Bantu Basakilwanga buyuki Bwa Leza

“Ukevwanija kwakamwa Yehova, ne kutana kuyukidija Leza.”​—NKINDI 2:5.

POTWISAMBA panopa, kudi kubwipi kwa 5 600 000 000 ya mikunka ya bantu itwa kujokoloka ntanda yonso. Difuku ne difuku, mukunka wetu utwanga misunsa 100 000, kadi utumanga kubwipi kwa ma litres a mashi 7 600 mu mulundu wa mijilo, udi na bula bwa kilometele 100 000 utuma mashi atamba ku mukunka ne kwiasambakanya mu umbidi wetu onso. Kekudipo misunya ingila mwingilo mukomo uno muswelo, pamo bwa kino kituntwa kya mu bupangi bwa Leza.

² Kadi kudi mikunka nansha mityima ya kyelekejo 5 600 000 000 ingila pano pantanda. Mutyima wa kyelekejo kyo kitako kya kufwatakanya kwetu, kukanina kwetu ne bilokoloko byetu. Lo lupona lwa malango etu, kumvwanija kwetu, kiswamutyima kyetu. Mutyima wa kyelekejo ukokeja kwikala na mitatulo nansha na kwityepeja, kukalala nansha kusepelela, kwikala mu fukutu nansha kumunikilwa.​—Nehemia 2:​2; Nkindi 16:5; Mateo 11:29; Bilongwa 14:17; 2 Kodinda 4:6; Efisesa 1:​16-18.

³ Yehova Leza ukokeja kutanga mu mutyima wa muntu. Ye munenena Nkindi 17:3 amba: “Mutēko wa kulengula i wa ndalama, kadi ne nkelwa i ya nsahabu; ino nanshi Yehova utompanga mityima’ya.” Kyaba kya kutanga bitupu mu mutyima umo ne umo ne kwiutyibila mambo, ino Yehova wingidijanga ba Tumoni bandi mwanda wa kuteneka mityima ya bantu na myanda miyampe. Ye mwikilombwela bino binenwa bya Polo: “Ke-bantu bonso bakwita pa dijina dya Yehova bakapandanga. Le penepo kadi, bakamwita namani, boba bampikwa kwitabija mudi aye? Le kadi baketabija mudi aye namani, boba bampikwa kumwivwana? Lelo bakevwana namani, musapudi mpika? Lelo kadi, bakasapula namani, bakubulwa kutumibwa? Monka mo kisonekelwe’mba: E! E! E! buya’o oa maulu a baleta myanda miyampe ya bintu bilumbuluke!”​—Loma 10:​13-15.

⁴ Yehova i muloelelwe kutuma ba Tumoni bandi mu ntanda yonso kufika’nka ne kumfulo kwayo, amba basapule “myanda miyampe ya bintu bilumbuluke” ne kusokola boba bashitwile mityima yabo. Pano tudi 5 000 000 ne kupita​—ko kunena’mba Kamoni umo udi na bantu 1 200 pano pantanda. Kufikila tununu ne tununu twa bantu bavule uno muswelo na myanda miyampe ke mwandapo upēla. Ino Leza uludikanga uno mwingilo kupityila mudi Yesu Kristu, kudi aye ye ako kwakokela boba bamityima yakubulwa budimbidimbi. Omwanda bupolofeto busonekelwe mu Isaya 60:22 pano i bumweke patōka: “Katyetye kakālamuka [ke] kanunu, kadi katyutyu’ka ke muzo mukomo; ami Yehova nkapelakanya’byo mu bitatyi byabyo.”

⁵ Kino kitatyi ye akyo kino kyotudi’mo pano, ne kadi i kimweke patōka’mba​—tununu ne tununu twa bekadi ba pano pantanda bine basakilwanga buyuki. Nakampata, buyuki butambanga ku kwija mu mwingilo kampanda, ku kujingulula na katentekeji myanda ipita umbūmi, nansha ku kufunda. Ntanda pano i miyule buyuki buvule. Pano kudi kwendelela kumeso mu myanda itala bipungwa bya ñendo, bundapi, ne mu muswelo wa kwitumina misapu ya kulampe. Ino lelo i buyuki bwa bwine-ntanda busakilwa muzo wa muntu? Mhm! Mavita, kususulwa, mbá, ne lufu bikyendelela na kumwesha bantu malwa. Tunangu twa ino ntanda tumwekanga pavule bu luvula lupukuma bitupu, lwadi koku keludi koku.

⁶ Tulete kimfwa: Myaka tutwa tubidi kunyuma, kusumija muntu mashi, bādi bekumwene bu bundapi bulumbuluke. George Washington, muludiki umbajinji wa Amerika (Etats-Unis), wāsumijibwe mashi misunsa mivule kitatyi kyādi wikonda na lufu. Bisanso pa kumutonda wānene’mba: “Ndekei’tu mfwe talala, nkikikokejapo kwija kadi kitatyi kilampe.” Wādi na bubinga, mwanda wāfwile enka mu dine difuku’dya​—14 kweji 12, 1799. Dyalelo, kusumija mashi kobādi basenswe pano kubalula, kebadi na kisela kikwabo kya kwitwejao mu ngitu. Ino milongelo yonso ibidi ikalanga ileta enka byaka bya lufu. Ino, umbula bwa kino kitatyi kyonso, Kinenwa kya Leza kinenanga nyeke’mba: “Mwilamei ku . . . mashi.” (Bilongwa 15:29) Buyuki bwa Leza budi na bubinga nyeke, bukulupilwa, kadi i bupya nyeke.

⁷ Talai kimfwa kikwabo kya tunangu twa bwine-ntanda ketufwaninwepo kukulupilwa. Umbula bwa myaka mivule, bantu bañeni befunda mwikadilo wa muntu baelele lubila lwa kuleka bana balonge monso mobasakila, ino mwenda mafuku, umo umbukata mwabo waitabije amba kino kyādi kilubo. Kitango kya Befundi ba Bulembi bwa Ndimi kya mu Alemanye kyānene’mba, kutala bana kilomo-nyeka “kyo kintu kine kikatampe kyaleta makambakano onso otudi nao na bankasampe dyalelo.” Tunangu twa bwine-ntanda tukokeja kunyungakana twadi koku ketudi koku, pamo bwa ato tupepulwa na luvula, ino abo buyuki butala pa Bisonekwa kebuyumbe-yumbengapo. Bible uletanga madingi malumbuluke atala pa muswelo ufwaninwe kutamija bana. Nkindi 29:17 unena’mba: “Dingila obe mwana mwana-mulume, nankyo ukakupa mwakololokwa; eyo, ukapa muya obe kuloelelwa.” Kifwaninwe kwibalemununa nyeke na buswe, pa uno mwanda Polo wāsonekele’mba: “Banwe bashabo nenu, kemukibasomba bana benu ku bukalabale; mwibatamijei biyampe monka mu madingi, ne mu lufundijo lwa [Yehova].”​—Efisesa 6:4.

“Buyuki Bwinebwine bwa Leza”

⁸ Nansha Polo byādi muntu mufunde bininge, ino wāfudile ku kunena’mba: “Shi, umbukata mwenu, kudi wilanga’mba ne wa ñenyi ya panopantanda, nabya etale bu mulembakane’mba ekale wa ñenyi binebine. Mwanda ñenyi ya panopanshi i bulembakane kudi Leza.” (1 Kodinda 3:​18, 19, MB) I enka Leza kete ye aye ukokeja kuleta buyuki busakila bantu binebine. Nkindi 2:​1-6 wisambila pa buno buyuki’mba: “Wami mwana shi utambula binenwa byami, kadi ne kubika bijila byami kodi; nankyo uté kutwi kobe ku ñeni, ne kwiela mutyima obe ku kwivwanija; eyo, shi wita ku kusansanya, kabidi ne kutulula diwi dyobe ku kuyukidija; shi [ukimba’ko] bwa ndalama, kadi ne [kukimbidila’ko] pamo’nka bwa bilēme bifibwe; penepa nankyo ukevwanija kwakamwa Yehova, ne kutana kuyukidija Leza. Mwanda Yehova upananga ñeni; mu kyakanwa kyandi mulupuka [buyuki ne kusansanya].”

⁹ Boba batononwa na mityima yabo milumbuluke batanga mutyima ku tunangu na kwingidija mu muswelo mufwaninwe buyuki bupānwa na Leza. Batele mityima yabo ku kusansanya, na kukwata na mutyika mukatampe myanda yonso yobefundanga. Ko kunena’mba, batululanga mawi abo ku kuyukidija, nansha kwikala na manwa mu kuyuka muswelo ukwatañene kipindi ne kipindi kya mutwe wa mwanda kimo na kikwabo. Bantu ba mityima myoloke bengilanga pamo bwa abo bakola ndalama ne kukimba bilēme bifibwe. Ino lelo i kintu’ka kilēme kisokolanga boba bashitwile mityima yabo? I “buyuki bwinebwine bwa Leza.” Le abo bwine i kika? Kunena mu kīpi, i buyuki butanwa mu Kinenwa kya Leza, Bible.

¹⁰ Buyuki bwa Leza i bulumbuluke, bujalale, kadi bupānanga būmi. Bubwejejangako bumenyi bwa kumushipiditu. Polo wākankamikile Temote’mba: “Londa mu kyelekejo kya myanda mikomo, yo waivwene kudi ami, mu kwitabija, ne mu lusa lwa mu[di] Kidishitu Yesu.” (2 Temote 1:13) Ludimi lonso ludi na muneneno kampanda wa bishima. Ne “ludimi lutōka” lwa bubinebine bwa Bisonekwa nalo ludi na ‘muneneno kampanda wa bishima,’ bimanine nakampata pa kishinte kya Bible, kya kubingija umbikalo wa Yehova kupityila ku Bulopwe. (Zefenia 3:9) Tufwaninwe kulama mu ñeni yetu ne mu mityima yetu uno muneneno wa bishima bilumbuluke. Mwanda wa kutyina’mba twakekala na mutyima wa kyelekejo ubela ne mwanda wa kulama bukomo bwetu bwa kumushipiditu, tufwaninwe kwingidija Bisonekwa umbūmi ne kumwena kamweno mu mpangiko yonso ya kumushipiditu yotupebwa na Leza kupityila kudi “umpika wabinebine ne wamanwa.” (Mateo 24:​45-47; Tetusa 2:2) Bine tuvulukei nyeke’mba, pa kwikala bakomo kumushipiditu, tusakilwanga buyuki bwa Leza.

¹¹ Tujingululei pano buluji bukwabo bulombola mwanda waka tununu ne tununu twa midiyo ya bantu badi pano pantanda basakilwanga buyuki bwa Leza. Lelo bantu bavule bayukile muswelo waikeleko ntanda ne bantu? Mhm, kebekiyukilepo. Lelo bantu bonso bayukile Leza wabine ne wandi Mwana? Lelo muntu ne muntu uyukile myanda yālupwilwe na Satana itala pa umbikalo wa Leza ne pa butuntulu bwa bantu? Ehe, kino nakyo kebekiyukilepo. Le bantu bonso bayukile mwanda waka tununupanga ne kufwa? Tulondolola monka amba mhm. Lelo bekadi bonso ba pano pantanda bayukile’mba Bulopwe bwa Leza kebushilule kala kubikala ne amba tudi mu mafuku a kumfulo? Lelo bajingulwile manwa onso a mishipiditu imbi? Lelo bantu bonso badi na buyuki bwibasakila mwanda wa kūbaka kisaka kyansangaji? Ne lelo bibumbo bya bantu nabyo biyukile’mba mpango ya Umpangi wetu i kupa bantu bakikokeji būmi bwa nsangaji mu Paladisa? Kilondololwa ku bino bipangujo byonso i enka mhm, kebayukile’byopo. Shi kepano, i kimweke patōka’mba bantu basakilwanga buyuki bwa Leza.

¹² Kadi muzo wa muntu usakilwanga buyuki bwa Leza pamwanda wa byobya byānene Yesu mu milombelo mu bufuku bwandi bwamfulo bwa būmi bwandi pano pantanda. Kimweka bu bandi bana-babwanga bātenekelwe ku mutyima bininge pa kumwivwana unena’mba: “Bakuyūke, abe Leza enka wa binebine, ne Yesu Kidishitu o watumine nankyo bo būmi ne būmi bwine bwa kulādila nyeke na nyeke.” (Yoano 17:3) Kwingidija buno buyuki, ye muswelo umo kete wa kutōta Leza mu muswelo mwitabijibwe. Yesu wānene’mba: “Aye Leza i mushipiditu, kadi boba bakumutōta, poso nabo bamutōtele mu mushipiditu ne binebinepo.” (Yoano 4:24) Shi twibatakikwe na mityima miyule lwitabijo ne buswe, nankyo tutōtanga Leza “na mushipiditu.” I muswelo’ka otukokeja kumutōta ‘na bubinebine’? I na kwifunda Kinenwa kyandi ne na kumutōta kukwatañana na bubinebine bwandi bwitusokwedilwe patōka​—“buyuki bwinebwine bwa Leza.”

¹³ Ku mwaka ne mwaka, kudi tununu ne tununu twa bantu bashilula kutōta Yehova. Kitatyi kyotwifunda na boba basangela musapu, lelo tufwaninwe kwendeja kifundwa kya Bible umbula bwa kitatyi kilampe bininge’ni nansha kudi muswelo wa kwibafikija bukidi-bukidi boba ba mityima ya kubulwa budimbidimbi ku lubatyijo? Biyampe, bandaulai myanda yāfikīle kalama wa kifungo ne ba mu kipango kyandi isonekelwe mu Bilongwa 16:​25-34. Ba Polo ne Shilasa bādi bakutwe mu Fidipai, ino pabukata bwa bufuku kintenshi kikatampe kyāshitula binjilo bya ku kifungo. Pa kufwatakanya’mba bantu bonso bādi bakutyilwe umbuloko abanyema, ne pa kwela milafwe ku mfuto mikomokomo yādi ufwaninwe kukapebwa, uno kalama wa kifungo wādi kakimbe kwiyoa, penepo Polo wamusapwila’mba batwe bonso tudi monka. Ba Polo ne Shilasa ‘bamusapwila kinenwa kya Yehova, aye pamo ne bonso ba mu kipango kyandi.’ Uno kalama wa kifungo pamo ne kisaka kyandi bādi Bajentaila, kekudipo mānga nansha imo ilombola’mba bādi na buyuki kampanda butala pa Bisonekwa Bikola. Ino, nansha nankyo, enka mu bwine bufuku bumo’bwa bāikele ke bantu betabije. Nakampata kadi, ‘wabatyijibwa aye pamo ne bantu bandi bonso kumo.’ Kino kyādi kipya, bano bantu bapya bāfundijibwe enka bubinebine bwa pakitako bitupu, ino bintu bikwabo bivule bēfundile’byo ku kupwila kwa pa kipwilo. Tukokeja batwe netu kulonga kintu kya uno muswelo dyalelo.

Mwangulo I Mukatampe!

¹⁴ Kikekala kiyampe shi ba Tumoni twa Yehova bamone muswelo wa kwendeja kibalwa kikatampe kya bifundwa bya Bible biyampe mu kitatyi kīpi bininge. Bine ye akyo kifwaninwe kulongwa. Kimfwa, mu matanda a mu Bulaya bwa Kutunduka (Europe de l’Est), bantu bavule balembwanga majina abo pa papye belaija kwifunda Bible. Ye mokikadile ne mu bipindi bikwabo. Mu kibundi kimo kya mu République Dominicaine, mwādi ba Tumoni batano bādi na majina mavule a bantu bādi bakimba kwifunda Bible, ino kyādi kikomo kwifunda na abo bonso. I kika kyobālongele? Bākankamikile bano bantu basangela musapu, bashilule kutanwa ku kupwila ku Njibo ya Bulopwe ne kutūlwa ku mulongo wa bantu bādi belaija kwendejibwa bifundwa bya Bible. Ye mokikadile ne mu bifuko bivule kujokoloka ntanda yonso.

¹⁵ Myaba mikatampe​—madimi mavule a mwangulo​—i mashitulwe pano ku bantu ba Leza. Nansha Yehova, “Mwine byangulwa,” byakyendelela na kutuminako bengidi bavule, kukidi mingilo mivule. (Mateo 9:​37, 38) Mwanda wa kukusankanya buyuki bwa Leza bukidi-bukidi bininge, ‘umpika wabinebine’ wālupwile’ko kingidilwa kīpi kileta nshintulwilo mipotoloke mwanda wa befundi ba Bible bendelele kumushipiditu kupwa kwa kifundwa ne kifundwa. I dibuku dipya dikokeja kwifundwa bukidi-bukidi mu bifundwa bya Bible bya ku mōbo​—padi mu myeji mityetye kete. Kadi dipēlanga kwidisela mu masakoshi, mu ma mbukulu etu nansha mu matumba. Tutwa twa tununu twa bantu bātenwe ku Kitango kya Distrike “Batendedi Bansangaji” kya ba Tumoni twa Yehova, bāsangele pobātambwile dino dibuku dipya dya ma paje 192 didi na mutwe wa mwanda unena’mba Buyuki Butwala ku Būmi Bwanyeke.

¹⁶ Balembi ba mu matanda meshileshile bāpelwe kiselwa kya kuteakanya bifundwa, ebiya byākongēlwe abyo byonso pamo mu dibuku Buyuki. Omwanda mudi myanda ya kamweno ku bekadi ba ntanda yonso. Pa kusaka’mba dino dibuku disambakane ku bantu ba ndimi mishileshile kujokoloka ntanda yonso, lelo kikalomba kupityija’po kitatyi kilampe? Mhm, mwanda dibuku dya mapaje 192 dikokejika kwalamunwa bukidi-bukidi kutabuka mabuku makatampe. Tamba mu kweji wadikumi mu mwaka wa 1995, Komite wa Bulembi wa mu Kitango Kyendeji wāitabije dino dibuku dyalamunwe mu ndimi 130 ne kupita, tamba mu ludimi lwa Angele.

¹⁷ Kadi myanda mipotoloke idi mu shapita ne shapita, mu dibuku Buyuki, ikokeja kukwasha befundi bendelele bukidi-bukidi kumushipiditu. Dino dibuku dishintululanga bubinebine bwa mu Bisonekwa mu muswelo ūbaka. Kedimaninepo pa mfundijo yabubela, mhm. Dino dibuku dikapēla kwingidija’dyo mu kwendeja bifundwa bya Bible kadi dikakwasha bantu bapotolole senene buyuki bwa Leza, mwanda i dilembwe mu muneneno upēla kwivwana kadi myanda idi’mo imilondejibwe mu muswelo mulumbuluke. Kutentekela pa Bisonekwa bilombwelwe’mo, i mutelwe kadi ne Bisonekwa bikwabo bifwaninwe kubandaula mwifundi pa kuteakanya kifundwa. Bino bisonekwa bikokeja kutangibwa umbula bwa kifundwa shi kudi kitatyi, inoko kekifwaninwepo kutwejamo myanda mikwabo keilombwelwe’mo ikokeja kujimankanya milangwe mikatampe isambilwapo. Ino, boba bendeja bifundwa bya Bible bafwaninwe kupima kusansanya ne kushintulwila befundi bukamoni bonso bupāna dino dibuku mu shapita ne shapita. Kino kishintulula’mba mufundiji ufwaninwe dibajinji kwifunda dino dibuku bininge, nabya myanda yonso mikatampe ikekala mivwanikwe senene mu ñeni yandi.

¹⁸ I muswelo’ka ukokeja dibuku Buyuki Butwala ku Būmi Bwanyeke kupelakanya mwingilo wa kulonga bana-babwanga? Dino dibuku dya mapaje 192 dikokeja kwifundwa umbula bwa kitatyi kīpi bininge, ne ‘boba bashitwile mityima yabo ku būmi bwanyeke’ bakokeja kwifunda bivule mu kifundwa kimo kete ne kumona muswelo wa kwipāna kudi Yehova ne kubatyijibwa. (Bilongwa 13:48) Shi kepano, twingidijei dibuku Buyuki mu muswelo mulumbuluke mu mwingilo. Shi kifundwa kya Bible kekidi kala kulampe na kwifunda dibuku dikwabo, kikokeja kwikala kilumbuluke kwidivuya. Mu miswelo mikwabo yonso, twibanenwe kwendeja kifundwa kya Bible mu dibuku Buyuki. Pa kupwa kwifunda dino dibuku dipya kufikija ne kumfulo, kekifwaninwepo kwifunda kadi dibuku dyabubidi enka na mwine muntu’wa mhm. Boba betabija bubinebine, bakokeja kutamija buyuki bwabo na kutanwa ku kupwila kwa ba Tumoni twa Yehova ne na kutanga Bible ne mabuku makwabo meshileshile a bwine-kristu abo bene.​—2 Yoano 1.

¹⁹ Dibuku Buyuki i dilembwe na kitungo kya kukwasha nadyo muntu ayuke muswelo wa kulondolola ku bipangujo byonso bikamwipangula bakulumpe mu kupitulukamo kulongibwanga na basapudi basaka kubatyijibwa bu ba Tumoni twa Yehova. Kumeso kwa kwingidija dino dibuku pa kwendeja bifundwa bya Bible, kikulombelwe bidi kupituluka mu bipangujo bidi pa paje 175 ku 218 mu dibuku Tumefanywa Tengenezo Tutimize Huduma Yetu.a Kino kikakukwasha ukakokele milangwe bininge pa malondololo a ku bino bipangujo pa kwifunda Bible kupityila mu dibuku Buyuki.

²⁰ Bantu ba mu bifuko byonso bafwaninwe kwivwana uno musapu. Bine, muzo wa muntu usakilwanga buyuki bwa Leza, ne Yehova udi na ba Tumoni bandi bayukanya uno musapu. Pano tudi na dibuku dipya dyotwapebwa na Tata wetu wa mūlu wabuswe kupityila ku umpika wabinebine ne wamanwa. Lelo musenswe kukedingidija pakufundija bubinebine ne kutumbija dijina dya Yehova dikola? I byabine, Yehova ukemweselanga mu bukomo bomukalonga mwanda wa kukalombola bantu bavule buyuki butwala ku būmi bwanyeke.

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo]

1. Mwanda’ka tukokeja kunena’mba mukunka wa muntu i kituntwa kitulumukwa kya mu bupangi bwa Leza?

2. I muswelo’ka okokeja kushintulula mutyima wa kyelekejo?

3, 4. I muswelo’ka utenekwa mityima ya bantu na myanda miyampe?

5. Buyuki i kika, ne i kika kyotukokeja kunena kitala pa kishima tunangu?

6. Mu myanda itala mashi, mwanda’ka buyuki bwa Leza kebukokejapo kwenzankanibwa na tunangu twa pano pantanda?

7. I muswelo’ka otukokeja kushiyañanya buyuki bwabinebine bwa Bisonekwa na tunangu twa ino ntanda mu myanda itala buledi bwa bana?

8, 9. I muswelo’ka okokeja kushintulula binena Nkindi 2:​1-6 pamwanda utala buyuki busakilwa bantu nabubinebine?

10. I kika kyotufwaninwe kulonga mwanda wa kwikala bakubulwa misongo kumushipiditu?

11. I buluji’ka bumo-bumo bulombola mwanda’ka muzo wa muntu usakilwanga buyuki bwa Leza?

12. I muswelo’ka otukokeja kutōta Leza “mu mushipiditu ne bubinebine”?

13. I mwanda’ka ufumikilwe mu Bilongwa 16:​25-34, ne i kika kyotukokeja kwifunda kupityila ku kino?

14. Mwanda’ka kifwaninwe kwendeja bifundwa bya Bible biyampe umbula bwa kitatyi kīpi?

15, 16. I kingidilwa’ka kilupwilwe mwanda wa kusambakanya buyuki bwa Leza bukidi-bukidi, ne i myanda’ka imo-imo itala pa kino?

17. I bintu’ka bikokeja kupēleja muswelo wa kwingidija dibuku Buyuki?

18. I madingi’ka aletelwe atala pa muswelo wa kwingidija dibuku Buyuki?

19. Kumeso kwa kwendeja Bifundwa bya Bible mu dibuku Buyuki, mwanda’ka kikekala kya kamweno kupituluka mu dibuku Tumefanywa Tengenezo Tutimize Huduma Yetu pa paje 175 ku 218?

20. I kika kyomuteakanya kukalonga na dibuku Buyuki Butwala ku Būmi Bwanyeke?

[Kapango pa paje 5]

Kudi buluji buvule bulombola mwanda’ka tununu ne tununu twa bantu ba pano pantanda basakilwanga buyuki bwa Leza

Ukalondolola Namani?

◻ I muswelo’ka okokeja kushintulula mutyima wa kyelekejo?

◻ Buyuki bwa Leza i kika?

◻ Mwanda’ka bantu basakilwanga buyuki bwa Leza?

◻ I dibuku’ka dipya dilupwilwe, ne i muswelo’ka owiteakanya mwanda wa kukedingidija?