Yehova Ekale Kikulupiji Kyobe
“Abe wi lukulupilo lwami, abe Mfumwami Leza; wi [kikulupiji kyami] ne ku bwanuke bwami.”—MITŌTO 71:5.
1. I lonji’ka lwāitabije Davida nkasampe mukumbi?
MWANA-MULUME dipulumya wādi wimene kasha wiolola, usenselela ku metele isatu mituntulu. Bine, kyo kyādi kimutyinina bashidika bonso ba mavita a Isalela! Mayenga na mayenga, lubanga lonso ne kyolwa, Ngodiata kampangala mwine Fidishitia wādi utuka bashidika ba Isalela, wibakolomona lonji amba letai’ko kilobo umo āye tulwe nandi. Ku mfulo, umo wāitabija kulwa nandi, aye kādipo mushidika, ino i nsongwalume’tu wa bituputupu. Davida nkasampe mukumbi bādi bamutabukile kulampe kwine kudi walwana nandi. Bine, Davida wādi ulēma makilo matyetye mpata, pakwabo mapitwe na a panopele ne byabulwi bya Ngodiata! Nansha nankyo, uno nkasampe wālwile na kampangala’wa, wāikala ke kifwa kya bukankamane kiyukene pi na pi.—1 Samwele 17:1-51.
2, 3. (a) Mwanda waka Davida wāikele na mukanka wa kulwa na Ngodiata na kikulupiji kyonso? (b) Tusa kwisambila pa matabula’ka abidi otufwaninwe kutabula pa kusaka Yehova ekale kikulupiji kyetu?
2 Lelo i bika byāpele Davida buno bukankamane? Tala binenwa bimo kebyābudilwepo kusonekwa na Davida mwine mwenda myaka, amba: “Abe wi lukulupilo lwami, abe mfumwami Leza; wi [kikulupiji kyami] ne ku bwanuke bwami.” (Mitōto 71:5) Bine, Davida wākulupile mudi Yehova na mutyima umo aye ukidi mwanuke. Wālwa na Ngodiata, wāmusapwila’mba: “Abe wiya ko ndi ne kipete, ne mukobe, ne muketo; ino ami nanshi ngiya kodi mu dijina dya Yehova wa bibumbo, Leza wa mavita a Isalela ōtuka.” (1 Samwele 17:45) Ngodiata wādi wikulupidile bukomo bwandi bukatampe ne byabulwi byandi, ino Davida aye wādi ukulupile mudi Yehova. Mfumu Mubikadi wa diulu ne ntanda byaādi ku mutamba wa Davida, le kudi kyaādi wa kutyinina muntu bitupu, nansha byaādi mupuñame, mwilumbile byabulwi?
3 Pano potanga myanda ya Davida, lelo ubaivwana mutyima obe wabila amba longa kikulupiji kyami mudi Yehova nakyo kyadi kikomo namino? Bine, batwe bonso twabilanga’kyo. O mwanda tubandaulei matabula abidi a kutabula pa kusaka amba Yehova ekale kikulupiji kyetu. Dibajinji, tufwaninwe kwikala na bukomo ne kwibulama mwa kutyumwina kijika kivudile kwitubudija kino kikulupiji. Dya bubidi, tufwaninwe kuyuka i bika bine bilombwa pa kukulupila mudi Yehova.
Kunekenya Kijika Kivudile Kwitubudija Kikulupiji Mudi Yehova
4, 5. Mwanda waka bantu bavule bakankalwa kwikala na kikulupiji mudi Leza?
4 I kika kikankajanga bantu kwikala na kikulupiji mudi Leza? Divule dine, bamo bavutakanibwanga ñeni ya kuyuka kine kilongekela bintu bibi. Bavule bafundijibwanga amba Leza ye mwine uleta masusu. Shi kinkumbulu kibamweka, bendeji ba bipwilo banenanga amba Leza ye “wasela” bafwa’ba amba bakashikate nandi mūlu. Ne kadi, bakata ba bipwilo bavule bafundijanga amba tamba kalā Leza wātungile kala kitungo kya kintu ne kintu kilongeka mu ino ntanda—kubadila’mo ne binkumbulu ne bilongwa bibi byonso. O mwanda bantu bakomenwa kwikala na kikulupiji mudi Leza mūmu mutyima namino. Satana, mwine usaba meso a ñeni a bakubulwa kwitabija, ye upipidila kuzambalaja “mfundijo ya bademona” ya uno muswelo.—1 Temote 4:1; 2 Kodinda 4:4.
5 Satana usakanga bantu bajimije kikulupiji kyabo mudi Yehova. Uno walwana na Leza kasakangapo tuyuke bine bileta masusu mu bantu. Kadi shi tuyukile buluji bwa mu Bisonekwa bwikadile’ko masusu, Satana aye usakanga tuvulaminwe’bo. O mwanda i biyampe tupituluke kyaba ne kyaba mu buluji busatu bwa kyalwilo bulombola kine kikadile’ko masusu mu ino ntanda. Shi tupituluka’mo, tukakulupija mityima yetu amba ke Yehovapo ulengeja tuvutakanya totumona umbūmi.—Fidipai 1:9, 10.
6. Lelo 1 Petelo 5:8 ulombola namani buluji bumo bususukila bantu?
6 Buluji bumo bususukila bantu i Satana usaka kutyumuna bululame bwa bantu ba kikōkeji ba Yehova. Wāsakile kutyumuna bululame bwa Yoba, ino wākomenwa. Inoko kalekelepo kasela kandi. Aye ye mulopwe wa ino ntanda, o mwanda ukanine’nka ‘kubokota’ bengidi ba kikōkeji ba Yehova. (1 Petelo 5:8) I kubadila’mo ne umo ne umo wa motudi! Satana usakanga tuleke kwingidila Yehova. O mwanda ulangula kupangwapangwa. Eyo, ano masusu etusansanga shao, ino tudi na buluji bufwaninwe bwa kūminina’o. Mwanda kūminina’o kwetu ko ako kutuluja Satana amba i mbepai, ino kadi kusangajanga Yehova. (Yoba 2:4; Nkindi 27:11) I bine, kikulupiji kyetu mudi Yehova kitamanga ponso paetupa bukomo bwa kūminina kupangwapangwa.—Mitōto 9:9, 10.
7. Ngalatea 6:7 witukwasha tuyuke buluji’ka bususukila bantu?
7 Buluji bwa bubidi bususukila bantu butanwa mu uno musoñanya unena’mba: “Kyonka kikunine muntu, shi kika, shi kika, kyo kyonka kyākangula.” (Ngalatea 6:7) Kyaba kimo bantu bakunanga bintu mu butongi bubi bobatonga, kupwa baangula masusu adingakene na byobakuna. Kifwa, bakokeja kwendeja motoka bopwele meso, ku mfulo balonga akishida. Bavule batoñanga kutoma mfwanka, uyuka bafula ku misongo ya mutyima nansha ya dyaya dya ku mayumba. Boba nabo bekwete’ko na busekese bakokeja kona kipwano kyabo mu kisaka, kujimija kalēmo kobalēmekelwe, kupya mba isambuka ku buenda, ne kwimita memi a kubulwa kusaka. Bantu bakokeja kutopeka Leza amba ye uleta ano masusu, abo nanshi i abo bene bepapamwina’o mu mbila mibi yobatyiba.—Nkindi 19:3.
8. Mungya kunena kwa Musapudi 9:11, mwanda waka bantu basusuka?
8 Buluji bwa busatu bususukila bantu i butelwe mu Musapudi 9:11 amba: “Nālamuka monka namona munshi mwa dyuba, amba lubilo keludipo ku bapēla, nansha bulwi ku bakomo, nansha bidībwa ku wañeni nansha bupeta ku bantu ba kwivwanija nansha buntu ku bantu ba manwa; [“mwanda kitatyi ne myanda yampikwa kulaya bifikilanga bonso,”NW].” Dimodimo, bantu bekalanga pantu pabi mu kitatyi kibi. Twikale na bukomo nansha na bukōkekōke, masusu ne lufu bikokeja kufikila muntu ye-yense mu kitulumukila mu kitatyi kyo-kyonso. Kifwa, kudi kyamba kyāponene mu Yelusalema mu mafuku a Yesu, kyāipaya bantu 18 batuntulu. Yesu wālombwele amba ke Lezapo wādi upa bano bantu mfuto pa mwanda wa bubi bobālongele mafuku kunyuma. (Luka 13:4) Bine, ano masusu onso kealambikwapo Yehova, mhm.
9. I mwanda’ka ukolelwanga bavule kwivwanija pangala pa masusu?
9 Kwivwanija bintu bimobimo bine bileta masusu kudi na mvubu. Ino kudi mwanda kampanda ukolelwanga bavule kwivwanija. I uno: Mwanda waka Yehova ulekele’ko masusu?
Mwanda Waka Yehova Ulekele’ko Masusu?
10, 11. (a) Kukwatañana na Loma 8:19-22, i bika byāfikile “bipangwa byonsololo”? (b) Tukokeja kujingulula namani mwine wānekenye bipangwa ku bukobakane?
10 Mulangwe utanwa mu mukanda wātumine mutumibwa Polo kudi bene Loma uleta kitōkeji pa uno mwanda wa mvubu. Wāsonekele amba: “Bipangwa nabyo bitengele, bitala meso so-o, kukasokokelwa kwa bāna ba Leza. Ke-bintu bipangwa nabyo byanekenībwe ku bukobakane, ke kiswa-mutyima wabyopo, mhm, nanshi i pa mwanda wa enka aye wanekenye’byo, mu kukulupila’mba, bipangwa abyo bīne bikakūlwanga ku bupika bwa kubola, nabyo ke byana bya bene bya ntumbo [ya] bāna ba Leza. Ke-twi-bantu tuyūkile’mba, bipangwa byonsololo bibinzanga, nabyo i bikwatwe ne misongo ne pano pēne.”—Loma 8:19-22.
11 Pa kuyuka kine kisaka kunena ano mavese, tufwaninwe bidi kulondolola bipangujo bimobimo bikatampe. Kifwa, Le i ani wānekenye bipangwa ku bukobakane? Bamo batelanga Satana; bakwabo nabo Adama. Ino i kutupu nansha umo pa bano ubwanya kunekenya uno muswelo. Mwanda waka? Mwanda yewa unekenya bipangwa ku bukobakane i mwibinekenye pa mwanda wa “kukulupila.” I amo, aye uletanga lukulupilo amba mwenda mafuku bantu bandi ba kikōkeji ‘bakakūlwanga ku bupika bwa kubola.’ Adama ne Satana kebakokejapo kuleta luno lukulupilo. Yehova bunka bwandi ye ubwanya kuleta’lo. Nanshi kibamweka patōka amba aye ye wānekenye bipangwa ku bukobakane.
12. I kavutakanya’ka kadi na bantu pa kuyuka “bipangwa byonsololo,” ne kino kipangujo kibwanya kulondololwa namani?
12 Ino le “bipangwa byonsololo” bisambilwa’po mu kino kisonekwa i bipangwa’ka? Bamo banenanga amba “bipangwa byonsololo” i byonso bipangilwe pa ntanda, ne banyema ne munamuna mine kumo. Ino lelo banyema ne mityi bidi na lukulupilo lwa kufikila pa “ntumbo [ya] bāna ba Leza”? Mhm. (2 Petelo 2:12) Nanshi “bipangwa byonsololo” bino i bantu kete. Abo byo bipangwa bisusulwa na bubi ne lufu mwanda wa butomboki bwātombokelwe mu Edena, kadi bo abo basakidila mpata lukulupilo.—Loma 5:12.
13. Lelo butomboki bwa mu Edena bwāpapamwinine bantu bika?
13 Lelo buno butomboki bwāpapamwinine bantu bika? Polo utela bipa bilupukile’ko mu kishima kimo kete: bukobakane.a Kukwatañana na dibuku dimo, kino kishima kilombola “bukobakane bwa kintu kekingilapo mokyadi kinenwe kwingidila.” Bantu badi banenwe kwikala’ko nyeke, bengidila pamo mu kisaka kibwaninine, kikute umbumo mu kukwatakanya ntanda ya paladisa. Ino pano badi na būmi bwipi, bwa kwikonda, kadi bwa makambakano onka na onka. Kidi enka na mwēkinenene Yoba amba, “muntu mubutulwe ne mwana-mukaji, i wa mafuku matyetye, muyule tusuwa.” (Yoba 14:1) Bine, buno shabo bo bukobakane!
14, 15. (a) I bukamoni’ka bwa boloke botutana mu nsambu yobātyibile bantu kudi Yehova? (b) Mwanda waka Polo wānene amba bipangwa byānekenibwe ku bukobakane ino ke pa “kiswa-mutyima” kyabyopo?
14 Pano tubafika pa kipangujo kine kikatampe: Mwanda waka “mutyibi mwine wa panopantanda” wānekenye bantu ku būmi bwa kwikonda ne makambakano namino? (Ngalwilo 18:25) Lelo i byoloke kulonga namino? Bine, vuluka byālongele bambutwile betu babajinji. Pa kutombokela’bo Leza, bāikele kwikupa ku mutamba wa Satana, mwine wāsombele bubikadi bwa Yehova lonji lukatakata. Na bilongwa byabo, bābingije mulangwe wa amba muntu ukokeja kwikala biyampe pampikwa Yehova, amba ukokeja kwiludika biyampe mu bwendeji bwa kipangwa kitomboke kya ngitu ya mushipiditu. Yehova pa kutyibila bano bantomboki nsambu, wēbapele enka byobādi balomba. Wāleka muntu eludike aye mwine na lupusa lwa Satana. Mu ngikadilo ya uno muswelo, i mbila’ka mikwabo yādi ya kwikala myoloke mpata ipityile ino ya kunekenya bantu ku bukobakane, ino pa mwanda wa kukulupila?
15 Eyo, kino kekyādipo “kiswa-mutyima” kya bipangwa abyo bine. Tubutulwanga bu bapika ba bubi ne kubola pampikwa kwitongela’byo. Ino Yehova pa lusa lwandi wālekele ba Adama ne Eva bendelele’ko na būmi ne kubutula lutundu. Eyo, batwe batambile kudi Adama ne Eva twi batādilwe na bukobakane bwa bubi ne lufu, ino twi bapebwe mukenga wa kulonga byobātuninye kulonga. Tukokeja kuteja Yehova ne kuyuka amba bubikadi bwandi i boloke, bubwaninine, ino buludiki buludika bantu pampikwa Yehova buletanga’nka makambakano, kwikonda, ne bukobakane. (Yelemia 10:23; Kusokwelwa 4:11) Kadi lupusa lwa Satana lo lwine lubipija myanda. Mānga ya muzo wa muntu ibingija buno bubinebine.—Musapudi 8:9.
16. (a) Mwanda waka tufwaninwe kukulupila amba ke Yehovapo uleta masusu otumona mu ino ntanda dyalelo? (b) Yehova i mupāne na buswe lukulupilo’ka ku bantu boloke?
16 Bine, Yehova wādi na bubinga boloke bwa kunekenyenya muzo wa muntu ku bukobakane. Ino lelo kino kishintulula amba Yehova ye mwine uletanga bukobakane ne masusu bitumwesha malwa dyalelo? Langa’po bidi mutyibi utyibila ntapañani nsambu myoloke. Mukutwa usa kususuka byabinebine kitatyi kyonso kyadi mu buloko, ino le udi na bubinga bwa kutopeka mutyibi amba ye mwine ulengeje masusu asusuka? Nansha dimo! Ne Yehova nandi mo monka, ke ayepo nsulo ya bibi. Yakoba 1:13 unena’mba: “Leza kayūkilepo kutompibwa ne bubi, ne aye mwine mo monka katompangapo muntu, mhm.” Kadi tuvulukei amba Yehova wātyibile ino nsambu pa mwanda wa “kukulupila.” I mukwate’ko mpangiko mwanda wa lutundu lwa Adama ne Eva lwa kikōkeji lukamone mfulo ya bukobakane ne kusepelela mu bwanapabo bwa “ntumbo [ya] bāna ba Leza.” O mwanda mu būmi bwa nyeke ne nyekeke, bantu ba kikōkeji kebakekalapo kadi na mitompwe ya amba bipangwa byonso bisa kuponena monka mu ngikadilo isansa mutyima ya bukobakane. Mulongelo moloke wa bintu wa Yehova ukafikidija boloke bwa bubikadi bwandi mu myaka yonso nyeke.—Isaya 25:8.
17. Lelo kupituluka mu buluji bususukila ino ntanda dyalelo kufwaninwe kwalamuna mumweno wetu namani?
17 Pano potwapituluka mu buno buluji bususukila bantu, lelo tudi kadi na bubinga kampanda bwa kutopekela Yehova amba i mubi nansha bwa kujimijija kikulupiji kyotumukulupile? Mhm, ino kuno kwifunda kwitupa bubinga bwa kwitabija byānene Mosesa amba: “Aye i Dibwe, mingilo yandi i mibwaninine’tu; mwanda mashinda andi onso o moloke swā! I Leza wa binebine ne wampikwa bukondame, aye i moloke ne mululame.” (Kupituluka 32:4) Tulangulukei kitatyi ne kitatyi pa ino myanda, bine tukevwanija’yo biyampe. Shi tulonge namino, tukanekenya bukomo bulonga Satana mwasaka kukuna kutatana mu ñeni yetu kitatyi kyotutanwa mu matompo. Le ditabula dya bubidi ditelelwe ku ntwelelo nadyo le? Le kukulupila mudi Yehova kulomba kulonga bika ne bika?
Kukulupila Mudi Yehova Mokushintulwila
18, 19. Bible witukankamika na binenwa’ka tukulupile mudi Yehova, ino i milangwe’ka mitupe ikalanga’po na bantu bamo?
18 Kinenwa kya Leza kitukankamika’mba: “Kulupila mudi Yehova ne mutyima obe onsololo, kadi kokalemēnenapo pa kwivwanija kwa abe mwine; mu mashinda obe onso muyuke, kadi aye ukōlolanga tushinda tobe.” (Nkindi 3:5, 6) Bino i bishima bisangaja kadi bikulupija. Bine, kekudipo mukwabo mūlu ne pano panshi ukulupilwa mpata kupita Tata wetu wa buswe udi mūlu. Ino kutanga bino binenwa bidi mu Nkindi kupēlanga, ino kulonga’byo ke kunekenepo.
19 Bantu bavule badi na milangwe mitupe pa mushintulwila kukulupila mudi Yehova. Bamo balanga’tu amba kuno kukulupila i kutununwa nansha kusolokwa mutyima mu kitulumukila. Bangi nabo balanga padi amba kukulupila mudi Leza i kusaka’tu etukinge ku makambakano, apwije bikambija byetu byonso, ne kushinta bikoleja byonso byotutanwa nabyo difuku ne difuku bikale’nka biyampe motusakila—kadi ponka na ponka! Ino milangwe ya uno muswelo keidipo na poimanine. Mwanda kukulupila ke kutununwapo mutyima konkakonka, kadi ke kintupo kya kufwatakanya. Ku batame, kukulupila kulomba kutyiba mbila na mutyima umo, pa kupwa kulanga byabinebine.
20, 21. Lelo kukulupila mudi Yehova i kulonga bika ne bika? Leta’ko kifwa.
20 Tala monka binena Nkindi 3:5. Ushiyañanya kukulupila mudi Yehova na kulēmenena pa kwivwanija kwetu batwe bene, ko kunena amba ketukokejapo kulonga byonso bibidi pa kimo. Lelo ko kunena amba ketudipo na muswelo wa kwingidija nangu yetu ya kwivwanija? Mhm, mwanda Yehova, mwine witupele ino nangu, usakanga twiingidije potumwingidila. (Loma 12:1, NW) Ino le tulēmenene, nansha kwiubija mu bika? Shi mulangilo wetu keukwatañenepo na wa Yehova, lelo bine tukanena amba twitabije tunangu twandi monka motwikadile—amba i tutabuke twetu kulampe kwine? (Isaya 55:8, 9) Nanshi kukulupila mudi Yehova i kuleka mulangilo wandi uludike wetu.
21 Tulete kifwa: Langa’po shi mwana mutyetye ushikete kunyuma kwa motoka, bambutwile bandi kumeso. Shandi ye wendeja. Shi abatanwa na bikoleja mu lwendo—bikoleja bya kuyuka dishinda dya kulonda nansha myanda ya kūlu kwabipa, nansha ya dishinda dikele dibidibi—lelo mwana wa kikōkeji, ukulupile bambutwile, ukalonga’po kika? Lelo ukanza kwela mabila kunyuma kwashikete, kalombola shandi mwa kwendejeja motoka? Le ukatatana mbila ityiba bambutwile bandi nansha kupela shi abamuvuluja kwikuta kikaya mu kityi mwashikete? Mhm, ukakulupila bambutwile bandi ne kukolelwa kwine mpika amba bakapwija ino myanda, nansha byobadi bakubulwa kubwaninina. Ino Yehova aye i Tata mubwaninine. Le tubulwe’po kumukulupila na mutyima umo, nakampata shi tubatanwa mu ngikadilo mikomo?—Isaya 30:21.
22, 23. (a) Mwanda waka tufwaninwe kukulupila mudi Yehova potutanwa na makambakano, ne tukalombola’kyo namani? (b) I bika bikesambilwa’po mu kishinte kilonda’ko?
22 Inoko Nkindi 3:6 ulombola amba tufwaninwe ‘kuyuka Yehova mu mashinda etu onso,’ ke’nkapo potutanwa na makambakano kete, mhm. Nanshi tufwaninwe kulombola kikulupiji kyetu mudi Yehova mu mbila yotutyiba bukile bukya. Shi tubatanwa na bikoleja, ketufwaninwepo kutyumuna mutyima, kusela mutyima kūlu, nansha kupela bwendeji bwa Yehova bwa kuyuka muswelo mulumbuluke wa kupwija myanda. Ino tufwaninwe kumona matompo bu mukenga witukwasha tukwatakanye bubikadi bwa Yehova, tutuluje Satana amba i mbepai, ino tutamije kikōkeji ne ngikadilo mikwabo isangaja Yehova.—Bahebelu 5:7, 8.
23 Tulombolei kikulupiji kyetu mudi Yehova nansha shi kudi bijika bitutengele kumeso. Tulombolei’kyo mu milombelo yetu ne mu muswelo otukimba bwendeji mu Kinenwa kya Yehova ne ku bulongolodi bwandi. Ino tukokeja namani kulombola kikulupiji mudi Yehova kitatyi kyotutanwa na makambakano aponena bantu mu ntanda ya dyalelo? Kishinte kyetu kilonda’ko kikesambila pa uno mwanda.
[Kunshi kwa dyani]
a Kishima kya Kingidiki kyāingidije Polo pa “bukobakane” kyo kyonka kingidije Bible wa Septante wa Kingidiki pa kwalamuna kishima kyāingidije Solomone divule dine mu mukanda wa Musapudi, kifwa pa kunena amba “byonsololo’tu i byabitupu.”—Musapudi 1:2, 14; 2:11, 17; 3:19; 12:8.
Usa Kulondolola Namani?
• Davida wālombwele namani amba wādi umona Yehova bu kikulupiji kyandi?
• I bintu’ka bisatu bileta masusu mu bantu dyalelo, ne mwanda waka i biyampe kupituluka’mo kitatyi ne kitatyi?
• Yehova wātyibile muzo wa muntu nsambu’ka, ne mwanda waka i nsambu myoloke?
• Kukulupila mudi Yehova i kulonga bika ne bika?
[Bifwatulo pa paje 23]
Davida wādi umona Yehova amba i kikulupiji kyandi