Zinga Muna Vumi wa Yave
‘Nuvumina Yave, yeno avauki andi; kadi awana bekumvumina ke bekondwa ma ko.’—NKUNGA 34:9.
1, 2. (a) Mabundu ma Kikristu kia Kimpangila nkia mpila zole zaswaswana belongelanga vumi wa Nzambi? (b) Nkia yuvu tubadika owau?
ALONGI a mabundu ma Kikristu kia Kimpangila belonganga wantu vo bavumina Nzambi kadi Nzambi asumuki kebangikanga yakwele mvu kuna bilungi bia tiya. Elongi diadi ke dina ngwizani ko ye dina kelonganga Nkand’a Nzambi mu kuma kia Yave wa Nzambi a zola yo unsongi. (Etuku 3:19; Nsiku 32:4; Roma 6:23; 1 Yoane 4:8) Alongi akaka a mabundu ke belonganga nkutu vumi wa Nzambi ko. Belonganga vo Nzambi otondanga wantu awonso lembi vav’o zaya mpila zingu kezinganga o muntu. Ediadi mpe ke diau ko kelonganga Nkand’a Nzambi.—Ngalatia 5:19-21.
2 Kieleka, Nkand’a Nzambi ukutulonganga twavumina Nzambi. (Lusengomono 14:7) Ediadi divaikisanga yuvu nze yayi: Ekuma Nzambi a zola kevavilanga vo twamvumina? Nkia mpila vumi kevavanga o Nzambi? O vumi wa Nzambi nkia nluta ulenda kututwasila? Tubadika e yuvu yayi ekolo tufimpa Nkunga 34.
Ekuma Tufwete Vumina Nzambi?
3. (a) Aweyi obadikilanga nkanikinu wa vumina Nzambi? (b) Ekuma ana bevuminanga Yave benena ye kiese?
3 Wau vo Yave i Mvangi ye Mfumu a nsema wawonso, ofwene vuminwa. (1 Petelo 2:17) Kafwete vuminwa mu kuma kia wonga wa kutubangika ko. Kansi, ofwene vuminwa mu kuma kia nkal’andi. I vumi walembi kunkendeleka. Vumi wa Nzambi wambote, ke ukendelekanga ko ngatu vumisa. Yave wa “Nzambi akembelwa” yovo akiese, ozolele vo e vangwa yandi ya wantu bakala ye kiese. (1 Timoteo 1:11) Kansi, muna vwa e kiese kiaki, tufwete zingila ngwizani ye mana kevavanga o Nzambi. Kuna kwa ulolo wa wantu, ediadi divavanga vo basoba mpila zingu kiau. Awonso besianga ngolo mu soba zingu kiau, bemonanga e ziku kia mvovo mia ntozi a nkunga vava kavova vo: ‘Numika, nwatala wo vo Yave wambote: Nkwa nsambu o muntu okuntinina. Nuvumina Yave, yeno avauki andi; kadi awana bekumvumina ke bekondwa ma ko.’ (Nkunga 34:8, 9) Awonso bevuminanga Yave ke bekondwanga ma ko, kadi bena ye ngwizani ambote yo Nzambi.
4. Davidi yo Yesu nkia ziku bavana?
4 Davidi wavana zitu kw’akwandi muna kubayikila vo “avauki.” Esi zula kiavauka kia Nzambi bakala. Mioyo miau mpe basianga mu vonza vava balandanga Davidi. Kanele vo Ntinu Saulu batinanga, Davidi wabunda vuvu vo Yave okwamanana lungisa nsatu zau. Davidi wasoneka vo: ‘O wan’a nkosi bekondwa yo mona nzala; vo i awana betomba Yave, ke bekondwa ma kiambote ko.’ (Nkunga 34:10) O Yesu ziku kia mpila yayi mpe kavana kw’alandi andi.—Matai 6:33.
5. (a) E ndonga y’awana balandanga Yesu nkia mpila wantu bakala? (b) O Yesu nki’elongi kavana mu diambu dia wonga?
5 Ndonga mun’awana bawanga malongi ma Yesu, asukami bakala. Ikuma Yesu ‘kabamwena nkenda, kadi bavwa zavunwa yo tendangiana, nze mameme makondwa mvungudi.’ (Matai 9:36) Nga asukami awaya badi kala ye unkabu wa landa Yesu? Muna vanga wo, bafwete kala ye vumi wa Yave, ke wa wantu ko. Yesu wavova vo: “Ke nubamoni wonga ko, ana bevonda to, i bosi, balembi vav’owu bavanga diaka. Inutemonwenene oyu numona wonga: Nùmona wonga, ona wina vo, vava kemana vonda, ovwidi wisa kia nengona kuna bilungi; elo, inusamunwini vo, Nùmona yandi wonga. Nga ntietie zole, ke zau ko, zatekwa muna mbiya zole e? kansi vava zina, ke vena imosi nkutu ivilakanwa kwa Nzambi ko: musungul’e nsuki za ntu mieno zavwa tangwa. Ke numoni wonga ko: ntietie zingi nusundidi.”—Luka 12:4-7.
6. (a) Nkia mvovo mia Yesu misiamisanga Akristu? (b) Ekuma Yesu kenena se mbandu ambote mu songa vumi wa Nzambi?
6 Vava asambidi a Yave bevumiswanga kw’atantu au mu yambula sadila Nzambi, bafwete sungamenanga mvovo mia Yesu vo: “Konso on’okuntambulwidila vana vena wantu, oyandi otambulwidilwa kwa Mwan’a muntu vana vena mbasi za Nzambi: konso on’okumpanina nkalu vana vena wantu, oyandi mpe ovaninwa nkalu vana vena mbasi za Nzambi.” (Luka 12:8, 9) E mvovo miami misiamisanga Akristu, musungula muna nsi zisimanga e salu kia asambidi aludi. Ampangi muna nsi zazi, bezindalalang’o sanisina Yave muna kutakananga kuna sweki ye sala salu kia umbangi. (Mavangu 5:29) Yesu wasisa mbandu ambote ya songa “vumi wa Nzambi.” (Ayibere 5:7) Diambu Diasakuka divovanga mu kuma kiandi vo: “O mwand’a Yave ukunyitalelela, o mwand’a . . . vumi wa Yave; ewete diandi dikala muna vumi wa Yave.” (Yesaya 11:2, 3) Muna kuma kiaki, Yesu wafwana kikilu muna kutulonga vumi wa Nzambi.
7. (a) Akristu aweyi betambulwilanga e mboka nze ina kavanga Davidi? (b) Aweyi mase balenda landila mbandu ambote ya Davidi?
7 Awonso belandanga mbandu yo lemvokela malongi ma Yesu, belemvokelanga mboka nze ina kavanga Davidi vo:“Nwiza, yeno aleke, [yovo wana] nwangwà; ikunulonga vumi wa Yave.” (Nkunga 34:11) Diafwana kikilu kwa Davidi mu yikila akw’andi vo “aleke” yovo wana, e kuma kadi wakala kwa yau se mfidi. Davidi wasadisa akw’andi mu vumina Nzambi, ediadi diabasadisa mu kala ye ngwizani vana kati kwau yo vwa edienga dia Nzambi. Ekwe mbandu ambote kuna kwa mase m’Akristu! Yave okubavananga e mbebe ya longa wan’au amakala y’amakento muna ‘lusansu lua Yave.’ (Efeso 6:4) Muna mokenanga mambu ma mwanda ntangwa zawonso yo wan’au kumosi y’elongi dia Nkand’a Nzambi, amase besadisanga wana mu zinga ye vumi wa Yave.—Nsiku 6:6, 7.
Aweyi Tulenda Songela Vumi wa Nzambi
8, 9. (a) Ekuma e zingu ki’awana bevuminanga Nzambi kikadilanga kia kiese? (b) Adieyi divavwanga muna kengesa lubini lweto muna mbi?
8 Nze una tumwene kala, o vumi wa Yave ke ukatulanga kiese ko. Davidi wayuvula vo:“Nkia muntu oyangalel’o zinga, ozolele lumbu yingi kamon’o wete?” (Nkunga 34:12) Kieleka, o vumi wa Yave i nsabi mu kala ye zingu kia ndá yo mon’o wete. Diasazu mu vova vo “Nzambi mvuminanga.” Kansi, diampasi mu songa wo muna mavangu meto. Muna kuma kiaki, o Davidi watuzayisa una tulenda songela vumi wa Nzambi.
9 “Kengesa lubini luaku muna mbi, ye befo muna mpov’a luvunginiku.” (Nkunga 34:13) Vava Petelo wa ntumwa kavovesa Akristu mu kadila yo muntu yo nkw’andi kuna zola, wavumunwinwa mu yika mambu mena muna Nkunga 34. (1 Petelo 3:8-12) Kengesa lubini muna mbi, divavanga vo twavenga fu kia kumba akaka. Kansi, konso ntangwa tumokenanga y’akaka, e moko kieto kifwete kalanga kia luvangameso. Tusia ngolo mu kasakesanga akaka ye vova e ludi.—Efeso 4:25, 29, 31; Yakobo 5:16.
10. (a) Vengomoka muna mbi aweyi disongele? (b) O vang’owete adieyi divavanga?
10 “Vengomoka muna mbi, wavanga wete; vava luvuvamu walakama lo.” (Nkunga 34:14) Tuvenganga mambu ketumbanga o Nzambi nze mavangu ma zumba, tala muna televizau yovo tanga nkanda misonganga tà e zumba, mavangu ma nkisi, nsoki, nkolwa za malavu yo nua fomo zangolo. Tuvenganga mpe e nsaka zambi. (Efeso 5:10-12) Kansi, tusadilanga e ntangw’eto mu vanga mambu mambote. Diambu disundidi o wete dina tulenda vanga i samuna nsangu zambote za Kintinu yo kitula wantu s’alongoki. (Matai 24:14; 28:19, 20) Vang’owete divavanga mpe vo twakubikanga mana melongokwa kuna lukutakanu yo kalanga ko, twavananga lukau lwa nzimbu mu nungununa salu kieto muna nz’amvimba, lunga-lunga Eseka dieto dia Kintinu, yo vavang’o zaya nsatu z’ampangi zeto.
11. (a) O Davidi aweyi kasongela muna mavangu vo luvuvamu kazolanga? (b) Adieyi olenda vanga mu ‘lakama luvuvamu’ muna nkutakani?
11 Davidi wasonga mbandu ambote ya lakama luvuvamu. Nkumbu miole miamvimba kabak’elau dia vonda Saulu. Kansi, kazola wo vanga ko, i bosi wavovesa ntinu kuna luzitu lwawonso vo bavanga luvuvamu. (1 Samuele 24:8-11; 26:17-20) Adieyi difwete vangwa kele vo vabwidi diambu dilenda sia luvuvamu lwa nkutakani mu vonza? Tufwete “vava luvuvamu yo lakama lo.” Avo tumwene vo e ngwizani eto y’ampangi za mwanda ikulukidi, tulemvokela luludiku lwa Yesu vo: ‘Vangil’ekulu luvuvamu yo mpangi aku.’ I bosi, tulenda vanga mambu makaka mu kuma kia nsambila aludi.—Matai 5:23, 24; Efeso 4:26.
Vumina Nzambi Kutwasanga Nsambu Zayingi
12, 13. (a) Nkia nluta bebakanga awana bevuminanga Nzambi o unu? (b) Nkia nluta wa kiese bevwa asambidi a ludi?
12 “O meso ma Yave mun’asongi mena, o matu mandi muna kazu kiau.” (Nkunga 34:15) Una kavanga o Nzambi kwa Davidi usonganga vo e mvovo miami mialudi. O unu, tuna ye kiese ye luvuvamu lwa ntima e kuma kadi tuzeye wo vo Yave okutulunga-lunganga. Tukalanga ye vuvu vo ntangwa zawonso okutuvana ina tuvwidi o mfunu, kana nkutu vava tukalanga mu mpasi zayingi. Tuzeye vo ke kolo ko, asambidi awonso aludi bemona vava Ngonge a Mangonge kevilukila nkangu a Nzambi ye vava kikwiza e “lumbu kia Yave, kianene yo umbubu.” (Yoele 2:11, 31; Yezekele 38:14-18, 21-23) Kana nkia diambu nkutu dikutubwila, e mvovo mia Davidi mikala mia ludi kuna kwa yeto vo: “Asongi bakaza, o Yave kawà, kakubakola muna mpasi zau zawonso.”—Nkunga 34:17.
13 Ekwe kiese kikala muna ntangwa yayina mu mona una Yave ketundidikila nkumbu andi! E ntima mieto mizala yo vumi, vo i atantu awonso fwaswa befwaswa. “E ndose a Yave ivilukidi muna mimpanga-mayi, kakendona luyindulu luau ova nza.” (Nkunga 34:16) Nkia mpila nsambu vava tuvevoka muna mpasi zazi yo kota muna nz’ampa ya Nzambi!
Nsilu Mikutusadisanga mu Zizila
14. Adieyi dikutusadisa mu zizidila e mpasi?
14 Muna lenda lemvokela Yave mu nza yayi yambi, divavanga vo twakala yo luzindalalu. O vumi wa Nzambi ukutusadisa mu lemvokela Nzambi. Mu kuma kia lumbu ya mpasi tuzingilanga, selo yakaka ya Yave bemonanga mpasi zayingi zikubakendelekanga yo kubayoyesa. Kansi, balenda kala ye ziku vo avo bebunda vuvu kwa Yave, okubasadisa mu zizidila. E mvovo mia Davidi mikutufiaulwisanga kikilu:“O Yave ofinamene awana babudik’e ntima, ovuluzang’awana bakendalala.” (Nkunga 34:18) Davidi wavova mpe vo:“O nsongi, e mpasi zandi zayingi; muna zawonso, o Yave okunkôla.” (Nkunga 34:19) Kana nkia mpasi nkutu zikutubwila, o Yave una ye nkuma wa kutuvevola.
15, 16. (a) Nkia diambu diampasi kawá o Davidi ke kolo ko vava kasoneka Nkunga 34? (b) Nkia vuvu kikutusadisa mu zizidila e mpasi?
15 Ke kolo ko vava kasoneka Nkunga 34, Davidi wawá e mpasi zabwila nkangu a Nobe vava Saulu kavonda awonso mun’evata diadina yo ulolo wa nganga. Nkia mpila ntantu kamona wau kazaya vo e nkingul’andi y’evata diadina i yafungisa Saulu makasi! (1 Samuele 22:13, 18-21) Ka lukatikisu ko, Davidi walomba lusadisu kwa Yave yo fiaulwiswa ye vuvu kia lufuluku “lu’asongi.”—Mavangu 24:15.
16 O unu kiaki, e vuvu kia lufuluku kikutufiaulwisanga mpe. Tuzeye wo vo, ke vena diambu ko kalenda vanga ntantu eto dilenda kututwasila mfwilu wakwele mvu. (Matai 10:28) Davidi wakwikila e diambu diadi vava kavova vo:“Olunda visi yandi yawonso; kimosi ke kitoloka ko.” (Nkunga 34:20) E sono kiaki kialungana muna Yesu. Kanele vo lufwa lwampasi kafwa, ke vakedi visi kiandi kimosi ko ‘kiatoloka.’ (Yoane 19:36) Muna ndungana yakaka, e Nkunga 34:20 uvananga e ziku vo kana nkia mpasi nkutu balenda mona Akristu akuswa ye “mameme makaka,” ke zikubatwasila mfwilu wakwele mvu ko. E visi yau ke yitololwa ko.—Yoane 10:16.
17. Nkia mpasi zibwila atantu a nkangu a Yave ana balembi viluka o ntima?
17 Kansi, ke wau ko dikala kuna kwa yimpumbulu. Ke kolo ko, bevela yovo tambula mfutu wa mana bevanganga.“E mbi ivonda kimpumbulu: Awana bemenga nsongi, bayelele.” (Nkunga 34:21) Awonso besianga nkangu a Nzambi kitantu, mfwilu bebaka. Muna ngiz’a Yesu Kristu, oyau “benata tumbu kina vo, lubukumuku lua mvu ya mvu.”—2 Tesalonika 1:9.
18. “Ndong’ayingi” aweyi bekûdilwanga o unu ye aweyi bekûdilwa kuna sentu?
18 Nkung’a Davidi wafokoka ye mvovo emi:“O Yave okûla mioyo mia ntaudi zandi: Awonso bekuntinina, ke benat’esumu ko.” (Nkunga 34:22) Kuna mfoko a mvu 40 mia luyalu lwandi, o Davidi wa Ntinu wavova vo: “[Nzambi] wakûla mwand’ame muna mbi zawonso.” (1 Ntinu 1:29) Nze Davidi, ke kolo ko awana bevuminanga Yave, beyangalala vava bekûlwa mun’esumu ye muna mpasi zau zawonso. Ndonga mun’Akristu akuswa batambula kala nsendo au wa vwila moyo kun’ezulu. “Ndong’ayingi” ituka muna zula yawonso, iyikamanga nsadiswa y’ampangi za Yesu muna sadila Nzambi, bena ye nkal’avelela vana ndose a Yave, kadi bekwikilanga muna menga mabunguka ma Yesu Kristu. Muna Luyalu Lw’ezunda dia Mvu lwa Kristu, kimenga kia lukûlu kikubatwasila nluta miayingi, kikubasadisa mu vutukil’o vwa moyo alunga.—Lusengomono 7:9, 14, 17; 21:3-5.
19. E “ndong’ayingi” y’asambidi a Nzambi nki’etima besonganga?
19 Ekuma “ndong’ayingi” y’asambidi a Nzambi yivwila nsambu zazi zawonso? E kuma kadi, besongang’etima dia vumina yo sadila Yave yo kunlemvokela. Kieleka, o vumi wa Yave zingu kia kiese utwasanga. Ukutusadisanga mpe mu “simb’o moyo wina vo moyo kikilu.”—1 Timoteo 6:12, 18, 19; Lusengomono 15:3, 4.
Nga Osungamenanga?
• Ekuma tufwete vumina Nzambi? O vumi wau adieyi usonganga?
• O vumi wa Nzambi adieyi ulenda vanga muna mavangu meto?
• O vumi wa Nzambi nkia nsendo utwasanga?
• Nkia nsilu mikutusadisanga mu zizidila?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 29]
Avumini a Yave, bekalanga ye ndekwa vava salu kia kimbangi kisimwanga
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 31]
Diambu disundidi o wete tulenda vanga kwa mfinangani zeto i kubasamunwina nsangu zambote za Kintinu