Mase, Nulonga Wan’eno Bazola Yave
“Owu wina nzanza vana koko kw’ekesa, i un’o wan’a toko.”—NKUNGA 127:4.
1, 2. O wana aweyi balenda kadila nze “nzanza vana koko kw’ekesa”?
NKONGO a nzanza okubamene mu nonga. Ye ndekwa zawonso, ovetekele e nzanza muna nsing’a ta. Kana una vo ngolo divavanga, kuna luzindalalu lwawonso osingikidi e nzanza, i bosi onongene. Nga nzanza itela muna lekwa kina kanongene? Mayingi mevavwanga muna telesa e lekwa, ofwete kala nkongo ambote, zaya e tembwa yo kala ye nzanza yambote.
2 Solomo wa Ntinu watezanisa wana ye “nzanza vana koko kw’ekesa.” (Nkunga 127:4) Tufimpa una tulenda sadila e nona kiaki. O nkongo mu kolo kiakete kaka kesingikanga e nzanza. Muna telesa e lekwa, nkongo kafwete nonga mu nzaki. Diau adimosi mpe, amase kolo kiakete kaka bena kiau mu longa wan’au bazola Yave muna ntima wawonso. Vioka mvu miakete kaka, o wana bekolanga yo sisa ese yo ngudi. (Matai 19:5) Amase nga betelesa e wan’au, i sia vo, sadisa wan’au mu zindalala zola yo sadila Nzambi vava besisa e nzo? Mayingi mevavwanga kwa mase muna vanga wo. Matatu muna mambu mevavwanga i mama: Mase bafwete kala ye ngangu za longela, mpila fulu besansukila wana ye mpila ina “nzanza” yovo mwana kesadila elongi kevewa. Yambula twafimpa mambu mama dimosi dimosi. Entete, tuwa eyaka fu ya mase mangangu.
Mase Mangangu Mbandu Ambote Besonganga
3. Ekuma e mvovo mia mase mifwete kadila e ngwizani ye mavangu mau?
3 Yesu wasisa mbandu ambote kwa mase, kadi wasadilanga mana kalonganga. (Yoane 13:15) Kansi, Yesu watumba Afarisi, kadi ke basadilanga mana bavovanga ko. (Matai 23:3) Muna sadisa wana mu zola Yave, e mvovo mia mase mifwete kala e ngwizani ye mavangu mau. O vova kwa nkatu kulenda tezaniswa ye ta wakondwa nsinga.—1 Yoane 3:18.
4. Mase nkia yuvu bafwete kiyuvula? Ekuma?
4 Ekuma e mbandu ya mase inina o mfunu? Nze una ambuta balenda longokela zola Yave muna landanga mbandu ambote ya Yesu, o wana mpe balenda longoka zola Nzambi muna tangininanga e mbandu ambote ya mase mau. Akundi a wana balenda kubakasakesa yovo ‘fwasa fu yau yambote.’ (1 Korinto 15:33) Kansi, akundi betoma kalanga kumosi yo wana musungula vava bena aleke, i mase mau. Muna kuma kiaki, mase bafwete kiyuvulanga: ‘Nkia mpila nkundi ngina? Nga mbandu ame ifilanga wan’ame mu kala ye fu yambote? Nga mbandu ambote nsonganga muna diambu dia samba ye dia longoka o Nkand’a Nzambi?’
Mase Mangangu Besambanga Kumosi yo Wan’au
5. O wana adieyi balenda longoka muna sambu ya mase mau?
5 O wana balenda longoka mayingi mu kuma kia Yave vava bewanga sambu yaku. Adieyi bebakula o wana vava bekuwanga ovutulanga matondo kwa Nzambi muna ntangw’a dia, yo samba ekolo nulongokanga Nkand’a Nzambi? Bebakula vo Yave ovananga madia tuvwidi o mfunu, mana tufwete kumvutulwila matondo yo bakula mpe vo yandi okutulonganga e ludi kia Nkand’a Nzambi. Omama i mambu mamfunu balenda longoka o wana.—Yakobo 1:17.
6. Aweyi mase balenda sadisila wan’au mu zaya vo Yave ovwanga konso muntu o mfunu?
6 Kansi, kele vo osambanga y’esi nzo aku muna ntangwa zakaka zina vo ke ntangw’a dia ko yovo ya longoka Nkand’a Nzambi, yo yika mambu mekutokanesanga kumosi yo wan’aku, mayingi olungisa. Osadisa wan’aku mu zaya vo Yave mosi muna esi nzo eno, ovwanga konso muntu muna yeno o mfunu. (Efeso 6:18; 1 Petelo 5:6, 7) Ese dimosi wavova vo: “Tuka mwan’eto ankento kawutukila, kumosi tuasambanga yandi. Vava kanungunukanga, twayantika samba yandi mu kala ye yikundi yambote ye makaka mantokanesanga. Yavana kasompa, ke twaviokesanga lumbu ko lembi samba yandi.” Nga osambanga lumbu yawonso kumosi ye wan’aku? Ng’olenda kubasadisa mu lembi badikila kaka Yave nze Nkundi, ona olungisanga nsatu zau za nitu ye za mwanda, kansi nze ndiona okubavwanga mpe o mfunu?—Filipi 4:6, 7.
7. Adieyi bafwete zaya mase muna yika mana metokanesanga wan’au muna sambu?
7 Dialudi vo, muna yika mana metokanesanga wan’aku muna sambu, ofwete zaya mana mekumbwilanga. Tala dina diavova ese dimosi dia wana wole: “Konso nsuk’a lumingu, yuvu yole yakiyuvulanga: ‘Nkia mambu matokanese wan’ame muna lumingu lwalu? Nkia mambu mambote bavangidi?’” Amase, nga nulenda kiyuvula yuvu yayi yo yika ezaka mvutu zeno muna sambu lusambanga ye wan’eno? Kele vo nuvanga wo, ke nulonga kaka wan’eno o samba kwa Yave ko, ndiona Owanga sambu kansi, ye kunzola mpe.—Nkunga 65:2.
Mase Mangangu Belonganga Wan’au mu Kala ye fu kia Tanga
8. Ekuma mase bafwete kasakesela wan’au mu kala ye fu kia tanganga Diambu dia Nzambi?
8 E fu kia mase kia longoka Nkand’a Nzambi, aweyi kilenda fidila wana mu kala ye ngwizani ambote yo Nzambi? Muna kala ye kikundi kiambote, kufwete mokesa kaka nkundi ko kansi, ofwete kunwanga mpe. I mosi muna mpila tuwilanga Yave i longoka Nkand’a Nzambi ye nkanda mina kevaikisanga “ntaudi akwikizi.” (Matai 24:45-47; Ngana 4:1, 2) Ozevo, muna sadisa wan’au mu kala ye ngwizani ambote yakwele mvu yo Yave, mase bafwete longanga wan’au mu kala ye fu kia tanganga Diambu dia Nzambi.
9. O wana aweyi balenda sadisilwa mu kala ye fu kiambote kia tanga?
9 O wana aweyi balenda sadisilwa mu kala ye fu kiambote kia tanga? E mpil’ambote ina mase balenda longela wan’au i kubasong’e mbandu. Nga wan’aku bekumonanga vava otangang’o Nkand’a Nzambi ngeye kibeni? Dizayakene vo, nufwete sala kwayingi muna lunga-lunga nsatu za wan’eno, nanga muna kuma kiaki, ke nukalanga ye ntangwa ko ya tanga ye longoka yau. Kansi ukiyuvula: ‘Nga wan’ame bemonanga vo televizau ntalanga ntangwa zawonso?’ Kele vo i wau, ng’olenda sadila eyaka muna ntangwa yayi mu kubasonga mbandu ambote yakala y’elongi dia ngeye kibeni?
10, 11. Ekuma mase bafwete kadila y’elongi dia Nkand’a Nzambi dia esi nzo?
10 Mpila yakaka ina mase balenda longela wan’au mu wila Yave, i kalanga y’elongi dia Nkand’a Nzambi dia esi nzo. (Yesaya 30:21) Akaka balenda yuvula vo: ‘Ekuma divavilwanga vo wana bakala y’elongi dia esi nzo, wau vo mase bekubanatanga kuna lukutakanu?’ Vena ye kuma yayingi. Yave wavana mase e mbebe ya longa wana. (Ngana 1:8; Efeso 6:4) Elongi dia Nkand’a Nzambi ye esi nzo dilonga kwa wana vo, o Nzambi kesambilwanga kaka va fulu kia ndonga ko kansi, ye muna nzo mpe.—Nsiku 6:6-9.
11 Vana ntandu, elongi dia esi nzo dilenda sadisa mase mu zaya dina wan’au beyindulanga mu kuma kia mambu ma mwanda ye ma fu ya nkal’ambote. Kasikil’owu, kele vo wana bakinu yindende, mase balenda sadila o nkanda Aprenda do Grande Instrutor.a Mu tini yayingi ya nkanda wau ina ye yuvu ina ilenda sadisa mwana mu songa e ngindu zandi muna diambu kelongokanga. Muna fimpanga e sono yiyikilu muna nkanda, mase balenda sadisa wan’au mu nungununa e ntona zau, “bazaya mpambula za wete yo bi.”—Ayibere 5:14.
12. Amase aweyi balenda fidila elongi dia esi nzo dilungisa e nsatu za wana? Nkia mpila omwene vo, yambote kuna kwa ngeye?
12 Ekolo wana benungunukanga, olenda sadila nkanda miakaka mina milungisanga e nsatu zau. Tala una ese ye ngudi mosi basadisila wan’au amakento bavava kwenda tala makinu ma sikola. O se wavova vo: “Twavovesa wan’eto vo, mun’elongi dia esi nzo dilanda, mono ye ngudi eno tukala se wana, oyeno nukala se mase. Kana una vo mosi okala vana fulu kia Se ye wakaka vana fulu kia Ngudi, yau awole bafwete kubika e diambu diadi kumosi yo kutuvana elongi mu kuma kia makinu ma sikola.” Nkia nluta diatwasa? O se wakudikila vo: “Twasivika mu mpila ina o wan’eto bakadila (nze se ye ngudi) vava bavova kwa yeto (nze wana) yo kutusonga muna Nkand’a Nzambi ekuma ke dinina dia ngangu ko dia kwenda tala e makinu. Edi diatoma kutusivikisa i mpila batulongela ye ngindu batuvana mu mambu makaka tulenda vanga ke mu kwenda tala makinu ko. Ediadi diatusadisa mu zaya ngindu ye zolela yau.” Dialudi vo, luzindalalu ye umbakuzi divavanga mu kala y’elongi dia esi nzo dia ntangwa ke ntangwa yo lungisanga e nsatu zau. Kana una vo, ngolo divavanga muna vanga wo, olenda baka nluta mayingi.—Ngana 23:15.
Sikidisa Luvuvamu Muna Nzo
13, 14. (a) Aweyi mase balenda sikidisila luvuvamu muna nzo? (b) Nkia nluta dilenda twasa vava mase betambulwilanga o vilwa wau?
13 E nzanza ilenda tela lekwa, kele vo e nkongo wavuvama yo toma yo nonga. Diau adimosi mpe, o wana belongoka zola Yave kele vo mase bavuvama bekalanga muna nzo. Yakobo wasoneka vo: “Vo i mbongo a nsongi, ikunìnu muna ungudi mun’awana bevangang’o ungudi.” (Yakobo 3:18) Aweyi mase balenda sikidisila luvuvamu muna nzo? Akazi bafwete kalanga ye ngwizani ambote muna longo. O yakala yo nkento ana bezolananga yo zitaziana balenda longa wan’au mu zola yo zitisa Yave ye akaka. (Ngalatia 6:7; Efeso 5:33) O zola yo luzitu lusiamisanga luvuvamu. Akazi bekadilanga kuna luvuvamu balenda singika e ntatani zibwanga muna zingu kiau kia nzo.
14 Wau vo ke vena longo lwalunga ko, ke vena mpe esi nzo yalunga ko ova ntoto. Ezak’e ntangwa mase ke belendanga songa mbongo a mwanda ko muna mpila bekadilanga yo wan’au. (Ngalatia 5:22, 23) Kele vo diadi divangamene, adieyi balenda vanga mase? Kele vo batambulwidi o vilwa wau, nga ke bezitiswa ko kwa wana e? Badika e mbandu ya Paulu wa ntumwa. Wakala nze se dia mwanda dia wantu ayingi. (1 Korinto 4:15) Kansi, watambulwilanga vilwa wandi. (Roma 7:21-25) Kansi, o lembama ye ziku kiandi ukutufilanga mu kunzitisa ke mu kumveza ko. Kana una vo wavanganga o vilwa, Paulu wasonekena e nkutakani ya Korinto vo: “Nuntanginina, waun’omono ntangininanga Kristu.” (1 Korinto 11:1) Kele vo ngeye mpe otambulwilanga vilwa waku, o wan’aku mpe bekuzitisa.
15, 16. Ekuma mase bafwete longela wan’au bazola ampangi z’Akristu? Aweyi balenda wo vangila?
15 Amase adieyi balenda vanga muna sikidisa luvuvamu kimana wan’au banungunuka ye zola kwa Yave? Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “Ovo muntu ovovele vo, nzolele Nzambi, kasaula mbunzi andi, ngyangya kwandi: okala vo kadi, ndion’olembi zola mbunzi andi, ona kamwene, kalendi zola Nzambi ko, ona kalembele mona.” (1 Yoane 4:20, 21) Muna kuma kiaki, vava olonganga wan’aku mu zola mpangi zau zamakala ye zamankento, una kubalonga mu zola Nzambi. Amase bafwete kiyuvulanga: ‘E moko yame mu kuma kia nkutakani, nga yikasakesa yovo yoyesa?’ Aweyi olenda wo zayila? Toma wanga ekolo wan’aku bemokenanga mu kuma kia nkutakani ye ampangi muna nkutakani. Ozaya e ngindu zau muna mvovo miau.
16 Amase adieyi balenda vanga mu sadisa wan’au mu zola ampangi za mwanda? O Petelo, una vo ese dia wana wole amakala, wavova vo: “Tuka kileke kiau, twabokelanga mpangi zazikuka za mwanda mu dia yo sakana kumosi kuna nzo. Ekolo wan’eto bakulanga batanginina mbandu y’awana bezolanga Yave, owau bemonanga vo sadila Yave kiese ditwasanga muna zingu.” Dennis una vo ese dia wana atanu amakento, wavova vo: “Tulonganga o wan’eto mu kala akundi y’awana besalanga e salu kia kimviti a nzila muna nkutakani. Vava dilendakananga, tubokelanga akengi a zunga y’akazi au mu kwiza kuna nzo eto.” Ng’olenda sadisa wan’aku mu badikilanga ampangi muna nkutakani nze esi nzo au?—Maku 10:29, 30.
Mbebe ya Wana
17. O wana nkia nzengo balenda baka?
17 Badika diaka nona kia nkongo a nzanza. Kana una vo olenda kala ye ndekwa za nonga, kelenda telesa lekwa ko kele vo e nzanza yatekama. Kieleka, mase balenda sia ngolo za singika e nzanza yatekama, i sia vo singika e ngindu zambi za wan’au. Kansi, o wana balenda baka e nzengo za yambula vo e nza yayi yatekama yabafila yovo yambula vo Yave ‘kasingika nzila’ zau.—Ngana 3:5, 6; Roma 12:2.
18. E nsola besola o wana, adieyi ilenda vanga kw’akaka?
18 Kanele vo mase bena ye mbebe ampwena ya sansila wana “muna ndonga yo lusansu lua Mfumu,” o wana yau kibeni bafwete baka e nzengo za mpila wantu bekala vava bekola. (Efeso 6:4) Dianu vo, wana nuyiyuvula: ‘Nga ntambulwilanga malongi mvewanga kwa mase mame?’ Avo iwau, osola mpila zingu kisundidi owete yo yangidika mpe mase maku. Edi disundidi o mfunu, oyangidika ntima a Yave. —Ngana 27:11.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
a Wavaikiswa kwa Mbangi za Yave.
Nga Osungamenanga?
• Amase aweyi balenda songela mbandu ambote muna sambu ye longoka Nkand’a Nzambi?
• Amase aweyi balenda sikidisila luvuvamu muna nzo?
• O wana nkia nsola bafwete sola? E nsola besola o wana, adieyi ilenda vanga kw’akaka?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 30]
Nga osonganga mbandu ambote kwa wan’aku muna kalanga y’elongi dia ngeye kibeni?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 31]
O luvuvamu muna nzo lusadisanga mu kala ye kiese