Nkwiya—Aweyi Tulenda Kubasila Kitantu?
“Ambasi mpe, awana balembi lund’o kuluntu wau kibeni, bayambula kak’ekiau kalu, wabalundila muna lufundisu lua lumbu kianene, muna kangwa ya mvu ya mvu, kunansi a tombe.”—YUDA 6.
1, 2. Nkia yuvu iyuvulwanga mu kuma kia Satana wa Nkadi Ampemba ye nkwiya?
“NULUNGALALA, nuyingila,” u kavova Petelo wa ntumwa. “O ntantu eno Nkadi Ampemba, nga nkosi ankwinti ovemanga, kend’avavi ona kevempola.” (1 Petelo 5:8) Mu kuma kia nkwiya, Paulu wa ntumwa wavova vo: “Kizolele wo ko, ovo oyeno nwakituka nu akwa ntwadi ye nkwiya. Ke nulendi nu’e mbungw’a Mfumu, ye mbungw’a nkwiya ko: ke nulendi dil’o meza ma Mfumu, yo meza mpe ma nkwiya ko.”—1 Korinto 10:20, 21.
2 Nani i Satana wa Nkadi Ampemba ye nkwiya? Akweyi batuka? Nga Nzambi wabavanga? Nkia wisa bena kiau muna wantu? Nkia nwaninwa tuna yau muna kubatelamena?
Satana ye Nkwiya Akweyi Batuka?
3. Aweyi mbasi mosi a Nzambi kakitukila se Satana wa Nkadi Ampemba?
3 Kuna lubantiku lwa lusansu lwa wantu muna mpatu a Edene, mbasi mosi a Nzambi wakituka se nkolami. Ekuma? E kuma kadi kayangalelanga fulu kiandi ko muna nkubik’a Yave kun’ezulu. Vava kiasemwa Adami yo Eva, e mbasi yayi wabavukumuna bayambula lemvokela Nzambi aludi, ngatu kunsambila. Muna kolamena Nzambi yo fila yakala yo nkento antete mu sumukina Nzambi, e mbasi yayi wayikitula se Satana wa Nkadi Ampemba. Kuna kwalanda, mbasi zakaka zayikama Satana muna ukolami wandi. Mu nkia mpila?—Etuku 3:1-6; Roma 5:12; Lusengomono 12:9.
4. Adieyi diavanga mbasi zakaka z’akolami una Kizalu ke kiayizidi ko muna lumbu ya Noa?
4 O Nkand’a Nzambi ukutuzayisanga vo, vava Kizalu ke kiayizidi ko muna lumbu ya Noa, mbasi zakaka zayantika yima luzolo lwambi muna akento ova ntoto. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo, “o wan’a Nzambi bamwene wan’amakento a wantu vo miote: bayibongele akazi mun’awonso basolele.” Evangu diadi dianzenza diakala, bawuta wana bayikilwanga vo Anefili. (Etuku 6:2-4) Muna kolamena Nzambi, e vangwa yayi ya mianda bayisia kun’esambu dia Satana.
5. Adieyi diabwila akolami vava Yave katwasa Kizalu?
5 Vava Yave katwasa Kizalu ova nza, Anefili ye ngudi zau bafwa. E mbasi z’akolami basisa nitu zau za wantu yo vutuka kun’ezulu. Kansi, ke balenda diaka vutukila ‘kalu kiau’ ko yo Nzambi. Batubwa muna “mawulu ma tombe [kia kimwanda].”—Yuda 6; 2 Petelo 2:4.
6. E nkwiya aweyi bevukumwinanga wantu?
6 Tuka e mbasi z’akolami bavidisila ‘kalu kiau’ bakituka se nkwiya, bayikama Satana mu lungisa makani mandi mambi. Tuka muna ntangwa yayina, e nkwiya ke belendanga diaka vwata nitu za wantu ko. Kansi, balenda vukumuna akala y’akento mu kuyivana muna mavangu ma zumba. E nkwiya besadilanga mpe mpila zayingi za mpandu nze tesa ngombo, kindoki ye nganga za matombola muna vukumuna wantu. (Nsiku 18:10-13; 2 Tusansu 33:6) E tumbu kitambula mbasi zambi kifwananene ye kina kivewa kwa Nkadi Ampemba: Lufwasu lwa mvu ya mvu. (Matai 25:41; Lusengomono 20:10) Kansi, e kolo ke bafwasilu ko, tufwete kubasianga kitantu. Diambote twazaya o nkuma kavwidi Satana ye una tulenda kunsila kitantu kumosi ye nkwiya miandi.
Satana Ovwidi Nkuma
7. E Satana nkia wisa kena kiau ova nza?
7 Muna lusansu lwawonso lwa wantu, Satana otiangunanga Yave. (Ngana 27:11) Ovukumunanga mpe wantu ayingi. Muna 1 Yoane 5:19 tutanganga vo: ‘E nza yawonso muna ndiona wambi ilele.’ Ekiaki i kuma o Nkadi Ampemba kazolela vukumuna Yesu muna kumvana wisa yo nkembo a “yintinu yawonso ya nza.” (Luka 4:5-7) Paulu wa ntumwa wavova muna kuma kia Satana vo: “Ovo nsangu zeto zambote zifukilu, zifukilu mun’awana bekufwilanga: awana minkondwa-lukwikilu bavondw’o meso ma ntima kwa nzambi a tandu kiaki, o lutemo lua nsangu zambote za nkembo a Kristu, ona wa fwaniswa kia Nzambi, lunkwa kubatèmena.” (2 Korinto 4:3, 4) Satana “nkwa luvunu kwandi, ese mpe dia luvunu.” Kansi, okuyikitulanga nze “mbasi a ntemo.” (Yoane 8:44; 2 Korinto 11:14) Satana ovwidi nkuma ye ndekwa za vond’o meso ma ayadi a nza yo wantu beyalanga. Muna vunginika wantu, Satana osadilanga mvovo mia malengo ye malongi ma mabundu ma luvunu.
8. O Nkand’a Nzambi adieyi uyikanga mu kuma kia nkuma a Satana?
8 O nkum’a Satana ye wisa kiandi kiamoneka muna lumbu ya Daniele wa ngunza. Vava Yave katuma mbasi mu kwenda kasakesa Daniele, watelamenwa kwa “nkuluntu [nkwiya] a kintinu kia Parasi.” O mbasi akwikizi waningikwa lumbu 21 yavana ‘Mikaele, mosi vana ven’akuluntu a ntu,’ kayiza kunsadisa. Lusansu lwalu luyikanga mpe “[nkwiya] wa nkuluntu a Yavani” (yovo Ngerekia). (Daniele 10:12, 13, 20) Muna Lusengomono 13:1, 2, Satana oyikilwanga vo “ngobodi” ona wavana “nkum’andi, ye kunda, ye wisa kianene” kwa bulu.
9. Akristu nani benwananga yau?
9 Ka diesivi ko vava Paulu kasoneka vo: “Ndwan’eto ke ya nitu yo menga ko, kansi yo kuluntu, ye wisa, ye mingyala-nza mia tombe kiaki, ye vu ya umwanda ya bi muna mwezulu.” (Efeso 6:12) Kana nkutu unu, e nkwiya milembi monekanga mifilwanga kwa Satana wa Nkadi Ampemba, bena ye wisa muna ayadi yo wantu, mu kubafila mu vondaziana yo vanga mavangu makaka mansoki. Yambula twafimpa una tulenda sila e mianda miami miambi e kitantu.
Nkia Nwaninwa Tuna Yau?
10, 11. Aweyi tulenda telamena Satana ye mbasi zandi zambi?
10 Katulendi sunda Satana ye nkwiya miandi ko muna ngolo yovo ngangu za yeto kibeni. Paulu okutuvananga elongi edi: “Nukumamena kaka muna Mfumu, yo muna nkum’efuka diandi.” Tufwete bund’e vuvu muna nkum’a Nzambi wa kututanina. Paulu wakudikila vo: “Nuvwata nwaninwa yawonso ya Nzambi, nwavw’owu nutelamena tumpeso twa Nkadi Ampemba . . . Nutambwila nwaninwa yawonso ya Nzambi, nwavw’owu nukandamena muna lumbu kiambi, wau numene wo vanga wawonso, nwatelama.”—Efeso 6:10, 11, 13.
11 Nkumbu miole Paulu kawondelela mpangi zandi z’Akristu mu “vwata nwaninwa yawonso ya Nzambi.” O mvovo “nwaninwa yawonso” usonganga vo ndambu a nwaninwa ke yafwana ko muna telamena e nkwiya. Ozevo, nkia nwaninwa ya mwanda bafwete sadila Akristu muna telamena nkwiya?
Aweyi Tulenda ‘Telamena’?
12. Akristu aweyi balenda zingila tuketo twau ye ludi?
12 Paulu wavova vo: “Dianu nutelamena, o tuketo tweno tuzingilu e ludi, nwavwat’e nkikw’a tulu a ndungidi.” (Efeso 6:14) E sono kiaki nwaninwa yole kiyikanga: Mponda yovo nsing’a luketo ye nkikw’a tulu. Muna tanina luketo lwandi yo nata e nsosolo andi, o soladi kafwete toma kanga e mpond’andi. Diau adimosi mpe, e ludi kia Nkand’a Nzambi kifwete toma kala mu yeto nze una mponda ikangamanga muna luketo, kimana twazingil’e ngwizani ye ludi kiaki. Nga tukalanga ye nkubika ya tanga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso? Nga esi nzo eto mpe belandanga nkubika yayi? Nga tutanganga e sono kia lumbu ke lumbu y’esi nzo? Vana ntandu, nga tutanganga e nkanda “mivaikisanga ntaudi akwikizi yo lulungalalu”? (Matai 24:45) Avo tuvanga wo, tusonga vo mu landa tuna elongi dia Paulu. Tuvwidi mpe vídio ye DVD zilenda kutusadisa mu landa malongi ma Nkand’a Nzambi. O sikila muna ludi dilenda kutusadisa mu baka nzengo zambote ye kututanina twalembi landa nzila zambi.
13. Aweyi tulenda tanina o ntim’eto a kimwanda?
13 E nkikwa yataninanga e tulu kia soladi, ye ntima ye yikwa yakaka yamfunu. O Nkristu olenda tanina ntim’andi a kimwanda muna zolanga e ndungidi a Nzambi yo landa e nsiku miansongi mia Yave. E nkikw’a tulu a kimwanda ikututaninanga twalembi kulula e Diambu dia Nzambi. Avo ‘tumenga bi yo zola wete,’ tuvengesa malu meto “muna mayendelo mawonso mambi.”—Amose 5:15; Nkunga 119:101.
14. Kala ye ‘malu mavwikw’e nsampatu za nkubam’a nsangu zambote’ nki disonganga?
14 Makesa ma esi Roma nsampatu bavwatanga muna malu, kimana makala makubama mu nkangalu wandá muna nzila zazunganga e nsi ya Roma. E mvovo ‘malu mavwikw’e nsampatu za nkubam’a nsangu zambote’ nkia nsasa mina kw’Akristu? (Efeso 6:15) E mvovo miami misonganga vo tufwete kubama muna sala e salu twavewa. Twakubama mu samun’e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi konso ntangwa. (Roma 10:13-15) O kuyivana muna salu kia Kikristu dikututaninanga mu lembi bakama muna “tumpeso” yovo ntambu mia Satana.—Efeso 6:11.
15. (a) Nki kisonganga vo e ngubu a lukwikilu nwaninwa kiamfunu kikilu? (b) Nkia “maswanga ma tiya” malenda yoyesa lukwikilu lweto?
15 Paulu wakudikila vo: “Musungul’e ngubu a lukwikilu nutambula yo, ina nuvwil’owu wa zimina maswanga mawonso matiya ma mbi.” (Efeso 6:16) O mvovo “musungula” uyikwanga vitila ngubu a lukwikilu mu songa vo e nwaninwa kiaki kiamfunu kikilu. O lukwikilu lweto ka lufwete yoya ko. Nze ngubu, o lukwikilu lweto lukututanina twalembi kotwa ‘maswanga ma tiya’ ma Satana. Nki i maswanga mama o unu? Malenda kala malevo, luvunu ye mvovo mia malengo mi’atantu ye avengomoki mu vava yoyesa lukwikilu lweto. “Maswanga” mama malenda mpe kala luzolo lwa kala ye mavwa mayingi yo kutufila mu tokanena sumba lekwa yayingi yantalu yo tanginina awana bekuyisananga mu kuma kia mavwa. Wantu awaya balenda sumba nzo zambote ye makalu mantalu yovo vwata lunga ye mvwatu miau miantalu. Kana nkutu nkia mambu akaka bevanganga, tufwete kala yo lukwikilu lwasikila muna vengomona ‘maswanga mama ma tiya.’ Aweyi tulenda kadila yo lukwikilu lwasikila?—1 Petelo 3:3-5; 1 Yoane 2:15-17.
16. Nki kilenda kutusadisa mu kala yo lukwikilu lwasikila?
16 Tulenda finama Nzambi muna kalanga y’elongi dia yeto kibeni dia Nkand’a Nzambi ye sambu. Tulenda lomba kwa Yave kimana kakumika lukwikilu lweto. I bosi, tufwete zingilanga e ngwizani ye sambu yeto. Kasikil’owu, nga tukubikanga Elongi di’Eyingidilu dia konso lumingu yo vana e mvutu? Avo tulongoka Nkand’a Nzambi ye nkanda mieto, lukwikilu lweto lusikila.—Ayibere 10:38, 39; 11:6.
17. Aweyi tulenda ‘tambulwila e mpu a vita a lukwikilu’?
17 Paulu wafokola elongi diandi dia vwata nwaninwa ya mwanda mu mvovo emi: “Nutambula mpe mpu a vita a luvuluku, yo nsosolo a mwanda, una vo i diambu dia Nzambi.” (Efeso 6:17) E mpu a vita yataninanga o ntu a soladi yo tomfo twandi, tuna tusadisanga muntu mu baka nzengo zambote. Diau adimosi, e vuvu kieto kia Kikristu kitaninanga e nyindu mieto. (1 Tesalonika 5:8) Vana fulu kia zadisanga e nyindu mieto ye zolela ya nza ye makani ma vwama, tufwete sianga sungididi kieto muna vuvu katuvana o Nzambi nze una Yesu kavanga.—Ayibere 12:2.
18. Ekuma ke tufwete yambulwilanga ko nkubika eto ya tanganga Nkand’a Nzambi lumbu ke lumbu?
18 E nwaninwa kiansuka tuna kiau mu lembi vukumunwa kwa Satana ye nkwiya miandi i Nkand’a Nzambi. Ekiaki i kuma kiakaka tufwete kadila ye nkubika ya tanganga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso. O zayi wasikila wa Diambu dia Nzambi ukututaninanga yo lembi landa luvunu lwa Satana ye nkwiya miandi kumosi ye mvovo mia avengomoki.
“Nusambilang’ak’e Ntangwa Zawonso”
19, 20. (a) Adieyi dibwila Satana ye nkwiya miandi? (b) Nki kilenda kutukumika muna mwanda?
19 O lufwasu lwa Satana, ye nkwiya miandi ye nza yayi yambi lufinamene. Satana ozeye wo vo “kolo kiandwelo” kaka kasidi kiau. Makasi mayingi kena mau yo nwanisa awana ‘belundang’e nkanikinu mia Nzambi yo sila umbangi wa Yesu.’ (Lusengomono 12:12, 17) Diamfunu dia sia Satana ye nkwiya miandi kitantu.
20 Ekwe kiese tuna kiau mun’elongi tutambwidi dia vwata nwaninwa yawonso kekutuvananga o Nzambi! Paulu wafokola e mvovo miandi mu kuma kia nwaninwa ya mwanda mun’elongi edi: “Ye nsamba zawonso ye ndodokela zawonso, nusambilang’ak’e ntangwa zawonso muna mwanda, nuvisisilanga zo o meso muna ntâla zawonso, ye ndodokela zawonso, muna diambu di’aveledi awonso.” (Efeso 6:18) E sambu kilenda kutukumika muna mwanda yo kutusadisa mu kwamanana yingila. Muna kuma kiaki, yambula twalemvokela e mvovo mia Paulu yo sambang’aka, kadi ediadi dikutusadisa mu sia Satana ye nkwiya miandi kitantu.
Adieyi Olongokele?
• Satana ye nkwiya miandi akweyi batuka?
• O Nkadi Ampemba nkia wisa kena kiau?
• Nkia nwaninwa tuna yau mu telamena Satana ye nkwiya miandi?
• Aweyi tulenda vwatila nwaninwa yawonso ya Nzambi?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 17]
“O wan’a Nzambi bamwene wan’amakento a wantu”
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 19]
Nga lenda yika yo sasila e nwaninwa sambanu ya mwanda tuna yau?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 21]
O kuyivana muna mambu mama aweyi dikusadisilanga mu telamena Satana ye nkwiya miandi?