Yave Ozeye Lutangu Lwa “Nsuki Zeno Za Ntu”
‘Ke vena ntietie imosi ibw’ova ntoto ko, lembi wo zaya o S’eno. Vo i nsuki zeno za ntu nkutu, zavwa tangwa.’—MATAI 10:29, 30.
1, 2. (a) Ekuma Yobi kayimwenanga vo wabembolwa kwa Nzambi? (b) Nga mvovo mia Yobi misonganga vo Nzambi kafungila makasi? Sasila dio.
“IKAZIDI, kukumputula ko: Ntelamene, untungunwini. Okitukidi se mbangiki oku ngina: Muna nkum’a koko kwaku umbangikidi.” Ka lukatikisu ko vo muntu wavova mvovo miami mu mpasi zayingi kakala. Wavidisa mavwa mandi mawonso, yo fwilwa wana, i bosi yandi kibeni wabakama mayela mampasi. O muntu ndioyo i Yobi, e mpasi zambwila zasonama muna Nkand’a Nzambi muna kutulonga.—Yobi 30:20, 21.
2 E mvovo mia Yobi milenda moneka nze yandi wafungila Nzambi makasi, kansi, ke diau ko kavanga. Yobi, lukendalalu lwa ntim’andi kasonga kwa Nzambi. (Yobi 6:2, 3) Kazaya wo ko vo Satana wambangikanga, i dianu kavovela vo Nzambi wambembola. Vakala ye ntangwa ina Yobi kavovesa Yave vo: “Nkia kum’oswekela ndose aku, yo kumbadikila vo i mbeni aku?”a—Yobi 13:24.
3. Adieyi tulenda yindula vava tukalanga mu mpasi?
3 O unu, ulolo wa selo ya Yave bemonanga mpasi mu kuma kia vita, mavwanga ma ayadi ye ma wantu akaka, sumbula yampwena, ununu, yimbevo, usukami, kangama kwa salu kia umbangi kuna kwa ayadi mpe. Ongeye mpe nanga obangamanga ye ntonta za mpila mu mpila. Ezak’e ntangwa olenda yindula vo Yave oswekele ndose andi kwa ngeye. Nanga ozeye mana masonama muna Yoane 3:16 vo: “Muna nzola kazolele nza o Nzambi i kavanin’o Mwan’andi amosi.” Kana una vo i wau, vava omonanga mpasi yo lembi vwa luvevoko lwa nzaki, nanga olenda kukiyuvula: ‘Nga Nzambi okunzolanga kieleka? Nga omonanga e mpasi zame? Nga okumvwanga o mfunu?’
4. O Paulu nkia mpasi kazizidila? Aweyi mpasi nze zazi zilenda kutubwila?
4 Badika dina diabwila Paulu wa ntumwa, wavova vo: “Mpanìnu o lusende muna nitu, e ntumw’a Satana yambunda, . . . ndodokela tatu yadodokela Mfumu, luankatukila.” Yave wa wá e sambu kiandi. Kansi, wavovesa Paulu vo kevevola mpasi zandi mu mpila y’esivi ko. Paulu wafwana bunda e vuvu vo ngolo za Nzambi zikunsadisa mu sunda ‘lusende lwandi muna nitu.’b (2 Korinto 12:7-9) Nze Paulu, ongeye mpe nanga olenda kala mu mpasi. Nanga olenda yindula: ‘Wau vo Yave kevanganga diambu ko muna kunsadisa, kazeye mpasi zame ko ngatu kumvwa mfunu.’ Kuyindudi mpila yayi ko. Yave ovwanga konso selo kiandi kiakwikizi o mfunu. E ziku kia diambu diadi kimonekanga mu mana Yesu kavova kwa alongoki andi vioka fikolo vava kabasola. Yambula twazaya una e mvovo miandi milenda kutukasakesela o unu.
“Ke Numoni Wonga Ko”—Ekuma?
5, 6. (a) Ekuma Yesu kavovesela alongoki balembi kala ye wonga wa mana mekubabwila kuna ntwala? (b) O Paulu aweyi kasongela vo wabundanga e vuvu muna lusadisu lwa Yave?
5 Alongoki batambula wisa kwa Yesu, kumosi ye “wisa kia mianda miansafu, kia vaikisa mio, yo wuka yimbevo yawonso yo mayela mawonso.” Kansi, ediadi ke diasonganga ko vo ke betontwa ko ngatu lembi mweswa e mpasi. Yesu wabazayisa mambu makaka mana mekubabwila. Kansi wabavovesa vo: ‘Ke nubamoni wonga ko, ana bevonda to, balembi vav’owu bavonda moyo: numwen’ak’o wonga, on’olend’o fwasa moyo ye to kuna bilungi.’—Matai 10:1, 16-22, 28.
6 Muna sadisa alongoki andi babakula ekuma ke bafwete kadila ye wonga ko, Yesu wabazayisa nona yole. Wabavovesa vo: ‘Nga ntietie zole, ke zau ko, zatekwa muna mbiy’e? kansi vava zina, ke vena imosi ibw’ova ntoto ko, lembi wo zaya o S’eno: vo i nsuki zeno za ntu nkutu, zavwa tangwa. Dianu vo, ke numoni wonga ko; ntietie zingi nusundidi.’ (Matai 10:29-31) Yesu wavova vo katufwete kalanga ye wonga ko muna ntangwa lutonto, tufwete sianga e vuvu vo Yave okutulunga-lunga. O Paulu wa ntumwa wakala ye vuvu kiaki. Wasoneka vo: “Ovo o Nzambi wina yeto, nani okutusi’e kitantu? Ona walembi vûkis’o Mwan’andi kibeni, wanyekwela kaka muna diambu dia yeto awonso, nkia mpevola kalembi kutuvevolwela lekwa yawonso yo yandi?” (Roma 8:31, 32) Kana nkia mpasi nkutu onwananga zau, kala ye vuvu vo Yave okulunga-lunga ekolo ozindalalanga ye kwikizi muna yandi. Tulenda mona e ziku kia diambu diadi avo tubadikidi e mvovo mia Yesu kw’alongoki andi.
Ntalu ya Ntietie
7, 8. (a) Muna lumbu ya Yesu, e ntietie aweyi zabadikilwanga? (b) Ekuma Matai 10:29 kesadilanga mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “ntietie”?
7 E nona kia Yesu kisonganga una Yave kevwilanga konso selo kiandi o mfunu. Badika ntete oma ma ntietie. Muna lumbu ya Yesu, e ntietie nuni a dia yakala, kansi wau vo mbongo zafwasanga muna kiana, zabadikilwanga vo nuni za vonza. Ntietie zayingi zakalanga, ke zatekwanga mu ntalu yayingi ko. Muna nzimbu za tandu kiaki olenda sumba ntietie zole lembi lungisa kwanza 5. Kele vo muntu ntietie ziyá kazolele sumba, ketambula ziyá ko, kansi zitanu. E ntietie yakaka yakudikilwanga wau vo ke yakala kwandi mfunu ko.—Luka 12:6.
8 Se badiki mpe o vonga kwa nuni zazi. Avo zitezaneso ye nuni zakaka, ntietie i nuni ilutidi o ke. Elo, mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “ntietie” muna Matai 10:29 nuni zakete-kete uyikanga. Yesu wazola vo alongoki andi bayindula nuni zina ke zakala mfunu beni ko. Nze una usonganga nsekola imosi, “Yesu nuni zakete-kete kayika!”
9. Nki’elongi diamfunu dilongwanga muna nona kia Yesu mu kuma kia ntietie?
9 E nona kia Yesu mu kuma kia ntietie elongi diamfunu kilonganga: E nuni zozo ke zakalanga mfunu ko vana meso ma wantu, kansi mfunu zina kuna kwa Yave wa Nzambi. Yesu wasonga e ziku kia diambu diadi vava kavova vo ke vena ntietie imosi ko “ibw’ova ntoto” o Yave kalembi wo zaya.c Elongi diadi dia kiá kikilu. Wau vo Yave wa Nzambi otokanenanga e nuni zazi zakete-kete zakondwa o mfunu, nga keluta tokanena e mpasi za wantu ko ana bevavanga kunsadila?
10. Ayeyi i nsas’a mvovo miami: “Nsuki zeno za ntu nkutu, zavwa tangwa”?
10 Yesu wakudikil’ovova muna nona kiandi: “Nsuki zeno za ntu nkutu, zavwa tangwa.” (Matai 10:30) E mvovo miami miankufi, kansi miamfunu muna wokesa e ziku kia nona kia Yesu mu kuma kia ntietie. Se badiki: O ntu a muntu una ye tezo kia 100.000 ma nsuki. Wau vo nsinga mia nsuki miafwanana ke tutokanena mu kuma kia lusuki lumosi ko lwa ntu eto lubwanga. Kansi, Yave wa Nzambi ozeye yo tanga konso lusuki lweto. Muna kuma kiaki nga vena ye diambu muna zingu kieto kalembele zaya o Yave? Kieleka, Yave ozeye mpangwa ya konso selo kiandi. ‘Otalanga nkutu o ntima.’—1 Samuele 16:7.
11. O Davidi aweyi kakadila ye vuvu vo Yave unzeye?
11 Davidi ona wamona mpe mpasi wakala ye vuvu vo Yave unzeye. Wavova vo: “E Yave, nge wansete yo kunzaya. Ozeye mfong’ame ye ntelam’ame, obakula ngyindu zame o vala.” (Nkunga 139:1, 2) Ngeye mpe kala ye vuvu vo Yave uzeye. (Yeremiya 17:10) Kuyindula mu nzaki ko vo kuna mfunu ko vana meso ma Yave memonanga mawonso.
“Sia Mansanga Mame Muna Mbwat’aku”
12. Aweyi tuzayidi wo vo Yave ozayanga e mpasi zimonanga nkangu andi?
12 Yave kazeye kaka konso selo kiandi ko, kansi ozeye mpe e mpasi zau. Kasikil’owu, vava Aneyisaele babangikwanga nze abundu, Yave wavova kwa Mose vo: “Mbwene mbangam’a nkangu ame wina muna Engipito; ngwidi kazu kiau muna kuma kia mbuta za salu, kadi nzeye mpasi zau.” (Luvaiku 3:7) Nkia mpila lukasakeso mu zaya vo vava tuzizidilanga lutonto, Yave omonanga mana mebwanga yo wa e kazu kieto. Kezimanga meso mu mpasi zeto ko.
13. Adieyi disonganga vo Yave omonanga mpasi mu kuma kia selo yandi?
13 Tulenda mpe mona una Yave kelunga-lunganga selo yandi mu mpila ina kamonanga mu kuma kia Aneyisaele. Kana una vo yau kibeni bayisianga mu mpasi, Yesaya wasoneka mu kuma kia Yave vo: “Muna mpasi zau zawonso i kamwene mpasi.” (Yesaya 63:9) Kala ye ziku vo, nze selo kia kwikizi kia Yave vava omweswang’e mpasi, Yave mpe mpasi kemonanga. Nga diadi ka dikufilanga ko mu zizidila e mpasi kondwa wonga yo vanga mawonso olenda muna kunsadila?—1 Petelo 5:6, 7.
14. Nkunga 56 nkia ntangwa wasonekwa?
14 Mana kasoneka Ntinu Davidi muna Nkunga 56 ekolo katinanga mu lembi vondwa kwa Saulu wa Ntinu, masonga vo Davidi wakalanga ye vuvu vo Yave okunsadisa yo kumfwila e nkenda. Davidi watinina kuna Ngati, kansi vava Afelesetia babakula vo yandi i Davidi wamona wonga vo balenda kunkanga. Wasoneka vo: “Atantu ame batweme lumbu ke lumbu: Kadi ndonga inwana yame kuna lulendo.” Mu kuma kia vonza kiaki, Davidi wavova kwa Yave vo: “Lumbu ke lumbu bevilula mambu mame: O makani mau oku ngina, ma mbi.”—Nkunga 56:2, 5.
15. (a) O Davidi adieyi kavavanga vava kavova kwa Yave vo kasia mansanga mandi muna mbwata yovo muna nkanda? (b) Vava tuzizidilanga ntonta za lukwikilu, nkia ziku tulenda kala kiau?
15 Nze una wasonama muna Nkunga 56:8, Davidi wavova mambu mama mamfunu: “Sia mansanga mame muna mbwat’aku; nga ke mena muna nkand’aku ko e?” E mvovo miami misonganga vo Yave mfunu kekutuvwanga. Muna ntangw’a mpasi, tulenda kaza kwa Yave ye mansanga. Yesu wa muntu alunga i diau mpe kavanga. (Ayibere 5:7) Davidi wakala ye ziku vo Yave okumonanga yo sungamena e mpasi zandi nze yandi osianga mansanga mandi muna mbwata yovo muna nkanda.d Nanga mansanga maku malenda zala muna mbwata yovo muna nkanda wowo. Kele vo i wau, kumama. Nkand’a Nzambi ukutuvananga lusikidisu olu: “O Yave ofinamene awana babudik’e ntima, ovuluzang’awana bakendalala.”—Nkunga 34:18.
Kala Nkundi a Nzambi
16, 17. (a) Aweyi tuzayidi vo Yave ozeye mpasi zibwilanga nkangu andi? (b) Adieyi kevanganga o Yave kimana wantu bakala akundi andi?
16 Wau vo Yave ‘otanganga nsuki zeto za ntu’ tulenda kala ye vuvu vo Nzambi tusambilanga utuzeye yo kutuvwa o mfunu. Kana una vo tuvingilanga nz’ampa kasila o nsilu muna fokola mpasi zawonso, Yave diambu diasivi kevanganga kwa nkangu andi tuk’owau. Davidi wasoneka vo: ‘Kikundi yo Yave kina kw’awana bekumvumina; okubazayis’ekangu diandi.’—Nkunga 25:14.
17 Kuna kwa wantu asumuka dilenda moneka vo ‘kikundi yo Yave’ ke dilendakana ko. Kansi, Yave obokelanga awana bekumvuminanga beza kala muna saba kiandi. (Nkunga 15:1-5) O Yave adieyi kekubavanganga? Okubazayisanga ekangu diandi nze una kavanga kwa Davidi. Yave okubabundanga e vuvu, osengomonanga “mbumb’andi” kw’angunza, kimana bazaya makani mandi ye dina bafwete vanga muna kala ye ngwizani yo yandi.—Amose 3:7.
18. Aweyi tuzayidi vo Yave ozolele vo twakala ye ngwizani ambote yo yandi?
18 Dialukasakeso kikilu o zaya vo yeto wantu asumuki tulenda kala akundi a Yave wa Nzambi wa Mpungu-ngolo. Elo, okutukasakesanga twavanga wo. “Nufinama Nzambi, oyandi mpe okunufinama,” i uvovanga Nkand’a Nzambi. (Yakobo 4:8) Yave ozolele vo twakala ye ngwizani ambote yo yandi. Kieleka, wavanga diambu kimana twakala ye ngwizani yayi. Kimenga kia lukulu lwa Yesu lwaziula e nzila kimana twakala se akundi a Nzambi wa Mpungu. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Yeto tuzolanga, kadi yandi wateka kutuzola.”—1 Yoane 4:19.
19. O luzindalalu aweyi lulenda wokesela ngwizani eto yo Yave?
19 E ngwizani yayi iwokelanga vava tuzizidilanga e mpasi muna ntangwa lutonto. Yakobo wasoneka vo: “O luzindalalu, mbula luazikul’e salu kiandi, nwazikuka, yo fwana, yo lembi kondwa ma.” (Yakobo 1:4) O luzindalalu muna mpasi nkia “salu” luvanganga? Sungamena “lusende muna nitu” a Paulu. O luzindalalu adieyi lwavanga kwa yandi? Paulu wavova mu kuma kia lutonto lwandi vo: “Dianu, kuna kiese kikilu, nluta sanina lusanu lua tutovoko twame, o nkum’a Kristu wangitalelela. I dianu ngyangalele muna tutovoko, muna mambu manduvu, muna nkondwa, muna mbangama, muna nkendalala, e kuma i diambu dia Kristu: kadi ovo ntovokele, ozevo nkumamene.” (2 Korinto 12:9, 10) Paulu wasia e vuvu vo Yave okunkumika, okumvana “ulolo wa nkuma” kimana kazindalala. O nkuma wau wadi kunsadisa mu finama Yave wa Nzambi yo Kristu.—2 Korinto 4:7; Filipi 4:11-13.
20. Aweyi tulenda kadila ye vuvu vo Yave okutusadisa ye kutufiaulwisa muna ntangw’a mpasi?
20 O Yave nanga olenda yambula vo e mpasi zaku zakwamanana. Kele vo i wau, sungamena e mvovo miandi: “Kikuyambula nkutu ko, ngatu kusisa nkutu.” (Ayibere 13:5) Olenda vwa lufiaulwisu ye lusadisu lwalu. Yave otanganga “nsuki zeno za ntu.” Omonanga luzindalalu lwaku. Omonanga e mpasi zaku. Okulunga-lunga. ‘Kevilakana salu kieno ko, yo zola nusongèle muna nkumbu andi.’—Ayibere 6:10.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
a E mvovo nze miami miavovwa mpe kwa Davidi ye kwa wana akwikizi a Kora.—Nkunga 10:1; 44:24.
b Nkand’a Nzambi ke usonganga ko kana nkia mpila “lusende” kakala lwau o Paulu muna nitu. Nanga mpasi zanitu zakala, nze lembi toma mona. “Lusende muna nitu” nanga i ntumwa zaluvunu ye akaka ana bavezanga Paulu ye salu kia umbangi kina kasalanga.—2 Korinto 11:6, 13-15; Ngalatia 4:15; 6:11.
c Akaka akwa ngangu bevovanga vo o mvovo wau ntietie ibw’ova ntoto ke uyikanga kaka nuni zina zifwanga ko. Muna nding’antete, o mvovo wau uyikilanga mpe e nuni zina zikulumukanga ova ntoto mu vava madia. Ediadi disonganga vo Nzambi ozeye ye otokanenanga e nuni ke mu ntangwa ina zifwanga kaka ko kansi muna zingu kiau kia lumbu ke lumbu.—Matai 6:26.
d Kuna nz’ankulu, e mbwata mu nkand’a nkombo, ngombe ye meme yavangilwanga. E mbwata yoyo yasadilwanga mu lundila mazi ma ngombe, kimvumina yo maza. E mbwata yina yatoma kubikwa yalundilwanga mazi yovo vinyo.
Nga Osungamenanga?
• Nkia mambu malenda fila muntu mu yindula vo wabembolwa kwa Nzambi?
• Adieyi tulongokele muna nona kia Yesu mu kuma kia ntietie ye lutangu lwa nsuki za ntu mieto?
• Ayeyi i nsas’a sia mansanga muna “mbwat’a” Yave yovo muna ‘nkand’andi”?
• Aweyi tulenda kadila ‘kikundi yo Yave’?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 19]
Ekuma Yave kalembi katulwila “lusende muna nitu” a Paulu?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 20]
Adieyi tulongokele muna nona kia Yesu mu kuma kia ntietie?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 20]
© J. Heidecker/VIREO
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 22]
Muna tanganga Nkand’a Nzambi ntangwa zawonso i tuzayil’e ziku vo Nzambi okutuvwanga o mfunu