Shapita 10

Bulopwe bwa Leza i bubikale

PADI kodi mupote kipungwa ne kujingulula’mba kekingilangapo senene. Uwaite muntu wa kwikilongolola. Aye’tu upwa “kwikilongolola,” kadi kyaoneka monka. Ukafitwa bininge!

² Ye mwikadile ne maludiki a bantu. Bantu babilanga nyeke umbikalo ukatulako ndoe ne nsangaji. Bukomo bukatampe bobalonga mwanda wa kulongolola ngikadilo ya mizo i bukomenwe. Kebalonge bitango bivule bya kipwano kya ndoe​—⁠ino bipomokanga nyeke. Ne i buludiki’ka bubwenye kupwija bulanda, mfwatakanyi mibi-mibi, buñonaona, mbá, ne bintenshi bya bonakani? Maludiki a bantu keabwanyapo kulongolola kintu nansha kimo. Nansha ke Solomoni Mulopwe wa Isalela watunangu wāipangwile’mba: “Lelo penepo muntu ayukidije dishinda dya aye mwine namani?”​—⁠Nkindi 20:⁠24.

³ Tukija mutyima! Umbikalo mujalale ukaludika ntanda ke kilotwapo bitupu mhm! Ye kyādi kishinte kya busapudi bwa Yesu. Wēutelele bu “bulopwe bwa Leza,” kadi wāfundije bandi bana-babwanga bebulombe. (Luka 11:2; 21:31) Eyo, Bulopwe bwa Leza bwisambilwangapo kyaba kimo-kimo mu mitōtelo. Bantu bavule bebutelanga difuku ne difuku pobapitulukanga mu Disambila dya Tata Wetu (ditelwa ne bu Milombelo ya kulondelapo). Ino bantu balondololanga mu miswelo mishileshile kitatyi kyobebepangula’mba “Bulopwe bwa Leza i kika?” Bamo banenanga’mba “Budi mu mutyima obe.” Bakwabo bebutela bu mūlu. Bible uletanga kilondololwa kya patōkelela’nka na motusa kwikimwena.

BULOPWE BWA MPANGO

⁴ Yehova Leza i Mulopwe nyeke, i Muludiki wa bintu byonso, wa diūlu ne ntanda. Kino kitenta kizunzulwe i kimufwaninwe mwanda i aye wāpangile bintu byonso. (1 Bilongwa 29:11; Mitōto 103:19; Bilongwa 4:24) Ino Bulopwe bwāsapwilwe na Yesu budi pa ludingo nansha pa kifuko kya bubidi na bubikadi bwa Leza bwabikele peulu pa bintu byonso. Buno Bulopwe bwa Kimeshiasa budi na mpango ya pabula, ino lelo i mpango’ka?

⁵ Nka na mokishintulwidilwe mu shapita 6, bantu babidi babajinji bātombokele lupusa lwa Leza. Yehova wātyiba mbila ya kutulako kingidilwa kipya kya kulombola bubikadi bwandi mwanda wa kupwija myanda yālupwilwe na butomboki bwabo. Leza wālombola mpango yandi ya kulupula “lukunwa” lwa kukapondakanya Nyoka, Satana, ne kukafundula masusu onso āletelwe na bubi bwāpyene bantu. “Lukunwa” lwa lutwe i Yesu Kristu, “bulopwe bwa Leza” kyo kingidilwa kikonakanya Satana lonso. Kupityila ku buno Bulopwe, Yesu Kristu ukajokejanga buludiki bonso bwa pano pantanda mu dijina dya Yehova ne kukabingija lonso bubikadi bwa Leza bwa boloke.​—⁠Ngalwilo 3:15; Mitōto 2:​2-9.

⁶ Bwalamuni bumo i bwalamune binenwa byānene Yesu kudi Bafadiseo’mba: “Bulopwe bwa Leza budi munda mwenu.” (Luka 17:​21, Mukanda Ukola) Lelo Yesu wānene’mba Bulopwe bwādi mu mityima ya bano bantu babi ba bupolapola? Mhm. Bwalamuni bubwaninine bwa bilembwa bibajinji bya Kingidiki bunena’mba: “Bulopwe bwa Leza budi umbukata mwenu.” (New World Translation) Yesu, wādi umbukata mwa Bayuda, wēlombwele aye mwine bu Mulopwe ukabikala. Bulopwe bwa Leza ke kintu kampandapo kidi mu mutyima wa muntu, ino i umbikalo wabinebine uludika, udi na muludiki ne baludikwa. I umbikalo wa kokwa kūlu, mwanda butelwanga bu “bulopwe bwa mūlu” ne bu “bulopwe bwa Leza.” (Mateo 13:11; Luka 8:10) Mupolofeto Danyele wāmwene Muludiki wabo’mba “wifwene’nka na mwana muntu” bamuselela kumeso a Leza Mwinebukomobonso bamupa “bufumu, ne ntumbo, ne bulopwe, amba bantu bonsololo, ne mizo, ne ndimi, bakamwingidile; bufumu bwandi i bufumu bwa kuladilamo nyeke.” (Danyele 7:​13, 14) Uno Mulopwe i ani? Bible utelanga Yesu Kristu bu “Mwana muntu.” (Mateo 12:40; Luka 17:26) Yehova wātongele wandi Mwana Yesu Kristu bu Mulopwe.

⁷ Yesu kaludikangapo kasuku kandi. Udi na bantu 144 000 “bāpotelwe pano pantanda” bakabikala nandi bu balopwe ne babitobo. (Kusokwelwa 5:​9, 10; 14:​1, 3, NW; Luka 22:​28-30) Bakabikalwa na Bulopwe bwa Leza bakekalanga kisaka kikatampe kya bantu bakokele ku buludiki bwa Kristu. (Mitōto 72:​7, 8) Penepo kadi, i muswelo’ka otukokeja kukulupila’mba bine Bulopwe bukabingijanga bubikadi bwa Leza ne kukajokeja ngikadilo milumbuluke ya kipaladisa pa ino yetu ntanda?

BUBINEBINE BWA BULOPWE BWA LEZA

⁸ Fwatakanya, mudilo ubasoka yobe njibo. Penepo mulunda nobe udi na muswelo, wakulaya kukubakulwila’yo ne kukupa bidibwa bya ba mu kyobe kisaka. Shi uno mulunda nobe ukusapwilanga nyeke byabine, lelo kukamukulupilapo? Difuku dilondapo uwaenda ku kaji, pakujokela ku njibo uwatana bengidi kebashilule kala kōlola bityakuku bya mudilo, bidibwa bya ba mu kyobe kisaka nabyo kebiletwe kala. Bine, ukakulupila nabubinebine bonso’mba mwenda mafuku, byobe bintu bikajokejibwa ne bikekala bilumbuluke bininge kutabuka mobyādi bikadile pakala.

⁹ Muswelo umo onka, Yehova i mwitupe kikulupiji kya bubinebine bwa Bulopwe. Kukwatañana na mukanda wa Bahebelu, bipindi bivule bya mu Mukanda-wabijila byādi kyelekejo kya mpangiko itala pa Bulopwe. (Bahebelu 10:⁠1) Munjiñininya wa Bulopwe bwa Leza wāmwekele ne kupityila ku bulopwe bwa Isalela. Kewādipo umbikalo pamo bwa mikwabo, mwanda baludiki bādi bashikata pa “lupona lwa Yehova.” (1 Bilongwa 29:23) Kadi kyātobelwe’mba: “[Yuda] kibango kya bulopwe kekikamushetukapo nansha mukombo wa buledi mu maulu andi, poso’nka Shilo aye, ino mizo yonso ikakokelanga kwadi.” (Ngalwilo 49:10)a Eyo, Yesu, Mulopwe wa nyeke wa umbikalo wa Leza, wādi ufwaninwe kukabutwilwa ku uno muzo wa bulopwe bwa Yuda.​—⁠Luka 1:​32, 33.

¹⁰ Kyalwilo kya Bulopwe bwa Leza bwa Kimeshiasa kyāshimikilwe pa kutongwa kwa batumibwa ba Yesu. (Efisesa 2:​19, 20; Kusokwelwa 21:14) Bano bādi babajinji ba mu bantu 144 000 bādi bakukabikala na Yesu Kristu momwa mūlu bu balopwe. Pobakidi pano pantanda, bano balopwe bakwashi bādi bakwikala bu bipanda bya mwingilo wa busapudi, na kulama mbila yēbapele Yesu’mba: “Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bana-babwanga, kwibabatyija mu dijina dya Tata, ne dya Mwana, ne dya mushipiditu sandu.”​—⁠Mateo 28:⁠19.

¹¹ Mbila ya kulonga bana-babwanga ilemekwanga bininge dyalelo konso-konso pano pantanda. Ba Tumoni twa Yehova basapulanga myanda miyampe ya Bulopwe kujokoloka ntanda yonso, kukwatañana na bupolofeto bwa Yesu: “Kadi Myanda Miyampe ino’i ya Bulopwe ikasapulwa panopantanda ponso, amba ikale bu kiyukeno ku mizo yonso, penepa mfulo keifika shayo.” (Mateo 24:​14, MB) Bavuijanga mwingilo mukatampe wa bufundiji, nakyo i kipindi kikwabo kya mwingilo wa busapudi bwa Bulopwe. Boba bakokele ku bijila ne ku misoñanya ya Bulopwe bwa Leza kebapwe kala kutwela mu ndoe ne umbumo kebukokeja kutulako maludiki a bantu. Bino byonso bilombolanga patōka’mba Bulopwe bwa Leza i kintu kyabinebine!

¹² Yehova wālombwēle bene Isalela’mba: “Banwe mwi bami batumoni, ne mwingidi wami o natonga.” (Isaya 43:​10-12) Yesu, “Kamoni Kabinebine,” wāsapwile myanda miyampe ya Bulopwe na bupyasakane. (Kusokwelwa 1:5; Mateo 4:17) Nanshi i kyendelemo, basapudi ba Bulopwe ba mu kino kyetu kitatyi bafwaninwe kutelwa pa dijina dya Leza bu ba Tumoni twa Yehova. Ino mwanda’ka ba Tumoni bapityijanga kitatyi kivule ne bukomo bwabo na kusapwila bakwabo Bulopwe bwa Leza? Mwanda Bulopwe bwa Leza ye lukulupilo lumo kete ku bantu. Maludiki a bantu atyumunwanga, ino Bulopwe bwa Leza kebukatyumunwangapo nansha dimo. Isaya 9:​6, 7 utelanga Muludiki wabo, Yesu, bu “Mwana-mulopwe wa ndoe,” kadi ubwejako’mba: “Ntundubuko ya bubikadi bwandi ne ya ndoe mine, kekukekalapo mfulo.” Bulopwe bwa Leza kebudipo pamo bwa maludiki a bantu​—⁠ashimikwa dyalelo ne kutyumunwa nkesha. I bine, Danyele 2:44 unena’mba: “Leza wa mūlu ukemika bulopwe kebukonakanibwapo nansha patyetye, nansha bulopwe bwine bwabo kupityila ku bantu bangi, ehe . . . kadi bukemananga nyeke.”

¹³ I mulopwe’ka ukokeja kufundula mavita, buñonaona, misongo, nzala, ne kubulwa bikalo? Kadi, i muludiki’ka wa pano pantanda ukokeja kusangula boba bāfwile? Bulopwe bwa Leza ne Mulopwe wabo bakapwijanga ino myanda yonso. Buno Bulopwe kebukonekangapo pamo bwa kipungwa kisaka enka kulongololwa kitatyi ne kitatyi mhm. Ino bukashindanga mwanda Yehova i mulaye’mba: “E monka mukekadila ne kinenwa kyami kyalupuka mu kyakanwa kyami; kekiketolelapo bitupu ko ndi, ehe, nanshi kikalonga kyoki kyo nswele, kabidi kikafikijija biyampe’tu kintu kyo nekitumine.” (Isaya 55:11) Mpango ya Leza keikakankalwangapo, ino lelo Bulopwe bwine bwādi bwa kushilula kitatyi’ka?

KUBIKALA KWA BULOPWE​—⁠KITATYI’KA?

¹⁴ “Mfumwetu! lelo kosake kujokeja bulopwe panopano ponka ku bene Isalela’ni?” Kino kipangujo kyāipangwile bana-babwanga ba Yesu kilombola’mba mu kine kitatyi’kya kebādipo bayukile mpango ya Bulopwe bwa Leza ne kitatyi kyobwādi bwa kubikala. Yesu wēbadingile batukije mityima: “Kyakyo kekidipo kyenu kyo muyuka. Bitatyi bikidipo ne myaka i kibikile Tata aye mwine.” Yesu wādi uyukile’mba kubikala kwandi pano pantanda kwādi kwa kushilula mu mafuku a kumeso, mafuku mavule kupwa kwa kusanguka kwandi ne kukandila mūlu. (Bilongwa 1:​6-11; Luka 19:​11, 12, 15) Bisonekwa byēkitobele kala. Muswelo’ka?

¹⁵ Pa kwisambila padi Yesu bu ‘Mfumwetu,’ Mulopwe Davida wātobele’mba: “Yehova unena Mfumwami, amba shikata kuno ku kuboko kwami kwa lundyo, poso bidi ngalamune bakushikilwe ke kitulo-kya-maulu obe.” (Mitōto 110:1; enzankanya na Bilongwa 2:​34-36.) Buno bupolofeto bulombola’mba umbikalo wa Yesu kewādipo wa kushilula ponka na ponka pa kupwa kukandila mūlu. Ino, wādi wa kwilaija kulundyo lwa Leza. (Bahebelu 10:​12, 13) Kwilaija mafuku anga? Umbikalo wandi wādi wa kushilula kitatyi’ka? Bible witukwasha tutane malondololo.

¹⁶ Kibundi kimo kete pano pantanda kyātudilepo Yehova dijina dyandi kyādi Yelusalema. (1 Balopwe 11:36) Kadi kyādi kibikelo kya bulopwe bumo kete bwādi bwitabijibwe na Leza pano pantanda, kyelekejo kya Bulopwe bwa Leza bwa kokwa kūlu. Kututwa kwa Yelusalema na bene Babiloni mu mwaka wa 607 K.K.K., kwādi na nshintulwilo mikatampe. Kino kizumba kyālombwele ngalwilo ya kwimikwa kwa umbikalo wa Leza pa bantu bandi pano pantanda umbula bwa kitatyi kilampe. Kubwipi kwa myaka tutwa tusamba pa kupitapo, Yesu wālombwele’mba kino kitatyi kya kwimikwa kwa umbikalo wa Leza kyādi kikyendelela, ke-pantu wānene’mba: “Yelusalema ukanyantwanyantwanga na mizo kufikija’nka ne pakabwana bitatyi bitungwe bya mizo.”​—⁠Luka 21:⁠24, NW.

¹⁷ Umbula bwa bino “bitatyi bitungwe bya mizo,” maludiki a bwine-ntanda ādi akupebwa lupusa lwa kwimika umbikalo wādi mwitabijibwe na Leza. Kino kitatyi kyāshilwile na kututwa kwa Yelusalema mu mwaka wa 607 K.K.K., kadi Danyele wālombwele’mba kyādi kya kwendelela umbula bwa ‘bitatyi bisamba bibidi.’ (Danyele 4:​23-25) Lelo kyādi na bula’ka? Bible ulombola’mba ‘bitatyi’ bisatu ne kipindi, bidi na buvule bwa mafuku 1 260. (Kusokwelwa 12:​6, 14) Kino kipindi misunsa ibidi, i bitatyi bisamba-bibidi, bileta buvule bwa mafuku 2 520. Ino kekwalupukilepo kintu nansha kimo kya pabula kumfulo kwa kino kitatyi kīpi uno muswelo. Na kwingidija mbila inena’mba “difuku dimo i mwaka” ku bupolofeto bwa Danyele, ne kubala myaka 2 520 kushilwila mu 607 K.K.K., tukafika mu mwaka wa 1914 K.K.​—⁠Umbadilo 14:34; Ezekyele 4:⁠6.

¹⁸ Lelo Yesu wāshilwile kubikala momwa mūlu mu kine kitatyi’kya? Buluji bwa mu Bisonekwa bwikilombola, bukesambilwapo mu shapita ulondako. Eyo, ngalwilo ya kubikala kwa Yesu kēyadipo ya kuleta ndoe pano pantanda kiponka na ponka. Kusokwelwa 12:​7-12 ulombola’mba pa kupwa’tu kwa kutambula Bulopwe, Yesu wāpangile Satana ne bandemona momwa mūlu. Kino kyāletele malwa pano pantanda, inoko kiletanga nsangaji pa kutanga’mba Dyabola kubamushadila ‘kakitatyi katyetye’ bitupu. Panopano ponka tukasepelela pamwanda wa kubikala kwa Bulopwe bwa Leza ne pamwanda wa madyese obukaletela bantu bakikokeji pano pantanda. (Mitōto 72:​7, 8) I kika kilombola’mba bikalongekanga panopano ponka?

[Kapango pa paje 94]

MYANDA MIKATAMPE ITALA PA BULOPWE BWA LEZA

• Yehova wālombwele mpango yandi ya kulupula “lukunwa” lwa kukapondakanya mutwe wa Nyoka, Satana Dyabola.​—⁠Ngalwilo 3:⁠15.

• Mu 1943 K.K.K., Yehova wālombwele’mba luno “lukunwa” i muntu ukalupuka ku musuku wa Abalahama.​—⁠Ngalwilo 12:​1-3, 7; 22:⁠18.

• Bijila byāpelwe Isalela mu 1513 K.K.K. byāikele ke “mujiñininya wa bintu bilumbuluke bya kukaya.”​—⁠Divilu 24:​6-8; Bahebelu 10:⁠1.

• Bulopwe bwa Isalela bwāshilwile pano panshi mu 1117 K.K.K., kupwa bwāendelela na ba ku musuku wa Davida.​—⁠1 Samwele 11:⁠15; 2 Samwele 7:​8, 16.

• Yelusalema wātutyilwe mu 607 K.K.K., kupwa “bitatyi bitungwe bya mizo” byāshilula.​—⁠2 Balopwe 25:​8-10, 25, 26; Luka 21:⁠24.

• Mu 29 K.K., Yesu wāshingwa māni bu Mulopwe Mutongwe ne kushilula mwingilo wandi pano pantanda.​—⁠Mateo 3:​16, 17; 4:⁠17; 21:​9-11.

• Mu 33 K.K., Yesu wākandile mūlu, wāilaije kulundyo lwa Leza kufikija’nka ne pa kashilula umbikalo wandi.​—⁠Bilongwa 5:​30, 31; Bahebelu 10:​12, 13.

• Yesu wābikikilwe mu Bulopwe bwa momwa mūlu mu 1914 K.K. pāfudile “bitatyi bitungwe bya mizo.”​—⁠Kusokwelwa 11:⁠15.

• Satana ne bandemona bandi ibelwe kufula kufula kwa pano panshi ne baletelanga bantu byamalwa bikatampe.​—⁠Kusokwelwa 12:​9-12.

• Yesu uludikanga busapudi bwa myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza kujokoloka ntanda yonso.​—⁠Mateo 24:14; 28:​19, 20.

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo]

1, 2. I muswelo’ka wīlombwele maludiki a bantu bu makomenwe?

3. (a) Busapudi bwa Yesu bwādi na kishinte’ka? (b) I muswelo’ka ushintulula bantu bamo-bamo Bulopwe bwa Leza?

4, 5. Mwanda’ka Yehova wātyibile mbila ya kutulako kingidilwa kipya kya kulombola bubikadi bwandi, ne kikavuijanga kika?

6, 7. (a) Bulopwe budi kwepi, i ani Mulopwe, ne i bāni bakabikala nandi? (b) I bāni bakabikalwa na buno Bulopwe?

8, 9. (a) I muswelo’ka otukokeja kwenzakanya bubinebine bwa milao ya Bulopwe bwa Leza? (b) Mwanda’ka tufwaninwe kukulupila’mba Bulopwe i kintu kyabinebine?

10. (a) I kitatyi’ka kyāshimikilwe kyalwilo kya Bulopwe bwa Leza bwa Kimeshiasa? (b) I mwingilo’ka mukatampe wādi wa kwingilwa pano pantanda na bano balopwe bakabikala na Yesu?

11. I muswelo’ka usapulwa Bulopwe bwa Leza dyalelo, ne kifikidijanga kika?

12. (a) Mwanda’ka i kyendelemo kwita basapudi ba Bulopwe bu ba Tumoni twa Yehova? (b) I muswelo’ka wishidile Bulopwe bwa Leza na maludiki a bantu?

13. (a) I myanda’ka imo-imo ikalongololwa senene na Bulopwe bwa Leza? (b) Mwanda’ka tufwaninwe kukulupila’mba milao ya Leza ikafikidilanga?

14. I myanda’ka imo-imo itala pa Bulopwe yādi keiyukilwe na bana-babwanga ba Yesu, ino Yesu wādi uyukile kika kitala pa bubikadi bwandi?

15. I muswelo’ka ushintulula Mitōto 110:1 kitatyi kyādi kya kukabikala Yesu?

16. I kika kyālongekele mu 607 K.K.K., ne kyādi kikwatañene muswelo’ka na Bulopwe bwa Leza?

17. (a) “Bitatyi bitungwe bya mizo” i kika, ne byādi bya kwija mafuku anga? (b) I kitatyi’ka kyāshilwile ne kyāfudile “bitatyi bitungwe bya mizo”?

18. I kika kyālongele Yesu pa kupwa’tu kupebwa lupusa lwa Bulopwe, ne kyāikele na lupusa’ka pano pantanda?

TOMPA BUYUKI BOBE

Bulopwe bwa Leza i kika, ne i kwepi kobuludikila?

Buludikwanga na ani, ne bubikele padi bāni?

I muswelo’ka wētulombwele Yehova’mba Bulopwe i kintu kyabinebine?

“Bitatyi bitungwe bya mizo” byāshilwile ne kufula kitatyi’ka?