“Nukangadilanga Muna Zola”

1-3. Nkia nluta tubakanga vava tutangininanga mbandu a Yave ya songa o zola?

“EDI diviokele e nsambu, dia vana, ke mu tambula ko.” (Mavangu 20:35) E mvovo miami mia Yesu misonganga e ludi kiamfunu: Nzol’amvevo nsendo itwasanga. Kana una vo o zolwa kiese kutwasanga, kansi o vana yovo songa e nzola kw’akaka disundidi e kiese.

² Ke vena muntu ko otomene zaya e diambu diadi ovo ke S’eto ezulu ko. Nze una tumwene muna kapu yiviti ya kunku kiaki, o Yave osundidi mu songa o zola. Ke vena muntu ko osonganga o zola mu mpila isundidi yovo mu kolo kianda ovo ke yandi ko. Kiaki i kuma o Yave keyikilwanga vo “Nzambi a [kiese, NW].”— 1 Timoteo 1:11.

³ Nzambi eto anzodi ozolanga vo twantanginina, muna diambu dia songa o zola. Muna Efeso 5:1, 2 okutuvovesanga vo: “Se nukadi atanginini a Nzambi nze wan’anzolwa; nukangadilanga muna zola.” Vava tutangininanga mbandu a Yave muna songa o zola tumonanga e kiese kiayingi kitukanga muna vana. Tuyangalalanga mpe mu zaya vo Yave tuyangidikanga, kadi e Diambu diandi dikutuwondelelanga vo ‘twazolaziananga.’ (Roma 13:8) Kansi, vena ye kuma kiakaka tufwete “kangadilanga muna zola.”

4, 5. Ekuma dinina mfunu dia songanga nzol’amvevo kw’akw’eto akwikidi?

⁴ Ekuma dinina dia mfunu dia songanga o zola kw’akwikizi akw’eto? Muna mvovo miankufi, o zola i sinsu kia Kikristu kialudi. Kondwa zola katulendi vwa ngwizani ambote ko y’Akristu akweto, ye mpe mawonso tuvanga ke mekala mfunu ko vana meso ma Yave. Tala una Nkand’a Nzambi kesongelanga e ludi kiaki.

⁵ Muna fuku wa nsuka wa zingu kiandi ova ntoto o Yesu wavova kw’alongoki andi vo: “Nkanikinu ampa ikunusia, nuzolaziana; e nzola inuzolele, i nuzolaziananga. Muna wau i bezayil’o wantu awonso vo nu alongoki ame, ovo nzolani nuna yau.” (Yoane 13:34, 35) “E nzola inuzolele”—elo, tukanikinwanga twasonga e nzola ina kasong’o Yesu. Muna Kapu kia 29, tumwene mpila y’esivi kasongela nzol’amvevo o Yesu, kasianga oma mayandi kibeni va fulu kiantete ko, kansi, nsatu ye mana ma wantu akaka. Oyeto mpe tufwete songanga nzol’amvevo mu mpila ya kiá ina ilenda moneka kw’awana bena kuna mbazi a nkutakani ya Kikristu. Dialudi vo, nzol’amvevo vana vena wan’a ngudi i sinsu kikutuswaswanesanga vo tu alongoki akieleka Akristu.

6, 7. (a) Aweyi tuzayidi vo e Diambu dia Yave ditoma songanga mfunu wa songa o zola? (b) E mvovo mia Paulu muna 1 Korinto 13:4-8 nkia mpila zola miyikanga?

⁶ Aweyi tuvova kele vo tukondele o zola? “Wau . . . kina yo zola ko,” u kavova o Paulu wa ntumwa, “nkitukidi se ngunga iyenganga yovo simbala iwunanga.” (1 Korinto 13:1, NW) E simbala zú diampwena yivaikisanga. Adieyi tuvova mu kuma kia ngunga? Nsekola zakaka zivovanga vo e ngunga “mazu” mankatu yovo e “zú” diangolo yisianga. Nkia nona kiafwana! Muntu wakondwa zola una nze ngunga yisianga mazu mayingi metokanesanga o muntu ke mu kunyangidika ko. Muntu a mpila yayi aweyi kalenda kadila ye ngwizani ambote y’akaka? O Paulu wavova mpe: “Ovo ngina yo lukwikilu luawonso, luna lua yalulwila miongo, wau kina ya zola ko, ozevo ki ma ko.” (1 Korinto 13:2) Se badiki, muntu wakondw’o zola “kena mfunu ko,” kana nkia salu nkutu kasala! (Novo Testamento, Interconfessional) Nga ke dialudi ko vo e Diambu dia Yave ditoma songanga o mfunu wa songa o zola?

⁷ Ozevo, aweyi tulenda songela e fu kiaki muna nkal’eto ye akaka? Muna vutula e kiuvu kiaki mbula twafimpa mvovo mia Paulu muna 1 Korinto 13:4-8. E sono kiaki ke kisonganga nzol’a Nzambi kuna kwa yeto ko ngatu vo nzol’eto kuna kwa Nzambi. Kansi, o Paulu wayika e mpila tufwete songela o zola kwa muntu yo nkw’andi. Wayika maka mambu mesonganga kana nki i zola ye mana malembi songa o zola.

 8. O landul’ediambu aweyi kulenda kutusadisila muna nkal’eto ye akaka?

⁸ “O zola kulandulang’o mambu.” Landula mambu disonganga vo vezanga mpilakanu z’akaka. (Kolosai 3:13) Nga ke luzindalalu lwa mpila yayi ko tuvwidi o mfunu? Wau vo tu asumuki ye tusalanga kumosi y’ampangi zeto, nga ke wau ko vo ezak’e ntangwa ampangi zeto z’Akristu balenda kutufungisa makasi yovo yeto tulenda kubavanga diau adimosi? Kansi, luzindalalu yo yambuziana kulenda kutusadisa mu vengesa ntantani ye mambu mebwanga mu nkal’eto ye akaka—muna tanina luvuvamu lwa nkutakani.

 9. Nkia mpila tulenda songela walakazi kw’akaka?

⁹ “O zola . . . kuna yo walakazi.” O walakazi usongelwanga muna mavangu ye mu mvovo mia luzitu. O zola kukutufilanga mu vava e mpila ya songela walakazi musungula kw’awana bavwidi wo o mfunu. Kasikil’owu, o nkwikidi wankw’eto una vo se nunu nanga olenda kuyimwena kinsona, kingulwa ye lukasakeso kavwidi o mfunu. Ngudi wakondwa yakala yovo mpangi ankento ozinganga muna nzo yavambana muna nsambila nanga lusadisu kevava. Ndiona oyelanga yovo onwananga ye mambu mampasi nanga mvovo miangemba mituka kwa nkundi aziku kevavang’o wa. (Ngana 12:25; 17:17) Vava tukuyivananga mu songa o walakazi wa mpila yayi tusonganga vo o zola kweto kwakieleka.—2 Korinto 8:8.

10. O zola aweyi kukutusadisila mu tanina yo vova e ludi kana nkutu ke dia sazu ko mu vanga dio?

¹⁰ “O zola . . . kuyangalelanga e ludi.” E nsekola yakaka ya Nkand’a Nzambi yivovanga vo: “O zola . . . ku sambu dia ludi keyangalelanga.” O zola kukutufilanga mu tanina e ludi yo “vov’e ludi, muntu yo nkw’andi.” (Zakariya 8:16) Kasikil’owu, kele vo nzodi aku oveng’esumu diampwena, o zola kwa Yave—ye kwa ndion’osumukini—kukutusadisa mu zitisa nsiku mia Nzambi ke mu vava sweka ko esumu yovo vuna nkutu. Dialudi vo, dilenda kala diampasi dia yangalela e ludi kia diambu diadi. Kansi, muna wete diandi tufwete yangalela vo kavewa yo tambula elongi dia zola kwa Nzambi. (Ngana 3:11, 12) Nze Akristu anzolwa, tufwete vava “kala nkal’ambote muna mambu mawonso.”—Ayibere 13:18.

11. Wau vo o zola “kuzizidilanga mawonso,” aweyi tufwete vanga mu kuma kia vilwa wa akw’eto minkwikizi?

¹¹ “O zola . . . kuzizidila mawonso.” O mvovo wau usonganga vo “kufukanga mawonso.” (Kingdom Interlinear) Muna 1 Petelo 4:8 tutanganga vo: “Zola i kufùka mbidi a masumu.” Elo, o Nkristu una ye zola kevavanga kaka sengomona mbi ye usumuki wa mpangi zandi z’Akristu ko. Nkumbu miayingi, o bi ye usumuki wa akw’eto minkwikizi wakete kwandi, ye ulenda fukilwa muna zola.—Ngana 10:12; 17:9.

12. O Paulu wa ntumwa aweyi kasongela vo wabundanga Filemone vuvu vo ovanga edi diansongi ye adieyi tulenda longoka muna mbandu a Paulu?

¹² “O zola . . . kukwikila mawonso.” Nsekola ya Moffatt ivovanga vo o zola “kuvavang’aka kwikila muna wete.” Ke tuyambulanga bunda e vuvu kwa minkwikizi y’akw’eto ko ngatu katikisanga konso ekani diau. O zola kukutusadisa mu “kwikila muna wete” mu kuma kia mpangi zeto yo kubabund’e vuvu.a Tala e nona kia nkanda Paulu kwa Filemone. Wasoneka mu kasakesa Filemone katoma tambula nsadi andi Onesemo ona wantina, wakituka se Nkristu. Vana fulu kia tumina Filemone mu vanga wo, o Paulu wanwondelela kuna zola. Wakala ye vuvu vo o Filemone ovanga edi diansongi, wavova vo: “Wau nsidi lemvo waku e vuvu, i isonekène, wau nzeye wo vo olut’o vang’owu mpovele.” (Nzila ya 21) Vava o zola kukutufilanga mu bunda ampangi zeto e vuvu, tusengomonanga oma mambote mena muna yau.

13. Aweyi tulenda songela vo wete dia ampangi zeto tuvavanga?

¹³ “O zola . . . kusilanga mawonso e vuvu.” O zola ke kukwikilanga kaka ko kansi kutwasanga mpe e vuvu. Wau vo tufilwanga kwa zola tuvavanga ewete dia ampangi zeto. Kasikil’owu, kele vo o mpangi “obakamene mu’kuzuka [una kazeye wo ko, NW] tukala ye vuvu vo otambulwila lusadisu lwazola kevanwa mu singikwa. (Ngalatia 6:1) Tuna mpe ye vuvu vo awana bayoya muna mwanda besiamiswa. Tuvanga mana tulenda yo luzindalalu lwawonso mu kubasadisa basikila muna lukwikilu. (Roma 15:1; 1 Tesalonika 5:14) Kana nkutu vo ndiona tuzolanga osumukini, tukalanga ye vuvu vo konso lumbu oviluk’o ntima yo vutuka kwa Yave nze i mwan’a nkolami muna kingana kia Yesu.—Luka 15:17, 18.

14. O luzindalalu lweto nkia mpila lulenda tontelwa muna nkutakani, kansi adieyi tuvanga avo tuna yo zola?

¹⁴ “O zola . . . kuzindalela mawonso.” O luzindalalu lukutusadisa muna zizidila mu ntangwa mpasi yovo ya nkenda. Lutonto lwa luzindalalu lweto ke lutukanga kaka ku mbazi a nkutakani ko. Ezak’e ntangwa, mu kati kwa nkutakani mpe lutukanga. Muna kuma kia usumuki, ezak’e ntangwa ampangi zeto balenda kutukendeleka. Mvovo mialembi songa milenda kutukendeleka. (Ngana 12:18) Nanga e diambu dibwidi muna nkutakani ke disingikilu ko nze una tuyindulanga. Mpangi ozitiswanga nanga ovwidi e fu kikututokanesanga yo kutufila mu yuvula, ‘ekuma o Nkristu kafwete kadila ye fu kia mpila yayi?’ Vava tumonanga mambu ma mpila yayi nga tufwete vaika mu nkutakani yo yambula sadila Yave? Ve, ke tuvanga wo ko kele vo tuna ye zola! Elo, o zola kukutusima mu monanga kaka o bi wa mpangi zeto yo lembi mona edi diambote dina muna yau ye muna nkutakani. O zola kukutusadisa mu sikila ye kwikizi muna Nzambi yo yikama e nkutakani kana nkutu nkia diambu bevanga yovo vova wantu alembi lunga.—Nkunga 119:165.

15. Nki i kimpala, o zola aweyi kulenda kutusadisila mu venga e fu kiaki kiamfwasi?

¹⁵ “O zola ke kuna ye kimpala ko.” E kimpala kilenda kutufila mu lokokela lekwa yangani—mavwa mau, salu yau yovo ngangu zau. Kimpala kia mpila yayi ki’eloko ye kiamfwasi, ovo kilembele singikwa kilenda fwasa o luvuvamu lwa nkutakani. Adieyi dilenda kutusadisa mu sunda e “nsongo”? (Yakobo 4:5) Zola. E fu kiaki kiambote kilenda kutusadisa mu yangalelanga awana bena ye mavwa ke tuna mau ko oyeto. (Roma 12:15) O zola kukutusadisa mu lembi badika vo vava akaka besanisinwanga mu kuma kia ngangu yovo salu kiamfunu basadidi dia luvezo kwa yeto.

16. Kele vo tuzolanga ampangi zeto ekuma tufwete vengela sanisina mana tuvanga mu salu kia Yave?

¹⁶ “O zola . . . ke kukusàna ko, ke kukutùndisa ko.” O zola kukutusima mu lembi sanisinanga e ngangu ye mana tuvanganga. Avo tuzolanga kieleka ampangi zeto ekuma tufwete kuyisanisina ntangwa zawonso mu mana tuvangidi mu salu kia umbangi yovo malau meto muna nkutakani? Ediadi dilenda kendeleka akaka yo badika vo tubasundidi. O zola kukutusima mu lembi kuyisananga mu mana keyambulanga o Nzambi vo twavanga muna salu kiandi. (1 Korinto 3:5-9) Vana ntandu, o zola “kekutùndisa ko,” nze una uvovanga nsekola yimosi “ke kuyisanisinanga ko.” O zola kukutusima mu lembi kuyiyindwila ngindula iviokele.—Roma 12:3.

17. O zola adieyi kukutufila mu vanga kw’akaka ye nkia fu tulenda venga?

¹⁷ “O zola . . . ke kulembwa nsongi ko.” Nkwa mavangu malembi songa mambu malembi fwana yovo mayiva kevanganga. Ke dianzodi ko ediadi, kadi kondwa luzitu kuna kw’akaka yo lembi vava ewete diau. Kansi, o zola wete kuvavanga, kukutufila mu vwa akaka o mfunu. Fu yambote kunungununanga, nkal’a vumina Nzambi ye luzitu kw’akw’eto minkwikizi. Muna kuma kiaki, o zola kukutusima twalembi kuyisia mu “mambu mansoni,”—i sia vo konso fu kilenda mwesa mpangi zeto z’Akristu e ntantu yovo kubafungisa makasi.—Efeso 5:3, 4.

18. Ekuma o nkwa zola kevavilanga ko vo e diambu diavangilwa kaka una kazolele?

¹⁸ “O zola . . . ke kukuvàvila [wete, NW] wandi ko.” Nsekola yakaka ivovanga vo: “O zola ke kuvavanga ko vo e diambu dia vangilwa kaka muna mpila ina tuzolele.” Nkwa zola kafwete kala ye fu kiaki ko, kia sia vo ngindu zandi kaka i zambote. Ke sadilanga mvovo mianlebo ko mu vunginika awana bena ye ngindu zaswanana. O umvwania wau ulenda songa lulendo, o Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Umvwania uvita nkosomoko.” (Ngana 16:18) Ovo tuzolanga kikilu ampangi zeto, tuzitisa e ngindu zau yo tambulwila zo kele vo zambote kwandi. Ediadi din’e ngwizani ye mvovo mia Paulu: “O muntu kavavi wete wa yandi kibeni ko, owu wa nkw’andi kaka.”—1 Korinto 10:24.

19. Vava akaka bekutufungisanga makasi o zola adieyi kukutufila mu vanga?

¹⁹ “O zola . . . ke kulunda makasi ko, ke kubadika diambi ko.” O zola ke kufwemanga nzaki ko muna edi divovele yovo divangidi akaka. Dialudi vo, diansongi kwandi mu funga makasi vava akaka bekutufwemesanga. Kansi, kana nkutu vo ekasi dieto diansongi, o zola ke kuyambula ko vo twalunda ekasi. (Efeso 4:26, 27) Ke tusungamena ko e mvovo yovo e vangu ditukendelekele o ntima nze vava dio soneka mu nkanda kimana twalembi dio vilakana. Kansi, o zola kukutufila mu tanginina Nzambi eto anzodi. Nze una twamwene muna Kapu kia 26, o Yave ololokanga vava vekalanga ye kuma kia vanga wo. Vava kekutulolokanga, ovilakananga, disonganga vo kekututumba ko mu kuma ki’esumu diadi kuna sentu. Nga ke diakiese ko vo o Yave kebadikanga mbi ko?

20. Adieyi tufwete vanga kele vo o nkwikidi wa nkw’eto obwidi mun’esumu ye dintwasidi e mpasi?

²⁰ “O zola . . . ke kumwena vilwa wete ko.” Nsekola ya Bíblia na Linguagem de Hoje owu yivovanga: “O zola . . . keyangalalanga ko kele vo muntu obwidi mun’esumu.” Nsekola ya Moffatt ivovanga vo: “O nkwa zola keyangalalanga nkutu ko vava akaka bevanganga e mbi.” O zola ke kuyangalelanga mbi ko, ozevo, ke tuvezanga ko e vonza kilenda tuka muna vangu dia zumba. Adieyi tuvanga kele vo o nkwikidi wankw’eto obwidi mun’esumu ye dintwasidi e mpasi? O zola ke kutufila ko twamona kiese, nze ndiona ovovanga vo ‘I mbote yoyo! Dimfwene kikilu!’ (Ngana 17:5) Kansi, tuyangalalanga vav’o mpangi wasumuka kevilukang’e ntima yo vutukila kimwanda kiandi.

21-23. (a)  Paulu adieyi kazola vova vava kavova vo “o zola ke kusuka nkutu ko”? (b) Adieyi tulongoka muna kapu kia nsuka?

²¹ “O zola ke kusuka nkutu ko.” O Paulu adieyi kazola vova mu mvovo miami? Nze una tumwene, tukau twa mwanda kayikanga tuna batambula Akristu ankulu. Tukau toto twakala nze sinsu kiasonganga vo e nkutakani yoyo yampa yakala y’edienga dia Nzambi. Kansi, ke Akristu awonso ko bakala ye wisa kia wuka, sakula yovo vova e ndinga zakaka. Ediadi ke diakala mfunu beni ko kadi tukau tw’esivi twadi fokoka. Kansi, vena ye diambu ke disuka ko dina bafwene yima Akristu awonso. Disundidi o mfunu, dilutidi zinga ke mu konso lukau lw’esivi ko. Kieleka, o Paulu wayikila dio vo “fu kisundidi.” (1 Korinto 12:31) Nki i “fu” kiaki? I zola.

²² Kieleka, o zola kwa Kikristu kayika o Paulu “ke kusuka nkutu ko.” Yamu unu, nzolani a ungudi iswaswanisanga alandi aludi a Yesu. Nga ketumonanga ko e nzola yayi muna nkutakani y’asambidi a Yave muna nza yawonso? O zola kwaku kuzinga yakwele mvu, kadi o Yave osianga nsilu wa moyo a mvu ya mvu kwa selo yandi yakwikizi. (Nkunga 37:9-11, 29) Mbula twakwamanan’o vanga mana tulenda muna “kangadilanga muna zola.” Muna vanganga wo tulenda kala ye kiese kiayingi kitukanga muna vana. Vana ntandu, tukwamanan’o zinga—yo zola—yakwele mvu muna tanginina Yave wa Nzambi eto anzodi.

²³ Mu kapu kiaki tufokwele e kunku kia nzola, tumwene mpila tulenda songel’o zola kwa muntu yo nkw’andi. Kansi, wau vo mpila zayingi tubakilanga e nluta mia nzol’a Yave kumosi yo nkuma, unsongi, ye ngangu zandi tufwete kiyuvula, ‘Aweyi ndenda songela kwa Yave vo ikunzolanga kieleka?’ E kiuvu kiaki kibadikwa muna kapu kia nsuka.