Luludiku Lwamfunu Kw’awana Basompa
“Akento nusakalel’akazi eno, nze kuna kwa Mfumu. Akala, nuzolang’akazi eno.”—EFESO 5:22, 25.
1. O longo aweyi lufwete badikilwanga?
YESU wavova vo, Nzambi wayikanesa yakala yo nkento muna longo, bakala se “nitu mosi kaka.” (Matai 19:5, 6) I sia vo wantu wole baswaswana muna fu, beyikanesa e ngindu yo kitula zo se zimosi kaka yo sala y’ekani dimosi. Nsilu a longo wa zingu kiamvimba, ke wa kolo kiandwelo ko, ka ufwete kululwa mu nkatu-nkatu ko. Muna nsi zayingi o vambana kwa longo diambu diakete kwandi, kansi ediadi ke diambu diakete ko kwa Akristu. Longo luvambana kaka avo vena ye kuma kiampwena muna vanga wo . —Matai 19:9.
2. (a) Nkia lusadisu luvewanga kw’awana basompa? (b) Ekuma ofwete sila ngolo muna vwa longo lwasikila?
2 Nkento mosi wa nludiki a tongo wavova vo: “Muna longo lwambote mukalanga yo mfunu a vanga nsobani ntangwa zawonso. Akazi bafwete singika mambu mebwanga yo sadila lusadisu lwawonso bevewanga.” Kwa akazi Akristu lusadisu lwalu lulenda kala malongi mamfunu ma Nkand’a Nzambi, lusadisu lwa ampangi za Akristu ye sambu kilenda kubafinamesa yo Yave. Longo lwasikila luzizidilanga mpasi, yo twasa kiese kwa yakala yo nkento. Edi disundidi o mfunu, lutwasanga zitu kwa Yave wa Nzambi, w’Etuku dia longo. —Etuku 2:18, 21-24; 1 Korinto 10:31; Efeso 3:15; 1 Tesalonika 5:17.
Tanginina Yesu ye Nkutakani Andi
3. (a) Yika mu mvovo miankufi o luludiku kavana o Paulu kw’awana basompa. (b) O Yesu nkia mbandu ambote kasisa?
3 Se vioka mazunda mole ma mvu, Paulu wa ntumwa wavana luludiku lwamfunu kw’akazi Akristu vava kasoneka vo: “Waun’e dibundu disakalelele Kristu, i una mpe akento, basakalel’akazi au muna mawonso. Akala, nuzolang’akazi eno, waun’o Kristu wazola dibundu, yo kuyekwela dio.” (Efeso 5:24, 25) Ekwe mbandu ambote batuvene ovava! Akento Akristu ana besakalelanga akazi au kuna lembama kwawonso, betangininanga e nkutakani ina vo isakalelanga e nkubika ya kintu kina kiasikidiswa kwa Nzambi. Akala Akristu ana bezolanga akazi au, kana mu ntangw’a kiese yovo mu ntangw’ampasi, mbandu ya Kristu betangininanga ya zola yo lunga-lunga e nkutakani.
4. O Yakala aweyi kalenda tanginina mbandu a Yesu?
4 Akala Akristu bena se ntu muna nzo zau, kansi yau mpe bena ye ntu au, Yesu. (1 Korinto 11:3) Muna kuma kiaki, nze una Yesu kelunga-lunganga e nkutakani, akala mpe bafwete lunga-lunganga e nzo zau muna mwanda ye muna kinitu yo zola kwawonso, kana una vo dilenda kala diampasi kwa yau. Bafwete sianga ewete di’esi nzo zau vana fulu kiantete ke mu nsatu ye zolela ya yau kibeni ko. Yesu wavova vo: “Konso una nuzolele o wantu vo banuvanga, i nuvanga mpe kwa yau.” (Matai 7:12) O nkanikinu wau ufwete luta lemvokelwa muna longo. Paulu wavova vo: ‘Akala bafwete zol’akazi au, nze to ya yau kibeni. . . . ke vakedi nkutu muntu wasaula yandi nitu ko; olunga-lunganga yo zolanga yo.’ (Efeso 5:28, 29) O yakala kafwete zolanga yo lungisa e nsatu za nkaz’andi nze una kekuyizolelanga yo kuyilunga-lunga.
5. Akento aweyi balenda tanginina e nkutakani ya Akristu?
5 Akento akwikizi bafwete tangininanga mbandu ya nkutakani ya Akristu. Vava Yesu kakala ova ntoto, alongoki andi babembola salu yau yawonso yo kunlanda. Kana nkutu kunima lufwa lwandi, bakwamanana kunsakalela. Vioka 2.000 ma mvu, nkutakani ya Akristu akieleka ikwamanananga sakalela Yesu muna mambu mawonso. Diau adimosi mpe, akento Akristu ke bafwete vezanga akazi au ko ngatu veza e nkubika yasikidiswa muna Nkand’a Nzambi ya sia vo vakala ye ntu muna longo. Kansi, basadisanga yo sakalela akazi au, basalanga yau entwadi yo kubakasakesa. Vava yakala yo nkento besalanga ye ngwizani ya mpila yayi, o longo lwau lusikila yo mwena lo e kiese.
Nukwamanana Zinga Yau
6. O Petelo nki’elongi kavana kw’akala? Ekuma dinina diamfunu?
6 O Petelo wa ntumwa mpe wavana elongi kw’akazi, musungula o yakala. Wavova vo: ‘Nukadila [y’akento eno] kuna zayi, nuzitisang’akento, wau basakalele e ngolo, nu avingidi mpe a nsambu za moyo yo yau; e sambu yeno ke yavekama.’ (1 Petelo 3:7) Mvovo miansuka mia sono kiaki misonganga mfunu wa luludiku lwa Petelo. Avo yakala oyambwidi zitisa nkaz’andi kalendi kala ye ngwizani ambote ko yo Yave. E sambu yandi ke yiwakana ko kwa Nzambi.
7. O yakala aweyi kafwete zitisila o nkaz’andi?
7 Akala aweyi balenda zitisila akento au? Zitisa o nkento disongele vo kadila yandi kuna zola. O song’o zola kwa nkento nanga dilenda kala dianzenza kwa ndonga ya wantu. Nkwa ngangu mosi wa mwisi Grécia wasoneka vo: “Muna nsiku mia esi Roma, o nkento kazitiswanga ko. Wabadikilwanga nze kingyana-ngyana. . . . Wasakalelanga mvimba o nkaz’andi, yo yalwa muna mawonso.” Ediadi diaswaswana kikilu ye malongi ma Kikristu. O yakala una vo Nkristu kafwete zitisa nkaz’andi. Nkanikinu mia Nkand’a Nzambi mifwete songa una yakala kafwete kadila yo nkaz’andi ke mu mpila ina kazolele ko. Vana ntandu, okumvwang’o mfunu yo kadila yandi “kuna zayi,” wau kazeye wo vo wasakalala e ngolo.
“Basakalele e Ngolo” mu Nkia Mpila?
8, 9. O yakala nkia mpila kafwananene yo nkento?
8 Vava Petelo kavova vo akento ‘basakalele e ngolo’ ke disongele ko vo baviokele akala o tovoka muna mwanda ye ngangu. Dialudi vo akala ayingi Akristu bena y’elau dia salu muna nkutakani dina akento ke belakukilanga moyo ko yo sakalela akazi au muna nzo. (1 Korinto 14:35; 1 Timoteo 2:12) Kansi, lukwikilu lumosi luvavwanga ye luzindalalu ye nkal’ambote kw’akala y’akento awonso. Nze una kavova o Petelo, yakala yo nkento bena se “avingidi . . . a nsambu za moyo.” Ka vena nswaswani ko, kadi yau awonso betelama vana ndose a Yave. (Ngalatia 3:28) O Petelo kwa Akristu akuswa kasonekena mambu mama, muna tandu kiantete. Ozevo, e mvovo miandi miasungamesanga akala Akristu vo vuvu kimosi kaka bena kiau ye akazi au, kia tambula “evwa kumosi yo Kristu.” (Roma 8:17) Akala y’akento bekala se anganga ye atinu muna Kintinu ki’ezulu kia Nzambi. —Lusengomono 5:10.
9 Kieleka, ke vena nswaswani ko vana vena Akristu akuswa, akento ye akala. Diau adimosi mpe kw’awana bevwil’o moyo ova ntoto. Akala ye akento bena muna buka kia “ndong’ayingi” basukula e mvwatu miau yo pembesela mio muna menga ma Mwan’ememe. Akala ye akento besalanga “fuku yo mwini” muna twasa nkembo kwa Yave. (Lusengomono 7:9, 10, 14, 15) Akala ye akento bevingilanga o “vevoka kwa nkembo a wan’a Nzambi,” vava bevwa o “moyo wina vo moyo kikilu.” (Roma 8:21; 1 Timoteo 6:19) Diakala akuswa yovo mameme makaka, Akristu awonso besadilanga Yave kumosi nze “ekambi dimosi, mvungudi mosi.” (Yoane 10:16) Ekiaki i kuma kiampwena kifwete fila akala ye akento Akristu mu zitaziana.
10. O nkento nkia mpila ‘kasakalele e ngolo’?
10 O nkento nkia mpila kasakalele e ngolo? O Petelo edi kazola vova vo akento ke bafwananene e ngolo ye akala ko ye basundidi akala o keva. Vana ntandu, wau vo tw’asumuki elau dia wuta, vimpi w’akento dikululanga. Akento bena vo angudi mpasi zayingi benwananga zau. Lungwa-lungwa bevavanga yo zitiswa ekolo benwananga ye mpasi zazi. Vava yakala kezitisang’o nkaz’andi yo zaya mpila lusadisu kavwidi o mfunu, disadisanga mu kitula longo lwau se lwakiese.
Nzo Yavambana Muna Nsambila
11. O longo aweyi lulenda kadila lwasikila kana una vo yakala yo nkento bavambana muna nsambila?
11 Aweyi tuvova kele vo akazi bavambana muna nsambila, nanga mosi muna yau watambulwila e ludi kunima lukazalu lwau? Nga longo lwau lulenda kwandi kala lwasikila? E nona ya nzo zayingi yisonganga vo, elo. Akala ye akento bavambana muna nsambila balenda kwau vwa longo lwasikila lulenda kubatwasila e kiese. Vana ntandu, o longo lwau lutondwanga vana meso ma Yave; yau awole bena se “nitu mosi.” Ikuma vo, Akento Akristu belongwanga vo ke bayambula akazi au balembi kwikila ko, ovo batondele zinga yau. Avo wana bena yau, bebaka e nluta muna kwikizi kisonganga o se yovo ngudi wa Nkristu. —1 Korinto 7:12-14.
12, 13. Mun’owu w’elongi dia Petelo akento Akristu aweyi balenda sadisila akazi au balembi kwikila?
12 O Petelo wavana elongi diamfunu kwa nkento una vo Nkristu ozingilanga muna nzo yavambana muna nsambila. Elongi diadi dilenda sadilwa mpe kwa akala Akristu bena ye nzo zavambana muna nsambila. Wasoneka vo: “Diau adimosi, yeno akento, nusakalel’akazi eno; kimana, ovo vena y’ana balembele lemvokel’e diambu, babakilwa muna nkal’akazi au, ke mu diambu ko; wau bemonanga nkal’eno aziku yo vumi.” —1 Petelo 3:1, 2.
13 Avo nkento ye ndekwa zawonso olenda zayisa lukwikilu lwandi kwa nkaz’andi ke diambi kwandi ko. Aweyi avo kazolele kunwila ko? Yambula, kadi i nzengo za yandi kibeni. Kansi, kudimbula vuvu ko, kadi e nkal’a Nkristu mpe ilenda sia kimbangi. Akala ayingi ana ke bazolanga ludi ko yovo basianga lukwikilu lw’akazi au e kitantu batambulwila e ludi muna monanga e fu yambote basonganga akazi au. (Mavangu 13:48) Kana nkutu vo o yakala katambulwidi ludi ko, olenda yangalelanga nkal’ambote ya nkaz’andi, ediadi dilenda twasa e kiese muna longo. Yakala dimosi una vo nkaz’andi Mbangi a Yave wavova vo kelendanga zingila e ngwizani ye nsiku mia Mbangi za Yave ko. Kansi, wakiyikila vo “yakala diakiese wasompa nkento anzolwa.” Wasanisina nkaz’andi ye Mbangi za Yave muna nkand’andi wavaikiswa muna zulunalu imosi.
14. Akala aweyi balenda sadisila akazi au balembi kwikila?
14 Diau adimosi mpe akala Akristu ana belemvokelanga elongi dia Petelo bebakilanga akazi au muna nkal’au. Akento balembi kwikila bemonanga e nsobani bevanganga akazi au, bekitukanga se akwa zayi, beyambulanga fwasa e nzimbu muna fomo, kolwa malavu, beyambulanga e nsaka za vwila nzimbu balembi sadila ye mvovo mia malevo. Akaka muna akento awaya bezayananga y’ampangi muna nkutakani ya Akristu yo kituka se akundi. Besivikanga mu kuma kia nzola bezolaziananga Akristu, mana bemonanga mekubatuntanga kwa Yave. —Yoane 13:34, 35.
‘Muntu Waswekama wa Ntima’
15, 16. Nkia mpila fu kia nkento una vo Nkristu kilenda tunta yakala wa mundembi kwikila?
15 Nkia fu kia nkento kilenda tunta o yakala? I fu kina besonganga akento Akristu. Petelo wavova vo: “E mpieng’eno, ke yambazi ko, e mpand’a nsuki, ye nsi’a nkembo zawolo, ye mpw’ata mvwatu; ya wuntu waswekama wa ntima kaka, muna mvwatu ulembi wolakana wa ntim’anleka, yo lembama, wina vo, muna meso ma Nzambi, wantalu kikilu. Kadi i mpienga yiyi akento avelel’a nz’ankulu bayiviengesa, ana basianga Nzambi e vuvu, wau basakalel’akazi au kibeni: O Sara una walemvokela Abarayama, kakunyikila vo mfumu; ona wina vo, oyeno nu wan’andi, nwavanga mawete, yo lembi mona nkutu o wonga.” —1 Petelo 3:3-6.
16 Petelo walonga akento Akristu mu lembi tokanenanga e mpienga a kumbazi. Kansi, kayambula vo o nkaz’andi kamona e nluta milenda twasa malongi ma Nkand’a Nzambi muna kiwuntu kiandi kiaswekama. Yambula kamona uwuntu wampa kesonganga o nkaz’andi. Nanga olenda mona e nswaswani ina muna kiwuntu kiandi kiampa ye kina kiankulu kasonganga. (Efeso 4:22-24) Ka lukatikisu ko, “ntim’anleka, yo lembama” kwa mpila yayi, yakala iyangidikanga. Ke yakala kaka ko oyangalelanga e fu ya mpila yayi, kansi ‘yantalu kikilu vana meso ma Nzambi.’ —Kolosai 3:12.
17. Ekuma Sara kenena se mbandu ambote kw’akento Akristu?
17 O Sara i mbandu ambote bafwete tanginina akento Akristu, kana akazi au Akristu yovo ke Akristu ko. Ka lukatikisu ko vo Sara wasakalelanga kintu kia Abarayama wa nkaz’andi. wayikilanga nkaz’andi muna nsi a ntim’andi vo “mfumu.” (Etuku 18:12) Ediadi ke diakulula luzitu lwandi ko. Nkento akwikizi kakala, wakala ye lukwikilu lwasikila kuna kwa Yave. Kieleka, o Sara una ‘mun’etuti diampwena dia mbangi’ bena vo o lukwikilu lwau lufwete kutufila mu “lundumukina kuna zizi o nkula tusidilu.” (Ayibere 11:11; 12:1) Okala nze Sara ke dikululanga luzitu lwa akento Akristu ko.
18. Nkia nkanikinu mifwete lemvokelwa muna nzo yavambana muna nsambila?
18 O yakala yandi kaka i ntu kana nkutu muna nzo yavambana muna nsambila. Avo yakala Mbangi a Yave, kafwete zitisa lukwikilu lwa nkaz’andi una vo ke mbangi ko kele vo kesianga lukwikilu lwandi e kitantu ko. Avo nkento i Mbangi a Yave kafwete kulula lukwikilu lwandi ko. (Mavangu 5:29) Kana una vo i wau, kafwete veza kintu kia yakala diandi ko. Kafwete kunzitisa yo kwamanana kala “muna nsiku a nkaz’andi.” —Roma 7:2.
Tuludiku Twamfunu twa Nkand’a Nzambi
19. Nkia mambu makaka metwasanga e mpasi muna longo? Aweyi akazi balenda zizidila e mpasi zazi?
19 Mambu mayingi malenda twasa e mpasi muna longo o unu. Akala akaka ke belungisanga e mbebe zau ko. Akento akaka ke bezitisanga kintu kia akazi au ko. Muna tongo twakaka akazi bebangikanga muntu yo nkw’andi. Vana ntandu, mpasi za zingu, usumuki weto, mwand’a nza ye fu yandi yambi ilenda tonta e kwikizi kia Akristu. Kana una vo i wau, yakala yo nkento wa Nkristu ana belemvokelanga nsiku mia Nkand’a Nzambi besambulwanga kwa Yave. Kana nkutu vo mosi kaka muna longo, yakala yovo nkento olemvokelanga nsiku mia Nkand’a Nzambi disundidi owete ke mu lembi kala ye ndiona olemvokelanga mio ko. Vana ntandu, Yave ozolanga yo sadisa selo yandi besonganga e kwikizi muna nsilu mia tongo twau nana vena ye mpasi. Ke vilakananga e kwikizi kiau ko. —Nkunga 18:25; Ayibere 6:10; 1 Petelo 3:12.
20. Nkia luludiku kevananga o Petelo kwa Akristu awonso?
20 Vava kamana ludika akala ye akento asompa, Petelo wa ntumwa wafokola ye mvovo mia lukasakeso. Wavova vo: “Vana ntandu, yeno awonso nukala yo ntima mosi, akwa ngyambani muna mpasi yo wete, ye nzolani a ungudi, yo walakazi, yo lusakalalu lua ntima: ke nuvutula mbi muna mbi ko, ngatu malevo muna malevo; deke nwasambula kaka; e kuma kadi muna diadi i nwasuminwa, nwavwila lusambulu.” (1 Petelo 3:8, 9) Luludiku lwamfunu kikilu kw’awonso, musungula kw’awana basompa.
Nga Osungamenanga?
• Yakala una vo Nkristu nkia mpila ketangininanga Yesu?
• Akento Akristu nkia mpila betangininanga e nkutakani?
• Akala aweyi balenda zitisila akazi au?
• Nkia fu kafwete songa o nkento una vo yakala ke Nkristu ko?
[Foto ina muna lukaya lwa 29]
Yakala una vo Nkristu ozolanga yo vwa nkaz’andi o mfunu
[Foto ina muna lukaya lwa 29]
Nkento una vo Nkristu ozitisanga nkaz’andi
[Foto ina muna muna lukaya lwa 31]
Akala ye akento a buka kia “ndong’ayingi” moyo a mvu ya mvu muna Paradiso bevavanga
[Foto ina muna muna lukaya lwa 32]
Sara wabadikilanga Abarayama vo mfumu andi