LONGI DIA 1
‘Kutokani ko, Kadi Omono i Nzambi Aku’
“Kumoni wonga ko, kadi ngina yaku; kuvengozioka ko, kadi omono i Nzambi aku; ikuvamisa; elo, ikusadisa.”—YES. 41:10.
NKUNGA WA 7 Yave i Nkum’eto
MANA TULONGOKAa
1-2. (a) Aweyi e mvovo miasonama muna Yesaya 41:10 miasadisila mpangi ankento Yoshiko? (b) Aki nani balenda vua nluta muna mvovo mia sono kiaki?
MPANGI mosi ankento una ye nkumbu Yoshiko watambula nsangu zankenda. O dotolo wanzayisa vo ngonde zakete kaka kasidi zau za zingu. Adieyi kavanga? Mpangi Yoshiko wasungamena e sono ketoma zolanga, kia Yesaya 41:10. (Tanga.) I bosi, wavovesa dotolo diandi vo kakala ye wonga ko kadi Yave wansimbininanga muna koko.b E mvovo mia lukasakeso mina mu sono kiaki miasadisa mpangi eto ankento mu bunda e vuvu kiandi kiawonso muna Yave. E sono kiaki kilenda mpe kutusadisa mu kala ye ntima wavuvama vava tunuananga ye mambu mampasi. Muna bakula una e sono kiaki kilenda kutusadisila, yambula twateka fimpa e kuma Nzambi kavanina nsangu zazi kwa Yesaya.
2 Entete, Yave watuma Yesaya kimana kasoneka e mvovo miami mu kasakesa Ayuda ana badi natwa muna kinkole kuna Babele. Kansi, Yave wazola vo e mvovo miami mialundwa ke mu kuma kia Ayuda kaka ko banatwa muna kinkole, kansi mu kuma kia nkangu andi awonso yamu lumbu yeto. (Yes. 40:8; Roma 15:4) O unu, mu “nsungi zampasi” tuzingilanga. Muna kuma kiaki, e mvovo mia lukasakeso mina muna nkand’a Yesaya mfunu kikilu mina kwa yeto. —2 Tim. 3:1.
3. (a) Nkia nsilu mina muna Yesaya 41:10, kina vo i sono kiasolelo mu kuma kia mvu wa 2019? (b) Ekuma e nsilu miami minina o mfunu kwa yeto?
3 Mu longi diadi, tuvovela nsilu tatu mia Yave miasonama muna Yesaya 41:10: (1) Yave okala yeto, (2) yandi i Nzambi eto ye (3) okutusadisa. Nze mpangi Yoshiko, nsiluc miami tuvuidi o mfunu kadi mpasi zayingi tunuananga zau muna zingu. Ntonta zayingi mpe tunuananga zau mu kuma kia mambu mambi mevangamanga ova nza. Ayingi muna yeto bebangikwanga kwa tuyalu twangolo. Yambula twafimpa e nsilu miami umosi umosi.
“NGINA YAKU”
4. (a) Nkia nsilu wantete tubadika? (Tala mpe mvovo vana yand’a lukaya.) (b) Adieyi Yave kavova mu songa vo zola kikilu kekutuzolanga? (c) Aweyi omonanga mu kuma kia mvovo mia Nzambi?
4 Entete, Yave okutusianga nsilu vo: “Kumoni wonga ko, kadi ngina yaku.”d Yave osonganga vo una yeto kadi okutusianga e sungididi yo kutusonga o zola. Tala una kasongela vo zola kikilu ketuzolanga. Yave wavova vo: ‘Okitukidi se wantalu ova meso mame, Ongeye ozitisu, omono izolele.’ (Yes. 43:4) Ke vena lekwa ko omu nsema kilenda fila Yave mu yambula zola awana bekunsadilanga, kadi e kwikizi kiandi muna yeto ke kilendi suka ko. (Yes. 54:10) O zola ye kikundi kiandi kikutuvananga unkabu. Yave okututaninanga o unu nze una kavanga kwa Abarama (Abarayama) wa nkundi andi. Yave wamvovesa vo: “Kumoni wonga ko, mono i ngubu aku.”—Etu. 15:1.
5-6. (a) Aweyi tuzayidi wo vo Yave una ye tima dia kutusadisa vava tunuananga ye mpasi? (b) Adieyi tulongokele muna mbandu a mpangi Yoshiko?
5 Tuzeye wo vo Yave una ye tima dia kutusadisa vava tukalanga mu mpasi kadi wasia nsilu kwa nkangu andi vo: “Ovo oviokela muna maza, nkala yaku, yo muna nzadi, ke zikulanga ko: ovo odiatila vana tiya, kuvia ko; ngatu o nlaku ukulakumuna.” (Yes. 43:2) E mvovo miami aweyi misongele?
6 Yave kasia nsilu ko vo ovengomona e mpasi zawonso tunuananga zau, kansi kesinga yambula ko vo e “nzadi” yovo mpasi zatudiumisa ngatu ziniswa kwa “tiya” yovo ntonta. Yave okutusianga nsilu vo okala yeto yo kutusadisa mu ‘vioka’ yovo sunda e mpasi. Adieyi Yave kevanga? Okutusadisa mu sunda o wonga kimana twasikila ye kwikizi muna yandi kana nkutu yamuna lufwa. (Yes. 41:13) Mpangi Yoshiko ona tuyikidi kala wamona e ziku kia diambu diadi. O mwan’andi ankento wavova vo: “Twasivika kikilu mu mona vo ngudi eto kakala ye wonga ko. Twamona una Yave kamvanina luvuvamu lwa ntima. Yamuna lumbu kina kafwa, o Mama wamokenanga ye madotolo ye mbevo zankaka mu kuma kia Yave ye nsilu miandi.” Adieyi tulenda longoka muna mbandu a mpangi Yoshiko? Tulongokele vo vava tubundanga e vuvu muna nsilu kasia o Yave vo ‘okala yeto,’ yeto mpe tukala ye unkabu yo nkuma wa zizidila e mpasi.
“OMONO I NZAMBI AKU”
7-8. (a) Nkia nsilu wanzole tubadika? Ayeyi i nsas’a nsilu wau? (b) Ekuma Yave kavovesela Ayuda vo: ‘Ke nutokani ko’? (c) Nkia mvovo mina muna Yesaya 46:3, 4 miavuvika e ntima mia Ayuda?
7 Tala nsilu ankaka wasoneka Yesaya: ‘Kutokani ko, kadi omono i Nzambi aku.’ O mvovo ntokani aweyi usongele? Mu sono kiaki, o mvovo wasina wasekolwa vo ‘tokana’ una ye nsasa vo ‘kwamanana tala manima mu kuma kia wonga wa diambu yovo wa muntu olenda kuvanga e mbi’ yovo ‘tala oku yo kuna nze muntu una mu vonza.’
8 Ekuma Yave kavovesela Ayuda ana badi kwenda muna kinkole vo ‘ke batokani ko’? Kadi Yave wazaya wo vo nkangu a nsi yayina bebakamwa kwa wonga. Ekuma badi mwena o wonga? Kuna mfoko a 70 lwa mvu mina Ayuda bekala muna kinkole, e Babele inuaniswa kwa makesa mangolo ma Madai-Parasi. Yave wadi sadila vu kiaki kia makesa mu vevola nkangu andi muna kinkole kuna Babele. (Yes. 41:2-4) Vava esi Babele ye nkangu a zula yankaka bazaya vo e mbeni zau lukufi bakala, bavava songa unkabu kadi bavovesanga muntu yo nkwandi vo: ‘Kala wakumama.’ Bavanga diaka nzambi zayingi za teke kadi bayindulanga vo zikubatanina. (Yes. 41:5-7) Muna kolo kiakina, Yave wavuvika e ntima mia Ayuda muna kubavovesa vo: “Ngeye Isaele, wa ntaudi ame . . . Kuvengozioka (yovo kutokani) ko, kadi omono i Nzambi aku.” (Yes. 41:8-10) Tala dina Yave kavova: “Omono i Nzambi aku.” Muna mvovo miami, Yave edi kazola songa kwa selo yandi vo kabavilakana ko, wakinu Nzambi au, oyau bakinu nkangu andi. Wabavovesa vo: ‘Ikununata yo kunuvuluza.’ E mvovo miami miakumika kikilu Ayuda ana bakala muna kinkole.—Tanga Yesaya 46:3, 4.
9-10. Ekuma ke tufwete mwenanga wonga ko? Yika e nona.
9 O unu, lutila tandu yankaka, wantu ayingi ova nza betokananga mu kuma kia wokela kwa mpasi. Dialudi vo yeto mpe tunuananga ye mpasi zau zimosi. Kansi, ke tufwete monanga wonga ko. Yave okutuvovesanga vo: ‘Omono i Nzambi eno.’ Ekuma e mvovo miami mifwete kutufidila mu lembi mona wonga?
10 Yindula e nona eki: Wantu wole, Jim yo Ben, bekangalelanga mu ndeki inikunuanga kwa tembwa kiangolo. Ekolo e tembwa kiwandamanga muna ndeki, o nati a ndeki ovovese awonso bena mo vo: “Nutoma kanga e mponda zazi. Tembwa yayingi tuwanana yau.” O Jim oyantikidi tokana kwayingi. Kansi o nati a ndeki umvovese vo: “Kutokani ko. Mono nati a ndeki mpovele wo.” Vava kawidi wo, o Jim ozungidi o ntu yo vova vo: “Nkia ziku una kiau vo ke vebwa sumbula ko?” Kansi, o Jim omwene vo Ben wavuvama kwandi kena. Unyuvuidi vo: “Ekuma o ntim’aku winina wavuvama?” O Ben osevele yo vova vo: “Kadi ntomene zaya o nati a ndeki ndioyu. Yandi i se diame.” I bosi Ben ovovele vo: “Yambula yazayisa lusansu lwa se diame. Ngina ye vuvu vo vava otoma kunzaya yo wá vo umbangu wayingi kena wau wa nata e ndeki, ngeye mpe kumona diaka wonga ko.”
11. Adieyi tulenda longoka muna nona kia wantu wole bekangalelanga muna ndeki?
11 Adieyi tulenda longoka muna nona kiaki? Nze Ben, e ntima mieto miavuvama mina kadi tutomene zaya Yave wa Se dieto. Tuzeye wo vo okutusadisa mu zizidila e mpasi tunuananga zau mu lumbu yambaninu ya nza yayi. (Yes. 35:4) Wau vo Yave tubundanga e vuvu, tulenda kala yo luvuvamu lwa ntima ekolo e mpasi ziwokelanga ova nza yayi. (Yes. 30:15) Tutangininanga e mbandu a Ben vava tuzayisanga e mfinangani zeto e kuma tubundilanga e vuvu muna Nzambi. Muna mpila yayi, oyau mpe balenda kala ye ziku vo Yave okubasadisa kana nkutu nkia mpasi balenda wanana zau.
‘IKUKUMIKA YO KUSADISA’
12. (a) Nkia nsilu watatu tubadika? (b) E mvovo “koko” kwa Yave adieyi ukutusungamesanga?
12 Badika o nsilu watatu kasoneka o Yesaya: “Ikuvamisa; elo, ikusadisa.” Yesaya wateka songa una Yave kadi kumikina o nkangu andi vava kavova vo: “Yave okwiza nze nkwa ngolo, o koko kwandi kukunyadila.” (Yes. 40:10) Nkumbu miayingi, Nkand’a Nzambi usadilanga o mvovo “koko” muna yika o nkuma. Muna kuma kiaki, e mvovo ‘o koko kwa Yave kuyala’ mikutusungamesanga vo Yave Ntinu angolo. Wasadila kala o nkum’andi mu tanina selo yandi kuna nz’ankulu ye wakinu kumika yo tanina awana bekumbundanga e vuvu o unu.—Nsi. 1:30, 31; Yes. 43:10.
13. (a) Nkia ntangwa o Yave kelungisanga o nsilu andi wa kutukumika? (b) Nkia nsilu ukutuvananga o nkuma ye unkabu?
13 Vava tubangikwanga kwa mbeni zeto, Yave olungisanga o nsilu kasia vo: “Ikuvamisa (yovo ikukumika).” Muna fulu yankaka ova nza, e mbeni zeto bevanganga mawonso muna kakidila e salu kieto yovo sima e nkubik’eto. Kana una vo i wau, ke tumonanga wonga wa mbeni zazi ko. Yave watusia nsilu vo okutuvana o nkuma ye unkabu. Wavova vo: “Ke vena nwaninwa kiavangilw’omo ngeye kisikila ko.” (Yes. 54:17) E mvovo miami mikutusungamesanga mambu tatu mamfunu.
14. Ekuma ke tusivikilanga ko vava e mbeni za Nzambi bekutubangikanga?
14 Diantete, wau vo tu alandi a Kristu, tuzeye wo vo bangikwa tubangikwa. (Mat. 10:22) Yesu wasakula vo muna lumbu yambaninu, alongoki andi bebangikwa. (Mat. 24:9; Yoa. 15:20) Diazole, ungunza wa Yesaya ukutulukisanga vo mbeni zeto ke bekutubangika kaka ko, kansi besadila mpe nuaninua ya mpila mu mpila. Yankaka muna nuaninua yayi i kutuyikila e mbi, yika mambu maluvunu mu kuma kieto yovo kutumwesa e mpasi. (Mat. 5:11) Yave ke kakidilanga mbeni zeto ko balembi sadila nuaninua yayi muna yeto. (Ef. 6:12; Lus. 12:17) Kansi, ke tufwete mona wonga ko. Ekuma?
15-16. (a) Nkia diambu diatatu tufwete sungamenanga ye aweyi e sono kia Yesaya 25:4, 5 kisongelanga e ziku kia diambu diadi? (b) Mun’owu wa sono Yesaya 41:11, 12, adieyi disinga bwila awana bekutubangikanga?
15 Badika e diambu diatatu tufwete sungamenanga. Yave wavova vo ‘ke vena nuaninua ko’ kisadilwa kwa mbeni muna kutubangika “kisikila.” Nze una e yaka kikututaninanga muna tembwa kiangolo, Yave okututanina muna “mpemok’a ngang’angolo (yovo abangiki).” (Tanga Yesaya 25:4, 5.) E mpasi tumweswanga kwa mbeni zeto ke zakwele mvu ko.—Yes. 65:17.
16 Vana ntandu, Yave okutusadisanga mu kumika e vuvu kieto muna yandi kadi wayika dina disinga bwila awana ‘bekutufungilanga makasi.’ (Tanga Yesaya 41:11, 12.) Kiakala nkia ngolo balenda vanga atantu eto muna kutubangika yovo nkia mpil’a nuaninua besadila, e ziku kia diambu i kiaki: E mbeni zawonso za nkangu a Nzambi ‘lala belala yo kituka se lekwa kiankatu.’
AWEYI TULENDA KUMIKINA E VUVU KIETO MUNA YAVE?
17-18. (a) O tanga Nkand’a Nzambi aweyi dilenda kumikina e vuvu kieto muna Nzambi? Yika e nona. (b) O badika e mvovo mia sono kia mvu wa 2019 aweyi dilenda kutusadisila?
17 Muna kumika e vuvu kieto muna Yave, divavanga vo twatoma kunzaya. E mpila mosi kaka tulenda toma zayila Nzambi i tanganga Nkand’a Nzambi ye sungididi kiawonso yo badika mana tutanganga. Muna Nkand’a Nzambi muna ye tusansu twayingi tusonganga una Yave katanina nkangu andi kuna nz’ankulu. Tusansu twatu tukutuvananga e vuvu vo Yave okutulunga-lunga.
18 Badika e nona kasadila Yesaya mu songa una Yave kekututaninanga. Wavova vo Yave una nze mvungudi, e selo ya Nzambi nze mameme. Yesaya wavova mu kuma kia Yave vo: “Okutika wan’a mameme vana koko kwandi, kabanata vana tulu.” (Yes. 40:11) E ntima mieto mivuvamanga vava tumonanga koko kwankuma kwa Yave kutusimbidi. Muna kutusadisa twakwamanana kala ye ntima wavuvama vava tunuananga ye mpasi, o ntaudi akwikizi yo lulungalalu osolele e sono kia Yesaya 41:10 kimana kiakala se sono kia mvu wa 2019. Kivovanga vo: ‘Kutokani ko, Kadi Omono i Nzambi Aku.’ Yindulanga e mvovo miami mia lukasakeso. Mikuvana nkuma wa zizidila konso mpasi olenda wanana zau mu lumbu ikwiza.
NKUNGA WA 38 Yave Okukumika
a E sono kia mvu wa 2019 kisonganga kuma tatu ikutusadisanga mu kala yo ntima wavuvama vava tumonanga mambu mambi mevangamanga ova nza yovo muna zingu kieto. Mu longi diadi, tufimpa e kuma yayi mu kutusadisa mu kulula e ntokani yo bunda e vuvu muna Yave. Toma badika e mvovo mia sono kia mvu wau. Lunda kio muna ntu avo dilendakana. Ediadi dikusadisa mu zizidila e mpasi zilenda kubwila kuna sentu.
b Tala muna Eyingidilu dia Yuli 2016, lukaya lwa 18.
c MVOVO MISASILU: E nsilu mia Yave i mvovo misonganga vo e diambu vangama kikilu divangama. E nsilu mia Yave mikutusadisanga mu lembi tokana kwayingi avo tubwidilu diambu diampasi muna zingu.
d E mvovo “Kumoni wonga ko” nkumbu tatu wasonama muna Yesaya 41:10, 13, ye 14. E sono kiaki kisadilanga e mvovo nze “kadi ngina yaku,” “kadi omono i Nzambi aku,” “ikusadisa.” Ekuma Yave kavumunuina Yesaya mu soneka mvovo miami? Muna kutusonga e ziku kia diambu vo vava kaka tubundanga e vuvu muna Yave i tulenda kululwila e ntokani.
e FWANISWA: Esi nzo mosi benuananga ye mpasi kuna salu, mpasi za mayela, muna salu kia umbangi ye kuna sikola.
f FWANISWA: Lukutakanu lwa Mbangi za Yave muna nzo a mpangi luvunzaneso kwa mapolisia, kansi ampangi ke bena ye wonga ko.
g FWANISWA: E nsambila ya esi nzo konso lumingu ikutuvananga nkuma wa zizidila e mpasi.