Lelo Bwendeji bwa Kidishitu I Bwabine Kodi?

“Nansha kutelwa bu ‘bendeji,’ mwanda Mwendeji wenu i umo, Kidishitu.”—MATEO 23:10, NW.

 1. I ani kasuku kandi Mwendeji wa bene Kidishitu babine?

I DYA BUBIDI, mafuku 11 Nisane. Kubashala mafuku asatu Yesu epaibwe. Uno o musunsa wandi wa mfulo kupempula tempelo. Yesu, mu dino difuku, wafundija bibumbo byungwidile’mo ne bandi bana-babwanga bufundiji bwa kamweno mpata. Wanena’mba: “Banwe, kemukitelwai bu Labi, mwanda mufundiji wenu i umo, ino banwe bonso mudi bana na bana. Kadi, kemukitelai muntu nansha umo pano panshi bu shenu, mwanda Shenu i umo, Yewa udi mūlu. Nansha kutelwa bu ‘bendeji,’ mwanda Mwendeji wenu i umo, Kidishitu.” (Mateo 23:8-10, NW) Bine, Yesu Kidishitu ye Mwendeji wa bene Kidishitu babine.

2, 3. Kuteja Yehova ne kwitabija Mwendeji watongele kudi na lupusa’ka pa būmi bwetu?

² Bine, bwendeji bwa Yesu budi na kamweno mpata mu būmi bwetu shi twitabija’bo! Yehova Leza wālaile, kupityila kudi mupolofeto Isaya, kwiya kwa uno Mwendeji amba: “O-o! banwe bonso badi ne kyumwa, shi ba ani shi ba ani, iyai ku mema, kabidi ne yewa wampikwa lupeto nandi; iyai mupotei, mudyei; eyo, iyai potai vinyu ne mabele lupeto mpika nansha lupoto lwine. . . . Tejai kuno ko ndi, dyai kyokya kinengele, ne mūya obe wisangaje mu bintu binune. . . . Talapo bidi, namupele ke kamoni ka kudi bantu, [mwendeji ne mudyavita wa] bantu’ba.”—Isaya 55:1-4.

³ Isaya wātelele bitomibwa bitomwanga nyeke—mema, mabele, ne vinyu—bu bifwa bilombola amba kuteja Yehova ne kulonda Mwendeji, Mudyavita waitupele kudi na lupusa pa būmi bwetu. Kutūkijanga mutyima. Kudi pamo’nka bwa kutoma lubaya lwa mema atalala nyā kitatyi kya dyuba dinane. Bine, kutūkijanga kyumwa kyetu kya bubinebine ne boloke. Mabele nao apanga bana ba lukeke bukomo, ebatamija biyampe, ne ‘mabele a kinenwa’ nao mo monka, etukomejanga ne kwitutamija ku mushipiditu mwa kupwanina kipwano kiyampe na Leza. (1 Petelo 2:1-3) Lelo i ani ukokeja kupatanya amba malwa kealoejangapo masobo? Ne kutōta kotutōta Leza wabine pamo ne kulonda mu mayo a Mwendeji waātongele nako mo monka, ‘kusangajanga byamwiko’tu’ būmi bwetu. (Kupituluka 16:15) O mwanda i kipite buya batwe bonso—banuke ne batame, bana-balume ne bana-bakaji—tulombole amba bwendeji bwa Kidishitu i bwabine kotudi. Ino i muswelo’ka otukalombola mu būmi bwetu bwa difuku ne difuku amba Meshiasa i Mwendeji wetu?

Bankasampe—Endelelai na ‘Kutama mu Tunangu’

 4. (a) I bika byālongekele pāile Yesu ku Yelusalema ku masobo a Pashika aye papo na myaka 12? (b) Lelo Yesu wādi na buyuki bwa muswelo’ka paādi ukidi na myaka 12 kete?

⁴ Ivwana kifwa kyāshile Mwendeji wetu ku bankasampe. Eyo, ketuyukilepo myanda mivule ya mu bwanuke bwa Yesu, inoko kudi mwanda umo witusokwela bivule. Paādi na myaka 12, bambutwile bandi bāendele nandi ku Yelusalema ku masobo a Pashika ādi asobwa ku mwaka ne mwaka. Kwine’kwa, wēpāna bininge mu mīsambo imanine pa Bisonekwa, ku mfulo kisaka kyandi kyāmushiya akyo kuyuka mpika. Mafuku asatu pa kupita’po, ba Yosefa ne Madia, bambutwile bandi bādi bamukimba, bāmutana mu tempelo “ushikete mubukata mwa bafundiji kwibomvwana, ne kwibēpangula byakwipangula.” Kadi “bonso bakumūmvwana batendela pa ñeni yandi ne mwēbalondolwedile.” Langa’po bidi Yesu, aye na myaka 12 kete wipangula bipangujo bilanguluja, bitala pa myanda ya ku mushipiditu, kadi uleta’po ne malondololo mapotoloke! I bine, bufundiji bwa bambutwile kebwābudilwepo kumukwasha.—Luka 2:41-50.

 5. I muswelo’ka ubwanya kwibandaula bankasampe pa mwanda utala kifundwa kya Bible kya mu kisaka?

⁵ Padi nobe wi nkasampe. Shi bambutwile bobe i bengidi bepāne ba Leza, kekubulwe nenu mudi na mpangiko ya kitatyi ne kitatyi ya kifundwa kya Bible kya mu kisaka kwenu ku njibo. Lelo umonanga namani kino kifundwa kya kisaka? Ubulwe’po kulanguluka pa bipangujo pamo bwa bino: ‘Le nkwatakanyanga na mutyima umo ino mpangiko ya kifundwa kya Bible kya mu kisaka? Lelo nuñanga’ko kuboko, ne kuleka kulonga kintu nansha kimo kikalakanya kino kibidiji?’ (Fidipai 3:16) ‘Le nondololanga ku kifundwa na bukankamane? Shi i byendele’mo, lelo ngipangulanga bipangujo bitala pa myanda yotwefunda ne kuleta’po nshintulwilo ya mwa kwingidijija’yo? Lelo mu kutama koñenda ntama ku mushipiditu, ntamijanga ne ndyoko yami ya kudya “bidibwa bikomokomo [bidyanga] boba ke bapwe kutama”?’—Bahebelu 5:13, 14.

6, 7. Mpangiko ya kutanga Bible difuku ne difuku idi na mvubu’ka ku bankasampe?

⁶ Mpangiko ya kutanga Bible difuku ne difuku nayo idi na mvubu. Mulembi wa mitōto wāimbile amba: “Ē! keye wansangaji shandi! yewa muntu wakubulwa kunanga mwendele ñeni ya babi, . . . mutyima wandi i umutōkele mu mukanda-wabijila wa Yehova; e monka [mwatanga na diwi ditūke dyuba ne bufuku].” (Mitōto 1:1, 2) Yoshua, mpingakani wa Mosesa, wādi ‘utanga mu mukanda wa bijila na diwi ditūke dyuba ne bufuku.’ Kino kyo kyāmukweshe alonge bintu na tunangu ne kubwanya kwingila senene mwingilo wāmupele Leza. (Yoshua 1:8) Mwendeji wetu Yesu Kidishitu wānene amba: “Kisonekelwe’mba: Muntu nanshi kakamwenapo būmi mu mikate yonka, mhm, poso mu myanda yonso ītamba mu kyakanwa kya Mwine Leza.” (Mateo 4:4) Shi tusakilwa kudya bidibwa bya ku ngitu difuku ne difuku, mwene bidibwa bya ku mushipiditu byo bine byotufwaninwe kudya kitatyi ne kitatyi!

⁷ Nikole, nsongwakaji wa myaka 13, weyukile bisakibwa byandi bya ku mushipiditu, washilula kutanga Bible difuku ne difuku.a Pano kadi na myaka 16, ke mutange Bible yense mutuntulu musunsa umo, kadi kasa kufika pa bukata mu kutanga’ye musunsa wa bubidi. Manwa andi aingidija i apēla. Unena’mba: “Ne mwitungile kitungo kya kutanga nansha’tu shapita umo ku difuku.” Lelo butangi bwatanga Bible difuku ne difuku bumukwashanga namani? Ulondolola’mba: “Dyalelo kudi mpusa imbi mivulevule. Ntananga mitabakano difuku ne difuku ku masomo ne mu bifuko bikwabo ilwa na lwitabijo lwami. Kutanga Bible difuku ne difuku kumpanga muswelo wa kuvuluka bukidi bonka mbila ne misoñanya ya mu Bible impa bukankamane bwa kukomena ino mitabakano. Pa kino, nemonanga amba ngidi pabwipi na Yehova ne na Yesu.”

 8. I kibidiji’ka kyādi na Yesu paādi wenda ku shinakoka, ne bankasampe nabo babwanya kumwiula namani?

⁸ Yesu wādi na kibidiji kya kuteja ne kutanga Bisonekwa mu shinakoka. (Luka 4:16; Bilongwa 15:21) Bine, i biyampe bankasampe balonde kino kifwa na kutanwa nyeke ku kupwila kwa bwine Kidishitu kutangwa ne kwifundwa Bible! Dishala, nsongwalume wa myaka 14 ufwija’ko pangala pa kuno kupwila amba: “Kupwila kudi na mvubu kondi. Ko kumvulujanga kitatyi kyonso i bintu’ka biyampe ne bibi, bitōka ne bya disubi, bya bwine Kidishitu ne bya bwine ntanda. Kekinombepo bidi amba enka nemwene’byo—na kufikilwa nabyo mu būmi, mhm.” I bine, ‘bivulujo bya Yehova i bikulupilwa, bidyumuna bendalale ke badyumuke.’ (Mitōto 19:7) Nikole nandi i mwitungile kitungo kya kutanwa yenga ne yenga ku kupwila konso kutano kwa pa kipwilo. Kadi upityijanga nsaa ibidi kutūla ku isatu uteakanya’ko.—Efisesa 5:15, 16.

 9. Bankasampe babwanya namani ‘kwendelela na kutama mu tunangu’?

⁹ Pa bunkasampe po payampe kutambula ‘buyuki bwa kuyuka Leza umo kete wabine, ne Yesu Kidishitu waātumine.’ (Yoano 17:3) Padi uyukile bankasampe bajimijanga kitatyi kivule mu kutanga mabuku a myanda isepeja, mu kutala televijo, mu kukaya ku video, nansha mu kusantaula myanda ku Entelenete. Le kyowibewila i kika abe muntu udi na kifwa kibwaninine kya Mwendeji wetu kya kulonda? Paādi ukidi nkasampe, aye wādi uloelelwa kwifunda myanda itala padi Yehova. Wāikala namani? ‘Wāendelela na kutama mu tunangu,’ mwanda wādi uswele bintu bya ku mushipiditu. (Luka 2:52) Nobe ubwanya kutama uno muswelo.

‘Mwikōkelei Banwe Bene na Bene’

10. I kika kikakwasha būmi bwa kisaka bwikale bwa ndoe ne nsangaji?

¹⁰ Njibo ikokeja kwikala kīkalo kya ndoe ne maloa, kadi ibwanya kwikala kifuko kya luma ne lupotopoto. (Nkindi 21:19; 26:21) Shi tubaitabija bwendeji bwa Kidishitu, tukavudija ndoe ne nsangaji mu kisaka. Bine, kifwa kya Yesu kyo kiyampe kulonda mu myanda ya kisaka. Bisonekwa binena’mba: “[Mwikōkelei] bānwe bene na bene ne luzakalo kudi Kidishitu. Bānwe bakaji kōkelai balume benu bwa kudi Mfumwetu. Mwanda mulume e mutwe wa mukaji, monka mwikadile Kidishitu i mutwe wa kipwilo; nandi i wakupandija ngitu. . . . Balume nenu sanswai bakaji benu, monka musanshilwe Kidishitu kipwilo, wēpanine ponka pa akyo.” (Efisesa 5:21-25) Mutumibwa Polo wātumīne bene Kolose mukanda’mba: “Bānwe bāna nenu, mwikale kukōkela bakwimubutula umbintu byonso, ke-kintu kino’ki kyo kyakumutōkeja Mfumwetu ku mutyima.”—Kolose 3:18-20.

11. I muswelo’ka ukalombola mulume amba bwendeji bwa Kidishitu i bwabine kwadi?

¹¹ Kulonda ano madingi kulomba mulume ekale mutwe wa kisaka, mukaji amukwatakanye na dikōkeji, bana nabo bakōkele bambutwile babo. Ino bumutwe bwa mwana-mulume bukaleta nsangaji enka shi wingidija’bo mobifwaninwe. Mulume wa tunangu ufwaninwe kwifunda mwa kwingidijija bumutwe bwandi na kwiula Yesu Kidishitu Mutwe ne Mwendeji wandi. (1 Kodinda 11:3) Eyo, Yesu mwenda myaka wāikele ke “mutwe wa bintu byonso ku kipwilo,” inoko paāile pano panshi “kaīdile’mba ēngidilwe mīngilo, mhm poso’mba ayeko ēbēngidile.” (Efisesa 1:22; Mateo 20:28) Ne mulume mwine Kidishitu nandi mo monka mwafwaninwe kwingidija bumutwe bwandi, ke pa mwandapo wa kwisakila aye mwine, mhm, ino i kukimba bidi kamweno ka wandi mukaji ne bandi bana—eyo, kamweno ka kisaka kyonso kituntulu. (1 Kodinda 13:4, 5) Ufwaninwe kwiula ngikadilo ya bwine Leza yādi na Yesu Kidishitu, mutwe wandi. Ne kwikala mutūkanye ne wa bumvu pa mutyima pamo bwa Yesu. (Mateo 11:28-30) Shi waluba, kakolelwapo kunena bishima pamo bwa “mfwile’ko lusa,” nansha amba “udi na bubinga.” Kifwa kilumbuluke kyaleta kyo kikakwasha mukaji ekale “mukwashi” ‘wa kwioba nandi’ ne “mupwani” wandi, uboila ñeni kwadi ne kwingila pamo nandi.—Ngalwilo 2:20; Malaki 2:14.

12. I bika bikakwasha mukaji etabije misoñanya ya bumutwe?

¹² Mukaji nandi ufwaninwe kukōkela mulumyandi. Inoko, shi mushipiditu wa ntanda ubikale mukaji, nabya muswelo wamona misoñanya ya bumutwe ukashilula kushinta, ukanza kumona amba kukōkela mwana-mulume ke kintupo kyendele’mo. Eyo, Bisonekwa kebinenepo amba mwana-mulume ufwaninwe kutādila mwana-mukaji, inoko bilomba bakaji kukōkela balume babo. (Efisesa 5:24) Kadi Bible i mutwike balume ne bashabana kiselwa, o mwanda shi ano madingi alondwa senene, kisaka kikekala mu ndoe ne ndudi.—Fidipai 2:5.

13. Yesu wāshidile bana kifwa’ka kya kikōkeji?

¹³ Bana nabo bafwaninwe kukōkela bambutwile babo. Yesu wāshile kifwa kilumbuluke pa uno mwanda. Kinondanonda na mwanda wāmutene paākidi na myaka 12, wa kushala kwaāshele mafuku asatu ku tempelo, “watūkile [na bambutwile bandi], wafik[a] ku Nazala, ino wadi wibakōkelela.” (Luka 2:51) Kikōkeji kya bana ku bambutwile babo kivudijanga ndoe ne bumo mu kisaka. Shi muntu yense wa mu kisaka ukōkele ku bwendeji bwa Kidishitu, bine kisaka kekikabulwepo nsangaji.

14, 15. I bika biketukwasha kitatyi kyotulwa na myanda mikomo mu kisaka? Leta kifwa.

¹⁴ Nansha shi kubalupuka myanda mikomo namani mu kisaka, pa kunekenya’yo kikalomba enka kwiula Yesu ne kwitabija bwendeji bwandi. Tulete kifwa, busongi bwa ba Jerry, mwana-mulume wa myaka 35, na Lana, wadi kala na mwana umo nsongwakaji, bwaletele makambakano okebadipo balangila. Jerry ushintulula’mba: “Nadi ngyukile amba pa kwikala mutwe wa kisaka muyampe, mfwaninwe kulonda misoñanya ya mu Bible imo yonka ileta būmi buyampe mu bisaka bikwabo. Ino kepaijijepo najingulula amba mfwaninwe kulonda’yo na tunangu tukatampe mpata ne kusansanya.” Mwanā wandi mukaji Lana wadi umumona bu muntu wiile kwipatyika pa bukata bwa aye ne inandi, o mwanda wadi umulamīne kiji kibikibi ku mutyima. Papo byadi kebilombe Jerry ekale na kusansanya mwa kujingulwila ino ngikadilo ya mwanā mukajandi moilombwela mu binenwa ne mu bilongwa. Lelo bapwile uno mwanda namani? Jerry ulondolola’mba: “Ami ne Lana tweivwanikile amba pano’ko bidi, Lana ufwaninwe kuta mutyima ku kulemununa mwana bya bumbutwile, ami nami ñimanine bidi pa kuningisha kipwano kiyampe na mwanā wami mukaji. Kino kwalupwile bipa biyampe mwenda mafuku.”

¹⁵ Shi kudi myanda mikomo yalupuka mu kisaka, tufwaninwe kwikala na kusansanya mwa kuyukila kine kilengeja ba mu kisaka balonge ne kunena nabya. Kadi tufwaninwe kulonda misoñanya ya Leza mobifwaninwe. Kifwa, Yesu wājingulwile patōkelela kine kyālengeje mwana-mukaji wa misongo ya muyeye wa mashi amutenge, penepa wāmulongela bintu na tunangu ne na lusa. (Levi 15:25-27; Mako 5:30-34) Tunangu ne kusansanya yo ngikadilo idi na Mwendeji wetu. (Nkindi 8:12) Tukekala na nsangaji enka shi tulonga mwaādi ulongela.

“Badikilai Bidi Kusaka Bulopwe”

16. I kintu’ka kyotufwaninwe kutūla pa kifuko kibajinji mu būmi bwetu, ne Yesu wālombwele’kyo namani na kifwa kyandi?

¹⁶ Yesu wālombwele patōka kyokya kifwaninwe kutūlwa pa kifuko kibajinji mu būmi bwa boba betabija bwendeji bwandi. Wānene amba: “Badikilai bidi kusaka bulopwe bwa Leza, ne boloke bwandi kumo.” (Mateo 6:33) Kadi aye mwine wāleta ne kifwa kitulombola mwa kulongela kino. Kinondanonda na kubatyijibwa kwandi, Yesu wāshikilwa na nzala mafuku 40 ulanguluka ne kulombela, kupwa wātompibwa matompo. Satana Dyabola wāmunena kubikala pa “malopwe onso a panopantanda.” Langa’po bidi mwādi mwa kwikadila būmi bwa Yesu shi wāitabije byāmunene Dyabola! Ino Kidishitu aye wādi utele mutyima ku kulonga kiswa-mutyima kya Shandi. Wāyukile amba būmi bwa uno muswelo mu ntanda ya Satana i bwa lupito. Ponka’po wāpela byāmunene Dyabola na kumutentulula’mba: “Kisonekelwe’mba: Ukafukatyila kutōta’nka Yehova Leza obe. E yenka ōkēngidila mīngilo.” Kupwa’tu papo Yesu ‘wāshilula kusapula myanda miyampe amba: Alamukai pa mutyima, mwanda bulopwe bwa mūlu bubafwena pabwipi.’ (Mateo 4:2, 8-10, 17) Bine, Kidishitu wādi musapudi wa kitatyi kyonso wa Bulopwe bwa Leza mu myaka yonso yāmushadile’ko mu būmi bwandi bwa pano pa ntanda.

17. I muswelo’ka otukalombola amba tutūdile tumweno twa Bulopwe pa kifuko kibajinji mu būmi bwetu?

¹⁷ I biyampe twikale kwiula Mwendeji wetu, tuleke kongolwa na ntanda ya Satana isaka tubadikije twaji twa mfutwa mivule kumeso mu būmi bwetu. (Mako 1:17-21) Bine, i kya bulembakane bukatampe kupya mu dikinga dya kulondalonda bya ntanda ne kutūla tumweno twa Bulopwe pa kifuko kya bubidi! Yesu witupele mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana-babwanga. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Eyo, padi tudi na biselwa bya kisaka ne bikwabokwabo byotunenwe kusela, ino mwene twivwananga nsangaji ponso potwingila mu byolwa ne ku mfulo kwa yenga mwingilo wetu wa bwine Kidishitu wa kusapula ne kufundija? Bine, i kintu kitukankamika mpata pa kuyuka amba mu mwaka wa mingilo wa 2001, banabetu kubwipi kwa 780 000 baingile bu bapania, bengidi ba kitatyi kyonso!

18. I bika bitukwashanga tusangele mwingilo?

¹⁸ Nsekununi ya Maevanjile ilombola amba Yesu wādi mwana-mulume unena kintu walonga’kyo, muntu wa kinyenye. Paādi umona bantu bamujokolokele na nzala ya ku mushipiditu, wādi wibakwatyilwa lusa ne kwibakwasha. (Mako 6:31-34) Netu tukaloelelwa mwingilo wetu shi twingila’o na buswe botuswele bakwetu ne na mutyima wa kusaka kwibakwasha. Ino i muswelo’ka otukokeja kwikala na uno mutyima? “Ponadi na myaka dikumi ne bya pangala, nkyadipo’tu nsangela kutambila mu mwingilo,” mo munenena nsongwalume utelwa dya bu Jayson. Ino i bika byamukweshe atamije buswe bwa kuswa uno mwingilo? Jayson mwine ulondolola’mba: “Mu kyetu kisaka, lubanga ne lubanga lwa dya Mposo kyadi nyeke kitatyi kya kutambila mu mwingilo wa budimi. Kino kyadi kiyampe kondi, mwanda mu kutambilatambila mu mwingilo, mo monadi mona bipa biyampe bilupuka’mo, ku mfulo nami neusangela.” Netu tufwaninwe kutambila nyeke mu mwingilo na kininga.

19. I kusumininwa’ka kotufwaninwe kusumininwa pa mwanda utala bwendeji bwa Kidishitu?

¹⁹ Bine, kwitabija bwendeji bwa Kidishitu kutūkijanga mutyima, kadi kuleta ne mpalo. Shi tubaitabija’bo, nabya bunkasampe kyo kitatyi kiyampe kya kuvudija buyuki ne tunangu. Būmi bwa kisaka bukekala ke nsulo ya ndoe ne maloa, kadi busapudi nabo ke mwingilo uleta nsangaji ne kuloelelwa. Shi ke pano, tusumininwei kulombola mu būmi bwetu bwa difuku ne difuku ne mu butyibi botutyiba amba bwendeji bwa Kidishitu i bwabine kotudi. (Kolose 3:23, 24) Yesu Kidishitu uletanga bwendeji bwandi kupityila ku kintu kikwabo—kipwilo kya bwine Kidishitu. Kishinte kilonda’ko kikesambila pa muswelo otukokeja kumwena mu ino mpangiko.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ubavuluka?

• I kamweno’ka kotumwenanga mu kulonda Mwendeji utongelwe na Leza?

• Bankasampe bakokeja kulombola namani amba bakimbanga kulonda bwendeji bwa Yesu?

• I lupusa’ka ludi na bwendeji bwa Kidishitu pa būmi bwa kisaka kya boba bakōkele’bo?

• Mwingilo wetu ukokeja kulombola muswelo’ka amba bwendeji bwa Kidishitu i bwabine kotudi?

[Bifwatulo pa paje 10]

Bunkasampe kyo kitatyi kilumbuluke kya kwikala na buyuki bwa kuyuka Leza ne Mwendeji watongele

[Kifwatulo pa paje 11]

Kukōkela ku bwendeji bwa Kidishitu kuletanga nsangaji mu kisaka

[Bifwatulo pa paje 13]

Yesu wākimbile bidi Bulopwe. Le abe nobe?