Pano po Pene Potusakilwa Kukesha

“Endelelai na kukesha, mwanda kemuyukilepo difuku dine dīya Mfumwenu.”—MATEO 24:42, NW.

1, 2. Lelo i bika bilombola amba tudi ku kuvuika kwa ino ngikadilo ya bintu?

“KUTABUKIDILA, myaka ya katwa ka makumi abidi yabikelwe na divita,” mo munenena mulembi Bill Emmott. Eyo, kwitabija waitabije shandi amba myaka yonso mu mānga ya bantu mavita ne butapani i bimweshe bantu malwa, ino ubweja’ko amba: “Myaka katwa ka makumi abidi keishidilepo mu ino myanda, ino i mishile mu bukata bwayo. I myaka katwa imbajinji ītambilwe ñuma yaandabile na bubine ntanda yonso . . . Kadi, pa kutyityija uno mwanda, kekulwilwepo enka bulwi bumo bwa ntanda yonso, ino i malwi abidi matuntulu.”

² Mavita ētamba ‘muzo na muzo mukwabo, bulopwe nabo na bulopwe bukwabo’ ālailwe kala na Yesu Kidishitu. Inoko kino i kimo’tu kya bintu bya mu ‘kiyukeno kya kwikala’po kwa Kidishitu ne kya kuvuika kwa ngikadilo ya bintu.’ Mu buno bupolofeto bukatampe, Yesu wātelele’mo ne bipupo bya nzala, bya mba, ne bintenshi bya kutenkanya ntanda. (Mateo 24:3, 7, 8; Luka 21:6, 7, 10, 11) Bino bimpengele byendanga bivudila’ko mu bukata ne mu kunana kwabyo mu miswelo mivule. Bubi bwa muntu pano bubatonda, enka mobumwekela mu mumweno wandi wamona Leza ne muntu nandi. Kupomoka kwa mwikadilo ne kwilundila’ko kwa buñonaona ne bukalabale i bimweke patōka. Bantu ke bansanswa-lupeto pa kyaba kya kuswa Leza, kadi ke betobwe mazua bibi. Byonso bino bibingija amba tudi mu “myaka ya malwa.”—2 Temote 3:1-5.

 3. Lelo “biyūkeno bya īno myaka” bifwaninwe kwitupa milangwe’ka?

³ Le abe umona namani kubipa kubipila’ko myanda ya bantu? Bavule i basūle’ko, ne kubanga binkumbulu bilongeka kwine mpika. Bantu ba majina ne ba tunangu mu ino ntanda kebanañunangapo nansha nshintulwilo ya “biyūkeno bya īno myaka” bine; ne bendeji ba bipwilo nabo batunya kupāna buludiki buyampe mu uno mwanda. (Mateo 16:1-3) Ino Yesu wādyumwine balondi bandi amba: “Endelelai na kukesha, mwanda kemuyukilepo difuku dine dīya Mfumwenu.” (Mateo 24:42, NW) Yesu witukankamika pano amba “endelelai na kukesha,” ke enkapo kutengela kete, mhm. Pa kwendelela na kukesha, tufwaninwe nyeke kudyumuka ne kutadija. Kino kilomba bivule kupita’ko’tu kuyuka amba tudi mu mafuku a mfulo, ne kujingulula amba bitatyi byotudi’mo i bikomo. Ino tufwaninwe kwikala na kikulupiji kisumininwe amba “mfulo ya bintu byonso īdi pa bwipi ponka.” (1 Petelo 4:7) Mu uno muswelo tukakesha na kutakamana. O mwanda kipangujo kifwaninwe kwiipangula i kino: ‘Le i bika biketukwasha tukomeje kusumininwa kotusumininwe amba mfulo ibafwena?’

4, 5. (a) Le i bika bikakomeja kusumininwa kotusumininwe amba mfulo ya ino ngikadilo imbi ibafwena, ne mwanda waka? (b) I kwiifwana’ka kumo kwiifwene myaka ya Noa na kwikala’po kwa Mwanā muntu?

⁴ Bandaula bidi ngikadilo yādi’ko mu kitatyi kyābadikile kinkumenkume kimo kya pa bula mu mānga ya muntu—ke Dilobe dikatampe dya mu myaka ya Noa kadi. Bantu bādi babi mpata, ne Yehova ‘wāfitwa ku mutyima.’ Kānena’mba: “Leka bidi, muntu o napangile nkamukubija kumeso kwa panopanshi.” (Ngalwilo 6:6, 7) Ne i bine wāmukubije. Yesu pa kudingakanya yoya myaka na ino, wānene amba: “Monka mwadi mwikadile myaka ya Noa ne kukāya kwa Mwanā muntu nako kukēkalanga’nka nabya.”—Mateo 24:37.

⁵ I kyendele’mo kumona amba Yehova i mufityilwe ino ntanda ya dyalelo mutyima monka mwaāfityilwe yoya ntanda ya kumeso kwa Dilobe. Byaāfudije yoya ntanda yambulwa bwine Leza mu myaka ya Noa, na bubine, usa konakanya ne ino ntanda imbi ya dyalelo. Kwivwanija kudingakana kudingakene byobya bitatyi na bino byetu kukakomeja kusumininwa kotusumininwe amba mfulo ya ntanda ya dyalelo ibafwena. Lelo i kwiifwana’ka kudi’po? Kudi kwiifwana kubwipi kwa kutano. Kwiifwana kubajinji i kidyumu kya kwiya kwa bonakani kidyumunwa mu bishima bipotoloke.

Wādyumwinwe ku “Byobya Bintu Kebyamwekelepo”

 6. Mobimwekela Yehova wābadikile kuleta kidyumu’ka mu myaka ya Noa?

⁶ Mu myaka ya Noa, Yehova wānene amba: “Mushipiditu wami keukepuñanyapo ne muntu nyeke ne nyeke, mhm, mwanda aye i bu-ngitu monka; nanshi mafuku andi akekalanga myaka katwa ne myakamo makumi abidi.” (Ngalwilo 6:3) Kulupuka kwa luno lubila lwa Leza mu 2490 K.K.K. yo ngalwilo ya mfulo ya yoya ntanda yampikilwa bwine Leza. Langa’po mobyādi bya kwikadila ku boba bādi’ko mu mine myaka’ya! Kwāshele’nka myaka 120 kete, Yehova alete “dilobe dya mema panopantanda dyakonakanya bonso ba bu-ngitu, badi ne muya wa bumi monka mwabo ba munshi mwa diulu.”—Ngalwilo 6:17.

 7. (a) Lelo Noa wāitabile namani ku kidyumu kitala pa Dilobe? (b) Netu tufwaninwe kwitaba namani ku bidyumu bitala pa mfulo ya ino ngikadilo?

⁷ Noa wātambwile kidyumu kya kwiya kwa kino kinzengele myaka makumi kumeso, penepa wāingidija kitatyi’kya biyampe mu kuteakanya mwa kupandila. Mutumibwa Polo unena’mba: “Pādyumwinwe ne Noa nandi byobya bintu kebyamwekelepo, pa kukwatwa ne moyo wa kudi Leza, walongolwele safini ya kupandijamo ba munjibo mwandi.” (Bahebelu 11:7) Le batwe netu? Kepadi kintu kya myaka 90 tamba mafuku a mfulo ya ino ngikadilo ya bintu ashilwila mu 1914. Na bubine tudi mu “kyaba kya kumfulo.” (Danyele 12:4) Penepo tufwaninwe kwitaba namani ku bidyumu bitudyumunwa? “Yewa ulonga kiswa-mutyima wa Leza aye wikele nyeke,” ye Bible unena. (1 Yoano 2:17) Bine kino kyo kitatyi kya kulonga kiswa-mutyima kya Yehova na kampeja-bukidi.

8, 9. Lelo i bidyumu’ka bidyumunwa mu ano etu mafuku, ne bidyumunwanga namani?

⁸ Mu ino yetu myaka, befundi ba binebine ba Bible i bayuke kupityila ku Bisonekwa bya ku bukomo bwa mushipiditu amba ino ngikadilo i mitungilwe konakanibwa. Lelo netu tukulupile kino? Tala mwānenene Yesu Kidishitu patōkelela’mba: “Kukēkalanga kyamalwa kibūke kya kubulwa, nansha kingi kikwabo kidingakene nakyo, kushilwila konka kungalwilo kwāpangile mwine Leza, ne kutūla ku dyalelo kuno’ku, nansha kumeso kwine.” (Mateo 24:21) Yesu wānene kadi amba ukāya bu Mutyibi mutongwe na Leza, ukasansanya bantu pamo bwa mukumbi usansanya mikōko umbambuji. Boba bakekala bakubulwa kufwaninwa “bakendelela monka mu malwa a nyeke ne nyeke, ino boloke abo bakenda ku būmi bwa kulādila nyeke ne nyeke.”—Mateo 25:31-33, 46.

⁹ Yehova uvulujanga bengidi bandi bino bidyumu na bivulujo bifika pa kitatyi kifwaninwe kupityila ku bidibwa bya ku mushipiditu biletwa na “umpika wa binebine ne wa manwa.” (Mateo 24:45-47, NW) Ne kadi, muzo, musaka, ludimi, ne bantu bonsololo badyumunwanga amba “akamwai Leza mumutumbike ntumbo; ke-kintu kitatyi kya kidye kyandi kibafika.” (Kusokwelwa 14:6, 7) I amo, mu musapu wa Bulopwe usapulwa ntanda yonso na Batumoni ba Yehova mubadilwa ne kidyumu kya amba Bulopwe bwa Leza busa kufundula panopano ponka buludiki bwa bantu. (Danyele 2:44) Kino kidyumu ke kwakukwatyilapo ku mukose. Leza mwinē bukomo bonso ufikidijanga nyeke mulao wandi. (Isaya 55:10, 11) Wāfikidije’o mu myaka ya Noa, ne dyalelo nadyo mo monka usa kufikidija’o.—2 Petelo 3:3-7.

Kusambakena Pamo kwa Kiboja Kubazambalala

10. I bika byotukokeja kunena pa mwanda utala kusambakena pamo kwa kiboja kwa mu myaka ya Noa?

¹⁰ Kudi kwiifwana kukwabo kwiifwene bitatyi byetu na myaka ya Noa. Yehova wāsoñenye ba mwana-mulume ne mwana-mukaji babajinji ‘kuyuja pano panshi’ lutundu lwabo, na kwingidija bya bulēme, mu mpangiko ya busongi, bukomo bwa kusambakena pamo bwāebapele. (Ngalwilo 1:28) Mu myaka ya Noa, bamwikeulu bampikwa kikōkeji bāsubije bantu na kusambakena pamo kwa munyanji. Bāile pano panshi, bāvwala imbidi ya bantu, ne kusambakena pamo na bana-bakaji bapopoke, penepa bābutula lutundu ludi’tu ku bantu ke lwenda, ku bademona nako ke lwenda—ke Banefilimi kadi. (Ngalwilo 6:2, 4) Bubi bwa bano bamwikeulu babisekese bwādi pamo’nka na koneka kwāonkele Sodoma ne Ngomola. (Yude 6, 7) Pa kino, kusambakena pamo kwa kiboja kwāzambelele mu mine myaka’ya.

11. I mwikadilo’ka ulengeja ino myaka iifwane na myaka ya Noa?

¹¹ Le mwikadilo wa dyalelo nao udi namani? Mu ano mafuku a mfulo, būmi bwa bavule bubaimanina enka pa kusambakena pamo. Polo wānene patōka amba bantu badi namino i “bajimije kala ne mutyima wa bumvu mwine”; bavule i bepāne mu “bilongwa byonso bya bumvu, ne byamunyanji bya miswelo ne miswelo ku bunkomwameso.” (Efisesa 4:19, MB) Kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka, kōna bana na buenda, ne kusambakena pamo kwa bana-balume na bana-balume bibasambakana pi na pi. Panenwa pano, bamo “batambwila monka abo bene ne mpalo ya kujilula kwabo myolokele monka,” kimfwa misongo ipibwa ku buenda, bisaka kupomoka, ne makambakano a miswelo ne miswelo.—Loma 1:26, 27.

12. Mwanda waka tufwaninwe kutamija mushikwa wa kushikwa bibi?

¹² Mu myaka ya Noa, Yehova wātumine Dilobe dikatampe ne kutukija yoya ntanda mitomboke na busekese. Ino ketwakilwai’ko amba mafuku otudi’mo eifwene potō na myaka ya Noa. “Kyamalwa kibūke” kīya kumeso’ku kisa kukombeleja ntanda yonso ya ‘babusekese, bamakoji, bantu balonga byakubulwa kwendela’mo, ne bana-balume balāla na bana-balume.’ (Mateo 24:21; 1 Kodinda 6:9, 10; Kusokwelwa 21:8) Bine, pano po pa kutamija mushikwa wa kushikwa bibi ne kwijiba ku ngikadilo yo-yonso itwala ku busekese!—Mitōto 97:10; 1 Kodinda 6:18.

Pa Ntanda “Ke Pakabakane na Kampata”

13. Mu myaka ya Noa, mwanda waka ntanda yādi “mikabakane’tu na kampata”?

¹³ Bible wisambila ngikadilo mikwabo ya mu myaka ya Noa amba: “Panopantanda padi pabole ku meso a Leza, kadi padi’tu ke pakabakane na kampata.” (Ngalwilo 6:11) Butapani kewādipo mwanda mweni. Kena mwanā Adama wāipaile mwanabo moloke. (Ngalwilo 4:8) Lameka, pa kwiula butapani bwādi’ko mu myaka yabo’ya, wābundile binenwa bya kwisasula mwaāipaile nsongwalume amba i mwanda wa kwilwija. (Ngalwilo 4:23, 24) Inoko kintu kyeni mu myaka ya Noa i ludingo lwāfikīle’po butapani. Bamwikeulu bana ba Leza bantomboki pobāsongele bana-bakaji pano panshi bābutula nabo lukunwa—Banefilimi—butapani bwēlundile’ko mu ludingo kelwamwekele kashā. Bano batumpangala babipolapola, mungya kishima kibajinjibajinji kya Kihebelu, batelwa bu “Bashindi”—“bantu bashinda bakwabo panshi.” (Ngalwilo 6:4) Ku mfulo, ntanda yāikala “mikabakane’tu na kampata” na butapani. (Ngalwilo 6:13) Langa’po makambakano ādi ekonda nao Noa pa kutamija kisaka kyandi mu ngikadilo ya owa muswelo! Ino, Noa wādi’tu ‘moloke ku meso a Yehova mu lukongo’lwa.’—Ngalwilo 7:1.

14. Ntanda ya dyalelo nayo i “mikabakane’tu na kampata” namani?

¹⁴ Butapani budi’ko’tu mu bula bwa nkongo yonso ya bantu. Ino, pamo bwa mu myaka ya Noa, ne mu ano etu mafuku namo tubemwena’bo mu ludingo kelwamwekele kashā. Dyuba ne dyuba twivwananga myanda ya bikandangobo mu bisaka, butumbula, nkuku ya kutūkija tubila, ne kwipaibwa ku mata mwanda ke mwanda. Bweja’ko kadi ne mashi amwanga mu mavita. Bine, ntanda ibayula monka butapani. Mwanda waka? Lelo i bika byalundila’ko butapani? Malondololo asa kusokwela’ko kwiifwana kukwabo kudi’po na myaka ya Noa.

15. (a) Le i bika byasonshila butapani mu ano mafuku a mfulo? (b)  I bika bisa kulongeka byoketufwaninwepo kulengwa’ko?

¹⁵ Yesu Kidishitu Mulopwe mubikale walongele kinkumenkume kya kasekuseku kitatyi kyaābikikilwe bu Mulopwe Meshiasa wa Leza momwa mūlu mu 1914. Satana Dyabola ne bademona bandi bāelelwe kufulakufula kwa pano panshi. (Kusokwelwa 12:9-12) Kumeso kwa Dilobe, bamwikeulu bampikwa kikōkeji bāshile ku kusaka kwabo kyepelo kyabo kya mūlu; ino mu kino kyetu kitatyi, i bapitulwe’mo lubilo ku bukomo. Ne kadi kebakidipo kadi na bukomo bwa kuvwala monka imbidi ya bu bantu pano panshi mwa kwisangeja bya munyanji mu bilokoloko bya ngitu. Byobaselele mityima kūlu, ne kukalabala, ne moyo ponka wa butyibi busa kwibaponena, i bepāne mu kutonona bantu ne malongolodi ku kulonga bilongwa bya butapani ne buñonaona bubi mu ludingo lukatampe mpata kupita mu myaka ya Noa. Yehova wātukije ntanda ya kumeso kwa Dilobe mwanda bamwikeulu bampikwa kikōkeji ne lutundu lwabo bāyujije’yo na bukondame. Bine, kokalengwa, ne mu ano mafuku namo usa kulonga’nka nabya! (Mitōto 37:10) Inoko, boba bakesha’nka kukesha dyalelo bayukile amba bunyongolodi bwabo kebudi pabwipi.

Musapu Usapulwanga

16, 17. Le i kwiifwana’ka kwa buná kwiifwene myaka ya Noa na ano etu mafuku?

¹⁶ Kwiifwana kwa buná kwa ntanda ya dyalelo ne yoya yābadikidile Dilobe i kumweke mu mwingilo wāpelwe Noa kwingila. Noa wāubakile safini mikatakata. Ino kadi wādi “mwedi wa mbila.” (2 Petelo 2:5) Le i musapu waādi usapula? Mobimwekela busapudi bwa Noa bwādi bwa kunena bantu bālamuke pa mutyima ne kudyumuka bonakani bwādi bwibatengele. Yesu wānenene pa bantu ba mu myaka ya Noa amba “abo ne kuta’ko mityima mpika, dilobe dikatampe dya mema dyafika, dyebakubija bonsololo.”—Mateo 24:38, 39, MB.

¹⁷ Ne kitatyi kingila Batumoni ba Yehova na kininga mwingilo wa kusapula nakyo mo monka, musapu wa Bulopwe bwa Leza usapulwanga ntanda yonso. Mu bipindi bivule bya umbuo, bantu bevwananga ne kutanga musapu wa Bulopwe mu yabo ndimi. Dipepala Kiteba kya Mulami kisapula Bulopwe bwa Yehova, ditampwanga na buvule bwa mapepala 25 000 000 ne bya pangala, mu ndimi 140 ne musubu. Bine, myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza isapulwanga “panopantanda ponso, amba ikale bu kiyukeno ku mizo yonso.” Pakavuika uno mwingilo mungya musakila Leza, penepa, mfulo ikafika shayo.—Mateo 24:14, MB.

18. Le mwitabilo witaba bavule ku busapudi bwetu wiifwene namani na wādi witaba bavule mu myaka ya Noa?

¹⁸ Shi tutale koneka kwa ngikadilo ya ku mushipiditu ne mwikadilo wādi’ko kumeso kwa Dilobe, tukevwanija mwādi musepelwa kisaka kya Noa, kisebulwa ne kupunikwa na bekalwa nabo bampikwa kwitabija. Inoko mfulo keyābudilwepo kufika. Mo monka ne mu ano mafuku a mfulo namo, ‘bakibengo ne kibengo kyabo’ abavula. Ino Bible unena’mba: “Difuku dya Yehova dikāyanga bwa ngivi.” (2 Petelo 3:3, 4, 10) Bine, disa kufika pa kitatyi kitungwe. Kedikejepo. (Habakuka 2:3) Bine, i kipite buya twendelele na kukesha!

Batyetye Kete Bo Bapanda

19, 20. I kwiifwana’ka kudi pa bukata bwa Dilobe ne bonakani bwa ino ngikadilo ya bintu kotukokeja kutela?

¹⁹ Kwiifwana kwa myaka ya Noa ne mafuku etu kekufudilepo enka na bukondame bwa bantu ne bonakani bwabo kete, mhm. Monka mokwāpandile bantu pa Dilobe, ne ku mfulo ya ino ngikadilo ya bintu nako mo monka. Boba bāpandile pa Dilobe bādi butūkanye, bekele na būmi bwishile na bwa bakwabo bonso. Bātejeje kidyumu kya Leza, bēsansanya abo bene na yoya ntanda imbi. “Noa watene biyampe kumeso a Yehova,” mo munenena Bible. Bine, wādi “mubwanininye’tu umbukata mwa bakwabo mu myaka yandi.” (Ngalwilo 6:8, 9) Mu muzo onso wa muntu, kisaka kimo, “batye bonka, enka bantu mwanda tu kete, e bo batwelele mu safini bapanda ku mema.” (1 Petelo 3:20, MB) Bo abo bano bānenwe na Leza amba: “Butulai, mwivudijei muyujei panopantanda.”—Ngalwilo 9:1.

²⁰ Kinenwa kya Leza kitukulupija amba “kibumbo kikatampe” nakyo kisa kulupuka “mu oa malwa makatakata.” (Kusokwelwa 7:9, 14) Le i banga bakabadilwa mu kibumbo kikatampe? Yesu aye mwine wānene amba: “Kabelo ka kutwala ku bumi a! a! a! butyeko! ne dishinda monka: ne bakwikamona i batyetye.” (Mateo 7:13, 14) Shi tudingakanye na midiyala ya bekadi ba pano pa ntanda dyalelo, bakapanda pa kyamalwa kikatampe kīya kumeso i batyetye bine. Ino padi nabo bakeselwa dyese dyāeselwe boba bāpandile pa Dilobe. Kepabulwe bakapebwa kitatyi kya kubutula lutundu lwa kubadilwa mu bekadi bapya bakekala pano pa ntanda.—Isaya 65:23.

“Endelelai na Kukesha”

21, 22. (a) Lelo i kamweno’ka kowamwena mu buno bubandaudi bwa nsekununi ya Dilobe? (b) Le kisonekwa kya mwaka wa 2004 i kisonekwa’ka, ne mwanda waka unenwe kuteja madingi akyo?

²¹ Nansha Dilobe byodimweka bu dya kala mpata, inoko didi na kidyumu kya patōkelela kyoketufwaninwepo kwilwa. (Loma 15:4) Kwiifwana kwiifwene myaka ya Noa na ano etu mafuku kufwaninwe kwitupumputumuna mpata tuyuke nshintulwilo ya byotumona ne kwitudyumuna ku kwiya kusa kwiya Yesu pamo bwa ngivi kufikidija butyibi pa babi.

²² Dyalelo Yesu Kidishitu uludikanga mwingilo wa lūbako lukatampe lwa ku mushipiditu. Pano kudi kala paladisa ya ku mushipiditu idi pamo bwa safini, mwanda’tu wa kupa batōtyi ba bine lupandilo ne mutyima-ntenke. (2 Kodinda 12:3, 4) Tufwaninwe kwikala nyeke mu ino paladisa shi tusaka kupanda pa kyamalwa kibuke. Ntanda ijokolokele kikalo kya paladisa wa ku mushipiditu i ntanda ya Satana, isaka kubotokela ye-yense ukunuka ku mushipiditu. Nanshi kisakwa pano i ‘kwendelela na kukesha,’ ne kwikala nyeke beteakanye pangala pa difuku dya Yehova.—Mateo 24:42, 44, NW.

Le Ukivulukile?

• I kidyumu’ka kyādyumwine Yesu kitala pa kwiya kwandi?

• Yesu wādingakenye kitatyi kya kwikala’po kwandi na bika?

• I kwiifwana’ka kwiifwene bitatyi byetu na yoya myaka ya Noa?

• Lelo kulanguluka pa kwiifwana kwiifwene myaka ya Noa na etu mafuku kwitupanga namani mutyima wa kampeja-bukidi?

[Bushintuludi pa paje 14]

Kisonekwa kya mwaka wa 2004 i kino: “Endelelai na kukesha . . . Ikalai beteakanye.”—Mateo 24:42, 44, NW.