Bipangujo Bya Batangi  . . .

Lelo Kena wāsokwele mukaji kwepi?

▪ “Shi ba Adama ne Eva badi’nka na bana babidi, ba Kena ne Abele, lelo mukaja Kena wātambile kwepi?” Kino kipangujo kipangulwanga pavule na boba balakana Bible, ino Bible ulombola myanda mivule iketukwasha tutane malondololo asangaja.

Ngalwilo shapita 3 ne 4 witulombola ino myanda: (1) Eva i “ina-bomi bonsololo.” (2) Pāpityile kyāpityile pa kubutulwa kwa Kena ne kitatyi kya wāelele kitapwa kyāmupelēle Leza. (3) Pa kupwa kupangwa, wāikele ke “kapondo njokoloki,” na moyo wa kutyina’mba, “muntu ense wakamutana” wakamwipaya. (4) Leza wātūdile Kena kiyukeno kya kutyinija’mba muntu ense, shi mwanabo wa munda nansha mulongo mukwabo wakamwipaya. (5) “Penepo,” Kena wayuka mukaji wandi “mu ntanda ya Noda.”​—Ngalwilo 3:20; 4:3, 12, 14-17.

Mungya byanenwa kūlu’bi, tubwanya kunena na bubine amba mukaja Kena i mwana Eva, ino kitatyi kyaābutwilwe kekiyukenepo. Ngalwilo 5:4 ulombola amba Adama paādi na myaka 930, “wabutula bāna bana-balume ne bana-bakaji bene.” Shako, Bible kalombwelepo patōkelela amba mukaja Kena wādi mwanā Eva. Inoko, kutelwa kutelelwe uno mwana-mukaji kupwa kwa Kena kupangwa kulombola amba pāpityile myaka ikokeja ba Adama ne Eva kwikala na bankana bana-bakaji. O mwanda, Bible umo (The Amplified Old Testament) utelelelela’tu mukaja Kena bu “wa ku lutundu lwa Adama.”

Adam Clarke, mushintuludi umo wa Bible wa mu myaka katwa ka dikumi ne kitema, wanene amba Leza wātūdile Kena kiyukeno pa mwanda wa moyo wādi na Kena mwanda kwādi ke kudi kala nkongo mivule ya bana ba Adama​—yādi ikokeja “kushimika bibundi bivule.”

Kunena amba Kena wāsongele mwanabo nansha mwana mwana-mukaji mukwabo wa ku lutundu lwa Adama kumonwanga bu kwampikwa kufwaninwa mu mizo imo dyalelo. Bamona namino pa mwanda wa mwiko wa musaka nansha kutyina kubutula bana ba busudya-malwa. Nansha nabya, F. LaGard Smith ushintulula mu dibuku dya mu Angele, La Bible racontée dans l’ordre chronologique, amba: “Mobimwekela, bana-balume ne bana-bakaji babajinjibajinji babutulwa bādi besonga kwampikwa kutyina mukamwena nkongo ilonda’ko kino kilongwa bu kyampikwa kufwaninwa.” Kadi, kwisonga kwa uno muswelo kwaendelele kufika ne pātambwile Mosesa bijila bya Leza byāpelwe muzo wa Isalela mu 1513 K.K.K. byāpeleje patōkelela bantu kusambakena pamo na bobabutulwa nabo.​—Levi 18:9, 17, 24.

Dyalelo tudi ku tununu ne tununu twa myaka kulampe na bubwaninine bwādi na bambutwile betu babajinji. Myanda ya nsange ne kwipyana ngikadila keyādipo na lupusa pobadi na moikadile nalo potudi. Kadi bufundi bwa panopano, kimfwa bulupwilwe mu julunale wa Angele wa madingi atala pa nsange, ulombola amba kusambakena pamo kwa bana na bana ba mu mafu meshileshile kekwādipo na byaka bikatampe bya kubutula bana boneke na mulangila bantu bavule dyalelo. Na bubine, kwisonga kwa uno muswelo kekwādipo na mwanda mukatampe mu kitatyi kyādi’ko Adama nansha ke kumeso kwa mafuku a Noa. Nanshi tubwanya kunena amba mukaja Kena wādi muntu obabutulwa nandi.