Bine Bisakibwa pa Kwikala na Nsangaji
YEHOVA, ‘Leza wa nsangaji,’ ne Yesu Kidishitu, ‘Mbikavu umo kete wa nsangaji,’ bayukile byonso bya kulonga pa kwikala na nsangaji. (1 Temote 1:11; 6:15) O mwanda ke kya kutulumukapo shi lufungulo lwa nsangaji lutanwa mu Bible, Kinenwa kya Leza.—Kusokwelwa 1:3; 22:7.
Yesu wālombwele mu Busapudi bwandi bwa ku Lūlu bwendele nkumo pi na pi byobya bine bisakibwa pa kwikala na nsangaji. Unena’mba: ‘Kebo ba nsangaji shabo’ boba (1) beyukile bisakibwa byabo bya ku mushipiditu, (2) badila madilo, (3) babijiba-ntalela, (4) badi na nzala ne kyumwa kya boloke, (5) ba lusa, (6) ba mutyima utōka, (7) ba kupwanya, (8) bapangwapangwa pa mwanda wa boloke, ne (9) boba banenenwa bibi ne kupangwapangwa pa mwanda wandi.—Mateo 5:3-11, New World Translation.a
Le Binenwa bya Yesu I bya Bine?
Kilomba kushintulula bityetye binenwa bya Yesu bimobimo pa kwitabija’byo amba i bya bine. Le kudi ukokeja kutuna amba babijiba-ntalela, ba lusa, ne ba kupwanya batononwa na mutyima utōka bo ba nsangaji kupita bantu ba kalobolobo, ba lonji, ne bampikwa lusa?
Tukokeja padi kwiipangula shi bine bantu badi na nzala ne kyumwa kya boloke ne badila madilo bakokeja kwikala na nsangaji. Bine, bano bantu bamwene ngikadilo ya ntanda moikadile. ‘Babinzanga ne kudila mwanda wa bya munyanji byonso bilongwa’ mu ano mafuku. (Ezekyele 9:4) Ino bino kebibaletelangapo nsangaji. Inoko kintu kibapa nsangaji mivule i kuyuka kobayuka mpango ya Leza ya kuletela boba basusulwa ngikadilo miyampe pano pa ntanda ne boloke.—Isaya 11:4.
Kadi bano bantu baswele boloke badilanga pa kutunya kobatunya kulonga byoloke kitatyi kyonso. O mwanda beyukile bisakibwa byabo bya ku mushipiditu. Bano bantu bakimbanga kuludikwa na Leza, mwanda bayukile amba ye aye kete ubwanya kukwasha bantu banekenye bukōkekōke bwabo.—Nkindi 16:3, 9; 20:24.
Bantu badila madilo, badi na nzala ne kyumwa kya boloke, beyukile ne bisakibwa byabo bya ku mushipiditu, bajingulwile mvubu ya kupwana kipwano kiyampe na Umpangi. Shi kupwana kipwano na bantu netu kuleta nsangaji, le kupwana kipwano kiyampe na Leza ke pepi? Nanshi, boba baswele boloke na kusumininwa, basaka kulonda buludiki bwa Leza, bo bantu ba nsangaji binebine.
Inoko, ukokeja padi kumona amba i bikomo kwikala na nsangaji shi upangwapangwa ne kunenenwa bibi. Ino na bubine ke bikomopo, mwanda Yesu mwine wānene’kyo. Penepo i muswelo’ka otukokeja kwivwana bino byandi binenwa?
Bapangwapangwa Abo’ko ba Nsangaji—Namani?
Tala, Yesu kānenepo amba kunenenwa bibi ne kupangwapangwa ko ako kuletanga nsangaji. Ino wānene amba: ‘Kebo ba nsangaji shabo boba bapangwapangwa pa mwanda wa boloke, ne shi bantu bemunenena bibi ne kwimupangapanga pa mwanda wami.’ (Mateo 5:10, 11) Nanshi muntu ukekala na nsangaji enka shi unenenwa bibi mwanda’po i mulondi wa Kidishitu ne mwanda ulondanga mu būmi bwandi misoñanya myoloke yāfundije Yesu.
Kino i kimweke mu byātene bene Kidishitu babajinji. Bantu ba mu Sanhedrini, kidye kikatampe kya Bayuda, bāityile “batumibwa ko badi, bebakupilakupila, ke bebakome’mba: kemukisapwilaipo mu dijina dya Yesu bānwe, penepo bebaleka kwenda.” Le batumibwa bālongele’po namani? “Nabo pa kufunduka mu kitango kya kidye kikatampe ke benda basepelela, mwanda wa kunena’mba, twatongelwe kala’mba; bo bafwaninwe kukobakanibwa pa dyodya dijina. Ebiya abo, monka mo bukila, mo bukila, mafuku onso, kuleka’byo kufundija mpika, ne kusapula bya Yesu mu njibo īkola ya Leza ne mu mōbo bitupu.”—Bilongwa 5:40-42; 13:50-52.
Mutumibwa Petelo wātōkejeje’ko uno mwanda pa kulombola mukwatañenine kunenenwa bibi na nsangaji. Wāsonekele amba: “Wivwane munenenwe bibi pa mwanda wa dijina dya Kidishitu, nankyo mwi bakatōkwe; ke-muntu Mushipiditu wa ntumbo ne wa Leza ushikete padi bānwe.” (1 Petelo 4:14) Bine, kususuka mwanda’po’tu wi mwine Kidishitu ulonga byoloke, nansha masusu mene byoasansa, kuletanga nsangaji pa kuyuka amba tubatambula mushipiditu sandu wa Leza. Lelo mushipiditu wa Leza ukwatañene namani na nsangaji?
I Mingilo ya Ngitu’ni, I Kipa kya Mushipiditu?
Mushipiditu sandu wa Leza udi enka pa boba bakōkele Leza bu mulopwe wabo. (Bilongwa 5:32) Yehova kapangapo boba balonga “mīngilo ya ngitu” mushipiditu wandi. Mingilo ya ngitu i ino: “Busekese, ne kujilula kwa bijila, ne byakulondalonda bya mutyima umbi, ne kutota bakishi, ne bufwityi, ne nshikani, ne lupata, ne mukao, ne bukalabale, ne ñuma, ne kwilalulula kubikubi, ne kwiketa kubi kwa pala pala, ne bya kilokoloko, ne bunkolwankolwa, ne lupotopoto, kadi bikwabo byonso bidi namino’bi.” (Ngalatea 5:19-21) Bine, mu ntanda ya dyalelo “mīngilo ya ngitu” i misokoke patōka. Kadi boba balonga’yo kebadipo na nsangaji ya bine ne ya endaenda. Ino kulonga ino mingilo konanga kipwano kya muntu na balongo bandi, balunda nandi, ne bantu bamuyukile. Ne Kinenwa kya Leza nakyo kilombola amba boba balonga ino mingilo “kebakapyanapo bulopwe bwa Leza, mhm.”
Ino Leza upānanga mushipiditu wandi ku boba batamija “kipa kya mushipiditu.” Ngikadilo ya kino kipa i “buswe, nsangaji, ndoe, kitūkijetyima, kanye, buyampe, lwitabijo, kutalala, kwīfula.” (Ngalatea 5:22, 23, NW) Ne shi tudi na ino ngikadilo, tukekala biyampe mu kipwano na bakwetu ne na Leza, kadi kino kiketupa nsangaji ya bine. (Tala kapango.) Kutabukidila, shi tudi na buswe, kanye, buyampe, ne ngikadilo mikwabo ya bwine Leza, tukasangaja Yehova ne kumona lukulupilo lwa nsangaji lwa būmi bwa nyeke mu ntanda impya ya Leza mukekala boloke.
Nsangaji I Butongi
Ba Wolfgang ne Brigitte, ba mulume ne mukaji ba mu Alemanye, pobashilwile kwifunda Bible na kininga, badi na bituntwa bivule bimonwa na bavule bu nsulo ya nsangaji. Badi bansongwa bakomo nkē. Badi bavwala bisandi bya katutu, bashikete mu njibo myolwe bya dyangi, koku bengila mwingilo wendeka senene. Kitatyi kyonso, bādi’nka balondalonda bya bupeta, ino kwikala’bo na būmi bwa nsangaji ya bine mpika. Mwenda mafuku ba Wolfgang ne Brigitte batonga butongi bwa mvubu. Bashilula kupityija kitatyi kivule ne bukomo mu kulonda misoñanya ya ku mushipiditu ne kukimba muswelo wa kufwena bininge kudi Yehova. Ne kwija mpika, butongi bwabo bwashinta mityima yabo, bapēleja būmi bwabo ne kushilula kwingila bu bapania, ko kunena’mba basapudi ba Bulopwe ba kitatyi kyonso. Dyalelo dino, bengilanga bu bengidi ba kwituma ku bilo bya musambo wa Batumoni ba Yehova mu Alemanye. Kadi, befundanga ludimi lumo lwa mu Azia mwanda wa kukwasha beni bayuke bubinebine bwa mu Bible, Kinenwa kya Leza.
Lelo bano ba mulume ne mukaji i basokole nsangaji? Wolfgang unena’mba: “Kasha twepēne mu kulondalonda bintu bya ku mushipiditu, tudi na nsangaji mikatampe ne maloa mavule pa mulongo. Kadi kwingidila Yehova na mutyima onso i kuningishe buluo bwetu. Twadi shetu na buluo buyampe dibajinji, ino twadi muntu ne muntu na biselwa ne tumweno twishile na twa mukwabo. Ino pano tulondanga umbumo kitungo kimo kyonka.”
Le I Bika Bisakibwa pa Kwikala na Nsangaji?
Kunena kwīpi: Epuka “mīngilo ya ngitu,” ino tamija “kipa kya mushipiditu” wa Leza. Muntu pa kwikala na nsangaji ufwaninwe kwabila mpata kupwana na Leza. Muntu ulonga buninge bwa kupwana na Leza ukabwanya byobya binene Yesu pa muntu wa nsangaji.
Shi ke pano, kokiyumbila kala kunena’mba nkibwanyapo kusokola nsangaji. Eyo, padi pano ye uno ukikonda na misongo, nansha na makambakano mu buluo bobe. Padi kupadilwe mpalo ya bumbutwile, nansha padi ulwanga mokimba kutana kaji kalumbuluke. Padi mpotomoni obe wa lupeto kayudilepo na mwayudilanga nyeke. Bine, kudipo kyozozejeja mutyima, kankamana! Bulopwe bwa Leza busa kwiya kupwija ano makambakano ne makwabo mavule mene. Panopano ponka Yehova Leza usa kufikidija mulao wandi unenwe na mulembi wa mitōto amba: “Bulopwe bobe i bulopwe bwa kalā kunyuma, ne ku kalā kwa kumeso nyeke. . . . Abe ubalanga kuboko kobe, wikutyija mityima ya bintu byonso byumi.” (Mitōto 145:13, 16) Bengidi ba Yehova bavule bene kujokoloka ntanda yonso bakokeja kunena amba kulama ino milao ya Yehova ikulupija kukatuntwila’ko mpata nsangaji yobe dyalelo.—Kusokwelwa 21:3.
[Kunshi kwa dyani]
a Bino binenwa byonso bya Yesu, bitelwanga na bavule bu tutōkwe kitema, i bishilule na kishima kya Kingidiki ma·kaʹri·oi. Bible New World Translation walamuna kino kishima bu “ba nsangaji,” pa kyaba kya kwalamuna bu ba “dyese” na mwalamwinine Mabible makwabo, pamo bwa Mukanda Ukola wa mwine Leza ne Myanda Miyampe ku Bonso.
[Kapango/Kifwatulo pa paje 6]
Bintu Bituntwila’ko Nsangaji
Buswe bulengejanga bakwenu nabo bakuswe.
Nsangaji ikakukomeja polwa na makambakano.
Ndoe ikakukwasha upwane na bantu pampikwa luma.
Kitūkijetyima kikakulamina nsangaji yobe nansha shi udi mu matompo.
Kanye kakokelanga bakwenu kodi.
Buyampe bukalengeja bakwenu bakukwashe shi ubafudilwa.
Lwitabijo lukakukulupija mu buludiki bwa buswe bwa Leza.
Kutalala kukatalaja mutyima, ñeni, ne umbidi obe.
Kwīfula kukatyepeja bilubo byoloñanga.
[Kifwatulo pa paje 7]
Pa kusokola nsangaji, ufwaninwe kuvuija bisakibwa byobe bya ku mushipiditu