“Wana, Nulemvokela Mase Meno ye Ngudi Zeno”

“Wana, nulemvokela mase meno ye ngudi zeno muna Mfumu: kadi i diansongi didi.”​—⁠EFESO 6:⁠1.

 1. O lemvoka aweyi kulenda kuvuluzila?

AVO yeto tun’o moyo o unu, i mu kuma kia lemvoka. Akaka bafwa kadi ke balemvoka ko. Nki twalemvokela? Tulemvokelanga e to yeto yavangwa mu ‘mpil’esivi.’ (Nkunga 139:​14) Meso meto memonanga matuti, e matu meto mewanga e miandazi. E nsuki zeto zitelamanga vava muntu kelwakilwanga kwa nsemo. Awana balongwa e sinsu ya vonza ya lekwa yayi, bevavanga fulu kia tinina vava bemonanga tembwa kiangolo, nsemo ye mvul’a matadi.

 2. Ekuma wana bafwete lukisilwanga? Ekuma bafwete lemvokela mase mau?

² Yeno aleke lulukisu luvwanga o mfunu mu venga e vonza. Mase meno yau bena ye mbebe ya kunulukisa. Nanga osungamenanga vava walukiswanga vo: “Kusimbi kinzu kina va tiya ko, unkwavia.” “Kusiensi va fulu kia za ko.” “Teka tala ndambu zau zole, i bosi osauk’e nzil’a makalu.” Diankenda vo wana ayingi belwalanga yovo fwa mu kuma kia lembi lemvoka. O lemvokela mase maku i diambu “diansongi” ye diangangu. (Ngana 8:​33) Sono kiakaka kia Nkand’a Nzambi kiyikanga vo o lemvokela mase “dialuyangalalu” kuna kwa Mfumu eto Yesu Kristu. Elo, o Nzambi okunukanikinanga vo nwalemvokela mase meno ye ngudi zeno.​—⁠Kolosai 3:20; 1 Korinto 8:⁠6.

O Lemvoka Kutwasanga Nsambu Zakwele Mvu

 3. Nki i “moyo wina vo moyo kikilu” una uvwa akaka mu yeto? O wana adieyi bafwete vanga mu vwa moyo wau?

³ O lemvokela mase maku dikutanina muna “kiau zingu eki,” kansi, dikusadisa mpe mu kala yo moyo muna zingu “kina kikwiza” kina kiyikilwanga vo “moyo wina vo moyo kikilu.” (1 Timoteo 4:8; 6:​19) Kuna kw’akaka mu yeto, o moyo wina vo moyo kikilu, i moyo ulembi suka muna nz’ampa ya Nzambi, ina kasila nsilu kw’awana belemvokelanga nkanikinu miandi ye kwikizi kiawonso. Umosi muna nkanikinu miami uyikanga vo: “Zitisa s’aku yo ngw’aku una vo i nkanikinu antete yo nsilu, wakala kiambote, yo zinga kikilu ova nza.” Muna kuma kiaki, avo olemvokela mase maku, okala ye kiese. Dikusadisa mu kala ye vuvu kiasikila kia kusentu yo zinga yakwele mvu muna Paradiso ova ntoto.​—⁠Efeso 6:​2, 3.

 4. O wana aweyi balenda zitisila Nzambi yo bak’e nluta?

⁴ Vava ozitisanga mase maku muna kubalemvokelanga, Nzambi mpe ozitisanga, kadi yandi okukanikinanga vo wabalemvokela. O vanga wo nluta miayingi dikutwasila. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Omono i Yave wa Nzambi aku, on’okulong’oma ma mfunu.” (Yesaya 48:17; 1 Yoane 5:⁠3) O lemvokela mase nkia nluta dikutwasila? Diyangidikanga o s’aku ye ngudi aku, oyau mpe bevanga mawonso mu kitula zingu kiaku se kiakiese. (Ngana 23:​22-​25) Kansi, edi disundidi o mfunu, lemvokela mase, diyangidikanga S’aku ezulu, ona okusambula mu mpila zayingi. Yambula twabadika una Yave kasambulwila yo tanina Yesu ona wavova mu kuma kia yandi kibeni vo: “Lumbu yawonso mvangang’oma mekunyangidikanga.”​—⁠Yoane 8:⁠29.

Yesu Nsadi Ambote Kakala

 5. Ekuma tulenda kwikidila vo Yesu nsadi ambote kakala?

⁵ Yesu i mwan’antete muna vumu kia Maria. O Yosefe wa s’andi ansansi mvadi-anti kakala. Yesu walongoka e salu kia vala-nti kwa Yosefe. (Matai 13:55; Maku 6:3; Luka 1:​26-​31) Nkia mpila mvadi-anti obenze kakala o Yesu? Vava kakala kun’ezulu, una kayimitwa kwa ngw’andi ko, Yesu wavova vo: ‘Yakala vana ndambu [a Nzambi], i mbuta mbangu. Yakala s’eyangi diandi lumbu ya lumbu.’ Nzambi wayangalelanga Yesu wau vo nsadi ambote kakala kun’ezulu. Nga kukwikidi ko vo Yesu ngolo mpe kasianga mu kala mvadi ambote a nti vava kakala nleke ova ntoto?​—⁠Ngana 8:30; Kolosai 1:​15, 16.

 6. (a) Ekuma okwikididi vo Yesu salu yayingi ya nzo kasalanga vava kakala nleke? (b) O wana aweyi balenda tanginina mbandu a Yesu?

⁶ Ka lukatikisu ko vo vava Yesu kakala nleke, ezak’e ntangwa wasakananga mpe nze una uyikanga Nkand’a Nzambi, wavanganga aleke kuna nz’ankulu. (Zakariya 8:5; Matai 11:​16, 17) Kansi, wau vo mwan’antete kakala muna nzo yasukama, Yesu salu yayingi ya nzo kasalanga vana ntandu a longoka e salu kia vala-nti kwa Yosefe. Kuna kwalanda, Yesu wakituka se nteleki a nsangu zambote yo kuyivana muna salu kiaki yamu tezo kia yambula zolela ya yandi kibeni. (Luka 9:58; Yoane 5:​17) Ng’omwene una olenda tanginina Yesu? Nga mase maku bekutumanga mu komba esuku diaku yovo sala salu yakaka ya nzo? Nga bekukasakesanga mu sadila Nzambi muna kalanga muna tukutakanu tw’Akristu yo zayisa mana olongokanga kw’akaka? Adieyi obenze kadi vanga Yesu avo bantumini e salu yayi?

Nlongoki ye Nlongi Ambote a Nkand’a Nzambi

 7. (a) Aki nani kakangala yau o Yesu vava bayenda kun’elambu dia Nduta? (b) Akweyi kakala o Yesu vava akaka bavutuka kuna Nazarete? Nki kasalanga?

⁷ Akala awonso a Isaele bakanikinwa mu kwenda sambila Yave kuna tempelo muna nkinzi ntatu mina bakembelanga Ayuda. (Nsiku 16:​16) Vava o Yesu kakala ye kimbuta kia mvu 12, esi nzo andi awonso nanga kumosi bayenda kuna Yerusaleme mu dia elambu dia Nduta. Wakangala kumosi y’abunzi andi amakala ye nsanga zandi. Kansi, o Yesu wakangala mpe kumosi yo Salome wa mpangi a Maria yo Zebedayo wa nkaz’andi yo wan’au, Yakobo yo Yoane ana bakituka se ntumwa za Yesu.a (Matai 4:​20, 21; 13:​54-56; 27:56; Maku 15:40; Yoane 19:​25) Vava bavutuka, Yosefe yo Maria babanza vo Yesu kwa yitu yau kakala, i diau entete ke batokanena ko mu kumvava. Kansi, una vavioka lumbu tatu, Maria yo Yosefe basolola Yesu muna tempelo, “ovwende vana ven’alongi, kekubawanga, yo yuvula ngyuvu.”​—⁠Luka 2:​44-46.

 8. O Yesu nki kasalanga muna tempelo? Ekuma o wantu basivikila?

⁸ O Yesu aweyi ‘kayuvulwilanga yuvu’ kw’alongi? O Yesu kayuvula yuvu mu vava kaka zaya diambu ko. O mvovo wa Kingerekia wasadilwa muna sono kiaki mpila ya fundisilwanga wantu vana mbazi ankanu usonganga. Kieleka, kana una vo kindende kakala, Yesu wakala yo umbakuzi wa Nkand’a Nzambi una wasivikisa alongi ana batanga sikola zampwena. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Awonso banwidi, basivikidi muna zayi wandi ye mvutu zandi.”​—⁠Luka 2:⁠47.

 9. Aweyi olenda tanginina e mbandu a Yesu ya longoka o Nkand’a Nzambi?

⁹ Adieyi obenze diasadisa Yesu muna kileke kiandi mu sivikisa alongi muna zayi wandi wa Nkand’a Nzambi? Yesu wakala ye nsambu za sanswa kwa mase mavuminanga Nzambi, ana banlonga tuka kileke oma ma Nzambi. (Luvaiku 12:​24-27; Nsiku 6:​6-9; Matai 1:​18-​20) Tuna ye vuvu vo Yosefe wanatanga Yesu kuna esambilu mu wá vava e sono ya Nkand’a Nzambi yatangwanga yo sasilwa. Nga una ye mase ana belongokanga yaku o Nkand’a Nzambi yo kunata muna tukutakanu tw’Akristu? Nga oyangalelanga e ngolo bevanganga, nze una Yesu kayangalelanga ngolo zavanganga mase mandi? Nga ozayisanga akaka mana olongokanga nze una Yesu kavanga?

Yesu Wasakalelanga Mase Mandi

10. (a) Ekuma mase ma Yesu bafwana zayila kuna bafwete kunsololwela? (b) O Yesu nkia mbandu ambote kasisa kwa wana?

¹⁰ Aweyi obenze bamona o Maria yo Yosefe vava basolola Yesu muna tempelo una vavioka lumbu tatu? Ka lukatikisu ko vo bayangalala kikilu. Kansi, o Yesu wasivika wau vo mase mandi ke bazaya kuna kakala ko. Maria yo Yosefe bazaya wo vo Yesu ngutuka yesivi kawutuka. Vana ntandu, kana una vo ke bazaya mawonso ko, nanga bazaya wo vo kuna sentu, o Yesu okala se Mvuluzi ye Ntinu a Kintinu kia Nzambi. (Matai 1:21; Luka 1:​32-35; 2:​11) Muna kuma kiaki, Yesu wabayuvula vo: “Adieyi numpavìdi? Ke nuzeye wo ko vo omu nzo Es’ame i mfwete kal’e?” O Yesu muna luzitu lwawonso wavutuka ye mase mandi kuna Nazarete. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Ubatumamene.” Vana ntandu, “o ngw’andi olundidi e mvovo miawonso muna ntim’andi.”​—⁠Luka 2:​48-51.

11. Adieyi olenda longoka muna mbandu a Yesu?

¹¹ Nga otangininanga Yesu muna lemvokelanga mase maku e ntangwa zawonso? Yovo obazanga vo ke betoma bakulanga mambu ma tandu kiaki ko, ongeye olutidi zaya mambu ke mu yau ko? Kieleka vo olenda zaya mayingi mana mase maku ke bazeye ko, nze sadila telefone, komputadore ye lekwa yakaka. Kansi yindula mu kuma kia Yesu, ona wasivikisa alongi “muna zayi wandi ye mvutu zandi.” Avo uyitezanese yo yandi, nanga okwikila vo makete kaka ozeye. Kana una vo i wau, Yesu wasakalelanga mase mandi. Ediadi ke disonganga ko vo Yesu watondanga e nzengo zawonso babakanga. Kansi kadi, Yesu ‘watumamena mase mandi’ tuka kileke kiandi. Adieyi olenda longoka muna mbandu andi?​—⁠Nsiku 5:​16, 29.

O Lemvoka ke Diambu Diakete Ko

12. O lemvoka aweyi kulenda vuluzila moyo aku?

¹² Ezak’e ntangwa diampasi dikalanga mu lemvoka, nze una usonganga dina diabwila dumbelele yole mu mvu miavioka, vava basaukila muna nzil’ampwena iviokelanga makalu ke mu sadila esaukilu ko dina diavangwa bafwete saukila wantu. Vava bamona o nkundi au wasaukanga mun’esaukilu diadina, bamvovesa vo: “E João, wiz’oku twina. Nga ke nzila mosi twina ko?” Vava kamona vo ke kwizanga ko, o mosi wanseva yo kumvovesa vo: “Ongeye u zowa kikilu!” Kansi o João kuna unkabu wawonso wavutula vo: “Omono ngudi ame mfwete lemvokela.” Ke kolo ko vava e dumbelele yasaukanga e nzila, yau ewole badiatwa kw’ekalu. O mosi wafwa, oyu wakaka walwala kwayingi yamu tezo kia zengwa nkutu o kulu. Muna lumbu yalanda, o ngudi au ona wabakanikina vo ke basaukila mu nzil’a makalu ko, wavovesa ngudi a João vo: “Omono yazolanga vo wan’ame balemvoka nze una ulemvokelanga mwan’aku.”​​—⁠Efeso 6:⁠1.

13. (a) Ekuma ofwete lemvokela mase maku? (b) Nkia ntangwa o mwana kafwete vanga ko dina kavoveso kwa mase mandi?

¹³ Ekuma Nzambi kevovelanga vo: “Wana, nulemvokela mase meno ye ngudi zeno”? E kuma kadi vava nulemvokelanga mase meno, Nzambi mpe nulemvokelanga. Vana ntandu, mase meno, mayingi bazeye ke mu yeno ko. Kasikil’owu, vitila mvu ntanu una ke kiabwidi ko e sumbula kina tuyikidi kala, o nkundi a ngudi a João mpe wafwilwa mwana mu kuma kia vava saukila muna nzila yayina. Kieleka, ezak’e ntangwa o lemvokela mase dilenda kala diampasi. Kansi, o Nzambi ozolele vo walemvokelanga mase maku. Kuna diak’esambu, kele vo mase maku yovo wantu akaka bavovese vo wavuna, wayiya yovo vanga konso diambu dina disimwanga kwa Nzambi, ofwete ‘lemvokela Nzambi nze nyadi, ke mu wantu ko.’ Muna kuma kiaki, vava o Nkand’a Nzambi ukanikinanga vo ‘walemvokela mase maku,’ ukudikilanga mpe vo “muna Mfumu.” Ediadi divavanga vo walemvokela mase maku muna mawonso mena ngwizani ye nsiku mia Nzambi.​—⁠Mavangu 5:29.

14. Ekuma o lemvoka ke kwinina mpasi ko kwa muntu alunga? Ekuma muntu alunga kafwete longokela o lemvo?

¹⁴ Kele vo wakala walunga nze Yesu, i sia vo, “wakondwa nsafu, wavauka mun’asumuki,” ng’obenze vo o lemvokela mase maku ke diadi kala diampasi ko? (Ayibere 7:​26) Kele vo wakala walunga, kwadi vanga e mbi ovanganga ko. (Etuku 8:21; Nkunga 51:⁠5) Kansi, kana nkutu Yesu, walongoka o lemvo. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Kufwil’owu kena ko vo Mwana, olongokelo lemvo muna mpasi kamwene.” (Ayibere 5:⁠8) E mpasi aweyi zasadisila Yesu mu longoka o lemvo una kalenda longokela kun’ezulu ko?

15, 16. O Yesu aweyi kalongokela o lemvo?

¹⁵ Muna luludiku lwa Yave, Yosefe yo Maria bataninanga Yesu vava kakala nleke kalembi vangwa e mbi. (Matai 2:​7-​23) Kana una vo i wau, o Nzambi kataninanga Yesu mu mpil’esivi ko. Muna kuma kia ulolo wa mpasi kamona, o Nkand’a Nzambi uvovanga vo Yesu ‘wadodokelela kuna kazu kiangolo ye kinsanga.’ (Ayibere 5:⁠7) Nkia ntangwa diavangama?

¹⁶ Ediadi diavangama muna ola zansuka za zingu kia Yesu ova ntoto, vava Satana kavanga wawonso kalenda mu fwasa e kwikizi kiandi. O Yesu watokana kwayingi wau vo e mfw’andi nze kimpumbulu ivezesa e nkumbu a S’andi. Muna kuma kiaki, ‘wasiamisa o samba [kuna mpatu a Ngetesemane], o luina lwandi lwakituka nga menga masonsanga ova ntoto.’ Ke vavioka kolo kiayingi ko, Yesu wakaza “kazu kiangolo ye kinsanga” mu kuma kia mpasi zasaka kamona vava kafwa vana nti ampasi. (Luka 22:​42-44; Maku 15:​34) Muna mpila yayi, Yesu ‘walongoka o lemvo muna mpasi kamona’ yo mwesa ntim’a S’andi e kiese. Owau kun’ezulu, Yesu ozeye e mpasi tumonanga ekolo tusianga ngolo za lemvoka.​​—⁠Ngana 27:11; Ayibere 2:​18; 4:​15.

Longoka o Lemvo

17. Aweyi tufwete badikilanga elongi?

¹⁷ Vava o se ye ngudi aku bekulonganga, ediadi disonganga vo wete diaku bazolele ye zola bekuzolanga. O Nkand’a Nzambi uyuvulanga vo: “Nkia mwan’olembi longwa kw’es’andi?” Nga ke diankenda ko kele vo mase maku ke bekuzolanga ko yamu tezo kia lembi vaulanga ntangwa yo sia ngolo za kulonga? Diau adimosi mpe, o Yave okulonganga kadi zola kekuzolanga. “Elongi ele diawonso, kiau kolo eki, ke dia kiese ko, dia ntantu kaka: kansi kadi, oku kukwiziwa diyiminang’awana basinsìsu dio, e mbongo aluvuvamu a ndungidi.”​—⁠Ayibere 12:​7-11.

18. (a) O vana mwana elongi nki disonganga? (b) Nkia nluta betambulanga o wantu mun’elongi bevewanga?

¹⁸ Ntinu mosi kuna Isaele yankulu, ona Yesu kayika mu kuma kia ngangu zandi, wasonga o mfunu w’elongi divananga mase. Solomo wasoneka vo: “On’oyimina lubamba, mwan’andi kesaula: Ona unzolele obat’o kunlonga.” Solomo wavova vo ndiona otambula elongi okola moyo andi muna Nsi a fwa. (Ngana 13:24; 23:​13, 14; Matai 12:​42) Nkento mosi una vo Nkristu osungamenanga vo vava kakala kindende, kele vo osidi mavwanga muna lukutakanu lw’Akristu, o s’andi wamvovesanga vo tumbu kebaka vava bevutuka kuna nzo. O unu, o nkento ndioyo otondanga o s’andi mu kuma kia malongi kamvananga mana mekunsadisanga muna zingu kiandi.

19. Ekuma ofwete lemvokelanga mase maku?

¹⁹ Kele vo una ye mase mekuzolanga yamu tezo kia vaula ntangwa yo sia ngolo za kulonga, ofwete kubavutulanga matondo. Ubalemvokelanga nze una Yesu wa Mfumu eto kalemvokela mase mandi, Yosefe yo Maria. Edi disundidi, ofwete kubalemvokela kadi Yave w’Es’aku ezulu okuvovesanga vo wavanga wo. O lemvokela mase dikutwasila nluta miayingi yo ‘kala kiambote yo zinga kikilu ova nza.’​—⁠Efeso 6:​2, 3.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nkia Mvutu Ovana?

• Nkia mawete balenda vwa o wana muna lemvokelanga mase mau?

• O Yesu aweyi kasongela mbandu ambote ya lemvokela mase mandi vava kakala nleke?

• O Yesu aweyi kalongokela o lemvo?

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 20]

O Yesu vava kakala ye kimbuta kia mvu kumi ye zole wakala yo zayi wafwana wa Nkand’a Nzambi