Nuyambuziananga

“Nuvezananga mambu yo yambuziana.”—KOL. 3:13.

NKIA MVUTU OVANA?

Ekuma tufwete lolokelanga akaka?

Nkia kingana katá o Yesu kisonganga e kuma tufwete lolokela akaka?

Nkia nluta tuvwanga vava tulolokanga akaka?

1, 2. Ekuma dinin’o mfunu dia fimpa kana vo tulolokanga akaka?

NKAND’A NZAMBI ukutusadisanga mu zaya una Yave kemonanga ye dina kevanganga vava tusumukanga. Ukutusonganga mpe etima diandi dia kutuloloka. Mun’elongi diaviokele, twalongokele dina diafila Yave mu loloka Davidi yo Manase. Bakendalala mu kuma kia dina bavanga, bafunguna masumu mau kwa Yave yo viluka kikilu o ntima. Muna kuma kiaki, Yave wabasonga diaka edienga.

² Owau, yambula twabadika ekuma yeto mpe tufwete lolokelanga akaka. Aweyi wadi mona kele vo mosi muna yitu yaku wafwa mu kuma kia vilwa wavanga Manase? Nga wadi loloka Manase? E kiuvu kiaki kiamfunu o unu kadi e nza tuzingilanga yazala y’akwa nsoki, umpumbulu y’eloko. Ekuma o Nkristu kafwete kadila ye fu kia loloka akaka? Avo muntu uvangidi diambu diambi, adieyi dilenda kusadisa mu kala ye volo yo badikila e diambu nze una Yave kebadikilanga dio yo loloka?

EKUMA TUFWETE LOLOKELANGA AKAKA?

3-5. (a)Nkia kingana katá o Yesu kisonganga e kuma tufwete lolokela akaka? (b) Adieyi tulongokele muna kingana kia Yesu kiasonama muna Matai 18:21-35?

³ Tufwete lolokanga awana batuvangidi e mbi, kiakala mpangi zeto muna nkutakani yovo ve. O vanga wo dikutusadisa mu kala ye ngwizani ambote ye yitu yeto, akundi, wantu akaka kumosi yo Yave. Nkand’a Nzambi usonganga vo o loloka akaka kana nkutu nkia mbi batuvangidi, i diambu divavwanga kw’Akristu. Yesu wayika kingana kia ntaudi mosi wakala ye mfuka ya mfumu andi mu kutusadisa twabakula e kuma tufwete lolokelanga akaka.

⁴ E ntaudi yayi nzimbu zayingi kasompekwa kwa mfumu andi zifwananene yo mfutu wa 60.000.000 ma lumbu. Kana una vo i wau, o mfumu andi wanyambulwila mfuka yayi. Kansi, vava ntaudi yayi kavaika, wawanana yo ntaudi yankw’andi ona wandia mfuka ya mfutu wa lumbu 100 kaka. O nkw’andi wandodokela vo kavingila, kansi o ntaudi ona wayambulwilwa nzimbu zayingi, wasia nkw’andi muna pelezo. Ediadi diafungisa mfumu au makasi. O mfumu wanyuvula vo: “Ng’ongeye mpe ke nkend’ofwete fwa ntaudi yankw’aku ko, waun’omono ifwididi nkend’e? O mfumu andi wiyisawidi, unyekwele kw’abangiki, yavana kefut’e mfuka yawonso.”—Mat. 18:21-34.

⁵ Adieyi Yesu kazola kutulonga muna kingana kiaki? Wavova vo: “Wauna mpe o S’ame una kun’ezulu kevanga kwa yeno, ovo nulembi yambulwila konso muntu yo mpangi andi, ye nsi a ntima mieno.” (Mat. 18:35) Elongi kazola kutuvana o Yesu edi: Masumu tuvanganga muna zingu kieto kiawonso mu kuma kia usumuki weto mesonganga vo ke tulendi lungisa mawonso ko kekutukanikinga o Yave. Kana una vo i wau, okutulolokanga emvimba nze vika sia vo ke twavanga diambu ko. Muna kuma kiaki, konso ndiona ozolele kala nkundi a Yave, kafwete lolokanga akw’andi. I diau o Yesu kazola vova mun’Elongi diandi vana Mongo, oku vo: “Ovo nuyambulwila wantu o makuzuka mau, o S’eno kun’ezulu okunuyambulwila mpe. Kansi ovo nulembi yambulwila wantu o makuzuka mau, o S’eno kekunuyambulwil’omeno makuzuka ko.”—Mat. 6:14, 15.

 6. Ekuma dikadilanga diampasi mu loloka akaka?

⁶ Nanga olenda vova vo: ‘Diasazu mu vova, kansi diampasi mu vanga wo.’ Ediadi dialudi, kadi nkumbu miayingi tulenda funga makasi vava akaka bekutuvanganga e mbi. Kasikil’owu, tulenda zola vo ndiona utuvangidi e mbi kavewa tumbu yovo kamona mpe mpasi. Muna kuma kia makasi, akaka bemonanga vo ke belenda loloka ko ndiona ubavangidi e mbi. Avo i wau mpe omonanga, adieyi ofwete vanga muna yima fu kia loloka akaka kina Yave kevavanga kwa yeto?

TOMA FIMPA ONTIM’AKU

7, 8. Adieyi dilenda kusadisa mu loloka akaka avo diambu diambi bavangidi?

⁷ Tulenda funga makasi vava akaka bekutuvanganga e mbi yovo vava tuyindulanga vo mbi batuvangidi. Badika dina diavanga etoko dimosi vava bamfungisa makasi. Wavova vo: “Vava yakala kuna makasi, yavaika muna nzo yo vova vo kisinga vutuka diaka ko. Lumbu kiambote kiakala. Ekolo yakangalanga muna nzila yavuvama, yazala ye fulu yambote, o ntim’ame wayantika vuvama. Vioka ola zayingi, yavutuka kuna nzo yo kendalala mu kuma kia makasi yafunga.” Nze una usonganga nona kiaki, avo otomene vuvika ntima yo toma fimpa diambu, dilenda kusadisa mu lembi vanga diambu kuna makasi dina olenda kuyimbanzila kuna sentu.—Nku. 4:4; Nga. 14:29; Yak. 1:19, 20.

⁸ Adieyi tufwete vanga kele vo makasi makwamanene? Badika e kuma ofungidi makasi. Nga mu kuma kiambi bavangidi? Yovo muntu ukondelo zitu? Nga ku lukanu kavangidi wo? Nga dina kavangidi diambi kikilu? O fimpa yo zaya dina difungisi makasi, dikufila mu badika nkanikinu mia Nkand’a Nzambi milenda kusadisa mu soba e ngindu zaku yo vangila mambu mu mpila iyangidikanga Yave. (Tanga Ngana 15:28; 17:27.) Ediadi dikusadisa mu loloka akaka. Dilenda kala diampasi, kansi avo ovangidi wo oyambula vo e Diambu dia Nzambi diazaya ‘e mpambula za mbalu yo makani ma ntim’aku’ yo kufila mu tanginina e fu kia Yave kia loloka.—Ayib. 4:12.

NGA OFWETE FUNGA MAKASI?

9, 10. (a) Adieyi ofwete vanga avo muntu uvangidi e mbi? (b) O kala yo nyindu asikila ye fu kia loloka aweyi dilenda kutwasila kiese?

⁹ Vena ye mambu mayingi muna zingu malenda kutufungisa makasi. Kasikil’owu, ekolo odiatisanga ekalu, ekalu diakaka dilenda wandama mun’ekalu diaku. Adieyi ovanga? Akaka befunganga makasi yo nwanisa muntu owende ekalu diandi. Kansi, wau vo ngeye u Nkristu kufwete vanga diambu dia mpila yayi ko.

¹⁰ Diambote mu teka yindula vitila wavanga diambu. Nanga olenda kala ye ngyelele mu kuma kia lembi sia e sungididi ekolo odiatisinge ekalu. Yovo nati a kalu diakaka nanga, ekalu diandi ke dina diambote ko. Avo tubakwidi e kuma diambu diadi divangamene, yo zaya vo ke tuzeye kuma yawonso ko itwese e diambu diadi, ke tufunga makasi mayingi ko mu kuma kia mpilakanu z’akaka ye tukubaloloka. Muna Kimpovi 7:9 tutanganga vo: “Kusazuki o tutis’ekudi ko; kadi ekudi dina muna tulu ya mazowa.” Kufungi makasi mu nzaki ko. Nkumbu miayingi, tulenda yindula vo akaka ku lukanu bavangidi e diambu y’ekani dia kutufungisa makasi. Kansi wau vo tu asumuki, yau mpe balenda vanga mpilakanu. Dilenda kala mpe vo ka tutomene bakula ko dina divangame. Sungamena vo kulendi bakula mambu mawonso ko mu kuma kia dina muntu kavangidi yovo kavovele. Songa zola kwa muntu yo kunloloka. Avo ovangidi wo, okala ye kiese.—Tanga 1 Petelo 4:8.

‘YAMBULA LUVUVAMU LWENO LWANUVUTUKILA’

11. Adieyi tufwete vanga avo muntu utufungidi makasi muna salu kia umbangi?

¹¹ Aweyi olenda kadila ye volo avo muntu ufungidi makasi ekolo una muna salu kia umbangi? Vava Yesu katuma 70 lw’ateleki, wabazayisa vo muna konso nzo bekingula bavova vo: “Luvuvamu omu nzo yayi.” Wakudika vo: “O mwan’a luvuvamu ovo wina mo, o luvuvamu lueno lusala yandi: ovo ke wau ko, vutukila lukunuvutukila.” (Luka 10:1, 5, 6) Tukalanga ye kiese vava wantu betambulwilanga e nsangu zambote, kadi balenda vwa nluta mia nsangu zazi. Kansi, ezak’e ntangwa wantu ke beyangalelanga zo ko. Adieyi tufwete vanga? Yesu wavova vo luvuvamu lweto lwatuvutukila. Tufwete sisa e nzo yayi ye luvuvamu muna ntima, kana nkutu nkia diambu batuvangidi. Avo tufungidi makasi mu kuma kia mbi batuvangidi, ka tulenda kala ye luvuvamu ko luna Yesu kayika.

12. E mvovo mia Paulu muna Efeso 4:31, 32 adieyi mikutuvovesanga tufwete vanga?

¹² Sia ngolo za kwamanana kala ye luvuvamu muna mambu mawonso ke muna salu kia Kikristu kaka ko. Kansi, o loloka akaka ke disongele ko vo tufwete tonda e mbi batuvangidi yovo veza e mfwilu mitwese evangu diau. O loloka akaka disongele vo ka tufwete lundanga makasi ko yo kwamanana kala ye luvuvamu lwa ntima. Akaka bevidisanga kiese kiau, kadi bekwamanananga yindula e mbi bavangilu kw’akaka. Kufwete yambula ko vo makasi mayala. Sungamena vo kulendi kala ye kiese ko ekolo olundang’e makasi. Muna kuma kiaki, kalanga ye fu kia loloka akaka.—Tanga Efeso 4:31, 32.

VANGIL’O MAMBU MUNA MPILA IYANGIDIKA YAVE

13. (a) Aweyi o Nkristu kalenda ‘bidikila makala ma tiya’ vana ntu a mbeni andi? (b) E nkal’ambote vava akaka bekutuvangang’e mbi nkia nluta ilenda twasa?

¹³ Valenda kala ye ntangwa ina olenda kala y’etima dia sadisa muntu ona wavang’e mbi kimana kayangalela nkanikinu mia Kikristu. Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “O ntantu aku, ovo nzala kefwa, undika; ovo’vwina kefwa, unwika: kadi ovo wau ovanga, obidika makala ma tiya vana ntu andi. Kusundwa kwa bi ko, sunda kak’o bi muna wete.” (Roma 12:20, 21) Avo osongele ngemba kana nkutu vava akaka bekufungilanga makasi, olenda kulula makasi mau yo kubafila mu vanga edi diambote. Vava osongang’e ngemba yo walakazi kwa ndiona uvangidi e mbi, olenda kunsadisa kalongoka e ludi kia Nkand’a Nzambi. Kana nkutu vo kasobele vana vau ko, e mavangu maku mambote malenda vana muntu elau dia fimpa e kuma kia nkal’aku ambote.—1 Pet. 2:12; 3:16.

14. Ekuma ke tufwete landilanga kunda ko kana nkutu vo muntu diambi kikilu katuvanga?

¹⁴ Vena ye wantu akaka ana ke tufwete vanga yau kikundi ko. Kasikil’owu, ke tufwete vanga kikundi ko y’awana bavaikiswa muna nkutakani wau balembi viluk’o ntima. Avo muntu ndioyo mbi katuvanga, dilenda kala diampasi mu kunloloka mu kuma kia makasi, kana nkutu vo ovilukidi o ntima. Avo diau dibwididi, ofwete kwamanana samba kwa Yave kimana kasadisa mu yima fu kia loloka ndiona wavang’e mbi, kansi ovilukidi o ntima. Diamfunu mu vanga wo, kadi aweyi olenda zayila oma mena muna ntim’a muntu? Yave kaka ozayanga oma mena muna ntim’a muntu. Ofimpanga makani ma ntim’a muntu yo songa luzindalalu kw’awana besumukanga. (Ps. 7:9; Prov. 17:3) Ekiaki i kuma Nkand’a Nzambi uvovelanga vo: “Ke nuvutula muntu mbi muna mbi ko. Nusungamen’oma mansongi vana ndose a wantu awonso. Ovo dilendakana, vana dieno’sambu, nukadila kuna ungudi yo wantu awonso. Azolwa, ke nulandi kunda ko, nusila kaka makasi e nzila: kadi diasonama vo, e kunda, kiame; mono kwame nsenda, i Yave wau.” (Roma 12:17-19) Nga tufwete fundisanga akaka? Ve. (Mat. 7:1, 2) Kansi, tulenda kala ye ziku vo Nzambi osinga fundisa mu mpila yansongi.

15. Nkia diambu tufwete zaya mu kuma kia muntu utuvangidi e mbi dilenda kutusadisa mu lembi lunda makasi?

¹⁵ Avo omwene vo diambu diambi kikilu bavangidi yo mona vo diampasi mu loloka ndiona uvangidi e mbi kana una vo ovilukidi o ntima, diambote mu sungamena vo yandi mpe diambu diampasi kenwananga diau. Nze yeto, yandi mpe muntu alembi lunga. (Roma 3:23) Yave ofwilanga wantu awonso e nkenda wau vo yau awonso asumuki. Muna kuma kiaki, diambote twasambanga mu kuma kia ndiona utuvangidi e mbi. Avo tusambidi mu kuma kia muntu, diampasi mu kunlundila makasi. E mvovo mia Yesu mitoma kiesesanga vo ke tufwete lundanga makasi ko mu kuma ki’awana batuvang’e mbi. Wavova vo: “Nuzol’atantu eno, nubasambil’ana bekunubangika.”—Mat. 5:44

16, 17. Adieyi ofwete vanga kele vo akuluntu Akristu babakidi nzengo vo nsumuki ovilukidi o ntima? Ekuma?

¹⁶ Yave wavana akuluntu Akristu e kiyekwa kia vava zaya kana vo ndiona ovolele esumu diampwena ovilukidi o ntima yovo ve. Nswaswani yo Nzambi, e mpangi zazi ke bezayanga mawonso ko, kansi bevavanga baka e nzengo zina e ngwizani ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi muna lusadisu lwa mwand’avelela. Muna kuma kiaki, vava belombanga lusadisu lwa Yave muna sambu mu baka e nzengo, tukala ye ziku vo e nzengo zau zisonganga o nyindu a Yave.—Mat. 18:18.

¹⁷ Eyayi i ntangwa ya songa e kwikizi. Nga ololoka yo songa o zola kwa ndiona ovilukidi o ntima? (2 Kor. 2:5-8) Ediadi dilenda kala diampasi, musungula avo ngeye kavanga e mbi yovo yitu kiaku. Kansi, avo obundidi Yave e vuvu ye muna mpil’andi ya singikila e mambu muna nkutakani, ovanga edi diambote. Muna mpila yayi, osonga vo ololokanga akaka kuna mvevo.—Nga. 3:5, 6.

18. Nkia nluta tulenda vwa vava tulolokanga akaka?

¹⁸ Nluta miayingi tuvwanga vava tulolokanga akaka. Dikutusadisanga mu lembi lunda makasi malenda kututwasila kimbevo. Dilenda mpe kutusadisa mu kala ye ngwizani ambote y’akaka. Kansi avo ke tulolokele ko, ke tukala yo vimpi wambote ko, ke tukala mpe ye ngwizani ambote ko y’akaka. E nluta misundidi tulenda vwa vava tulolokanga akaka i kala ye ngwizani ambote yo Yave wa S’eto ezulu.—Tanga Kolosai 3:12-14.

[Foto ina muna lukaya lwa 27]

Adieyi tulongokele mu kingana kiaki kia Yesu?

[Foto ina muna lukaya lwa 30]

O loloka akaka i nkanikinu wavewa kwa Akristu