Yave Ozeye Mpuluza Kevuluza Nkangu Andi

“Yave ozeye e mpuluza kevuluz’awana bekumvumina.” — 2 PET. 2:9.

EKUMA TULENDA KADILA YE VUVU VO YAVE:

․․․․․

Ozeye sikidisa e ntangwa muna ndungana ekani diandi?

․․․․․

Osadila nkum’andi muna wete dia nkangu andi?

․․․․․

Ozeye mambu mebwa muna kolo kia mpasi zayingi?

 1. Nkia mambu mebwa muna kolo kia ‘mpasi zayingi’?

O LUFWASU lwa nza ya Satana ku kinsalukisa lulwakila wantu. (1 Tes. 5:2, 3) Vava e “lumbu kianene kia Yave” kilwaka, nza yawonso mu mavwanga yikala. (Sef. 1:14-17) E mpasi ye nsatu ziwokela. Mukala nkangamu a ntima ye “mpasi zingi zina vo ke zakala ko, tuka kuna lubantiku lua nza yamu wau.”—Tanga Matai 24:21, 22.

2, 3. (a) Adieyi dibwila nkangu a Nzambi muna kolo kia ‘mpasi zayingi’? (b) Adieyi dilenda kutukumika mu zizidila mpasi zibwa kuna sentu?

² Vava kolo kia ‘mpasi zayingi’ kilwaka kumfoko, nkangu a Nzambi unwaniswa kwa “Ngonge, mwisi nsi a Mangonge.” Muna vita yayi, “makesa mayingi” metelamena nkangu a Nzambi “ng’etuti difukanga nsi.” (Yez. 38:2, 14-16) Ke vekala nkubika ya wantu ko itanina nkangu a Yave. Mu ngolo za Yave kaka bevuluzilwa. Adieyi bevanga nkangu a Yave vava benwaniswa kwa mbeni zau?

³ Avo u selo kia Yave, nga una ye lukwikilu vo Yave osinga vuluza nkangu andi muna mpasi zayingi? Petelo wa ntumwa wasoneka vo: ‘Yave ozeye e mpuluza kevuluz’awana bekumvumina muna umpukumuni, yo lund’avilwa muna tumbu, yamuna lumbu kia fundiswa.’ (2 Pet. 2:9) O badika mpuluza kavuluza nkangu andi Yave kuna nz’ankulu, dilenda kutukumika mu zizidila mpasi zibwa kuna sentu. Yambula twabadika nona tatu ilenda kutusadisa mu bunda e vuvu muna nkum’a Yave wavuluza nkangu andi.

BAVULUZWA MUNA KIZALU

 4. Ekuma diakadila o mfunu mu teka sikidisa ntangwa yibwa Kizalu?

⁴ Entete, badika lusansu lwa Kizalu kia lumbu ya Noa. O Yave muna vanga luzolo lwandi, ntangwa keteka sikidisanga. Vitila Kizalu, wakanikina vo e nzaza ampwena yatungwa yo kotesa mo e bulu. O lusansu lw’Etuku lusonganga vo Yave muna sikidisa ntangwa yibwa Kizalu, kavingila ko vo e nzaza yamaniswa o tungwa. Una kavene nswa ko kwa Noa kimana katunga e nzaza, Nzambi wateka sikidisa ntangwa yibwa Kizalu. Aweyi tuzayidi wo?

 5. Adieyi kazayisa Yave mun’Etuku 6:3? Nkia mvu kabaka nzengo zazi?

⁵ Nkand’a Nzambi uvovanga vo Yave wabaka nzengo yo zayisa zo kun’ezulu. Mun’Etuku 6:3, Nzambi wavova vo: “O mwand’ame ke uzekana mu muntu yakwele mvu ko, kadi nitu kwandi: vo i mvu miandi, se nkama yo makumole.” Muna mvovo miami Nzambi kayika mvu mia zingu kia wantu ko. Kolo kadi fwasa yimpumbulu kayika.a Wau vo Kizalu mu mvu a 2370 vitila tandu kia Kristu kiabwa, tulenda vova vo Nzambi wavana luzayisu lwalu muna mvu a 2490 vitila tandu kia Kristu. Muna kolo kiakina, Noa 480 lwa mvu kakala. (Etu. 7:6) Vava kiavioka mvu 20, muna mvu a 2470 vitila tandu kia Kristu, Noa wayantika wuta o wana. (Etu. 5:32) Vava Noa kawuta wan’andi atatu, tezo kia 100 mvu miavioka i bosi Kizalu kiayiza. Kansi muna kolo kiokio, Yave kazayisa Noa ko e salu kesala muna vuluza kanda dia wantu. Nzambi mvu nkwa kavingila muna zayisa ekani diandi kwa Noa?

 6. Nkia ntangwa Yave kakanikina Noa vo katunga e nzaza?

⁶ Nanga Yave mvu miayingi kavingila muna zayisa ekani Diandi kwa Noa. Aweyi tuzayidi wo? Nkand’a Nzambi usonganga vo vava Nzambi kakanikina Noa vo katunga e nzaza, wan’andi banungunuka muna ntela ye basompa mpe bakala. Yave wamvovesa vo: “Nsikidisa yaku ekangu diame: okota yaku muna nzaza, onge yo wan’aku yo nkaz’aku y’akazi a wan’aku.” (Etu. 6:9-18) Vava Noa kavewa e salu kia tunga nzaza, nanga mvu 40 yovo 50 miavioka i bosi Kizalu kiayiza.

 7. (a) Noa y’esi nzo andi aweyi basongela lukwikilu? (b) Nkia ntangwa Nzambi kazayisa Noa e lumbu kiyantika e Kizalu?

⁷ Vava batunganga nzaza, Noa y’esi nzo andi nanga bavavanga zaya una Nzambi kelungisila ekani diandi ye ntangwa yiyantika Kizalu. Kansi, olembi zaya mambu mama ke diabayoyesa ko, bakwamanana tunga e nzaza. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “I una kavanga Noa; mun’owu wawonso kankanikin’o Nzambi, i una kavanga.” (Etu. 6:22) I bosi, Yave wavovesa Noa vo Kizalu kiyantika kunima lumbu nsambwadi. Ediadi diavana ntangwa kwa Noa y’esi nzo andi mu kotesa e bulu yawonso muna nzaza. Vava kiabuka e nto zawonso za maza kun’ezulu, “muna mvu una wa nkama sambanu wa zingu kia Noa, muna ngonde ina yezole, muna lumbu kiekumi ye nsambwadi,” lekwa yawonso yatoma kubama yakala.—Etu. 7:1-5, 11.

 8. O lusansu lwa Kizalu aweyi lukutusadisilanga mu kala ye ziku vo Yave ozeye e mpuluza kevuluzila nkangu andi?

⁸ O lusansu lwa Kizalu lusonganga e ziku vo Yave ozeye sikidisa e ntangwa ye mpuluza kevuluza nkangu andi. Ekolo mbaninu a tandu kiaki ifinamanga, tulenda kala ye ziku vo mawonso Yave kakana mesinga lungana muna ntangw’andi, i sia vo muna “lumbu ye ola” ina kasikidisa.—Mat. 24:36; tanga Kabakuke 2:3.

BAVULUZWA MUNA MBU AMBWAKI

9, 10. Aweyi Yave kasadila nkangu andi mu fila makesa ma Angipito muna ntambu?

⁹ Muna lusansu lwa Kizalu tulongokele vo Yave muna lungisa ekani diandi, ntangwa kateka sikidisa. E nona kiazole tubadika kisonganga e kuma kiakaka tulenda kadila ye vuvu vo Yave o vuluza nkangu andi. Osinga sadila nkum’andi wakondwa tezo muna lungisa ekani diandi. Dialudi vo, Yave ntangwa zawonso nkum’andi kesadilanga muna vuluza nkangu andi. Kansi, ezak’e ntangwa muna bwisa mbeni zandi muna ntambu, osianga e zingu kia nkangu andi mu vonza. I diau diavangama vava kavuluza Aneyisaele muna ubundu wa Angipito.

¹⁰ Tezo kia yazi tatu ya mazunda ma Aneyisaele bavaika muna Ngipito. Yave wayambula vo Mose kabanata muna nzila yafila Faro mu yindula vo ke bazaya ko kuna bafwete kwenda. (Tanga Luvaiku 14:1-4.) Wau kalembi bakula vo Yave ntambu kabaleka, Faro yo makesa mandi, balakama abundu au yo kubasolola muna Mbu Ambwaki. Diamoneka vo Aneyisaele ke belenda vuluzwa ko. (Luv. 14:5-10) Dialudi vo, Aneyisaele ke bakala mu vonza ko. Ekuma? E kuma kadi, Yave wakubama kakala muna kubavuluza.

11, 12. (a) Aweyi Yave kanwanina nkangu andi? (b) Adieyi diabwa vava Nzambi kanwanina nkangu andi? Adieyi tulenda longoka mu kuma kia Yave muna lusansu lwalu?

¹¹ “Elunzi di’etuti” diafilanga Aneyisaele diakatuka kuna ntwala yo telama kuna nima, diakakidila makesa ma Faro yo kubasia mu tombe. Kansì tu, elunzi di’etuti diaminika Aneyisaele muna mpil’esivi. (Tanga Luvaiku 14:19, 20.) I bosi, Yave wasadila tembwa kiangolo kia este muna vambula maza ma mbu yo ‘kitwila wo se seke.’ Ka lukatikisu ko, ediadi kolo kianda dianata, kadi lusansu lusonganga vo: “[E ndonga] wan’a Isaele bakotele muna mbu vana ntoto ayuma.” Nswaswani yo makesa ma Faro bakala yo makalu ma vita, Aneyisaele kiamalu ye mu malembe basaukila. Kieleka, Angipito ke badi lenda kubabaka ko, kadi o Yave wanwana muna wete dia Isaele. ‘Otiakanisi vu kia Angipito. Okôlele tungungu twa makalu mau, badiatisila mo muna mpasi.’—Luv. 14:21-25.

¹² Vava Aneyisaele balwaka kuna ekumu dia mbu, Yave wavovesa Mose vo: “Lambul’o koko kuna mbu, o maza mavutuka diaka muna Angipito, muna makalu mau yo mun’akwa mvalu.” Vava makesa bavavang’o tina maza ma mbu, “o Yave osansumwini Angipito muna mbu.” Ke bakala diaka ye ntangwa ya tina ko. “Ke vasala kana mosi ko vana bena.” (Luv. 14:26-28) Kieleka, Yave wasonga vo ovwidi nkuma wavuluza nkangu andi muna konso diambu diampasi.

BAVULUZWA MUNA LUFWASU LWA YERUSALEME

13. Nkia luludiku kavana Yesu? Adieyi diatokanesanga alandi andi?

¹³ Yave otomene zaya mawonso mebwa muna ndungana ekani diandi. Tulenda mona e ziku kia diambu diadi muna nona ki’etatu tubadika: Lufwasu lwa Yerusaleme muna tandu kiantete. Una kayifwasilu ko mbanza Yerusaleme muna mvu a 70 wa tandu kia Kristu, Yave muna Mwan’andi wavana luludiku lwavuluza Akristu ana bazingilanga muna Yerusaleme ye Yuda. Yesu wavova vo: “Vava numon’e ma kia uzumbu kiangemi, kina kiayikwa muna Daniele wa ngunza, kitongamene vana fulu kiavauka, . . . ozevo, ana bena muna Yuda, mbula batinina kuna miongo.” (Mat. 24:15, 16) Aweyi alandi a Yesu badi zayila ntangwa yilungana ungunza wau?

14. Nkia diambu diabwa diatoma kiesesa luludiku lwa Yesu?

¹⁴ Vava mpasi zayantika wokela, e nsas’a mvovo mia Yesu yatoma zayakana. Muna mvu wa 66 wa tandu kia Kristu, makesa ma Roma muna lutumu lwa Céstio Galo, bayenda kuna Yerusaleme mu fokola ukolami wa Ayuda. Wau vo akolami Ayuda ana bakala yo umvwania wa dibundu batinina muna tempelo yazungwa e yaka yangolo, makesa ma Roma bayantika wula yaka ya tempelo. Akristu ana balungalala, babakula kuma kia vita yayina. Babakula vo vu kia esi Roma ye nkanikinu miau mia nsambila za teke i (“ma kia uzumbu kiangemi,”) kiatongama vana yaka ya tempelo (“fulu kiavauka”). Muna ntangwa yayina diavavanga vo alandi a Yesu bayantika “tinina kuna miongo.” Kansi, aweyi badi tinina wau vo e mbanza yazungwa yakala kw’atantu? Diambu dimosi diabwa kuna kinsalukisa.

15, 16. (a) Nkia lulukisu kavana Yesu? Ekuma diakadila mfunu vo alandi andi balemvokela luludiku lwalu? (b) Nki kisinga kutuvuluza?

¹⁵ Elo, muna kuma kilembi zayakana, Céstio Galo yo makesa mandi basisa e mbanza Yerusaleme yo vutuka kuna Roma. Akolami Ayuda akwa umvwania wa dibundu babalakama. Ediadi diavana elau kw’alongoki mu tina. Yesu wabalukisa vo bavaika mu nzaki yo lembi nata mavwa mau. (Tanga Matai 24:17, 18.) Ekuma diavavilanga vo bavaika mu nzaki? Ke vavioka kolo kiayingi ko, akolami bavutuka yo yantika komekena nkangu muna Yerusaleme ye Yuda kimana babayikama. Vana vau e mpasi muna mbanza zawokela ekolo Ayuda awaya babangikanga akw’au. Diampasi kikilu diakala mu vaika muna mbanza. Vava makesa ma Roma bavutuka muna mvu a 70 wa tandu kia Kristu, ke vakala diaka ye una balenda tinina ko. (Luka 19:43) Awana basala muna mbanza bakangwa. Kansi, Akristu ana balemvokela lulukisu lwa Yesu lwa tinina kuna miongo, bavuluza mioyo miau. Batoma dio bakula vo Yave ozeye mpuluza kevuluza nkangu andi. Adieyi tulenda longoka muna lusansu lwalu?

¹⁶ Muna kolo kia mpasi zayingi, divava vo Akristu balemvokela luludiku lwa Nkand’a Nzambi ye nkubik’andi. Kasikil’owu, o nkanikinu a Yesu wa “tinina kuna miongo” mfunu kikilu wina o unu. Kansi, yamu wau ka tuzeye fulu tutinina ko.b Kansi, tulenda kala ye ziku vo Yave osinga kutuvana luludiku lwa kiá tusadila. Wau vo o lemvo usinga kutuvuluza, tufwete kiyuvulanga: ‘Aweyi yibadikilanga luludiku kevananga Yave kwa nkangu andi owau? Nga lukatikisu yikalanga lwau yovo isonganga o lemvo vana vau?—Yak. 3:17.

E VUVU KIA KUSENTU KIKUTUKUMIKANGA

17. O ungunza wa Kabakuke adieyi usonganga mu kuma kia vita yinwaniswa nkangu a Nzambi?

¹⁷ Yambula twabadika e vita ya Ngonge yiyikilu kuna lubantiku lw’elongi diadi. Kabakuke wavova mu kuma kia ungunza wau vo: “Yawa, e vumu kiame kizakamene, e befo yame idedemene muna ndinga; lubotomoko lukotele mu visi yame, nzakamene ova fulu kiame; yavunda muna lumbu kia mpasi. Vava vabalukidi muna nkangu on’okubanwanisa ye mvengo.” (Kab. 3:16) Vava Kabakuke kawa vo mbeni benwanisa nkangu a Nzambi, e vumu ye befo yandi yayantika zakama, yo botomoka. E mvovo mia Kabakuke misonganga vo zingu kieto mu vonza kikala vava tunwaniswa kwa vu kia Ngonge. Kansi, ngunza wakwamanana vingila e lumbu kianene kia Yave; wakala ye vuvu vo Yave osinga vuluza nkangu andi. Yeto mpe tufwete kala ye vuvu kiaki.—Kab. 3:18, 19.

18. (a) Ekuma ka tufwete mwena wonga ko mu kuma kia ndwaniswa tunwaniswa kw’atantu eto? (b) Adieyi tubadika mun’elongi dilanda?

¹⁸ E nona tatu tubadikidi yitoma songanga vo Yave ozeye mpuluza kevuluza nkangu andi. Ekani diandi ke dilendi funga ko; osunda emvimba mbeni zandi. Kansi, muna mona ndungidi yayi, tufwete zindalala ye kwikizi yakuna mbaninu. Aweyi Yave kekutusadisilanga mu zindalala owau? Tubadika diambu diadi mun’elongi dilanda.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Foto ina muna lukaya lwa 24]

Nga Aneyisaele mu vonza kikilu bakala mu kuma kia makesa ma Faro?