Aweyi Tulenda Kivambulwila ye Nza

 1. O Yesu adieyi katoma yika muna fuku wansuka kakala ova ntoto nze muntu?

MUNA fuku wansuka kakala ova ntoto, Yesu watokana kwayingi mu kuma kia wete di’alandi andi. Muna kuma kiaki, wasamba kwa S’andi vo: “Kidodokelele wo ko, vo wabakatul’omu nza, wabakenges’aka muna ndiona wambi. Ke ba nza ko, nze mono kia nza ko.” (Yoane 17:15, 16) Muna sambu kiaki kia nsi a ntima, Yesu wasonga o zola kwakieleka mun’alandi andi ye nsas’a mvovo mina kateka kubavovesa muna fuku wauna: “Oyeno ke nu a nza ko.” (Yoane 15:19) Elo, diamfunu diakala kwa Yesu vo alandi andi bakala bavambana ye nza.

 2. Nki i “nza” ina kayika o Yesu?

² “E nza” kayika o Yesu, i wantu awonso ana bavambana yo Nzambi beyalwanga kwa Satana, yo bundunwa kwa fu kiandi ki’eloko ye lulendo. (Yoane 14:30; Efeso 2:2; 1 Yoane 5:19) Kieleka, “konso on’okanini o kala nkundi a nza [yayi] wiyisidi se ntantu a Nzambi.” (Yakobo 4:4) Awana bazolele sikila muna zola kwa Nzambi, aweyi balenda kadila mu nza yayi, lembi kala wa nza? Yambula twabadika mambu matanu malenda kutusadisa: kala ye kwikizi muna Kintinu kia Nzambi eki kiyalwanga kwa Kristu, lembi kuyisia muna mambu ma tuyalu twa nza yayi, venga mwanda nza, kuyikubika yo vwata mvwata ya luzitu, vevola zingu yo vwata nwaninwa yawonso ya mwanda.

 3. (a) Yesu aweyi kabadikilanga mambu ma tuyalu twa lumbu yandi? (b) Ekuma tulenda vovela vo alandi a Kristu akuswa akunzi? (Yika mvovo mina van’eyanda lukaya.)

³ Vana fulu kia kuyisia mu mambu ma tuyalu twa lumbu yandi, Yesu wakivana emvimba mu samuna nsangu za Kintinu kia Nzambi, kina vo i luyalu lw’ezulu luna kasilwa nsilu wa kala se Ntinu. (Daniele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Muna kuma kiaki, Yesu wavova kwa Pontio Pilato wa mfumu a esi Roma vo: “E Kintinu kiame ke kia nza yayi ko.” (Yoane 18:36) Alandi andi betangininanga mbandu andi muna songa e kwikizi kiau muna Kristu, ye Kintinu kiandi yo samuna kio kwa wantu akaka. (Matai 24:14) Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Tu nkunzi mia Kristu.” Wau vo ‘tu nkunzi mia Kristu, tukunudodokelelanga vo, se nubakana yo Nzambi.’a—2 Korinto 5:20.

 4. Akristu akieleka aweyi besongelanga e kwikizi kiau muna Kintinu kia Nzambi? (Tala e babu kina muna lukaya lwa 52.)

⁴ Wau vo akunzi luyalu lwa nsi zau besunzulanga muna nsi za nzenza, ke balendi kuyisia mu mambu ma nsi zazina ko. Kansi, besalanga se kimpovela kia tuyalu twa nsi zau. Diau adimosi ye alandi akuswa a Kristu, ‘kadi e kisi nsi kiau, kun’ezulu kina.’ (Filipi 3:20) Muna kuma ki’etima besonganga dia samuna nsangu za Kintinu, besadisanga ndonga ya “mameme makaka” ma Kristu kimana ‘babakana yo Nzambi.’ (Yoane 10:16; Matai 25:31-40) Mameme makaka besalanga se ntumwa za Kristu mu sadisa abunzi a Yesu akuswa. Akristu akuswa ye mameme makaka se kambi dimosi diayikakiana, disamunanga nsangu za Kintinu kia Masia. Yau awonso ke bekuyisianga mu mambu ma tuyalu twa nza ko.—Tanga Yesaya 2:2-4.

 5. E nkutakani ya Kikristu aweyi yaswaswanena ye Isaele yankulu? E nswaswani yayi aweyi imonekenanga?

⁵ O songa e kwikizi muna Kristu, ke kiau kaka ko i kuma Akristu akieleka balembi kuyisilanga mu mambu ma nza. Nswaswani ye Isaele yankulu ana bazingilanga muna nsi bavewa kwa Nzambi, e kintwadi kieto kia wan’angudi kia sayana mu nza yawonso. (Matai 28:19; 1 Petelo 2:9) Muna kuma kiaki, avo tuyikamene nkubika za luyalu lwa nsi eto, dilenda fwasa salu kieto kia samuna nsangu za Kintinu ye kintwadi kieto kia Kikristu. (1 Korinto 1:10) Vana ntandu, kele vo vabwidi vita, dilenda kutufila mu nwana y’akweto akwikidi ana tukanikinwanga vo twabazola. (Yoane 13:34, 35; 1 Yoane 3:10-12) I kuma Yesu kavovela kw’alongoki andi vo bayambula bonga e nsosolo mu nwana y’atantu. Kansi, wabavovesa vo bazolanga atantu au.—Matai 5:44; 26:52; tala babu kina yo ntu a diambu “Nga Yavambana ye Nza?” muna lukaya lwa 55.

 6. Wau vo wayiyekola kwa Nzambi, aweyi okadilanga ye Kaisa?

⁶ Wau vo tu Akristu akieleka, twayekola mioyo mieto kwa Nzambi, ke kwa wantu ko yovo mu nkubika za zula. Muna 1 Korinto 6:19, 20 tutanganga vo: “Ke nwiyivwidi ko; kadi mu ntalu nwasumbilwa.” Muna kuma kiaki, ekolo bevananga kwa “Kaisa” o zitu, yo futa mpaku yo kubasakalela muna tezo kiau, alandi a Yesu bevananga “kuna kwa Nzambi ina ya Nzambi.” (Maku 12:17; Roma 13:1-7) Ediadi disonganga vo bekunsambilanga yo zola kwa nsi a ntima ye kwikizi kiawonso. Avo divwilu mfunu, beyekolanga mioyo miau mu kuma kia Nzambi.—Luka 4:8; 10:27; tanga Mavangu 5:29; Roma 14:8.

7, 8. Nki i “mwand’a nza”? Aweyi “uvukumwinanga” wantu?

⁷ O venga mwand’ambi a nza, i mpila yakaka ina Akristu bavambanena ye nza. Paulu wasoneka vo: “Oyeto, ke tutambwidi mwand’a nza ko, o mwanda una wa Nzambi kaka.” (1 Korinto 2:12) Kuna kwa esi Efeso wavova vo: “Mana nwateka kangadila, mun’owu wa . . . nza yayi, mun’owu wa nkuluntu a ungwizi wa mwela, wa mwanda una usalanga wau muna wan’a nganzi.”—Efeso 2:2, 3.

⁸ “Mwela” yovo mwand’a nza, i nkuma ulembi moneka ufilanga wantu mu kolamena Nzambi yo zola “eketo dia nitu, y’eketo dia meso.” (1 Yoane 2:16; 1 Timoteo 6:9, 10) O ‘nkuma’ yovo ‘wisa’ kia mwand’a nza kitoma vukumunanga wantu mu lungisa e zolela yau ya nitu, usayananga nze tembwa. Vana ntandu, malembe malembe uvukumunanga muntu muna mavangu mambi nze eloko, lulendo, keto ye fu kia kuyitumina yo kolama.b Mwand’a Nza malembe malembe ufilanga wantu mu wokesa fu ya Nkadi ampemba muna ntima miau.—Yoane 8:44; Mavangu 13:10; 1 Yoane 3:8, 10.

 9. O mwand’a nza aweyi ulenda kotela muna ngindu ye ntima mieto?

⁹ Nga mwand’a nza ulenda kota muna ngindu ye ntim’aku? Elo, dilenda vangama avo yambwidi lunga-lunga ntim’aku. (Tanga Ngana 4:23.) E mwand’a nza ulenda vukumuna muntu mu vanga kikundi y’awana bemonekanga vo wantu ambote, kansi ke bezolanga Yave ko. (Ngana 13:20; 1 Korinto 15:33) Lenda sambukila mwanda wau wambi muna tanganga nkanda misonganga mavangu ma zumba yovo tanga nsangu z’abendomoki muna Internete, yovo kwenda mu nsaka zambi, yovo tá esomba y’ekani diavava sunda akaka yo yangalela mawonso mena ngwizani ye ngindu za Satana ye nz’andi.

10. Aweyi tulenda siamanena mwand’a nza?

¹⁰ Aweyi tulenda siamanena umpukumuni wa mwand’a nza yo sikila muna zola kwa Nzambi? Muna toma sadila e sadilwa ya mwanda ya Yave yo lombanga lusadisu lwa mwand’avelela muna sambu. Yave osundidi Nkadi ampemba o nene ye nza yambi ina mu wisa kia Satana. (1 Yoane 4:4) I dianu vo, diamfunu twafinamanga Yave muna sambu!

11. E mwand’a nza aweyi uvukumwinanga wantu muna mvwata?

¹¹ E sinsu kia mwand’a nza kilenda moneka muna muntu muna mpil’andi ya kikubika, ye vwata ye una ketadilanga nitu andi. Muna nsi zayingi, wantu ke bevwatanga diaka mvwatu mia luzitu ko. Ediadi diafila amwangi a nsangu za televizau mu vova vo, kuna sentu wan’andumba awonso besinga badikilwa vo akembi. Mwangi a nsangu wakaka wavova vo, kana nkutu dumbelele, bebwanga muna umpukumuni wa vwata “mvwatu misonganga nitu, miankufi yo konda luzitu.” E fu kiakaka kia mwand’a nza, i vwata mvwatu mia vwalangana misonganga fu kia kolama yo konda luzitu.

12, 13. Nkia nkanikinu tufwete landanga muna mpil’eto ya vwatila ye kuyikubika?

¹² Wau vo tu selo ya Yave, muna fulu yawonso tufwete kalanga ye mpwa yambote muna vwatanga mvwatu mia luzitu, miavelela yo toma kubikwa. E mpw’eto ifwete songanga “vumi yo lulungalalu,” kumosi ye “mavangu mambote” mevavwanga kwa konso muntu, nkento yovo yakala ‘on’okusanang’o vumina Nzambi.’ Ke tuvwatanga y’ekani dia kuyisonga ko, kansi mu vava ‘sikila muna zola kwa Nzambi.’ (1 Timoteo 2:9, 10; Yuda 21) Elo, e mpieng’eto ya “wuntu waswekama wa ntima . . . , wina vo, muna meso ma Nzambi, wantalu kikilu.”—1 Petelo 3:3, 4.

¹³ Sungamena mpe vo e mpila tukuyikubikilanga ye mvwatu mieto ilenda fila wantu mu veza yovo yangalela nsambil’aludi. E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “vumi,” usonganga vo zitisa akaka yovo zitisa ngindu zau. Muna kuma kiaki, vana fulu kiavavanga ndungidi ya yeto kibeni tufwete zitisanga ntona z’akaka. Vana ntandu, tuzolele vana o zitu kwa Yave ye nkangu andi, kimana twakala se selo ya Nzambi, yo ‘vangila mawonso muna nkembo a Nzambi.’—1 Korinto 4:9; 10:31; 2 Korinto 6:3, 4; 7:1.

14. Nkia yuvu tufwete kiyuvulanga mu kuma kia mpw’a nitu eto?

¹⁴ Vava tusalanga e salu kia umbangi ye vava tukalanga muna lukutakanu lwa Kikristu, diambote twakalanga twavelela yo toma kuyikubika yo vwata mvwatu mia luzitu. Ukiyuvula: ‘Nga mpw’a nitu ame yavelela? Nga wantu ifilanga mu kunsia e meso? Nga akaka itokanesanga? Vana fulu kia kuyifwanisa mu tambula e kiyekwa mu nkutakani, nga zolela yame yiluta vwanga o mfunu?’—Nkunga 68:6; Filipi 4:5; 1 Petelo 5:6.

15. Ekuma muna Nkand’a Nzambi ke mwasonamena nsiku ko mia mpila ya kuyikubika, ye mvwatu ye una tufwete tadilanga e nitu eto?

¹⁵ Muna Nkand’a Nzambi ke mwasonama nsiku mia sikididi ko mina bafwete landa Akristu mu kuma kia mvwatu, yo kuyikubika ye una tufwete tadilanga nitu eto. Yave oyambulanga vo twasadila e ntona zeto yo nswa eto wa kuyisolela. Ovavanga vo twakala twazikuka muna sadila nkanikinu mia Nkand’a Nzambi yo ‘kala ye ngangu zasinswa, twazaya mpambula za wete yo bi.’ (Ayibere 5:14) Vana ntandu, ozolele vo o zola muna Nzambi ye akw’eto kwafilang’e zingu kieto. (Tanga Maku 12:30, 31.) Muna toma badika mawonso tuyikidi, tulenda kikubika yo vwata mvwatu mia mpila mu mpila. E ziku kia diambu diadi kilenda moneka muna mvwata ya mpila mu mpila bevwatilanga o nkangu a Yave muna nza yawonso.

16. E mwand’a nza aweyi waswaswanena y’elongi dia Yesu? Nkia yuvu tufwete kiyuvula?

¹⁶ Mwand’a nza wa umpukumuni, ufilanga wantu ayingi mu vava nzimbu ye mavwa mayingi muna kala ye kiese. Kansi, Yesu wavova vo: “O moyo a muntu ke wina muna ulolo wa salanganu yandi ko.” (Luka 12:15) Kana una vo katonda usukami ko, Yesu walonga vo o moyo ye kiese kiakieleka kitukanga muna ‘zaya nsatu za mwanda,’ vevola zingu yo sia mambu ma mwanda va fulu kiantete. (Matai 5:3; 6:22) Ukiyuvula: ‘Nga yikwikilanga muna elongi dia Yesu? Ovo ‘ese dia luvunu’ kumpukumunanga? (Yoane 8:44) E mpila zingu kiame adieyi isonganga?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yoane 6.

17. Yika nsambu bena zau awana bevevolanga e zingu kiau.

¹⁷ Yesu wavova vo: “O ngangu olungisilu muna mavangu mandi.” (Matai 11:19) Yindula e nsambu zina y’awana bevevolanga e zingu kiau. E salu kia Kintinu kivuvikanga mioyo miau. (Matai 11:29, 30) Ke betelekanga mioyo ko mu mambu makondwa mfunu, ngatu mpasi zakaka zitokanesanga wantu. (Tanga 1 Timoteo 6:9, 10.) Muna yangalelanga ina bavwidi, bekalanga ye ntangwa yafwana mu kala vamosi y’esi nzo zau, y’akw’au Akristu. Tulu twambote belekanga. (Kimpovi 5:12) Ekolo bekayilanga akaka kina balenda, bekalanga ye nsambu zayingi. (Mavangu 20:35) ‘E vuvu kiau kiwokelanga,’ yo luvuvamu lwa ntima yo yangalela ina bavwidi. (Roma 15:13; Matai 6:31, 32) Dialudi, e nsambu zazi zakondwa lutangu!

18. O Nkand’a Nzambi aweyi keyikilanga ntantu eto, ye ndekwa zandi ye vita ina tunwananga?

¹⁸ Awana besikilanga muna zola kwa Nzambi betaninwanga muna ntambu mia Satana ona ovavanga fwasa kiese kia Akristu yo kubakatula muna nzila moyo a mvu ya mvu. (1 Petelo 5:8) Paulu wavova vo: “Ndwan’eto ke ya nitu yo menga ko, kansi yo kuluntu, ye wisa, ye mingyala-nza mia tombe kiaki, ye vu ya umwanda ya bi muna mwezulu.” (Efeso 6:12) E sono kiaki kisonganga vo ntantu eto kena kwa ndá ko, mantalani tukalanga yandi. Vana ntandu, e mvovo “kuluntu,” “wisa,” ye “mingyala-nza” misonganga vo e vita ya kimwanda yatoma kubikwa.

19. Yika nwaninwa ya mwanda besadilanga Akristu.

¹⁹ Kana una vo tu wantu alembi lunga yo tovoka muna nitu, tulenda sunda e vita yayi. Mu nkia mpila? Muna vwata “nwaninwa yawonso ya Nzambi.” (Efeso 6:13) E sono kia Efeso 6:14-18, kitoma yikanga e nwaninwa yayi: “Dianu nutelamena, o tuketo tweno tuzingilu e ludi, nwavwat’e nkikw’a tulu a ndungidi, o malu meno mavwikw’e nsampatu za nkubam’a nsangu zambote za ungudi; musungul’e ngubu a lukwikilu nutambula yo, ina nuvwil’owu wa zimina maswanga mawonso matiya ma mbi. Nutambula mpe mpu a vita a luvuluku, yo nsosolo a mwanda, una vo i diambu dia Nzambi: ye nsamba zawonso ye ndodokela zawonso, nusambilang’ak’e ntangwa zawonso muna mwanda.”

20. E zingu kieto aweyi kiaswaswanena ye kia makesa?

²⁰ Wau vo vena ye nkubik’a Nzambi, e nwaninwa ya mwanda yisinga kututanina avo tuvwata yo ntangwa zawonso. Nswaswani ye makesa beviokesanga kolo kiandá lembi nwana, e vita benwananga Akristu yakondwa vundu. E vita yayi yifokoka vava Nzambi kefwasa nza ya Satana yo sia mianda miawonso miambi muna pelezo. (Lusengomono 12:17; 20:1-3) Muna kuma kiaki, avo lutovoko lwa nitu ye zolela yambi onwananga yau, kuyoyi ko, kadi yeto awonso muna sikila ye kwikizi muna Yave tufwete ‘kifuntuna.’ (1 Korinto 9:27) Elo, tufwete kalanga twalungalala ekolo katuna mu ntota ko.

21. Aweyi tulenda sundila e vita ya kimwanda?

²¹ Kuna diak’esambu, katulendi sunda vita yayi ko muna ngolo za yeto kibeni. Muna kuma kiaki, Paulu wavova vo diamfunu twasambanga kwa Yave “ntangwa zawonso muna mwanda.” Tufwete wunikinanga Yave muna longoka Diambu diandi yo kutakananga y’akw’eto “makesa,” kadi ke tuna yeto mosi ko muna vita yayi. (Filemone 2; Ayibere 10:24, 25) Awana besonganga kwikizi muna mambu mama, ke besunda kaka vita yayi ko, kansi bekala mpe ye lukwikilu kana nkutu mu ntangw’a mpasi.

22, 23. (a) Ekuma tufwete kubamenanga ntangwa zawonso muna tanina lukwikilu lweto? Nkia yuvu tufwete kiyuvulanga? (b) Nkia diambu dibadikwa muna kapu kilanda?

²² “Wau oyeno ke nu a nza ko,” ukavova Yesu, “muna diadi i ikunusaulwil’e nza.” (Yoane 15:19) Muna kuma kiaki, Akristu bafwete kubamanga mu tanina lukwikilu lwau, kansi kuna lembama, yo vumi. (Tanga 1 Petelo 3:15.) Ukiyuvula: ‘Nga yibakulanga ekuma Mbangi za Yave bemengenanga mambu makaka beyangalelanga o wantu? Vava kibwanga e diambu diadi, nga yikalanga ye ziku vo dina ulonganga Nkand’a Nzambi ye ntaudi akwikizi yo lulungalalu diakieleka? (Matai 24:45; Yoane 17:17) Vava yikalanga y’elau dia vanga edi diansongi vana ndose a Yave, nga yivanganga wo ye kiese kiawonso, kana una vo ke diyangidika awonso ko?’—Nkunga 34:2; Matai 10:32, 33.

²³ Ezak’e ntangwa, ekani dieto dia vambana ye nza dilenda tontwa lembi wo zaya. Kasikil’owu, nze una tuvovele kuna lubantiku, Nkadi ampemba ovavanga vukumuna selo ya Yave muna nsaka za nza. Aweyi tulenda solela nsaka zambote zilenda kutuvuvika yo kala ye ntona zambote? E diambu diadi dibadikwa muna kapu kilanda.