Yehova Uyukile mwa Kunyongolwela Bantu Bandi

“Yehova uyūkile mwakunyongolwela boba ba bwine-Leza mo batompibwa.”—2 PET. 2:9.

MWANDA WAKA TUBWANYA KUKULUPILA AMBA YEHOVA:

Uyukile kitatyi kya binkumenkume pa kufikidija mpango yandi?

Ukengidija bukomo bwandi pa kulwila bantu bandi?

Uyukile muswelo ukashilula binkumenkume?

 1. I ngikadilo’ka ikekala’ko pa “kyamalwa kibūke”?

BUTYIBI busa kuleta Leza pa ntanda ya Satana busa kufika mu kitulumukila. (1 Tes. 5:2, 3) Kitatyi kikafika “difuku dikatakata dya Yehova,” kisaka kya bantu ba pano panshi kikatwela mu tuvutakanya. (Zef. 1:14-17) Kukekala byamalwa ne masusu mavule a bukile bukya. Kino kikekala kitatyi kya kyamalwa “kya kubulwa, nansha kingi kikwabo kidingakene nakyo, kushilwila konka kungalwilo kwāpangile mwine Leza, ne kutūla ku dyalelo kuno’ku.”—Tanga Mateo 24:21, 22.

2, 3. (a) Le i bika bikafikila bantu ba Leza pa “kyamalwa kibūke”? (b) Le i bika bibwanya kwitukomeja ku byobya bitutengele kumeso?

² “Kyamalwa kibūke” po kikalumba ku mfulo, bantu ba Leza bakekala ke kyambo kya bulwi bwa kamfula-nkonko bwa “Koka, wa ntanda ya Makoka.” Mu buno bulwi, “kibumbo kikatampe ne divita dikomokomo” kikatamba bantu ba Leza “pamo’nka bwa dikumbi kupūta ntanda.” (Ezek. 38:2, 14-16) I kutupu bulongolodi nansha bumo bwa bantu bukalwila bantu ba Yehova. Kupanda kwabo kwimanine enka padi Leza kasuku kandi. Lelo bakalonga namani pa bonakani bwiya kumeso?

³ Shi wi mwingidi wa Yehova, le ukulupile amba Yehova ubwanya ne ukalama būmi bwa bantu bandi kupityila ku kyamalwa kibuke? Mutumibwa Petelo wāsonekele amba: “Yehova uyūkile mwakunyongolwela boba ba bwine-Leza mo batompibwa, ne kwibalama bakondame mu malwa ku difuku dya kidye.” (2 Pet. 2:9) Kulangulukila pa bilongwa bya Yehova bya pa kala bya bunyongolodi, kuketukomeja ku byobya bitutengele kumeso. Tubandaulei’ko bidi bimfwa bisatu biketutonona tukulupile mu bukomo bwa Yehova bwa kunyongolola bantu bandi.

WAPANDE KU DILOBE DYA NTANDA YONSO

 4. Mwanda waka kitatyi kyādi na mvubu pa mwanda utala Dilobe?

⁴ Dibajinji, tubandaulei bidi nsekununi ya Dilobe dya mu mafuku a Noa. Pa kusaka kiswa-mutyima kya Yehova kilongeke, kitatyi kyādi na mvubu. Mwingilo mukatampe wa kūbaka safini wādi ufwaninwe kupwa ne banyema nabo bādi bafwaninwe kutwejibwa’mo kumeso kwa mema a dilobe kufika. Nsekununi ya Ngalwilo ilombola patōka amba Yehova pa kukwata butyibi pa kitatyi kya kuleta mema a dilobe, kākungilepo bidi safini yūbakwe, wāsakile kulama kitatyi kya kushilula Dilobe nansha shi mpangiko ya mwingilo wa lūbako yādi keyashilwile. Inoko, kitatyi kilampe kumeso kwa kunena Noa kintu kampanda kitala lūbako lwa safini, Leza wātungile kala kitatyi kya kushilula Dilobe. Le tubayuka kino namani?

 5. Le i binenwa’ka byānene Yehova bisonekelwe mu Ngalwilo 6:3, ne wēbinene kitatyi’ka?

⁵ Bible witusapwila’mba Yehova mwine wānenene pa uno mwanda tamba momwa mūlu. Kukwatañana na Ngalwilo 6:3, wānenene amba: “Mushipiditu wami keukepuñanyapo ne muntu nyeke ne nyeke, mhm. Mwanda aye i bu-ngitu monka; nanshi mafuku andi akekalanga myaka katwa ne myakamo makumi abidi.” Bino ke binenwapo bitala mwayene wa bula bwa būmi bwa bantu. Bino byādi binenwa bipotoloke bya Yehova bilombola kitatyi kyaādi wa kutōkeja ntanda yampikwa bwine Leza.a Nanshi Dilobe byodyāshilwile mu 2370 K.K.K., tukanena’mba wānene bino binenwa mu 2490 K.K.K. Mu kino kitatyi Noa wādi na myaka 480. (Ngal. 7:6) Kintu kya myaka 20 pa kupita’po, mu mwaka wa 2470 K.K.K., Noa washilula kubutula bana. (Ngal. 5:32) Ako ke kushale kintu kya myaka katwa kumeso kwa Dilobe kushilula, ino Yehova wādi kasapwidile Noa mwingilo wa pa bula wādi wa kwingila Noa pa kupandija kisaka kya bantu. Lelo Leza wādi wa kwilaija bitatyi binga kumeso kwa kusapwila Noa?

 6. Lelo Yehova wāsoñenye Noa kubaka safini kitatyi’ka?

⁶ Mobimwekela Yehova wākungile makumi a myaka kumeso kwa kusapwila Noa byobya byaādi Usaka kulonga. I bika byalengeja tufule ku kunena namino? Nsekununi ya ku bukomo bwa mushipiditu ilombola’mba Leza pa kusoñanya Noa ōbake safini, bana ba Noa bādi ke batame kadi basonge. Yehova wāmusapwidile amba: “Nkakutyityijanga kipwano kyami nobe, kadi ukatwelamo mu safini, abewa na bāna bobe bana-balume, ne obe mukaji ne bako bobe bene pamo nobe.” (Ngal. 6:9-18) Tubwanya nanshi kunena amba, kitatyi kyāpelwe Noa mwingilo wa kubaka safini, kwāshele’tu myaka 40 nansha 50 kumeso kwa Dilobe kufika.

 7. (a) Le Noa ne kisaka kyandi bālombwele lwitabijo namani? (b) Lelo Leza wāfudile ku kulombola Noa kyaba kine kya kushilula Dilobe kitatyi’ka?

⁷ Nansha mwingilo wa kūbaka safini byowādi wendelela, Noa ne kisaka kyandi bādi bakokeja kwiipangula muswelo wādi wa kufikidija Leza mpango yandi ne kitatyi kine kyādi kya kushilula Dilobe. Inoko, kuyuka kokebādipo bayukile ino myanda kekwebakankejepo baleke kūbaka safini. Nsekununi ya mu Bisonekwa inena amba: “Noa walonga namino monso mwamusoñaninye Leza, e monka mwālongele.” (Ngal. 6:22) Mafuku asamba-abidi kumeso kwa mema a dilobe—kitatyi’tu kibwane kya Noa ne kisaka kyandi kutweja banyema mu safini—ebiya Yehova wasapwila Noa kitatyi kine kyādi kya kushilula Dilobe. Nanshi, kitatyi kyāshitwilwe malolo a mūlu “mu mwaka wa bu-tutwa tusamba wa būmi bwa Noa mu kweji wa bubidi, mu difuku dya bu-dikumi ne asamba-abidi dya kweji,” bintu byonso byādi ke biteakanibwe.—Ngal. 7:1-5, 11.

 8. I muswelo’ka witupa nsekununi ya Dilobe kikulupiji kya amba Yehova uyukile kitatyi kya kunyongolola bantu bandi?

⁸ Nsekununi ya Dilobe ilombola amba Yehova i Mulami wa kitatyi kadi i Munyongolodi. Byotwalumba ku mfulo ya ngikadilo ya bintu ya dyalelo, tukokeja kukulupila’mba kintu kyonso kidi mu mpango ya Yehova kikafikidila pa kitatyi, mu “difuku” ne pa nsaa yatungile aye mwine.—Mat. 24:36; tanga Habakuka 2:3.

BĀNYONGOLWELWE PA KALUNGA KATYILA

9, 10. Lelo Yehova wāingidije bantu bandi namani mwanda wa kutweja bibumbo bulwi bya Edipito mu dikinga?

⁹ Kufika ne pano, tubamone amba Yehova uyukile ne pa mfulo kitatyi kya binkumenkume pa kufikidija mpango yandi. Kimfwa kya bubidi kyotusa kubandaula kilombola patōka bubinga bukwabo botukokejeja kukulupidila mudi Yehova mwanda wa kunyongolola bantu bandi, amba: Ukengidija bukomo bwandi kebudi mpwilo mwanda wa kufikidija kiswa mutyima kyandi. Nanshi Yehova udi bine na bukomo bwa kunyongolola bengidi bandi baingidijanga kyaba kimo mwanda wa kutweja balwana nandi mu dikinga. Mo mobyaikadile ne kitatyi kyaānyongolwele Bene Isalela mu bupika bwa bene Edipito.

¹⁰ Bene Isalela bātambile mu Edipito bādi bakokeja kwikala midiyo isatu ya bantu. Yehova wānene Mosesa ebaludike mu muswelo wālengeje Felo alange amba abakobakanibwa. (Tanga Divilu 14:1-4.) Felo pa kukomenwa kwimana ku kino kyambo, waludika bibumbo byandi kukalonda bapika, webapeta pa Kalunga Katyila. Byāmwekele bu kebādipo na kwa kunyemena. (Div. 14:5-10) Eyo, inoko, Bene Isalela kebādipo mu kyaka nansha kimo. Mwanda waka? Mwanda Yehova wādi’ko wa kwibalwila.

11, 12. (a) Lelo Yehova wālwidile bantu bandi namani? (b) Le byāfudile namani na bukwashi bwa Leza, ne ino nsekununi itufundija bika padi Yehova?

¹¹ “Dilenga dya dikumbi” dyādi diludika Bene Isalela dyāshetukila kunyuma kwabo, dyakalakanya bibumbo bya Felo bileke kufwena kadi dyebela mu mfindi. Ino ku Bene Isalela, dilenga dyādi dibamunikila bufuku. (Tanga Divilu 14:19, 20.) Penepa Yehova wakalañanya kalunga ka mema kupityila ku kivula kikatampe kya kutunduka, “ne kulonga kalunga-kamema ke panshi pomu.” Na bubine bino byālombele kitatyi kilampe, mwanda nsekununi inena amba: “Ebiya kadi bāna ba Isalela batwela umbukata mwa kalunga-kamema, panshi pomu.” Kudingakanya na bibumbo bya Felo byādi bitentamine pa makalo abo a divita, Bene Isalela bādi benda bityebitye. Ino, bene Edipito kebādipo bakubwanya kwibapeta mwanda Yehova wādi ulwila Isalela. Wāpalakenye “divita dya bene Edipito. Kabidi wafundula matonto a ku makalo abo, penepa nao akola pa kwiakoka.”—Div. 14:21-25.

¹² Isalela yense pa kwabuka bukila bwa kalunga, Yehova wālombwele Mosesa amba: “Olola kuboko kobe pangala pa kalunga-kamema, amba mema āluke monka pa bene Edipito, ne pa makalo abo, ne pa bapatubalwe babo.” Kitatyi kyātompele bashidika bene Edipito kunyema mema ādi akuka, ‘Yehova webatonwena umbukata mwa kalunga ka mema.’ Kebādipo na muswelo wa kunyema. “Kekwashyelepo nansha umo mwine.” (Div. 14:26-28) Mu uno muswelo Yehova wēlombwele amba udi na bukomo bwa kunyongolola bantu bandi mu ngikadilo yo-yonso.

BĀPANDILE KU BONAKANI BWA YELUSALEMA

13. Lelo Yesu wāletele bulombodi’ka, ne balondi bandi bādi babwanya kwiipangula bika?

¹³ Yehova uyukile biyampe muswelo ukashilula binkumenkume pa kufikidija mpango yandi. Kamweno ka bino i kalombolwe patōka mu kino kimfwa kya busatu kyotusa kubandaula: ke kutekelwa kasāla kwa Yelusalema mu myaka katwa kabajinji kadi. Kupityila kudi wandi Mwana, Yehova wāletele bulombodi bwa mwādi mwa kupandila Bene Kidishitu bādi bashikete mu Yelusalema ne mu Yudea, ku bonakani bwa kibundi bwa mu 70 K.K. Yesu wānene amba: “Po mukamonapo kikobakane kya munyanji kya musala kyokya kyanenenwe kudi Danyele mupolofeto, ke kīmene kadi po kijidikilwe kijila pa kifuko kikola, . . . ebiya boba bēkele mu Yudea banyemena mu ngulu.” (Mat. 24:15, 16) Ino i muswelo’ka wādi wa kuyuka balondi ba Yesu kitatyi kyādi kya kufikidila bupolofeto?

14. Le kulongeka kwa binkumenkume kwālombwele patōka shintulwilo ya bulombodi bwa Yesu namani?

¹⁴ Binkumenkume pa kulongeka, shintulwilo ya binenwa bya Yesu yamweka patōka. Mu mwaka wa 66 K.K., bibumbo bya Loma byendejibwa na Ngalusa Seshitiusa byatwela mu Yelusalema kwimika butomboki bwa Bayuda. Bayuda bantomboki, bayukene bu Bazelote, pa kukafyama mu nsakwa ya tempelo, bashidika ba Loma bashilula kubundula lubumbu lwa tempelo. Ku Bene Kidishitu batengele, shintulwilo yādi padi tō ya amba: Bibumbo bya bajentaila biselele byelekejo byabo bya butōtyi bwa bankishi (“kya munyanji”) bimene kulampe na lubumbu tempelo kifuko (“kijidikilwe kijila”). Kino kyādi kitatyi kya balondi ba Yesu ‘kunyemena mu ngulu.’ Ino bādi ba kutamba mu kibundi kitekēlwe kasāla namani? Binkumenkume byādi bya kulongeka mu kitulumukila.

15, 16. (a) Le i bulombodi’ka bupotoloke bwāletele Yesu, ne mwanda waka byādi na mvubu ku balondi bandi kwibukōkela? (b) Le kupanda kwetu kukemanina pa bika?

¹⁵ Pa bubinga bwa kubulwa kuyukana, Ngalusa Seshitiusa ne bibumbo byandi batamba mu Yelusalema ne kushilula kwikoka. Bazelote bebalonda tupolobela. Bibumbo bya bulwi bya mitamba yonso ibidi pa kutamba’mo, enka ponka’po balondi ba Yesu bamona mukenga wa kunyema. Yesu wēbalombwele mu muswelo mupotoloke kushiya bituntwa byabo ne kutamba kwampikwa kulejaleja. (Tanga Mateo 24:17, 18.) Lelo kulonga na kampeja-bukidi kwādi bine na mvubu? Malondololo enda amweka patōka. Mafuku matyetye pa kupita’po, Bazelote bajoka ne kushilula kuningila bekadi ba Yelusalema ne Yudea belunge mu butomboki. Bayuda bādi mu mfika pa kulwila kuludika, ngikadilo ya kibundi yabipila’ko bukidibukidi. Kunyema kwakomenena komē. Bene Loma pa kujoka mu mwaka wa 70 K.K., kunyema kwakoma. (Luka 19:43) Yense wādi ulejaleja wāpile mu dikinga! Bene Kidishitu bānyemēne mu ngulu, bāivwanije bulombodi bwa Yesu bāpandile. Bēmwenine abo bene amba Yehova uyukile muswelo wa kupandija bantu bandi. Lelo i ñeni’ka yotuboila ku ino nsekununi?

¹⁶ Pakalongeka binkumenkume bya pa kyamalwa kibuke, Bene Kidishitu bakasakilwa kwivwanija bulombodi buleta Kinenwa kya Leza ne bulongolodi bwandi. Kimfwa, musoñanya wa Yesu wa kunyemena “mu ngulu” ukidi na mvubu ne mu ano etu mafuku. Shako muswelo wetu wa kunyema ke wayukene.b Inoko, tubwanya kukulupila amba Yehova ukalombola patōka shintulwilo ya buno bulombodi pa kabwana kitatyi kya batwe kwibulonda. Kupanda kwetu byokwimanine pa kikōkeji, i biyampe twiipangule amba: ‘Le monanga namani bulombodi buleta Yehova ku bantu bandi dyalelo? Le mpejanga kwibulonda’ni, nansha neshisanga pa kwibukōkela?’—Yak. 3:17.

BAKOMEJIBWE PANGALA PA BYOBYA BIBATENGELE KUMESO

17. Le bupolofeto bwa Habakuka bulombola bika pa bulwi bwiya’ko bwa kutamba bantu ba Leza?

¹⁷ Pano tujokelei ku bulwi bwa kamfula-nkonko bwa kutambwa na Koka bwatelwanga ku ngalwilo. Kukwatañana na bupolofeto butelelwe kala, Habakuka wānene amba: “Naivwana, ne byamunda pa diwi dyobe; bubole bwatwela mu bikupa byami, kabidi nazakala muntu mwami; amba nkatūje mu difuku dya tusuwa, po dikafika [difuku dya Leza] padi bantu’ba [bibumbo bya bulwi] bamutamba bisumpi bisumpi.” (Hab. 3:16) Mupolofeto pa kwivwana lapolo ya kutambwa kwa bantu ba Leza, kifu kyamusansa, milomo keizakala ne bukomo bwamupwa. Byālongele Habakuka bilombola ngikadilo ya bumonya malwa yotukekala’mo kitatyi kiketutamba Koka ne bibumbo byandi bulwi bukomo. Inoko, mupolofeto wādi witabije ne mutyima tō kukungila difuku dya Yehova, koku ukulupile amba Yehova ukanyongolola bantu bandi. Netu tubwanya kwikala na kino kikulupiji.—Hab. 3:18, 19.

18. (a) I kika kinenenwa amba tudi na bubinga kwa kuleka kutyinina bulwi bwiya’ko? (b) Le i bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

¹⁸ Bimfwa bisatu byotwabandaula bilombola pampikwa kutatana’mba Yehova uyukile muswelo wa kunyongolola bantu bandi. Mpango yandi keibwanyapo kukankalwa; bushindañani i bwandi. Ino pa kusaka kutuntwila ku buno bushindañani bwa ntumbo, tufwaninwe kushala nyeke bakōkele kufika ne ku mfulo. Le Yehova witukwashanga namani tulame bululame bwetu dyalelo? Uno o mwanda ukesambilwa’po mu kishinte kilonda’ko.

[Kunshi kwa dyani]