o Mfumu eno.” (Mat. 24:42) Nga Yesu edi kazola vova vo alandi andi ke besinga zaya diambu ko mu kuma kia ntangwa ikwiza e mbaninu? Ve, kadi wabavovesa mambu mayingi mebwa ova nza vitila mbaninu. Yeto awonso tulenda mona e ndungan’a mambu mena muna sinsu kia “mbaninu a tandu.”—Tanga Matai 24:3-7.

¹⁴ Mawonso kayika o Yesu mena muna sinsu ziku kiampwena mesonganga. Nga ziku kia mambu mama kilenda kutufila mu sala yo vema muna salu kia Yave? Etuti diakete diamoneka kun’ezulu diafila Eleya mu kala ye ziku vo Yave onokesa mvula. Nga ngunza ndioyo wa kwikizi wafusulwiswa nsoni?

15, 16. Nkia mambu mabwa kuna kinsalukisa? Eleya adieyi kazola vo Akabi kavanga?

¹⁵ O lusansu luvovanga vo: “Vana vau ezulu dilombokele yo matuti ye tembwa, mvula zayingi zinokene. O Akabi wele kuna Yizerele mun’ekalu diandi.” (1 Nti. 18:45) E mambu nzaki mayantika vangama. Vava ntaudi a Eleya kazayisa nsangu kwa Akabi, vana vau etuti diadina diakete dialombola ezulu. Tembwa kiangolo kiayantika. Vioka mvu ntatu ye ndambu, e kala kiafokoka, e mvula zayantika diaka noka muna Isaele. E ntoto ayuma wayondalala. Vava e mvula zayingi zanoka, e nkoko a Kisone wazala. Ka lukatikisu ko vo maza makukulwisa menga ma ngunza za Bale zina zavondwa. Akolami a Isaele bavewa mpe elau diasukula usafu wa nsambila Bale muna nsi.

¹⁶ Eleya wakala ye vuvu vo ediadi lungana dilungana. Nanga wazola zaya dina Akabi kevanga vava kemona mambu mama. Nga Akabi oviluk’o ntima yo yambula usafu wa nsambil’a Bale? Masivi mavangama muna lumbu kiakina mamvana e kuma kiasikila mu soba e zingu kiandi. Kieleka, ka tuzeye ko dina kayindula Akabi muna ntangwa yayina. O lusansu lusonganga vo ntinu “wele kuna Yizerele mun’ekalu diandi.” Nga walongoka diambu mun’esivi diadi? Nga wasoba e zingu kiandi? O mambu malanda mesonganga vo ve. Kansi, kuna kwa Akabi yo Eleya e lumbu ke kiafokokele ko.

17, 18. (a) Nkia diambu diabwila Eleya ekolo kayendanga kuna Yizerele? (b) Nkia diambu diesivi diamoneka mu kuma kia Eleya wazaulanga tuka kuna Kamele yo kwenda kuna Yizerele? (Tala mvovo vana yanda lukaya.)

¹⁷ Ngunz’a Yave wayenda mpe muna nzila ina kayenda Akabi. Nkangalu andi wampasi wadi kala mu kuma kia tombe ye mvula. Kansi, esivi diampwena diavangama.

¹⁸ “O koko kwa Yave kwakala vana Eleya; okangidi o luketo, otinini vana vena Akabi yakun’efula dia Yizerele.” (1 Nti. 18:46) Kieleka, muna mpil’esivi “koko kwa Yave” kwasadisa Eleya. Yizerele Kilometa 30 yakala ye Kamele, Eleya se nunu kakala.a Se yindudi ngunza wazaulanga ye yunga yandi yandá yo kanga yo muna luketo kimana katoma zaula muna nzila yayina yazala ye maza ma mvula. Wau vo mu nzaki kayendelanga, wavioka nkutu ekalu dia ntinu.

19. (a) E ngolo yo nkuma kavana Nzambi kwa Eleya nkia ungunza zikutusungamesanga? (b) Ekolo Eleya kazaulanga mu kwenda kuna Yizerele nkia ziku kakala kiau?

¹⁹ Ekwe nsambu katambula Eleya! Nanga wasivika vava kavwa ngolo ye nkuma usundidi una kakala wau muna kileke. Ediadi dilenda kutusungamesa ungunza usonganga vo muna Paradiso akwa kwikizi bevwa ngolo yo vimpi walunga. (Tanga Yesaya 35:6; Luka 23:43) Kieleka, Eleya vava kazaulanga kuna nsi a mvula, wazaya wo vo wakala y’edienga dia Yave wa S’andi, una vo i Nzambi mosi kaka aludi!

20. Aweyi tulenda vwila e nsambu za Yave?

²⁰ Yave una ye luzolo lwakutusambula. Muna vwa nsambu zazi tufwete vanga ngolo. Nze Eleya, tufwete yingila yo toma badika e ziku isonganga vo ke kolo ko, Yave ovanga diambu mu lumbu yayi yampasi. Nze Eleya, tuvwidi kuma yayingi mu bunda e vuvu muna nsilu mia Yave, “wa Nzambi a ziku.”—Nku. 31:5.