Senga Boba ba Mityima Ipepa

“Yehova wanshingile mani . . . kusenga bonsololo badila.”​—ISAYA 61:1, 2.

1, 2. I bāni botufwaninwe kusenga, ne mwanda waka?

YEHOVA, Leza wa kusenga konso kwabine, witufundijanga kuta mutyima ku bakwetu baponenwa na binzengele. Witufundijanga ‘kwisamba na busengi ku myuya idi na njia’ ne kusenga bonso badila. (1 Tesalonika 5:14) Bine, ponso pasakilwa batōtyi netu buno bukwashi twibapanga’bo. Tulombolanga kadi buswe ku ba panja pa kipwilo, enka ne ku boba kebadipo padi betuswele nansha bityetye mafuku kunyuma.​—Mateo 5:43-48; Ngalatea 6:10.

² Yesu Kidishitu wātangile ne kwifunkila mwingilo wa bupolofeto amba: “Mushipiditu wa Mfumwetu Leza udi po ndi; ke-muntu Yehova wanshingile māni kusapwila myanda-miyampe ku bimonyamalwa; wantuma kūndapa ba mityima mityumuke, ne . . . kusenga bonsololo badila.” (Isaya 61:1, 2; Luka 4:16-19) Bene Kidishitu bashingwe māni ba mu ano mafuku nabo i bajingulule kala amba uno mwingilo wibatala ne abo, ne amba “mikōko mikwabo” nayo idi na nsangaji ya kwilunga nabo mu uno mwingilo.​—Yoano 10:16.

 3. I muswelo’ka otukakwasha bantu beipangula amba, “Mwanda waka Leza ulekele’ko byamalwa?”

³ Bantu shi abaponenwa na kimpengele ne kushala na mutyima mutyumuke, divule beipangulanga amba, “Mwanda waka Leza ulekele’ko byamalwa?” Bible ulondolola patōka kino kipangujo. Inoko, kilomba kitatyi pa kusaka muntu kashilwile kwifunda Bible amone kwivwanija biyampe kilondololwa. Bukwashi butanwa mu mabuku alupwilwe na Batumoni ba Yehova.a Ino dibajinji, bantu bamo basengibwanga pa kutanga’tu binenwa bya mu Bible, kifwa byobya bitanwa mu Isaya 61:1, 2, mwanda bilombola mutyima wa Leza wa kusaka bantu bekale kusengibwa.

 4. Le Kamoni wa mu Polonye wābwenye namani kukwasha nsongwakaji upepwa mutyima, ne uno mwanda ukukwasha namani mwa kukwashisha bakwenu?

⁴ Bankasampe ne batame bene kumo bonso basakilwa kusengibwa. Nsongwakaji umo wa mu Polonye wadi upepwa mutyima, walomba madingi ku mwana-mukaji obeyukile nandi. Uno mulunda nandi Kamoni wa Yehova wamwipangula bipangujo na mutyima mutūke, wayuka amba nsongwakaji i mulēmenenwe na bipangujo ne bya kwalakanaalakana amba: “Mwanda waka kudi bibi bivulevule? I bika bisusukila bantu? Mwanda waka kaka wami ususuka na bulebe? Mwanda waka mukunka wami ubela? Kipwilo kinombolanga amba Leza ye usaka bikale namino. Ino shi bine i aye usakile, nankyo nsa kuleka ne kumwitabija kwine!” Ponka’po Kamoni wālombela Yehova mundamunda, kupwa wānena’mba: “Nasangala mpata pa kungipangula byonso bino. Nsa kutompa kukukwasha.” Kupwa wamufumikila amba nandi wādi na bya kwalakanaalakana pa bwanuke, ino Batumoni ba Yehova bāmukwasha. Wamushintulwila’mba: “Nāfundile amba Leza kasusulangapo bantu. Wibaswele, wibasakila bilumbuluke kobadi, ne amba panopano ponka usa kushinta bintu bivule pano panshi. Misongo, bikoleja bya bununu, ne lufu kebikekala’kopo, bantu bakikōkeji bakekala’ko nyeke​—enka pano pa ntanda.” Penepa walombola nsongwakaji’wa Kusokwelwa 21:3, 4; Yoba 33:25; Isaya 35:5-7 ne 65:21-25. Kupwa kwisamba kyaba kilampe, nsongwakaji weikija’nka na aye ukitamba mu kunyongololwa, amba: “Pano nayuka kyongikadile’ko. Le mbwanya kwiya kukumona dikwabo?” Penepo bashilula kwifunda nandi Bible misunsa ibidi ku yenga.

Senga na Busengi Bupāna Leza

 5. Potulombola mutyima wa bulanda, i bika bibwanya kufikija muntu ku kusengibwa kwabinebine?

⁵ Shi tukimba kusenga bakwetu, i biyampe kwibasenga na binenwa bya bulanda. Na binenwa ne na diwi dyetu, tuloñanga buninge bwa kwivwanija mwine upepwa mutyima’wa amba bine mwanda umufikile i mwituteneke ku mutyima. Ino ketukalongapo kino na binenwa biyayate. Bible witulombola amba i ponka “pa kutūkija mutyima, ne pa kusengibwa na bisonekwa, twikale ne kukulupila.” (Loma 15:4) Pa kino, tukokeja kumushintulwila pa kitatyi kifwaninwe Bulopwe bwa Leza i bika, ne kumulombola mu Bible muswelo obukapwija makambakano otumona dyalelo. Kupwa tubwanya kulanguluka nandi pa buluji bunenenwa amba luno lukulupilo i lwabine na bine. Namino, tukamona kusenga bakwetu.

 6. Le i bika byotufwaninwe kukwasha nabyo bantu bemvwanije biyampe ne kumwena mu busengi bwa mu Bisonekwa?

⁶ Pa kusaka amba muntu amwene mu busengi bumupebwa, ufwaninwe kuyuka Leza wabine, kumuyuka Aye i Muntu wa muswelo’ka, ne kine kyotufwaninwe kukulupidila mu milao yandi. Shi tukimba kukwasha muntu kaikele mutōtyi wa Yehova, i biyampe kushintulula ino myanda ilonda’ko. (1) Busengi bwa mu Bible i butambe kudi Yehova, Leza wabine. (2) Yehova i Mwinē Bukomo Bonso, Umpangi wa diulu ne ntanda. I Leza wa buswe ne wa kanye ka ntanda ne ntanda ne bubinebine’po. (3) Tubwanya kukomejibwa ne kunekenya ngikadilo pala pala shi tufwene kudi Leza na kutambula buyuki bwabinebine bwa mu Kinenwa kyandi. (4) Bible udi na bisonekwa bikwatañene na bikoleja kampanda bikambakanya bantu beshileshile.

 7. (a) I bika byotukalonga shi tunena tutyityija amba busengi bupāna Leza i ‘buvule padi Kidishitu’? (b) I muswelo’ka okokeja kusenga yewa wiyukile amba mwiendelejo wandi i umbi?

⁷ Bamo bapānanga busengi bwa ku mushipiditu ku bantu bapepwa mutyima abo’ko bayukile Bible, na kutanga nabo 2 Kodinda 1:3-7. Pa kutanga, batyityijanga bishima ‘mo monka muvudile . . . kusengibwa kwetu padi Kidishitu.’ Kino kisonekwa kikokeja kufikija muntu ku kujingulula amba Bible yo nsulo ya busengi yafwaninwe kukwata makasa abidi. Kikokeja kadi kwala kyalwilo kya mīsambo mikwabo, ikesambwa padi mu bitatyi bikwabo. Ino shi muntu wimona amba bikoleja byandi i bintu bilupukile ku bibi byalongele, nabya tukamulombola pambulwa kumutyibila mambo amba kuyuka byobya bisonekelwe mu 1 Yoano 2:1, 2 ne mu Mitōto 103:11-14 kuletanga busengi mpata. Mu uno muswelo tukasenga bakwetu byabinebine na busengi bupāna Leza.

Kitatyi Kivutakanibwa Būmi na Butapani ne Bufudile

8, 9. Busengi bukokeja kupānwa namani ku bantu basusulwa na bilongwa bya butapani?

⁸ Būmi bwa bavule bene buvutakanibwanga na butapani​—butapani bwa bupolapola mu kibundi nansha butapani bwa mu mavita. Le tukebasenga namani?

⁹ Bene Kidishitu babine batanga mutyima ku binenwa ne ku bilongwa byabo kutyina amba bakelunga ku mutamba umo nansha mukwabo mu malwi a ntanda. (Yoano 17:16) Ino bengidijanga Bible senene mwanda wa kulombola amba buno būmi bwa kasumalomo botumona dyalelo kebukendelelapo nyeke. Bakokeja kutanga Mitōto 11:5 mwanda wa kulombola mumweno umona Yehova boba baswele butapani, nansha kutanga Mitōto 37:1-4 pa kulombola amba Leza witukankamikanga tuleke kwaluja kinongo, ino tumukulupile aye. Binenwa bya Mitōto 72:12-14 bilombola muswelo utenekwanga Yesu Kidishitu, Solomone Mukatampe ubikele bu Mulopwe mūlu, ku mutyima pa kumona bantu bampikwa mwanda bafikilwa na bintu bya butapani.

10. Shi mudi myaka ne myaka mu mavita, le bisonekwa bitelelwe bikokeja namani kukusenga?

¹⁰ Bantu bakwabo bashikete mu malwi onkaonka elwa bisumpi bya bantu bakimba kwitādila. Bamona amba divita ne bipa bibi bilupuka’ko nabyo i bintu bifwaninwe kwikala’ko mu būmi. Bafula ku kulanga amba pa kusaka kushikata senene i biyampe kunyemena ntanda-bene. Ino bavule batunyanga kulonga kino, kadi bangi bene batompanga kunyema, bajimijanga būmi bwabo. Boba nabo bafikanga mu ntanda-bene, divule bajingululanga amba abanyema’tu makambakano a muswelo kampanda abatana a muswelo mukwabo. Tukokeja kwingidija Mitōto 146:3-6 mwanda wa kukwasha bantu ba uno muswelo bakulupile mu kintu kitabukile ne kuvilukila mu ntanda-bene kwine. Bupolofeto bwa Mateo 24:3, 7, 14 ne 2 Temote 3:1-5 bukokeja kwibakwasha bamone bintu mobikadile ne kine kikadile’ko makambakano obekonda nao, amba tudi mu kitatyi kya kuvuika kwa ngikadilo ya bintu minunu. Bisonekwa pamo bwa Mitōto 46:1-3, 8, 9 ne Isaya 2:2-4 nabyo bikebakwasha bayuke amba bine kudi lukulupilo lwa kukekala na ndoe mu mafuku a kumeso.

11. Le i bisonekwa’ka byāsengele mwana-mukaji wa Kupona kwa Afrika, ne mwanda waka?

¹¹ Mwana-mukaji umo wanyemene ku yabo njibo pa kumona bidyanga bilakata mu divita dya myaka na myaka dyadi dilwibwa Kupona kwa Afrika. Būmi bwandi bwadi ke bwa moyo, bulanda, ne kupungija mutyima konkakonka. Mwenda mafuku, aye ne kisaka kyabo bakashikata mu ntanda ya bweni, ino kwine’kwa mulumyandi watyiba mbila ya kusoka mukanda wabo wa busongi, wamupanga aye papo na dimi ne mwana wa myaka dikumi, penepo mulume watwela bu mumpe. Ino uno lolo, pa kupwa kutangilwa Fidipai 4:6, 7 ne Mitōto 55:22, pamo ne bishinte bisambila pa Bisonekwa bilupwilwe mu Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous!, ye kusengwa wasengibwa, waikala ne na kitungo mu būmi.

12. (a) I bunyongolodi’ka buleta Bisonekwa ku boba badi mu bufudile bwa lupeto? (b) Kamoni wa mu Azia wafikile namani pa kukwasha mpotyi umo?

¹² Bufudile nabo buvutakanyanga būmi bwa bavule bene. Kyaba kimo bufudile nabo butambanga ku divita ne ku bipa bilupuka’ko. Kyaba kikwabo, mingidilo ya imbikalo yambulwa tunangu ne lwiso ne budimbidimbi bwa boba babikele byonso bino bikombelejanga kamukōlo konso kadi ku makasa a bantu, uyuka bafula ku kujimija ne bituntwa byabo bine. Bakwabo nabo kasha kebaikele na kakituntwa nansha kamo ka mu ino ntanda. Bonso bano bakokeja kusengibwa pa kuyuka amba Leza i mulete kikulupiji kya kunyongolola bamukulupile, wibalaya kwibapa ntanda ya boloke mobakaloelelwa mingilo ya makasa abo. (Mitōto 146:6, 7; Isaya 65:17, 21-23; 2 Petelo 3:13) Kamoni wa mu ntanda imo ya Azia waivwene mpotyi umo utompola pangala pa misokwe ya mwabo, nandi wamushintulwila amba bino bilongeka muno’bi bilongekanga ntanda yonso. Besambila pa Mateo 24:3-14 ne Mitōto 37:9-11, ku mfulo bafula ku kifundwa kya Bible kya kitatyi ne kitatyi.

13. (a) Wivwane bantu abapungila pangala pa milao yakubulwa kufikidila, i muswelo’ka okebakwasha na Bible? (b) Shi bantu bamona amba ngikadilo imbi ilombola amba Leza i kutupu’ye, ukalonga bukomo bwa kulanguluka nabo namani?

¹³ Shi bantu abasusuka mu bula bwa myaka mivule nansha kupungija mutyima pangala pa milao ya bubelabubela yobebalaya, bakokeja kwikala pamo bwa bene Isalela mu Edipito bāpelele kwivwana “pa mwanda wa mityima kujingwa.” (Divilu 6:9) Shi bidi namino, i kya kamweno kukokela milangwe ya bantu pa miswelo pala pala ikokeja kwibakwasha Bible banekenye makambakano obekoka nao ne kwepuka makinga onakanya būmi bwa bavule bya bituputupu. (1 Temote 4:8b) Bamo bakokeja kumona ngikadilo imbi yobadi’mo bu bubinga bulombola amba Leza i kutupu’ye nansha amba kebatelepo mutyima. Ukokeja kulanguluka nabo pa bisonekwa bifwaninwe mwa kwibakwashisha bayuke amba Leza i mulete bukwashi ino bavule bapelele’bo.​—Isaya 48:17, 18.

Kitatyi Kikondwa na Bimpumpu ne Bintenshi

14, 15. Kitatyi kyashile kimpengele kimo byaso ku mityima ya bavule, Batumoni ba Yehova balombwele namani kuta kobatele bantu mutyima?

¹⁴ Kimpengele kikokeja kuletwa na kimpumpu, na kintenshi, na mudilo, nansha na kuladika kwa bombe. Mityima ya bavule ipepanga. Le i bika bya kulonga mwa kusengela boba bapandile’ko?

¹⁵ Bantu basakanga kuyuka amba kudi wibatele mutyima. Kupwa kwa batumbula kutamba ntanda imo, bavule i bashale batenekwe ku mityima mpata. Kadi bangi bene bajimije balongo babo, bantu badi bebadisha, balunda, twaji, ne milangwe ya kwilangila amba badi na mutyima-ntenke. Batumoni ba Yehova bafikīle bantu ba mu bibundi byabo, benda bebafwija’ko pangala pa balongo babo bobajimije, besamba ne nabo binenwa bya mu Bible bisenga ku mityima. Bavule bene bafwijije’ko byabinebine pa kuno kuta kobaikele kwibata mutyima.

16. Kitatyi kyaponene kimpengele mu Salvador, i kika kinenenwa amba mwingilo wa budimi waingile Batumoni ba mu mine ntanda’i wadi mufike’po?

¹⁶ Mu Salvador mwatetukile kintenshi kikomokomo mu 2001, kupwa palonda mulungu wa ntoto wapitwile bantu bavule. Nsongwalume wa myaka 25 mwanā kaka Kamoni, ne bakaka babidi bankasandya mukaji wadi ukwatyilwe na uno nsongwalume bafwa. Kepaijijepo ne kwija kwine, inandya nsongwalume’wa ne mukaji waadi ukwatyile bepāna mu mwingilo wa budimi. Bantu bavule badi bebanena amba i Leza wasela boba bafwa, nansha amba i kiswa-mutyima kya Leza. Ino bano Batumoni badi bapituluka mu binenwa bya Nkindi 10:22, balombola amba Leza kasakangapo twikale na njia. Kupwa badi batanga ne Loma 5:12 mwa kulombwela amba lufu lwatwelele pa bubi bwa muntu, ke pa kiswa-mutyimapo kya Leza, mhm. Ku mfulo badi basapula musapu usenga utanwa mu Mitōto 34:18, Mitōto 37:29, Isaya 25:8, ne Kusokwelwa 21:3, 4. Bantu badi bebateja bukidi bonka, nakampata mwanda bano bana-bakaji babidi nabo badi bafwilwe balongo babo mu kimpengele, kadi bashilwile bifundwa bivule bya Bible.

17. Mu bitatyi bya bimpengele, i bukwashi bwa muswelo’ka botukokeja kupāna?

¹⁷ Shi kimpengele kibaposoka, ukokeja kutana muntu usakilwa bukwashi bwa ku ngitu lubilolubilo. Padi kino kilomba kwita dokitele, kukwasha muntu afike ku lupitalo, nansha kulonga bukomo bwa kumupa kadibwa ne mwa kulāla. Mu 1998, palupukile kimpengele mu Itadi, mulembi wa julunale umo wanene amba Batumoni ba Yehova “bengilanga bintu bimweke, batambika kuboko ku boba basusuka, pampikwa kubanga kipwilo kyobadi’mo.” Mu bifuko bimo, bimbidikita bilailwe kufika mu mafuku a mfulo bisusulanga bantu bininge. Mu byaba bya uno muswelo, Batumoni ba Yehova batelanga bupolofeto bwa mu Bible, basenga bantu na kikulupiji kipāna Bible amba Bulopwe bwa Leza bo bukaletela bantu mutyima-ntenke wabinebine.​—Nkindi 1:33; Mika 4:4.

Kitatyi Kifwa Umo wa mu Kisaka

18-20. Shi kudi lufu mu kisaka, i bika byokokeja kunena ne kulonga mwanda wa kwibasenga?

¹⁸ Difuku ne difuku kudi midiyo ne midiyo ya bantu bayoyokota lufu lwa baswe babo. Padi witananga na boba badila potambilanga mu mwingilo wa bwine Kidishitu nansha mu twaji tobe twa bukile bukya. Le i bika byokokeja kunena nansha kulonga mwa kwibasengela pa mutyima?

¹⁹ Wiipangule amba: Le mutyima i mumutumbuke? Lelo mu njibo i muyule balongo badila wipapa? Eyo, ukokeja kwikala na bivule bya kwisamba, inoko yuka amba kwikoka nako i kuyampe. (Musapudi 3:1, 7) Pakwabo kikakusakila’tu kumufwija’ko ne kumushila kitabo kifwaninwe kisambila pa Bible (boloshile, dipepala, nansha trakte), ebiya mafuku matyetye wajoka kumutala dipya shi kudi muswelo wa kumupela’ko bukwashi. Wisambe nandi milangwe ikankamika ya mu Bible pa kitatyi kiyampe. Kino kibwanya kumutūkija mutyima ne kumubelula. (Nkindi 16:24; 25:11) Shako kubwanyapo kusangula bafwe pamo bwa Yesu. Ino ukokeja kusapwila bantu byobya binena Bible pa ngikadilo idi’mo bafwile, nansha byokekidipo kyaba kya kupatanya milangwe mifwe yobaleta. (Mitōto 146:4; Musapudi 9:5, 10; Ezekyele 18:4) Ukokeja kutanga nabo milao inena Bible pa lusangukilo. (Yoano 5:28, 29; Bilongwa 24:15) Padi ukalombola buluji bwalo, pakwabo na kusekununa mānga ya Bible isambila pa lusangukilo. (Luka 8:49-56; Yoano 11:39-44) Kadi i biyampe kukokela milangwe pa ngikadilo ya Leza wa buswe witupele luno lukulupilo. (Yoba 14:14, 15; Yoano 3:16) Shintulula byabuyabuya byomwenine mu buno bufundiji, ne mwanda waka ukulupile’bo.

²⁰ Kwita muntu āye ku Njibo ya Bulopwe nako kukokeja kukwasha yewa upepwa mutyima ayuke i bāni na bubine baswele bantu nabo, bayukile kwiubaka abo bene na bene. Mwana-mukaji wa mu Suede wanene amba kino kyo kintu kyaadi ukimba mu būmi bwandi bonso.​—Yoano 13:35; 1 Tesalonika 5:11.

21, 22. (a) I bika bisakibwa kotudi shi tusaka kusenga bantu netu? (b) I muswelo’ka okokeja kusenga muntu uyukile kala Bisonekwa?

²¹ Wivwane uyukile muntu kampanda, wa mu kipwilo kya bwine Kidishitu nansha wa panja, upepwa mutyima, le wimonanga kyaba kimo amba ubapumbwe bya kunena ne bya kulonga? Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe divule bu “busengi” mu Bible kishintulula pa bute pa bute amba “lwito lwa kwilunga ku mutamba wa muntu.” Nanshi kwikala musengi wabine na bine i ne kwitwala ku boba bapepwa mutyima.​—Nkindi 17:17.

²² Le shi muntu osaka kusenga nandi uyukile kala byobya binena Bible pa bafwile, pa kikūlwa, ne pa lusangukilo? Kumona’tu na meso mulunda omudi nandi nkulupilo imo i kintu kisenga pa mutyima. Shi usaka kwisamba nobe, ikala na matwi a nteja. Kokilanga amba kikulomba kunena bilabila. Shi mubatange bisonekwa, monai’byo bu muswelo wingidija Leza mwanda wa kwimukomeja banwe bonso mityima. Lombola kikulupiji kikatampe kyomudi nakyo mu bubine bwa mulao ulailwe mu bisonekwa’bya. I amo, shi umwekeja lusa lwa Leza ne kusapula bubinebine bwa bulēme budi mu Kinenwa kyandi, bine kukabulwepo kukwasha bapepwa mityima bamone busengi ne bukomo butamba kudi Yehova, “Leza wa kanye ka kusenga konso.”​—2 Kodinda 1:3.

[Kunshi kwa dyani]

Le Ukanena’po Bika?

• I ani utopekwa na bavule mu binzengele, ne tukokeja kwibakwasha namani?

• Tukokeja kulonga bika mwa kukwashisha bakwetu bamwene byabinebine mu busengi bupāna Bible?

• I bintu’ka bipepeja bavule mityima kwenu, ne ukokeja kwibasenga namani?

[Kifwatulo pa paje 31]

Kusapula musapu usenga ku mityima byabinebine mu bitatyi bya bulanda

Kutambile Kifwatulo]

Komponi ka bapando: UN PHOTO 186811/J. Isaac

[Kifwatulo pa paje 32]

Kumona’tu mulunda na meso kukokeja kusenga ku mutyima