‘Mwibafundije Kulama Byonso Byonemulaile’

“Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga. . . . ne kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle.”—MATEO 28:19, 20.

 1. I mīsambo’ka yēsambile mwanā bwanga Fidipa na mwana-mulume wa mu Efiopya?

MUKELENGE mwine Efiopya umo wāendele ku Yelusalema ne bula. Kwine’kwa ko kwākatōtele Yehova, Leza wādi uswele. Mobimwekela, wādi uswele ne Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu. Paādi ujokela kwabo mu dikalo, wādi utanga muvungo wa bilembwa bya mupolofeto Isaya, penepo Fidipa, mwanā bwanga wa Kidishitu, wāmutana. Fidipa wāipangula mwine Efiopya’wa amba: “Le uyūkile biyampe mwendele kyōtanga’kyo?” Mwana-mulume’wa nandi amba: “Le nekiyūka namani poso ne wakunombola biyampe.” Fidipa wāshilula kukwasha uno mwifundi wa Bisonekwa wa kusaka kuyampe ekale mwanā bwanga wa Kidishitu.—Bilongwa 8:26-39.

 2. (a) I kika kinenenwa amba kilondololwa kya mwine Efiopya kidi na buluji bwa pa bula? (b) I bipangujo’ka bitala pa mwingilo wa kulonga bana ba bwanga byotusa kubandaula?

² Kilondololwa kya mwine Efiopya kidi na buluji bwa pa bula. Wānene’mba: “Le nekiyūka namani poso ne wakunombola biyampe.” Bine wādi usakilwa wa kumuludika, wa kumulombola dishinda. Uno muneneno ulombola mvubu ya musoñanya mupotoloke wāsoñenye Yesu mu mwingilo waāpēne wa kulonga bana ba bwanga. Le i musoñanya’ka? Pa kusokola malondololo, twendelelei na bubandaudi bwa binenwa bya Yesu bitanwa mu Mateo shapita wa 28. Kishinte kishele kunyuma i kimanine pa bipangujo mwanda waka? ne i kwepi? Pano tubandaulei bipangujo bikwabo bibidi bitala pa musoñanya wa Kidishitu wa kulonga bana ba bwanga—i bika? ne i kitatyi’ka?

“Ne Kwibalombola Balaminine Byonso”

 3. (a) Le muntu wikalanga namani ke mwanā bwanga wa Yesu Kidishitu? (b) Kulonga mwanā bwanga i kulonga bika ne bika?

³ I bika byotufwaninwe kufundija bakwetu amba nabo bekale bana ba bwanga ba Kidishitu? Yesu wāsoñenye balondi bandi amba: “Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga, kwibabatyija mu dijina dya Tata, ne dya Mwana, ne dya [m]ushipiditu [s]andu. Kadi ne kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle ami mwine.” (Mateo 28:19, 20) Nanshi tufwaninwe kufundija byobya byālaile Kidishitu.a Le tukayuka namani amba muntu ufundijibwa byobya byāfundije Yesu kakekalapo enka mwanā bwanga ino ukashala’bo nyeke? Kintu kimo kya kwitukwasha kitanwa mu muswelo wādi usañuna Yesu bishima na katentekeji. Tala, kānenepo’tu amba: ‘Mukebalombole byonso byonemulaile.’ Ino wānene amba: ‘Mukebalombole balaminine byonso byonemulaile.’ (Mateo 19:17) Lelo kino kishintulula namani?

 4. (a) Lelo kulaminina musoñanya kishintulula bika? (b) Leta kimfwa kilombola muswelo wa kufundija muntu alame misoñanya ya Kidishitu.

⁴ Kulaminina musoñanya i “kukwatañanya bilongwa byobe” na musoñanya’wa—kukōkela nansha kwiulonda. Penepa i muswelo’ka otukafundija muntu kulama, nansha kukōkela bintu byālaile Kidishitu? Langa’po bidi muswelo ufundijanga mwadimu wa masomo a bushofele bana ba masomo amba balame bijila byonso bya dishinda. Mufundiji ukokeja kwibafundija bijila bya dishinda mu kalasa. Inoko, pa kusaka afundije bana ba masomo mwa kukōkelela ku bino bijila, ufwaninwe kwibaludika pa kwendeja motoka mu dishinda, wibatala mobekondela na kulonda byobya byobefundile. Mo monka ne potwifunda Bible na bantu, twibashintulwilanga misoñanya ya Kidishitu. Inoko, tusaka ne kuludika befundi pobekoka na kulonda bufundiji bwa Kidishitu mu būmi bwabo bwa bukile bukya ne mu mwingilo. (Yoano 14:15; 1 Yoano 2:3) Nanshi kuvuija ne pa mfulo musoñanya wa Kidishitu wa kulonga bana ba bwanga kulomba kufundija ne kuludika. Mu uno muswelo, tukeula kimfwa kyētushidile Yesu ne Yehova mwine.—Mitōto 48:14; Kusokwelwa 7:17.

 5. Mwanda waka muntu otwifunda nandi Bible ukokeja kwikaka kukōkela musoñanya wa Kidishitu wa kulonga bana ba bwanga?

⁵ Kufundija bakwetu balame misoñanya ya Yesu i ne kwibakwasha balame lubila lwa kulonga bana ba bwanga. Ku bamo botwifunda nabo Bible uno i mwingilo ulenga moyo. Nansha shi badi bana ba kipwilo bapyasakane mu Bipwilo bya Kine Kidishitu, na bubine, bafundiji babo ba mu bipwilo’bya kebadipo bebafundija kwenda kukalonga bana ba bwanga. Bendeji bamo ba bipwilo betabijanga amba mu mwanda utala kufundija luombe lwabo kusapula musapu, Bipwilo bya Kine Kidishitu i bikomenwe komenwē. John Stott mubandaudi wa Bible wisambila pa musoñanya wa Yesu wa kwenda ntanda yonso kukakwasha bantu ba misaka yonso bekale bana ba bwanga amba: “Kutunya kotutunyinye kukōkela ku milangwe mine isaka kunena uno musoñanya i buzoze bukatampe mpata ku bene Kidishitu basapudi mu mwingilo wa kusapula dyalelo.” Ubweja’ko amba: “Tudi na mutyima wa kusapula musapu wetu kulampe na bantu. Kyaba kimo tumweka bu bantu bela mabila ku bantu balobele mu mema batwe papo twimene ku mbadi ya munonga kūmu tē. Kwiela kukebakūla mpika. Tutyina kubomba mema.”

 6. (a) Potukwasha mwifundi wa Bible, i muswelo’ka otukeula kimfwa kya Fidipa? (b) Le tukata mwifundi wa Bible mutyima namani pashilula kutambila mu mwingilo wa busapudi?

⁶ Shi muntu otwifunda nandi Bible wadi bidi mu kipwilo kya bantu batyina “kubomba mema,” ukokeja kukolelwa kupwija moyo watyina mema a kyelekejo, ne kukōkela ku musoñanya wa Kidishitu wa kulonga bana ba bwanga. Ukasakilwa bukwashi. Pa kino, tufwaninwe kwikala na kitūkijetyima potumupa bufundiji ne buludiki bwa kumwivwanija na mushike ne kumukunka mutyima wa kulonga’po kintu, pamo’nka bwa mwāfundijije Fidipa mwine Efiopya na kumwivwanija, wākunkwa mutyima wa kubatyijibwa. (Yoano 16:13; Bilongwa 8:35-38) Ne kadi, mutyima wetu wa kusaka kufundija befundi ba Bible kulama musoñanya wa kulonga bana ba bwanga uketutonona twende nabo ne kwibaludika pobatabula matabula mabajinji a kusapula Bulopwe.—Musapudi 4:9, 10; Luka 6:40.

“Byonso”

 7. Kufundija bakwetu ‘balame byonso’ byālaile Yesu i ne kufundija mbila’ka?

⁷ Ketufundijangapo bana ba bwanga bapya enka mwa kulongela nabo bana ba bwanga kete. Yesu wētusoñenye ne kufundija bakwetu “balaminine byonso” byāetulaile. Mu bino, mudi ne mbila ibidi mikatampe kutabuka yonso—kuswa Leza ne kuswa mukwetu. (Mateo 22:37-39) Le mwanā bwanga umpya ukafundijibwa namani kulama ino mbila?

 8. Leta kimfwa kya mukokeja kufundila mwanā bwanga umpya lubila lwa kuswa bakwabo.

⁸ Ela monka milafwe ku kimfwa kya muntu wifunda kwendeja motoka. Mwifundi paendeja motoka koku mwadimu ushikete umutala, kafundangapo enka na kuteja madingi a mwadimu, ino wifundanga ne na kutala bashofele bakwabo. Kimfwa, mwadimu ukokeja kumulombola shofele muyampe upityija motoka mukwabo kumeso; nansha kumufunkila shofele utyepeja mudilo wa malampi a motoka wandi mwanda wa kutyina kwela bashofele bāya kumeso kwandi kafi; pakwabo padi i shofele ukwasha na mutyima tō obeyukile nandi wafwilwa motoka. Bino bimfwa bikapa mwifundi ñeni miyampe yakokeja nandi kwiula pa kwendeja motoka. Mo monka ne mwanā bwanga umpya wenda mu dishinda dya būmi, nandi wifundilanga, ke enkapo kudi mwadimu wandi, ino i ne ku bimfwa bya bakwabo bamona mu kipwilo.—Mateo 7:13, 14.

 9. Le mwanā bwanga umpya ukefunda namani kuyuka buluji bwa kulonda lubila lwa kulombola buswe?

⁹ Kimfwa, mwifundi wa Bible ukokeja kumona mbutwile ulela bana kasuku ulonga bukomo bwa kwiya na bandi bana batyetye ku Njibo ya Bulopwe. Ukokeja pakwabo kumona mwanetu wa mutyima mutyumuke wiya nyeke ku kupwila nansha byaekonda na kupepwa mutyima, padi i mununu wa kishala utwala banunu bakwabo ku kupwila ne kupwila kwa pa kipwilo, nansha nkasampe ukomba mu Njibo ya Bulopwe. Mwifundi wa Bible ukokeja kumona mukulumpe pa kipwilo utangidila nyeke mwingilo wa kwenda mu busapudi nansha byadi na biselwa bivule mu kipwilo. Ukokeja ne kwitana na Kamoni wa bulema kabwanyapo ne kutamba ku njibo, ino aye ukankamika ku mushipiditu bonso bāya kumupempula. Mwifundi ukokeja kumona ba mulume ne mukaji basendulula būmi bwabo mwa kulelela bambutwile babo ke banunu. Pa kumona bano bene Kidishitu bonso ba kanye, bakwashi, ne bipanda, mwanā bwanga umpya kakabulwepo kuboila ñeni ku bino bimfwa ne kuyuka buluji bwa kukōkela ku lubila lwa Yesu lwa kuswa Leza ne mukwetu, nakampata bakwetu betabije. (Nkindi 24:32; Yoano 13:35; Ngalatea 6:10; 1 Temote 5:4, 8; 1 Petelo 5:2, 3) Mu uno muswelo, umo ne umo mu kipwilo kya bwine Kidishitu ukokeja—ne ufwaninwe—kwikala mufundiji ne muludiki.—Mateo 5:16.

“Ne Kumfulo Kwine kwa Panopantanda”

10. (a) Tukendelela kulonga bana ba bwanga kufika ne kitatyi’ka? (b) I kimfwa’ka kyāshile Yesu mu kuvuija mingilo?

¹⁰ Le tukendelela na kulonga bana ba bwanga kufika ne kitatyi’ka? I kufika ne ku mfulo kwine kwa ino ngikadilo ya bintu. (Mateo 28:20) Le tubwanya kufika’ko kasha twingila mwingilo waitupele? Byotudi kipwilo kya ntanda yonso, tusumininwe kufika’ko. Mu myaka ishele kunyuma, twapēne na nsangaji kitatyi, bukomo, ne byabupeta byetu mwanda wa kusokola boba ‘badi mu ngikadilo ifwaninwe būmi bwa nyeke.’ (Bilongwa 13:48) Pano, Batumoni ba Yehova bapityijanga kintu kya nsaa midiyo isatu ku difuku ne difuku dya mu mwaka mwanda wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga ntanda yonsololo. Tuloñanga namino mwanda twiulanga kimfwa kya Yesu. Wānene amba: “Bidibwa byami i byonka bino’mba: Ngube kiswa-mutyima kya yewa wakuntuma, ne kumupwila mīngilo yandi.” (Yoano 4:34) Netu kyo kintu kyotwabila kino. (Yoano 20:21) Ketukimbangapo enka kushilula mwingilo otupelwe, ehe, ino tusakanga ne kupwa’o.—Mateo 24:13; Yoano 17:4.

11. Le i bika bifikilanga batutu ne bakaka bamo bene Kidishitu, ne i bika byotufwaninwe kwiipangula?

¹¹ Ino tukwatwanga bulanda pa kumona banabetu bamo betabije bazoza ku mushipiditu ne ku mfulo bapungila ne kuleka’byo kulonda musoñanya wa Kidishitu wa kulonga bana ba bwanga. Lelo kudi muswelo otukokeja kwibakwasha baloije monka kisense kyabo na kipwilo ne kwalula dikwabo mwingilo wa kulonga bana ba bwanga? (Loma 15:1; Bahebelu 12:12) Muswelo wākweshe Yesu batumibwa bandi bāikele kuzoza kyaba kimo uketulombola motukokeja netu kukwashisha bakwetu dyalelo.

Ta Mutyima

12. (a) Kumeso kwa lufu lwa Yesu, i bika byālongele batumibwa bandi? (b) Le Yesu wāikele namani na batumibwa bandi nansha byobāikele na buzoze bukatampe?

¹² Yesu wādi kadi ku mfulo kwa mwingilo wandi pano pa ntanda, lufu nalo lwādi keludi pabwipi, batumibwa “banyema ne kunyema.” Monka mwēbalaile’kyo Yesu, ‘basansene wa kwabo, wa kwabo.’ (Mako 14:50; Yoano 16:32) Lelo Yesu wāikele namani na bano bapwani nandi bāzozele ku mushipiditu? Kinondanonda na kusanguka kwandi, Yesu wānene balondi bandi bamo amba: “Kemukikwata na moyo. Nanshi endai mukasapwile bāna betu bapite ku Ngadilea’ko bakantāne konka.” (Mateo 28:10) Yesu kālekelepo kwita batumibwa bandi amba “bāna betu” nansha byobāikele na buzoze bukatampe. (Mateo 12:49) Kēbelelepo. Mu uno muswelo, wālombwele lusa ne lulekelo, monka mwikadile Yehova na lusa ne lulekelo. (2 Balopwe 13:23) Le netu tukokeja kwiula Yesu namani?

13. I muswelo’ka otufwaninwe kumona boba bakōke ku mushipiditu?

¹³ Tufwaninwe kuta mutyima bininge ku boba bapungila ne kuleka’byo kusapula. Tukivulukile mingilo ya buswe ingile bano banabetu betabije mu myaka ya kunyuma—bamo padi i bengile’yo mu makumi a myaka. (Bahebelu 6:10) Na bubine, twi babulwe kipwano kyabo. (Luka 15:4-7; 1 Tesalonika 2:17) Le penepa tukokeja kulombola namani amba twibatele mutyima?

14. I muswelo’ka otukokeja kukwasha muntu muzoze na kulonda kimfwa kya Yesu?

¹⁴ Yesu wānene batumibwa bandi bapungile amba bafwaninwe kwenda ku Ngadilea ye kobakamumona. Na bubine, Yesu wādi wibeta bakatanwe ku kupwila kwa pa bula. (Mateo 28:10) Ne dyalelo nadyo mo monka, tukankamikanga boba bazoze ku mushipiditu bāye batanwe ku kupwila kwa kipwilo kya bwine Kidishitu, ne tusakilwa kwibakankamika batanwe’ko nyeke. Ku batumibwa, lwito lwālupwile bipa biyampe mwanda “bāna-babwanga dikumi ne umo baendele konka ku Ngadilea ku lūlu kwēbalaīle.” (Mateo 28:16) Bine, netu twivwananga nsangaji shi bazoze botwityile abaitaba lwito kebashilula monka kutanwa ku kupwila kwa bwine Kidishitu!—Luka 15:6.

15. Le tukalonda namani kimfwa kya Yesu mu kulubula bazoze bāya ku kifuko kotupwidila?

¹⁵ Le tukalonga namani shi mwine Kidishitu muzoze waiya ku Njibo ya Bulopwe? Tutale, le Yesu wālongele namani paāmwene batumibwa bandi, bantu bāzozele kyaba kimo mu lwitabijo, bāya ku kifuko kyaēbalombwele kwitana? “Yesu webafwena ko badi, webanena.” (Mateo 28:18, MB) Kētolwedilepo kulampe nabo, ino wāfwenene kobadi. Langa’po mwātūkijije batumibwa mityima pa kumona Yesu walwila’ko kwibalumba! Netu nanshi twalwilei’ko kulumba ne kutundaila na kyanga bazoze balonga bukomo bwa kujokela ku kipwilo kya bwine Kidishitu.

16. (a) Le i ñeni’ka yotuboila ku muswelo wāikele Yesu na balondi bandi mu Ngadilea? (b) Le i muswelo’ka otukeula mumweno wādi umona Yesu bazoze? (Tala kunshi kwa dyani.)

¹⁶ Le i bika bikwabo byālongele Yesu? Dibajinji, wēbalombwele musapu amba: “Lupusa lonso napebwa’lo lwa mūlu ne panopantanda pene.” Dya bubidi, wēbapele mwingilo amba: “Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga.” Dya busatu, wēbalaya mulao amba: “Ngidi nenu mafuku onso nyeke.” Ino ubamone bintu kebyalongelepo Yesu? Kātopekelepo bana ba bwanga pangala pa kukankalwa ne kwalakana kwabo. (Mateo 28:17) Le uno muswelo wādi muyampe? Bine wādi muyampe. Mafuku matyetye’tu kupita’po, batumibwa bādi nabo ‘kebafundija ne kusapula myanda miyampe.’ (Bilongwa 5:42) Shi tulonde kimfwa kya Yesu kya mwa kumwena ne mwa kwikadila na bazoze, netu tukalupula bipa biyampe mpata mu kipwilo kya petu.b—Bilongwa 20:35.

“Ngidi Nenu Mafuku Onso Nyeke”

17, 18. Le i milangwe’ka ikomeja mutyima itanwa mu binenwa bya Yesu bya amba “ngidi nenu mafuku onso nyeke”?

¹⁷ Binenwa bya mfulo bya lubila lwa Yesu, bya amba “ngidi nenu mafuku onso nyeke,” bidi na mulangwe ukankamika boba bonso balonga buninge bwa kuvuija musoñanya wa Kidishitu wa kulonga bana ba bwanga. Nansha balwana netu balwe muswelo’ka mwingilo wa kusapula Bulopwe otwingila, nansha shi betulambike bya bubela bya namani, ketudipo ne kya kwakaminwa. Mwanda waka tunena namino? Mwanda Yesu, Mwendeji wetu, wa ‘lupusa lonsololo lwa mūlu ne pano pa ntanda,’ witukwatakanyanga!

¹⁸ Mulao wa Yesu wa amba “ngidi nenu mafuku onso nyeke” i nsulo ya busengi bukatampe. Potwielela’ko kuvuija musoñanya wa Kidishitu wa kulonga bana ba bwanga, ketwikalangapo enka na mafuku a nsangaji, ino i ne a bulanda mene. (2 Bilongwa 6:29) Bamo umbukata mwetu bapitanga mu bitatyi bikomo bya madilo a lufu lwa muntu obaswele. (Ngalwilo 23:2; Yoano 11:33-36) Bakwabo nabo bekonda na bununu, kitatyi kipwanga bukomo mu ngitu. (Musapudi 12:1-6) Bangi nabo balwa na mafuku mabi a kulemenenwa na mutyima kupepa. (1 Tesalonika 5:14) Ne bavule bene bekonda na bufudile bwa malwa. Nansha bino bikoleja byonso byobitutana, tulupulanga bipa mu mwingilo wetu mwanda Yesu udi netu “mafuku onso nyeke,” kubadila’mo ne mafuku mabi umbūmi bwetu.—Mateo 11:28-30.

19. (a) Mwingilo upēne Yesu wa kulonga bana ba bwanga udi na misoñanya’ka? (b) I bika bitukwasha tuvuije mwingilo witupele Kidishitu?

¹⁹ Monka motwamwena mu kino kishinte ne mu kibadikile, mwingilo wāletele Yesu wa kulonga bana ba bwanga udi na bivule. Yesu wētulombwele mwanda waka ne i kwepi kotufwaninwe kwingila uno mwingilo. Kadi wētusapwila ne i bika byotukafundija ne kufika ne kitatyi’ka. Eyo, kuvuija uno mwingilo mukatampe namino ke kunekenepo. Inoko tubwanya kupwa’o mwanda lupusa lwa Kidishitu lwitukwatakenye ne kadi aye mwine udi netu pabwipi! Mwene i amo?

[Kunshi kwa dyani]

Le Ukalondolola Namani?

• I muswelo’ka otufundija bakwetu kulama byonso byālaile Yesu?

• I ñeni’ka ikokeja kuboila mwanā bwanga umpya ku bakwabo pa kipwilo?

• I bika byotukokeja kulonga mwa kukwashisha boba bazoza ku mushipiditu?

• I bukomo’ka ne i busengi’ka botutana mu mulao wālaile Yesu amba “ngidi nenu mafuku onso nyeke”?

[Kifwatulo pa paje 26]

Tufwaninwe kwikala bafundiji ne batulombwe

[Kifwatulo pa paje 28]

Mwanā bwanga umpya uboilanga ñeni miyampe ku kimfwa kya bakwabo