Mokapo ya zomi na nsambo
Tómonisa ezaleli ya kokangama na Nzambe na kati ya libota
1. Ndenge nini toli ya Liloba ya Nzambe esalisi mabala mingi?
YEHOVA azali mobandisi ya libala, mpe Liloba na ye ezali na toli oyo eleki malamu mpo na mabota. Lokola bazali kosalela toli yango, bato mingi bafandi na mabala ya malamu. Ebongi kopesa bato mosusu longonya, baoyo bazalaki liboso kofanda makango, kasi bakomisi mabala na bango na buku ya Leta. Bamosusu batiki kosangisa nzoto na bato oyo bazali babalani na bango te. Mibali ya matata oyo bazalaki kofinga mpe kobɛta basi na bango mpe bana na bango, bayekoli komonisela bango boboto mpe bolingo.
2. Bomoi ya libota ya baklisto esɛngaka makambo nini?
2 Bomoi ya libota ya baklisto esɛngaka makambo mingi, na ndakisa, ndenge nini totalelaka etinda oyo elobi ete libala esengeli koumela seko, tosalaka nini mpo na kokokisa mikumba na kati ya libota, mpe tosalaka nini mpo toyokanaka malamu na kati ya libota. (Baefese 5:33–6:4) Mbala mosusu toyebi makambo oyo Biblia ezali koloba mpo na bomoi ya libota, kasi kosalela toli ya Biblia ezali mpenza likambo mosusu. Moko te kati na biso akolinga kozala lokola bato oyo Yesu alobelaki mabe mpo bazalaki kotya mibeko ya Nzambe pembeni. Bakanisaki, na libunga mpenza, ete kaka kosala makambo oyo lingomba esɛngi nde ekoki bongo. (Matai 15:4-9) Tolingi te kozala na mwa lolenge moko boye ya ezaleli ya kokangama na Nzambe kasi koboya kosalela yango ‘na kati ya ndako na biso moko.’ Nzokande, tolingi nde komonisa mpenza ezaleli ya kokangama na Nzambe, yango ezali “nzela ya litomba monene.”—1 Timote 5:4; 6:6; 2 Timote 3:5.
Libala esengeli koumela ntango boni?
3. (a) Nini ezali kokómela mabala mingi, kasi mokano na biso esengeli kozala nini? (b) Salelá Biblia na yo mpe yanolá na mituna oyo etyami na nse ya paragrafe oyo.
3 Mabala oyo ezali kobeba ezali se kokóma mingi. Babalani mosusu oyo bafandaki na libala na bango na boumeli ya bambula mingi bazali koboma libala na bango mpe kobalana na moto mosusu. Ezali mpe likambo ya kokamwa te ya koyoka ete babalani mosusu ya sika bazali kokabwana kaka nsima ya mwa ntango mokuse. Ezala ata makambo nini oyo bato mosusu bazali kosala, biso tosengeli kolinga kosepelisa Yehova. Na yango, tiká tótalela mituna mpe bavɛrsɛ oyo elandi mpo na koyeba oyo Liloba ya Nzambe ezali koloba na likambo etali libala oyo esengeli koumela libela.
Ntango mwasi na mobali babalani, libala na bango esengeli koumela ntango boni? (Malako 10:6-9; Baloma 7:2, 3)
Wapi likambo kaka moko endimami na Nzambe oyo ekoki kopesa nzela na koboma libala mpe na kobala lisusu? (Matai 5:31, 32; 19:3-9)
Ndenge nini Yehova atalelaka koboma libala na ndenge oyo eyokani na Liloba na ye te? (Malaki 2:13-16)
Biblia endimi ete kokabwana ya mwasi na mobali ezali ndenge ya kosilisa mikakatano ya libala? (1 Bakolinti 7:10-13)
Makambo nini ekoki kopesa nzela mwasi na mobali bákabwana? (Nzembo 11:5; Luka 4:8; 1 Timote 5:8)
4. Mpo na nini mabala mosusu eumelaka?
4 Mabala mosusu ezalaka ya malamu mpe eumelaka. Mpo na nini? Kozela tii kokɔmela mpo na kobala ezali malamu, kasi kozwa mobalani oyo makambo oyo azali kokana kosala na bomoi na ye ekokani na oyo ya yo mpe oyo bokoki kolobela polele ezali mpe na ntina mingi. Kasi oyo eleki mpenza ntina ezali kozwa mobalani oyo alingaka Yehova, atosaka Liloba na ye mpe atalelaka yango lokola liziba ya kosilisa mikakatano. (Nzembo 119:97, 104; 2 Timote 3:16, 17) Moto ya ndenge wana akozala na likanisi te ete soki makambo etamboli malamu te, akoluka kaka kokabwana to koboma libala. Akosalela mabunga ya mobalani na ye te mpo na kokima mikumba na ye moko. Nzokande, soki akutani na mikakatano, akotalela yango mpe akoluka ndenge ya kosilisa yango.
5. (a) Kozala sembo epai ya Yehova ezali na ntina nini na kati ya libala? (b) Ata soki botɛmɛli ezali, matomba nini ekoki komonana na kotosáká mitinda ya Yehova?
5 Satana alobaka ete soki tozali konyokwama, tokoboya banzela ya Yehova. (Yobo 2:4, 5; Masese 27:11) Kasi Batatoli ya Yehova mingi oyo bazali konyokwama mpo na botɛmɛli ya babalani na bango, babwaki ndai na bango ya libala te. Bazali kokoba kozala sembo epai ya Yehova mpe kotosa mibeko na ye. (Matai 5:37) Bamosusu oyo bayikaki mpiko bazali na esengo ya komona ete babalani na bango bakómi mpe kosalela Yehova—ata nsima ya bambula mingi ya botɛmɛli! (1 Petelo 3:1, 2) Mpo na baklisto mosusu oyo babalani na bango bamonisaka ata elembo moko te ya kobongwana to oyo babalani na bango basundolá bango mpo bazali kosalela Yehova, bango mpe bayebi ete lokola na ndako na bango bazali komonisa ezaleli ya kokangama na Nzambe, akopambola bango.—Nzembo 55:22; 145:16.
Moto na moto asengeli kokokisa mokumba na ye
6. Mpo na kofanda na libala ya malamu, esengeli kotosa ebongiseli nini?
6 Ya solo, kozala na libala ya malamu esɛngaka kaka te kofanda esika moko. Likambo ya ntina mpo na mobalani mokomoko ezali nde kotosa ebongiseli ya bokonzi oyo Yehova atii. Yango epesaka nzela ete ndako ezala na molɔngɔ mpe na kimya. Na 1 Bakolinti 11:3, tozali kotánga ete: “Mokonzi ya mobali nyonso ezali Klisto; mpe mokonzi ya mwasi ezali mobali; mpe mokonzi ya Klisto ezali Nzambe.”
7. Ndenge nini esengeli kosalela bokonzi na kati ya libota?
7 Omoni likambo oyo vɛrsɛ yango elobi libosoliboso? Ɛɛ, mobali nyonso azali na Mokonzi oyo asengeli kotosa, Klisto. Yango elingi koloba ete mobali asengeli kosalela bokonzi na ye na lolenge oyo ezali komonisa bizaleli ya Yesu. Klisto atosaka Yehova, alingaka lisangá mingi mpenza, mpe akokisaka mposa na yango. (1 Timote 3:15) Kutu “amikabaki mpo na yango.” Yesu azali na lolendo te, azali mpe na ezaleli ya makambo makasimakasi te, kasi azali “na boboto mpe na komikitisa na motema.” Baoyo ye azali kotambwisa bango, ‘bazwaka kopema mpo na milimo na bango.’ Ntango mobali azali kosala ndenge wana na kati ya libota na ye, azali komonisa ete azali kotosa Klisto. Na bongo, mwasi moklisto akomona ete ezali malamu kosala elongo na mobali na ye mpe kotosa bokonzi na ye.—Baefese 5:25-33; Matai 11:28, 29; Masese 31:10, 28.
8. (a) Mpo na nini kosalela makambo ya boklisto na bandako mosusu, mbala mosusu, ebimisaka matomba ya malamu te? (b) Tosengeli kosala nini soki tokutani na makambo ya ndenge wana?
8 Kasi, mikakatano ekobima. Ntango mosusu moto moko akómaki na mwa ezaleli ya nkandankanda mpamba te asengelaki kolandaka malako ya bato mosusu, liboso ete abanda kosalela mitinda ya Biblia. Mbala mosusu kobondela ye to komonisela ye bolingo ekoki komonana ete ekopesa matomba te. Toyebi ndenge Biblia elobi ete esengeli kobwaka “nkanda mpe nkɛlɛ mpe koganga mpe maloba ya kofinga.” (Baefese 4:31) Kasi soki emonani ete bato mosusu ya libota bazali kaka kosilika, esengeli kosala nini? Yesu amekolaki te baoyo bazalaki na matata mpe koganga, kasi atyaki nyonso na mabɔkɔ ya Tata na ye. (1 Petelo 2:22, 23) Yango wana, ntango matata ebimi na ndako, monisá ezaleli ya kokangama na Nzambe mpe bondelá Yehova mpo na kozwa lisalisi na esika ete osala makambo lokola bato ya mokili.—Masese 3:5-7.
9. Na esika ya kolukaluka mabunga ya basusu, eloko nini mibali baklisto mingi basalaka?
9 Mbongwana eyaka ntango nyonso noki te, kasi toli ya Biblia esalaka mpenza mosala na yango ntango esalelami na motema pɛtɛɛ mpe malamumalamu. Mibali mingi bamoni ete libala ebandaka kobonga ntango bakómaka kososola lolenge Klisto asalelaka lisangá makambo. Lisangá yango ezali na bato ya kokoka te. Atako bongo, Yesu alingaka yango, apesaka ndakisa malamu mpo na yango, mpe asalelaka Makomami mpo na kosalisa yango ekola. Apesaki bomoi na ye mpo na bolamu ya lisangá. (1 Petelo 2:21) Ndakisa na ye ezali kolendisa mibali baklisto mingi bázala batambwisi malamu ya mabota na bango mpe bábongisa mabala na bango. Yango epesaka matomba malamu koleka ezaleli ya kolukaluka mabunga ya basusu to kokanga nkanda.
10. (a) Na lolenge nini mobali moko to mwasi moko—ata mpe oyo alobaka ete azali moklisto—akoki kotya basusu na mpasi na kati ya ndako? (b) Esengeli kosala nini mpo na kobongisa likambo yango?
10 Esengeli kosala nini soki mobali moko azali komonisela libota na ye bolingo te to azwaka bibongiseli te mpo na kosolola na libota na ye makambo ya Biblia mpe makambo mosusu? To esengeli kosala nini soki mwasi azali koyokela mobali na ye te mpe azali kotosa ye te? Bato mosusu bazwaka matomba ntango bazali kosolola na boboto nyonso na kati ya libota makambo etali mikakatano na bango. (Genese 21:10-12; Masese 15:22) Kasi ata soki makambo nyonso oyo tozalaki kozela esalemi te, mokomoko na biso akoki kosala oyo esengeli mpo na kozongisa esengo na libota mpe kolona mbuma ya elimo ya Nzambe na bomoi na ye, mpe komonisa bolingo makasi mpo na bato ya libota. (Bagalatia 5:22, 23) Mpo bokoli emonana, tosengeli kozela te ete moto mosusu nde asala milende, kasi soki tosali oyo esengeli na biso, yango ekomonisa ete tozali na ezaleli ya kokangama na Nzambe.—Bakolose 3:18-21.
Epai wapi esengeli kozwa biyano?
11, 12. Yehova apesi biso nini mpo na kosalisa biso tózala na bomoi malamu na kati ya libota?
11 Bato balukaka toli na bisika mingi mpo na makambo ya mabota na bango. Kasi toyebi ete Liloba ya Nzambe ezali na toli oyo eleki malamu, mpe tozali na botɔndi mpamba te na nzela ya ebongiseli na ye oyo ezali komonana, Nzambe asalisaka biso tósalela toli yango. Ozali mpenza kozwa lisalisi yango?—Nzembo 119:129, 130; Mika 4:2.
12 Longola koyangana na makita ya lisangá, ozali na manaka ya boyekoli ya Biblia na libota pɔsɔ na pɔsɔ? Mabota oyo esalaka bongo bakoki kosala milende mpo na kozala na bomoko ya losambo. Bomoi ya mabota na bango ezali malamu mpo basalelaka Liloba ya Nzambe.—Deteronome 11:18-21.
13. (a) Soki tozali na mituna na makambo ya libota, mbala mingi tokoki kozwa lisalisi wapi? (b) Bikateli nyonso oyo tokozwa esengeli komonisa nini?
13 Okoki kozala na mituna mosusu oyo etali makambo ya libota. Na ndakisa, bana boni bokobota? Kosopa zemi ezali malamu? Soki mwana moko azali kosepela mpenza te na makambo ya elimo, esengeli kotika ye asangana na makambo ya losambo na kati ya libota? Mituna mingi ya ndenge wana elobelami na mikanda ya Batatoli ya Yehova. Yekolá kosalela mikanda oyo ekosalisa yo mpo na koyeba Biblia, bakisa mpe ba index, mpo na kozwa biyano na mituna mosusu. Soki ozali na mikanda oyo batii na index te, talá na bibliotɛkɛ ya Ndako ya Bokonzi. To okoki kotala mikanda yango na ɔrdinatɛrɛ na yo. Okoki mpe kosolola makambo na yo na mibali mpe basi baklisto oyo bakɔmelá. Kasi kokanisa ntango nyonso te ete okozwa eyano oyo ekoyebisa yo osala to osala te likambo moko boye. Mbala mingi osengeli kozwa bikateli yo moko to yo na mobalani na yo. Na nsima, zwá bikateli oyo ekomonisa ete ozali kosalela ezaleli ya kokangama na Nzambe kaka na miso ya bato te kasi mpe na ndako.—Baloma 14:19; Baefese 5:10.
Bozongeli
• Ndenge nini likambo etali bosembo epai ya Yehova emonisami na bosembo ya moto epai ya mobalani na ye?
• Ntango mikakatano ya libota ezali kotungisa biso, nini ekosalisa biso tósala oyo esepelisaka Nzambe?
• Ata soki bato mosusu ya libota bazali kosala mabunga, tokoki kosala nini mpo na kobongisa likambo yango?
[Elilingi na lokasa 155]
Bokonzi ya mobali na kati ya libota esengeli komonisa bizaleli ya Yesu
[Elilingi na lokasa 157]
Koyekola Biblia pɔsɔ na pɔsɔ na libota esalisaka mpo na kozala na bomoko