“Nkwikidi”

 1. Yika una Mareta kamona ye ekuma.

MARETA kalenda vilakana ko e ziami kiazikwa mpangi andi, nduka wayekekwa etadi vana mwelo. Ntantu zayingi kikilu kamona. Diampasi diakala kwa Mareta mu kwikila vo Lazaro wa mpangi andi anzolwa ofwidi. E lumbu yá ina Lazaro kakala muna ziami yampasi kikilu yakala kwa Mareta. Wantu ayingi bayizinga kubakingula mu dila yau entwadi yo kubafiaulwisa.

2, 3. (a) Mareta aweyi kamona vava kamona diaka Yesu? (b) E mvovo mia Mareta adieyi misonganga mu kuma kiandi?

² Owau, o muntu ona Lazaro katoma zolanga wakala vana ndambu a Mareta. Wamona mpasi zayingi muna ntima vava kamona diaka Yesu, kadi yandi kaka omu nza wadi vuluza mpangi andi. Kana una vo i wau, Mareta wafiaulwiswa mu kala vamosi yo Yesu kuna mbazi a mbanz’akete ya Betania. Muna kolo kiakete kakala yo Yesu, Mareta wafiaulwiswa mu kuma kia wete ye ngemba kasongwa kwa Yesu. Wavanga yuvu yasadisa Mareta mu sia sungidid muna lukwikilu lwandi muna lufuluku. E moko kiaki kiafila Mareta mu yika mvovo miasund’o mfunu kavova muna zingu kiandi: “Nkwikidi wo vo nge i Kristu, wa Mwan’a Nzambi, on’okwiza ova nza.”—Yoa. 11:27.

³ E mvovo miami misonganga vo Mareta lukwikilu lwasikila kakala lwau. Kana una vo Nkand’a Nzambi makete kaka uyikanga mu kuma kiandi, mambu mama malenda kutusadisa mu kumika lukwikilu lweto. Muna zaya una malenda kutukumikina, yambula twabadika lusansu lwantete luna muna Nkand’a Nzambi mu kuma kia Mareta.

 4. Nkia diambu diakala dianzenza muna mpila ina Mareta y’abunzi andi bazingilanga? Aweyi wakala e ngwizani au yo Yesu?

⁴ Yindula Lazaro una kafwidi ko. Wakala ye zingu kiambote yo mavimpi mafwana. Esi nzo andi kuna Betania bakubama mu tambula nzenza ona wasund’o mfunu kwa yau, Yesu Kristu. Lazaro, Mareta yo Maria ampangi bakala. Kana una vo yau atatu ambuta bakala, dianzenza mu mona vo yau awonso mu nzo mosi bazingilanga. Afimpi akaka a mambu bevovanga vo Mareta nanga yandi wakala mbuta muna yau atatu, kadi yandi wavitang’o ntu mu tambula nzenza. Ezak’e ntangwa e nkumbu andi yau yantete yayikwanga. (Yoa. 11:5) Katuzeye ko kana vo vakala ye mosi muna yau wateka sompa. Kansi yau ntatu akundi a Yesu bakala. Ekolo kasalanga e salu kiandi kia umbangi kuna Yuda, kuna kabangikilwanga yo siwa kitantu, Yesu kuna nzo au kalwakilanga. Ka lukatikisu ko vo Yesu wayangalelanga luvuvamu lwakala muna nzo yayina muna katambulwilanga lusadisu.

5, 6. (a) Ekuma Mareta kakadila ye salu kiayingi vava Yesu kayenda kubakingula? (b) Maria adieyi kavanga ekolo Yesu kakala kuna nzo au?

⁵ Mareta mayingi kavanganga mu kubika nzo yo tambula nzenza. Nsadi kakala, ka nkento a molo ko, kakondwanga salu ko. Vava Yesu kabakingula, i wau mpe kavanga. Mareta wa lamba madia ma mpila mu mpila mu kuma kia nzenza au, nanga kumosi y’awana kakangalanga yau. Muna lumbu yayina, e fu kia tambula nzenza kiatoma zitiswanga. Vava nzenza kalwakanga wafibwanga yo katulwa e nsampatu, wasukulwanga e malu ye kunkusa mazi mansunga vana ntu. (Tanga Luka 7:44-47.) Bavanganga mawonso mu toma dikila nzenza yo kubika suku diambote dia lekela.

⁶ Mareta yo Maria salu kiayingi bakala kiau muna tambula nzenza ndioyo. Wau vo Maria wakalanga y’etima dia longoka, nanga kuna lubantiku wasadisa Mareta wa mpangi andi muna salu ya nzo. Kansi vava Yesu kalwaka, mambu masoba. Yesu wamona vo ediadi diakala s’elau dia longa awana kakala yau. I diau mpe kavanga. Nswaswani y’afidi a nsambila muna lumbu yandi, Yesu wazitisanga akento yo kubalonga oma ma Kintinu kia Nzambi, eki kiakala se ntu a diambu wa nsangu kasamunanga. Maria wayangalela elau diadi, wafonga vana ndambu a Yesu yo wá malongi mandi.

7, 8. Ekuma Mareta kafungila makasi? Aweyi kasongela wo?

⁷ Yindula una kamona Mareta muna ntima. Wau vo madia ma mpila mu mpila kalambanga mu kuma kia nzenza, Mareta watelekang’o moyo yo tokana kwayingi. Ekolo kakotanga yo vaika muna nzo yo mona mbunzi andi wafonga vana fulu kia kunsadisa, nga ediadi diafungisa Mareta makasi? Kele vo kafunga makasi, ke diadi kala diasivi ko. Wau vo salu kiayingi kiakala, kadi kio lenda sala yandi mosi ko.

⁸ Kansi, Mareta kalenda sweka ekasi diandi ko. Wavunzanesa e moko kia Yesu yo vova vo: “E Mfumu, nga ke diambu ko, o mbunzi ame unsisidi mono amosi kaka vana salu e? Se umvovesa vo keza kunsadisa.” (Luka 10:40) E mvovo miami mia makasi miakala. Nsekola zayingi zisekolanga kiuvu kia Mareta vo: “E Mfumu, nga ke diambi ko kwa ngeye vo . . . ?” I bosi, Mareta walomba kwa Yesu vo kavovesa Maria kenda kunsadisa.

9, 10. (a) Yesu nkia mvutu kavana kwa Mareta? (b) Aweyi tuzayidi wo vo Yesu katumba Mareta ko mu kuma kia salu kiayingi kavanga kia kubika madia?

⁹ E mvutu za Yesu nanga zasivikisa Mareta ye zisivikisanga mpe atangi ayingi a Nkand’a Nzambi. Kuna ngemba zawonso wavova vo: “E Mareta, e Mareta, muna mambu mengi otelekelele o moyo, ozuwaninini: dimosi kaka dina mfunu: O Maria osolele ndambu ambote, ina ke ikunkatulwa ko.” (Luka 10:41, 42) Yesu adieyi kazola vova? Nga wabadikila Mareta vo mambu ma kinsuni katoma yangalelanga? Nga waveza e ngolo kavanganga Mareta za kubika madia mambote?

¹⁰ Ve kikilu. Yesu wazaya wo vo dina kavanganga o Marete diambote ye dia zola. Kuna kwa Yesu, e fu kia lunga-lunga e nzenza kamwenanga kio kiambi ko. Entete, watambulwila kwenda ‘kun’elambu dianene’ dialambisa Matai. (Luka 5:29) E diambu ke diakala mu madia kalambanga ko, kansi muna mana Mareta kasianga vana fulu kiantete. Watokanenanga lamba madia mayingi yo lembi sia e sungididi muna diambu diasund’o mfunu. Nkia diambu?

11, 12. Yesu aweyi kasingikila Mareta kuna ngemba zawonso?

¹¹ Yesu wa Mwan’a mosi kaka a Yave wa Nzambi wayenda kuna nzo a Mareta mu longa e ludi. E diambu diasunda o mfunu i ludi kalonga o Yesu, ke madia mamana mawonso ko kalamba Mareta. Ka lukatikisu ko vo Yesu wakendalala wau vo Mareta wavidisa elau dia kumika lukwikilu lwandi. Kansi, wayambula vo yandi kibeni kasola dina kevanga.a Mareta kakala ye nswa ko wa solela Maria dina kafwete vanga.

¹² Kansi, kuna ngemba zawonso, Yesu wasingika Mareta. Wavutukila yika e nkumbu andi muna kumfiaulwisa, i bosi wamvovesa vo ke dina mfunu ko ‘mu teleka o moyo mu mambu mayingi.’ Nzungu mosi ya madia yovo zole zafwana kwandi, musungula wau vo mambu ma mwanda bamokenanga. Muna kuma kiaki, o Yesu kadi katula “ndambu ambote” ko ina kasola Maria, i sia vo, longwa kwa Yesu.

13. Adieyi tulenda longoka muna mpila ina Yesu kasingikila Mareta?

¹³ Akristu o unu balenda longoka diambu diamfunu muna dina diavangama muna nzo ya Mareta. Katufwete yambula ko vo konso diambu diatusima mu lembi lungisa ‘nsatu zeto za mwanda.’ (Mat. 5:3) Tuzolele tanginina e fu kia vanina kuna mvevo ye fululu kasonga Mareta, kansi katufwete sakisa ntelamw’o moyo ko yamu tezo kia lembi sia sungididi mu mambu masundidi o mfunu. Ekani diantete tukadilanga vamosi ye mpangi zeto za mwanda, ke mu kubavana ko ngatu tambula madia ma kinitu, kansi mu kubakaulwila lukau lwa mwanda yo fiaulwisa muntu yo nkw’andi. (Tanga Roma 1:11, 12.) O kala vamosi ye mpangi zeto za mwanda dikutufiaulwisanga kana nkutu vo ke valambilu madia mayingi ko.

14. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo Mareta mbandu ambote katusisila ya tambulwila elongi?

¹⁴ Nga Mareta watambulwila elongi dia Yesu yo longoka diambu? Nkand’a Nzambi uvananga e mvutu. Yoane wa ntumwa vava kayika lusansu lwa Lazaro wa mpangi a Mareta wavova vo: “O Yesu ozolele Mareta, yo mbunzi andi, yo Lazaro.” (Yoa. 11:5) Ngonde zayingi zavioka tuka Yesu kakingulwila Betania. Mareta kafungila Yesu makasi ko mu kuma ki’elongi dia zola kamvana. Watambulwila dio ye ntima wawonso. Muna mpila yayi, watusisila mbandu ambote ya lukwikilu, kadi yeto awonso ezak’e ntangwa elongi tuvwang’o mfunu.

15, 16. (a) Adieyi Mareta kavanga vava mpangi andi kayelanga? (b) Ekuma Mareta yo Maria ke bakadila diaka ye vuvu ko?

¹⁵ Vava mpangi andi kayelanga, Mareta wavanga mawonso mu kunsadisa kimana kasasuka. Kana una vo i wau, e kimbevo kia Lazaro kiawokela. Ntangwa zawonso, nsanga zandi bakalanga yandi vamosi ye kunsadisa. Yindula vava Mareta katalanga lose lwa mpangi andi yo sungamena e mvu miayingi bazinganga vamosi muna ntangw’a kiese ye ntangw’a mpasi.

¹⁶ Vava Mareta ye Maria ke bazaya diaka dina balenda vanga ko muna sadisa Lazaro, batwika e nsangu kwa Yesu. O Yesu ku zunga kiakaka kayenda sila umbangi, muna ko lwaka o muntu kafwete kangala lumbu yole. E nsangu batwika i zazi: ‘E Mfumu, ndiona ozolanga yela keyela.’ (Yoa. 11:1, 3) Bazaya wo vo Yesu wazolanga mpangi au, ye bakwikilanga vo wafwana vanga mawonso muna sadisa nkundi andi. Nga bakala ye vuvu vo Yesu owana mpangi au wakinu o moyo? Avo i wau, e vuvu kiau kiadimbuka. Lazaro wafwa.

17. Adieyi diatokanesanga Mareta? Adieyi kavanga vava kawá vo Yesu ofinamene kota muna mbanza?

¹⁷ Mareta yo Maria badididi mpangi au yo kunzika, batambula mpe nzenza zayingi zatuka kun’evata dia Betania ye mavata makaka makala lukufi yo yau. Kansi, ke bawanga nkutu nsangu ko mu kuma kia Yesu. Ekolo ntangwa yaviokanga, Mareta wasak’o tokana. I bosi, vioka lumbu yá tuka kafwila Lazaro, Mareta wawá nsangu vo Yesu lukufi kakala ye mbanza. Kana una vo mu ntantu kakala, Mareta ye nzaki zawonso, lembi kanina Maria wa mbunzi andi, wayenda kika Yesu.—Tanga Yoane 11:18-20.

18, 19. Nkia vuvu Mareta kayika? Ekuma lukwikilu lwandi lwakadila lwasikila?

¹⁸ Vava kawanana yo Mfumu andi, Mareta wavova mambu mabatokanesanga tuka lumbu yayingi, wavova vo: ‘E Mfumu, kala vo okala vava, o mpangi ame nga kafwidi ko.’ Kansi, Mareta ka dimbula vuvu ko yo yambula lukwikilu lwandi. Wakudikila vo: “Owau nkutu nzeye wo vo, konso un’olomba kwa Nzambi, o Nzambi okuvana wo.” Vana vau, Yesu wavova diambu mu kumika lukwikilu lwa Mareta. Wavova vo: “E mpangi aku fuluka kefuluka.”—Yoa. 11:21-23.

¹⁹ Mareta wayindula vo Yesu lufuluku lwa kusentu kayika, muna kuma kiaki wamvutula vo: “Nzeye wo vo ofuluka muna lufuluku muna lumbu kiambaninu.” (Yoa. 11:24) Lukwikilu lwandi mun’elongi dia lufuluku lwasikila kikilu lwakala. Kana una vo Nkand’a Nzambi usasilanga oma ma lufuluku mu mpila yakiá, akaka mun’afidi a nsambila a Kiyuda beyikilwanga vo Asaduki, bavovanga vo o lufuluku ke lukala ko. (Dan. 12:13; Maku 12:18) Mareta wazaya wo vo Yesu vuvu kia lufuluku kalonganga ye wafula nkutu wantu, kana una vo ke mosi ko mun’awana kafula wazingila lumbu yayingi muna ziami nze Lazaro. Mareta kazaya ko dina diadi vangama.

20. Yika nsas’a mvovo mia Yesu miasonama muna Yoane 11:25-27 ye mvutu kavana o Mareta.

²⁰ Kuna kwalanda, Yesu wavova mu kuma kia lufuluku vo: “Mono i lufuluku, yo moyo.” Kieleka, Yave wa Nzambi wavana wisa kwa Mwan’andi kia fula mafwa mu nza yawonso kuna sentu. Yesu wayuvula Mareta vo: “Ng’okwikila wo e?” I bosi, wavana e mvutu zina ziyikilu kuna lubantiku lwa kapu kiaki. Mareta wakwikilanga vo Yesu i Kristu yovo Masia. Wakwikilanga mpe vo yandi i Mwan’a Yave wa Nzambi ona basakula angunza vo okwiza ova nza.—Yoa. 5:28, 29; tanga Yoane 11:25-27.

21, 22. (a) Aweyi Yesu kasongela nkenda zandi kw’awana bafwilwa? (b) Yika una wakala lufuluku lwa Lazaro.

²¹ Nga Yave wa Nzambi yo Mwan’andi Yesu Kristu beyangalelanga lukwikilu nze lwa Mareta? Dina Mareta kamona kuna kwalanda diavan’e mvutu za kiuvu kiaki. Wazaula yo kwenda zayisa e nsangu zazi kwa mbunzi andi. I bosi, wabakula vo Yesu wakendalala kikilu kakala vava kamokenanga yo Maria ye nkangu wakala vavana. Mareta wamona vo meso ma Yesu mazala ye mansanga muna songa e ntantu zandi mu kuma kia mpasi za fwilwa. Wawá vava Yesu kavova vo bakatula etadi vana ziami kia mpangi andi.—Yoa. 11:28-39.

²² Mareta katonda dio ko, wavova vo e nitu nsudi yatanga kadi se lumbu yá yavioka tuka kafwila. Yesu wamvovesa vo: “Ke wau ko ivovese vo, ovo okwikila, omon’o nkembo a Nzambi e?” O Mareta wakwikila ye wamona nkembo a Yave wa Nzambi. Vana vau, Yave wavana nkuma kwa Mwan’andi mu fula Lazaro. Yindula una diambu diadi diasimbila ntim’a Mareta yo sungamena dio muna zingu kiandi kiawonso: Yesu ovovele vo, “e Lazaro, nza vaika!” Wau vo Lazaro wazingwa kakala, ekolo kavaikanga muna ziami e zú dia nding’andi ke diawakananga ko; o Yesu wavova vo, “nunkangula, nwanyambula kenda.” Ka lukatikisu ko vo Mareta yo Maria bayenda bimba o mpangi au. (Tanga Yoane 11:40-44.) E ntantu zakala muna ntim’a Mareta zafokoka!

23. Yave yo Yesu adieyi bazolele vanga mu kuma kiaku? Adieyi ofwete vanga?

²³ Lusansu lwalu lusonganga e ziku vo lufuluku lwa mafwa ke ndozi ankatu ko, kansi elongi dia lukasakeso dia Nkand’a Nzambi ye lusansu lwaziku. (Yobi 14:14, 15) Yave yo Mwan’andi bena ye kiese kia senda awana besonganga lukwikilu, nze una kavanga kwa Mareta, Maria yo Lazaro. Avo osonga lukwikilu lwasikila, bekusenda mpe.

24. Nkia diambu diansuka o Nkand’a Nzambi kevovanga mu kuma kia Mareta?

²⁴ Nkand’a Nzambi nkumbu mosi kaka uyikanga Mareta. Lwalu i lubantiku lwa lumingu lwansuka lwa zingu kia Yesu ova ntoto. Wau kazaya wo vo mambu mampasi mekumbwila, Yesu wayenda diaka muna nzo yayina yaluvuvamu muna mbanz’a Betania. Tuka muna mbanza yayina, Yesu wakangala kilometa 3 yakuna Yerusaleme. Yesu yo Lazaro muna nzo ya Simone wa nkwa wazi badilanga, i muna mwayikilwa nkumbu a Mareta mu nkumbu ansuka. O lusansu luvovanga vo: “O Mareta osadìdi o meza.”—Yoa. 12:2.

25. O unu, e nkutakani nkia nsambu zitambulanga muna kala ye mpangi z’akento nze Mareta?

²⁵ Ediadi ke diakala dianzenza ko kwa Mareta, kadi nsadi kakala. E nkumbu antete Nkand’a Nzambi keyikanga Mareta, sala kasalanga. E nkumbu ansuka keyikwanga, sala mpe kasalanga muna lungisa e nsatu z’awana bakala yandi. E nkutakani z’Akristu o unu zasambulwa, muna ye mpangi zamakento nze Mareta ana besonganga lukwikilu lwau muna mavangu yo kuyivana mu sadisa mpangi zau. Nga Mareta wakwamanana wo vanga. Tuna ye vuvu vo elo. Avo i wau, Mareta wasonga vo nkwa ngangu, kadi lukwikilu lwadi kunsadisa mu zizidila mambu mayingi mampasi kewanana mau.

26. O lukwikilu lwa Mareta lwansadisa mu vanga nkia diambu?

²⁶ Lumbu yakete kaka yavioka, Mareta wazizidila lufwa lwa Mfumu andi Yesu. Vana ntandu, ampuki ana bavonda Yesu bazola mpe vonda Lazaro wau vo lufuluku lwandi lwakumika lukwikilu lwa wantu ayingi. (Tanga Yoane 12:9-11.) Kuna kwalanda, o lufwa lwavambanesa Mareta ye mpangi zandi. Ka tuzeye ko kana nkia ntangwa ye aweyi diavangamena, kansi tuna ye ziku vo: O lukwikilu lwa Mareta lwansadisa mu zizidila yakuna mbaninu. Muna kuma kiaki, diambote Akristu batangininanga lukwikilu lwa Mareta.