Twingidilei Yehova na nsangaji ku mutyima

“Penepo kadi mafingo ano onso akakufikila . . . mwanda kwamwingidilepo Yehova Leza obe na nsangaji shē, ne kutōkwa kwa mutyima tō.​—KUPITULUKA 28:​45-47.

1. I kika kilombola’mba bengidi ba Yehova bekalanga na nsangaji nansha shi bengidila kwepi?

BENGIDI ba Yehova bengilanga na nsangaji, kitatyi kyobalonga kiswamutyima kyandi momwa mūlu nansha pano panshi. Bamwikeulu, “ñyenyenye ya lubanga” yāelele lubila lwa nsangaji pādi pashimikwa byalwilo bya ntanda, ne pakubulwa lupata tutwa twa bamwikeulu badi mūlu ‘basapulanga mwanda wa Leza.’ (Yoba 38:​4-7; Mitoto 103:20) Yesu Kristu, Mwana wabunka wa Yehova, wādi “nsendwe mukata” wa nsangaji momwa mūlu, kadi wādi na nsangaji pādi ulonga kiswamutyima kya Leza pano pantanda. Pakwabo kadi, “wakankamene ku [mutyi wa masusu, NW] pa mwanda wa [nsangaji, NW] yādi imutudilwe kumeso, ino pano washikata ku lundyo lwa lupona lwa Leza.”​—Nkindi 8:​30, 31; Bahebelu 10:​5-10; 12:2.

2. I kika kyādi kiyukija’mba bene Isalela bādi besēlwe dyese nansha’mba bādi bafingwe?

² Bene Isalela bādi bevwana nsangaji kitatyi kyobādi basangaja Leza. Ino lelo i kika kyādi kibafikila pobādi bapela kumukōkela? Bādyumwinwe’mba: “[Mafingo akekala] podi ke bwa kiyukeno ne bwa kingelengele kadi ne pa lukunwa lobe nyeke ne nyeke-ke; mwanda kwamwingidilepo Yehova Leza obe na nsangaji shē, ne kutōkwa kwa mutyima tō, mwanda wa bungi bungi bwa bintu’bi; po pamwanda okengidila balwana nobe, bakakutumina Yehova podi abe, mu nzala, ne mu kyumwa, ne mu mutaka, ne mu kubulwa bintu byonso; kabidi ukakuvwika lupungu lwa kilonda pa nshingo yobe, poso’nka wakonakanya abewa.” (Kupituluka 28:​45-48) Madyese ne mafingo byālombwele patōka i ani wādi mwingidi wa Yehova ne i ani kādipo umwingidila. Mafingo a uno muswelo ādi alombola monka’mba kebādipo bafwaninwe kwingidija misoñanya ne mpango ya Leza pakubulwa kalemo, nansha kwibifutulula. Mwanda bene Isalela bāpelele kuta mutyima ku bidyumu bya Yehova byādi bīsambila pa kusalwa kwa kibundi ne kwibatuma bu-misungi, Yelusalema kyāikele kibundi “kya mafingo ku mizo yonso ya panshi.” (Yelemia 26:6) Shi kepano, tukōkelei Leza tukasepelele mu madyese andi. Nsangaji i kimo kya mu madyese mavule apebwanga bantu badi na bwine-Leza.

Mwa Kwingidila na ‘Nsangaji ku Mutyima’

3. Mutyima wa kyelekejo i kika?

³ Bene Isalela bādi bafwaninwe kwingidila Yehova na ‘tusepo ne nsangaji ku mutyima.’ Kifwaninwe kwikala muswelo umo ne ku bengidi ba Leza dyalelo. Kusangala i “kusepelela; kuyulwa na nsangaji.” Nansha shi mu Bisonekwa batelelemo dityima, ino pabute-pabute dityima kedilangangapo ne kedilangulukangapo. (Divilu 28:30) Mwingilo wadyo mukatampe i kupompa mashi adishanga tupindi twa mungitu (cel­lu­les). Inoko, pavule Bible katelangapo dityima enka bu nsulo ya malanga-tyima, masakila, ne milangwe, mhm. Banenanga’mba mutyima i “kipindi kya mvubu mikatampe, i munda, ne kadi i muntu udi munda wilombola kupityila mu mingilo yandi yonso mishileshile, mu bilokoloko byandi, mu malanga-tyima, mu mwiumvwanino wa mu mutyima, mu bitungo, mu milangwe, mu mumweno wa myanda, mu mifwatakanyo, mu tunangu twandi, buyuki, manwa, nkulupilo yandi ne mu kulanguluka, mu manwa a kulama myanda, ne mu kuyukidija.” (Journal of the Society of Biblical Literature and Exegesis, 1882, paje 67) Mutyima wetu wa kyelekejo, i milangwe ne mwiivwanino wetu wa mu mutyima, kutentekelapo ne nsangaji.​—Yoano 16:22.

4. I kika kikokeja kwitukwasha mwanda wa twingidile Yehova Leza na nsangaji ku mutyima?

⁴ I kika kikokeja kwitukwasha twingidile Yehova na nsangaji ku mutyima? Tufwaninwe kumona madyese ne biselwa bitupa Leza mu muswelo mulumbuluke ne kwikala na kufwijako. Kimfwa, tukokeja kulanguluka na nsangaji pa madyese otudi nao a kuvuija “mwingilo ukola” wa Leza wabine. (Luka 1:74) Dyese dikwabo i dya kusela dijina dya Yehova bu ba Tumoni twandi. (Isaya 43:​10-12) Ku kino tukokeja kubwejako nsangaji ya kuyuka’mba na kulonda Kinenwa kya Leza tumusangajanga. Ne i nsangaji mikatampe kashaa kwikala mu kitōkeji kya kumushipiditu ne kukwasha bantu bavule batambe mu fukutu!​—Mateo 5:​14-16; enzakanya na 1 Petelo 2:9.

5. Nsulo ya nsangaji ya bwine-Leza i kika?

⁵ Eyo, kwingidila Yehova na nsangaji ku mutyima ke mwanda po usaka enka kwikala na milangwe milumbuluke. Kumona myanda mubuyampe kidi na kamweno. Ino, nsangaji ipāna Leza ke kintu po kyotukokeja kwikala nakyo enka na kulemununa ngikadila yetu, mhm. I kipa kya mushipiditu wa Leza. (Ngalatea 5:​22, 23) Shi ketudipo na nsangaji ya uno muswelo, padi tufwaninwe kwilemununa twepuke kulanga nansha kulonga myanda yakubulwa kukwatañana na bisonekwa tuleke kususula mushipiditu wa Leza. (Efisesa 4:30) Inoko, byotudi bantu bepāne kudi Yehova, ketukilangai’mba kubulwa nsangaji itamba ku mutyima mu bitatyi bimo-bimo i kunena’mba ketwitabijibwepo na Leza. Twi bantu bakubulwa kubwaninina ne tutanwaga na masusu, bulanda, nansha ke kupepwa mutyima kitatyi kimo-kimo, ino Yehova witwivwananga. (Mitoto 103:​10-14) Shi kepano, tulombei mushipiditu sandu wandi, na kuvuluka’mba i Leza upānanga nsangaji, kipa kya mushipiditu wandi. Tata wetu wa mūlu wabuswe ukalondololanga ku milombelo ya uno muswelo ne uketupa muswelo wa kumwingidila na nsangaji ku mutyima.​—Luka 11:13.

Kitatyi Kyotubulwanga Nsangaji

6. Shi ketukidipo na nsangaji mu mwingilo otwingidila Leza, i kika kyotufwaninwe kulonga?

⁶ Shi ketukidipo na nsangaji mu mwingilo wetu, padi tukokeja kutyepeja bupyasakane bwetu mu kwingidila Yehova nansha kadi kupela kumukōkela. Omwanda nanshi, kikekala kya tunangu kwityepeja ne kubandaula masakila etu kupityila ku milombelo ne kwilemununa shi kifwaninwe. Pa kwikala na nsangaji ipāna Leza, tufwaninwe kwingidila Yehova na buswe, ne na mutyima wetu onso, mūya, ne ñeni yetu. (Mateo 22:37) Ketufwaninwepo kumwingidila na ngikadila ya kwitaka, mwanda Polo wāsonekele’mba: “Nanshi tunangile monka mudi mushipiditu. Ketukikalapo ba ntumbo ya bitubitupu, ya kwikolomona batwe bene, ne ya kwiabidila batwe bene na bene, mhm.” (Ngalatea 5:​25, 26) Ketukekalapo na nsangaji yabine shi twingila mwanda wa kusaka kupita bakwetu nansha shi tusaka kutendelwa.

7. I muswelo’ka otukokeja kulangula nsangaji ku mutyima?

⁷ Tukekala na nsangaji shi tuvuija mwingilo wetu kukwatañana na kwipāna kwetu kudi Yehova. Potwēpene kudi Leza, twādi twingidija na bupyasakane mwiendelejo wa umbūmi wa bwine-kristu. Twādi twifunda Bisonekwa ne twādi tutanwa kitatyi ne kitatyi ku kupwila. (Bahebelu 10:​24, 25) Kutambila mu busapudi kyādi kitupa nsangaji. Ino lelo tukalonga namani shi nsangaji yetu ibatyepa? Kwifunda Bible, kutanwa ku kupwila, kutanwa mu mwingilo wa ­busapudi​—mu kīpi, kutanwa muswelo mufwaninwe mu mingilo yonso ya bwine-kristu​—bifwaninwe kujadika būmi bwetu bwa kumushipiditu ne kulangula buswe ne nsangaji ya ku mutyima byotwādi nabyo pakala. (Kusokwelwa 2:4) Mu uno muswelo, ketukekalapo pamo bwa banabetu bamo-bamo bakubulwa nsangaji ne basakilwa nyeke bukwashi bwa kumushipiditu. Bakulumpe basangelanga kwitukwasha ino batwe bene tufwaninwe kuvuija kiselwa kya kwipāna kwetu kudi Leza. Kekudipo muntu mukwabo ufwaninwe kwitulongela’kyo. Shi kepano, twikalei basumininwe mwanda wa kulonda mpangiko ya bwine-kristu myendelemo mwanda wa kulombola kwipāna kwetu kudi Yehova ne kwikala na nsangaji yabine.

8. Mwanda’ka tufwaninwe kwikala na mutyima wa munda-munda utōka shi tusaka kwikala na nsa­ngaji?

⁸ Shi tusaka kwikala na nsangaji, kipa kya mushipiditu wa Leza, tusakilwa kwikala na mutyima wa munda-munda utōka. Byātompele Davida Mulopwe wa Isalela kufya bubi bwandi, wādi na bulanda. Bunanga bwa būmi bwandi bwādi kebūme, ne kadi padi wābelele ne misongo. Wāikele kutalajibwa mutyima bininge pēsashile ne kuyukija bubi bwandi! (Mitoto 32:​1-5) Ketukokejapo kwikala na nsangaji shi tufya bubi bukatampe. Kino kikokeja kuvutakanya būmi bwetu. Bine, ketukokejapo kwikala na nsangaji mu uno muswelo. Ino kusaba bubi bwetu ne kwisāsa kutalajanga mutyima ne kujokejanga nsangaji.​—Nkindi 28:13.

Kwelaija na Nsangaji

9, 10. (a) I mulao’ka wālailwe Abalahama, ino lelo nsangaji ne lwitabijo lwandi byātompelwe muswelo’ka? (b) I muswelo’ka otukokeja kumwena kamweno mu kimfwa kya Abalahama, Isake ne Yakoba?

⁹ Kwikala na nsangaji kitatyi kyotushilula kwifunda mpango ya Leza i kintu kimo, ne kwendelela kwikala na nsangaji kupwa kwa kuyuka bubinebine umbula bwa myaka mivule nakyo i kintu kikwabo. Kino kikokeja kulombolwa mu mwanda wa Abalahama muntu wakikokeji. Kupwa kwa kutompa kupāna wandi mwana Isake bu kitapwa kukwatañana na mbila ya Leza, mwikeulu umo wāmwelele lubila’mba: “Natyipe pa ami mwine, mo mwanenena Yehova, mwanda walongele kine kino’ki, ne kumpeleja mwana obe mpika, mwana obe umo enka, na’mba: Nkwesela nkakweselanga dyese, kadi mukuvudija nkavudija lukunwa lobe bwa ñenyenye ya mūlu, kadi ne bwa musenga udi ku mulomo wa kalunga-kamema; ne lukunwa lobe lukayata bu-kishi kyalo kibelo kya balwana nalo. Kadi mu lukunwa lobe e mo ikeselwanga dyese mizo yonso ya pano panshi, mwanda ubankōkela diwi dyami.” (Ngalwilo 22:​15-18) Pakubulwa lupata, Abalahama wāsangele bininge pamwanda wa uno mulao.

¹⁰ Abalahama padi wādi ulanga’mba Isake ye ukekala “lukunwa” lukafikidija madyese ālailwe. Myaka byoyādi yenda ipita pakubulwa’ye kumona kintu kitulumukwa kulongeka padi Isake, padi kyāikele kutompa lwitabijo ne nsangaji ya Abalahama ne kisaka kyandi. Kadi Leza wāyukije uno mulao kudi Isake ne mwenda mafuku, wēuyukije Yakoba mwana Isake, kino kyēbalombwele’mba uno mulao utala pa Lukunwa ukafikidilanga mu mafuku akāya kumeso, ne kyēbakweshe balame lwitabijo ne nsangaji yabo. Inoko, Abalahama, Isake, ne Yakoba bāfwile pakubulwa kumona kufikidila kwa milao yēbalaile Leza, ino kebādipo bengidila Yehova na bulanda. (Bahebelu 11:13) Netu byotukilaija kumona kufikidila kwa milao yandi tukokeja kwendelela na kwingidila Yehova na lwitabijo ne nsangaji.

Nsangaji mu Kupangwapanga

11. Mwanda’ka tukokeja kwikala na nsangaji nansha shi tupangwapangwa?

¹¹ Byotudi bengidi ba Yehova, tukokeja kwingidila Yehova na nsangaji ku mutyima, nansha byotutanwanga na kupangwapangwa. Yesu wānene’mba dyese dyo dyabo shabo boba bapangwapangwa pamwanda wandi, ne mutumibwa Petelo wānene’mba: “Sepelelai byo mudi kwiabila misongo ya Kidishitu; amba, mukasepelela ne tusepo tutabukilemo bukatampe pa kukasokolwa kwa ntumbo yandi. Wivwane munenenwe bibi pa mwanda wa dijina dya Kidishitu, nankyo mwi bakatōkwe; ke-muntu mushipiditu wa ntumbo ne wa Leza ushikete padi bānwe.” (1 Petelo 4:​13, 14; Mateo 5:​11, 12) Shi ūmininanga kupangwapangwa ne masusu pamwanda wa kukimba boloke, udi na mushipiditu wa Yehova ne witabijibwe nandi, ne i mwanda uleta nsangaji mikatampe.

12. (a) Mwanda’ka tukokeja kukomena matompo otutanwanga nao pamwanda wa lwitabijo lwetu na nsangaji? (b) I masomo’ka a mvubu otukokeja kwifunda mu kimfwa kya mwine Levi umo wāselelwe bu-musungi?

¹² Tukokeja kukomena matompo otutanwanga nao mu lwitabijo lwetu na nsangaji mwanda Leza i Kinyemeno kyetu. Kino ikilombolwe patōka mu Mitoto shapitra 42 ne 43. Pamwanda wa buluji kampanda, mwine Levi umo wāselelwe bu-musungi. Byābudilwe kutōta Leza mu tempelo yandi umbula bwa mafuku mavule, wāivwene kyumwa bininge pamo ka na bwa kasha kakaji kakimba mema mu ntanda mutuputupu. Wādi na “kyumwa” nansha wādi wābila Yehova ne dyese dya kumutōta mu tempelo yandi. (Mitoto 42:​1, 2) Kino kimfwa kya uno mwine Levi wāselelwe bu-musungi, kifwaninwe kwitutonona tulombole kufwijako kwetu pamwanda wa kipwano kyetu na bantu ba Yehova. Shi ngikadila ya uno muswelo itamba ku kupangwapangwa kwitupeleja kwibungila pamo na banabetu umbula bwa kitatyi kampanda, ketukilwaiko bitatyi bya nsangaji byotwāpityije nabo pamo mu mwingilo ukola ne tulombelei mwanda wa tūminine mu ‘kwilaija Leza’ aketupe muswelo wa kwingidila pamo na batōtyi bandi babine kitatyi ne kitatyi.

‘Ingidilai Yehova na Nsangaji’

13. I muswelo’ka obetulombola mu Mitoto 100:​1, 2 amba nsangaji ifwaninwe kwikala ngikadila imweka mu mwingilo wetu wa kudi Leza?

¹³ Nsangaji ifwaninwe kwikala ngikadila yotulombola mu mwingilo otwingidila Leza. Kino kyālombwelwe mu lwimbo lwa kufwijako lwāimbile mulembi wa mitoto amba: “Elai kabobo ka tusepo kudi Yehova, myanwe ntanda yonsololo. Ingidilai Yehova ne tusepo; mwiye mu kifuko kyandi ne ñimbo.” (Mitoto 100:​1, 2) Yehova i ‘Leza wa nsangaji’ ne usakanga’mba bengidi bandi bekale na nsangaji mu kuvuija biselwa bikwatañene na kwipāna kwabo kwadi. (1 Temote 1:11) Bantu ba mizo yonso bafwaninwe kusepelela mudi Yehova, ne tufwaninwe kumutendela pakatampe, pamo bwa ‘kabobo ka bubinga’ bwa kibumbo kya bashidika. Mwingilo wa Leza wendelanga pamo na nsangaji mwanda uletanga bukankamane. Omwanda, mulembi wa mitoto wāsoñenye bantu bende ku kifuko kyandi na “ñimbo.”

14, 15. Myanda idi mu Mitoto 100:3-5, ifikidilanga muswelo’ka dyalelo ku bantu ba Yehova badi na nsangaji?

¹⁴ Mulembi wa mitoto wābwejejeko’mba: “Yūkai amba, Yehova i Leza; Ye enka wetupangile, kadi twi bandi; twi bantu bandi, twi mikōko ya mu madyo andi.” (Mitoto 100:3) Mwanda Yehova ye Umpangi wetu, twi bantu bandi, pamo’nka bwa mikōko ya mukumbi. Leza witukwatakanyanga biyampe, omwanda tumutendelanga na kumufwijako. (Mitoto 23) Pamwanda utala Yehova, mulembi wa mitoto wāimbile monka’mba: “Twelai pa bibelo byandi ne kufwijako, ne monka mu bipango byandi ne lutendelo; mufwijeiko, mutōtei dijina dyandi. Ke-muntu Yehova i mulumbuluke; lusa lwandi nalo i lwa nyeke na nyeke; kadi bu-binebine bwandi ku nkongo yonsololo.”​—Mitoto 100:​4, 5.

¹⁵ Dyalelo, bantu badi na nsangaji ba mu mizo yonso batwelanga mu bibelo bya tempelo ya Yehova mwanda wa kumufwijako ne kumutendela. Tutōtanga dijina dya Leza na nsangaji na kwisambila nyeke biyampe padi Yehova, ne ngikadila yandi mikatampe itutakika tumutendele. I mulumbuluke mu byonso, ne bengidi bandi bakokeja kuta mutyima ku kanye kandi ka buswe nansha lusa lwandi, mwanda bikekalangako nyeke ne nyeke. Ku “nkongo yonsololo,” Yehova ulombolanga buswe bwandi na kikokeji ku boba balonga kiswamutyima kyandi. (Loma 8:​38, 39) Eyo, tudi na buluji bulumbuluke bwa ‘kwingidila Yehova na nsangaji.’

Sepelelai mu Kikulupiji Kyenu

16. Bakristu bakokeja kusangela kikulupiji’ka ne milao’ka?

¹⁶ Polo wāsonekele’mba: “Sepelelai monka mu kukulupila.” (Loma 12:12) Balondi ba Yesu Kristu bashingwe-māni basepelelanga mu ntumbo ya kikulupiji kya kukekala na būmi bwakubulwa lufu momwa mūlu bwibapēle Leza kupityila mudi wandi Mwana. (Loma 8:​16, 17; Fidipai 3:​20, 21) Bakristu badi na kikulupiji kya kukekala na būmi bwanyeke pa ino ntanda ikalamunwa ke Paladisa nabo badi na buluji bulumbuluke bwa kusepelela. (Luka 23:43) Bengidi ­bonso ba Yehova bakikokeji badi na buluji bwa kusepelela mu kikulupiji kya Bulopwe, mwanda bakekalanga bamo ba mu uno umbikalo momwa mūlu nansha kadi bakekalanga na būmi pano panshi. Ano madyese aletanga nsangaji mikatampe kashaa!​—Mateo 6:​9, 10; Loma 8:​18-21.

17, 18. (a) I kika kyātobele Isaya 25:​6-8? (b) Buno butobo bwa Isaya bufikidilanga muswelo’ka dyalelo, ne bukafikidilanga muswelo’ka mu mafuku akāya kumeso?

¹⁷ Isaya nandi wātobele butobo bwa nsangaji ikekala na bantu bakikokeji. Wāsonekele’mba: “Penepa mu luno lūlu luno’lu Yehova wa bibumbo ukatēkeja masobo a bintu binune a bantu bonso, ne a vinyu misāse, bintu binune biyule bya māni a mikondo, vinyu misāse mitōkejibwe tō-o. Ino kadi ukōnakanya mu lūlu luno’lu kyoki kidi peulu pa kiumbo kyapūtwa padi bantu bonso, ne kyakupūta kya kyalwa pa mizo yonso. Wapu kumininina lufu nyeke ne nyeke; ino Mfumwetu Leza ukapampula mipolo ku mapala onso; kadi ukafundula mutōnko wa bandi bantu panopanshi ponsololo; mwanda Yehova wanena’kyo.”​—Isaya 25:​6-8.

¹⁸ Masobo akumushipiditu atekeja batōtyi ba Yehova dyalelo i masobo a nsangaji mikatampe mine. Nsangaji yetu imwangala’tu ayo mine mwanda twingidilanga Leza na bupyasakane mu kwelaija masobo a bintu byabinebine byetulaya mu ntanda impya. (2 Petelo 3:13) Kupityila ku kitapwa kya Yesu, Yehova ukatalulanga ‘kiumbo kiputyile’ bantu pamwanda wa bubi bwa Adama. Kukekalanga nsangaji mikatampe kashaa pakatalulwa bubi ne lufu! Tukasepelelanga bininge potukemona monka na banabetu baswedibwe bakasangulwa, kujingulula’mba mipolo keikidikopo, ne kukekala mu paladisa pano pantanda, pakekala bantu ba Yehova pakubulwa kufutululwa dikwabo, ino bakapānga Leza muswelo wa kulondolola vubavuba mukatampe, Satana Dyabola!​—Nkindi 27:11.

19. Byotudi ba Tumoni twa Yehova i muswelo’ka otukokeja kulondolola ku milao yotulailwe nandi?

¹⁹ Lelo ketwivwanangapo nsangaji ne kufwijako pa kuyuka bikalongela Yehova bengidi bandi? Bino bintu bilumbuluke bikāya kumeso bivudijanga nsangaji yetu. Pakwabo kadi, kikulupiji kyetu kilumbuluke kitutononanga twalamukile kudi Leza wetu wansangaji, wabuswe, ne walusa na kunena’mba: “I-i, uno i Leza wetu o twadi tukulupile, nandi wetupandija; uno’u i Yehova o twadi tukungila, tukasangala ne kusepelela mu lupandilo lwandi.” (Isaya 25:9) Byotulamine kikulupiji kyetu kilumbuluke mu ñeni yetu na kusumininwa, tulongei bukomo bwetu bonso mwanda wa kwingidila Yehova na nsangaji ku mutyima.

[Bilembwa bya pa Bifwatulo]

Kukwatañana na miswelo yonso ya būmi bwa bukristu kuvudijanga nsangaji yetu

Ukalondolola Namani?

◻ I muswelo’ka otukokeja kwingidila Yehova na ‘nsangaji ku mutyima’?

◻ I kika kyotukokeja kulonga shi tubajimija nsangaji yetu mu kwingidila Leza?

◻ Mwanda’ka bantu ba Yehova bakokeja kwikala na nsangaji nansha shi bapangwapangwa?

◻ I buluji’ka botudi nabo mwanda wa kusangela kikulupiji kyetu?