Bulopwe Bwa Leza​—lelo Budi Na Buluji’ka Kodi?

“Ino kadi yewa wakushilwe pa nshi milumbuluke, e yewa wakwivwana owa mwanda, ne [kwivwanija buluji bwao].”​—MATEO 13:23.

LELO ‘wivwanijanga buluji bwa’ Bulopwe bwa Leza amba i kika? Milangwe ya bantu itala pa ‘bulopwe bwa mūlu’ ikalanga mishalañane kulonda’nka mwendele lukongo ne lukongo. Mulangwe usambakene mu balondi ba bipwilo bimo-bimo i wa amba, Bulopwe i kintu kitūlanga Leza mu mutyima wa muntu pakwalamuka’ye pa mutyima. Bakwabo balanga’mba i mu kifuko kilumbuluke mwendanga bantu bayampe pakupwa kwa kufwa, mwanda wa kukaloelelwa mu nsangaji yanyeke. Bakwabo nabo bafwatakanyanga’mba Leza ulekēle bantu mwingilo wa kutūla’ko Bulopwe pano pantanda, kupityila ku mingilo yabo ya kutweja mfundijo ne bilongwa bya bwine-kristu mu myanda ya būmi bwa bantu ne mu myanda ya mabikavu.

² Inoko, Bible ulombola patōka’mba Bulopwe bwa Leza ke kitangopo kibundilwe na bantu ba pano pantanda. Ke ngikadilopo ya mu mutyima, kadi ke kwalamunapo muzo wa muntu ke bakristu, mhm. Bine, kwivwanija buluji bwabinebine bwa buno Bulopwe kuleta kwalamuka kukatampe mu būmi bwa boba balombolanga lwitabijo mu buno Bulopwe. Ino, abo bwine i bubikadi bushimikilwe na Leza momwa mūlu, bukafikidijanga kiswamutyima kya Leza, bukafundula bityakuku byonso bya bubi ne lufu, ne kujokeja ngikadilo ya boloke pano pantanda. Buno Bulopwe bo ke bwine lupusa momwa mūlu, kadi panopano ponka “bukatyumuna bipindibipindi ne kukubija malopwe [a bantu] ano’a onsololo, kadi bukemananga nyeke.”​—Danyele 2:44; Kusokwelwa 11:15; 12:10.

³ H. G. Wells, mwifundi umo wa mānga, wāsonekele’mba: “Luno lufundijo lwa Bulopwe bwa Mūlu lwapebwa mvubu mityetye bininge dyalelo mu nkulupilo ya bakristu, bo bwādi bufundiji bukatampe bwa Yesu; bine, i lumo lwa mu mfundijo itabukile kwalamuna būmi bwa bantu, lwātenkenye bantu kashā ne kwalamuna mulangilo wabo byabinebine.” Kushilwila’nka ku ñanjilo, mutwe wa mwanda mukatampe wādi wingidija Yesu mu busapudi bwandi wādi wa’mba: “[Mwisāsei], ke-buntu bulopwe bwa [mūlu, NW] bubafwena pa bwipi.” (Mateo 4:17) Yesu wādi pano pantanda bu Mulopwe mushingwe-māni, nsulo ya nsangaji mikatampe; tamba’nka penepa, dishinda dyāshitwidilwe bantu, ke enkapo dya kutambula madyese a buno Bulopwe mhm, ino kadi i dya kwikala bambikavu ne babitobo pamo na Yesu mu buno Bulopwe!​—Luka 22:​28-30; Kusokwelwa 1:6; 5:10.

⁴ Bibumbo bya bantu pobyāivwene “myanda-miyampe ya bulopwe” itenga mityima munda, kwādi bantu batyetye bonka bāitabije. Kyādi uno muswelo mwanda ku mutamba umo, bakulumpe ba mitōtelo “[bāshityile] bantu panja pa bulopwe bwa mu madiulu.” Bāyete “lufungulo lwa kushitula nalo ku kinjilo kya buyuki” na mfundijo yabo ya bubela. Bantu bavule bāpelele kwitabija Yesu bu Meshiasa, Mulopwe mushingwe-māni ukabikala mu Bulopwe bwa Leza; omwanda Yesu wēbanene’mba: “Bulopwe bwa Leza bukemunyongo[lo]lwa bukapebwa ku muzo [wa] bantu bakupana bipa byabo.”​—Mateo 4:23; 21:43; 23:​13, MB; Luka 11:52, MB.

⁵ Difuku dimo pādi ufundija kibumbo kikatampe kya bantu, mungya kibidiji kyandi, Yesu wāingidije byelekejo bivule mwanda wa kutompa kibumbo, ne kujingulula umbukata mwabo i bāni bādi bakubulwa kuta mutyima bininge ku Bulopwe. Kyelekejo kibajinji kyādi kisambila pa mukushi wākushile nkunwa mu nshi ya miswelo iná. Nshi isatu imbajinji yādi nshi imbi, kemukokeja kutama bidimibwa; ino nshi yamfulo yādi “nshi milumbuluke” ilupula bipa biyampe. Luno lukindi lwīpi lwāfudile na musoñanya wa amba: “Yewa wa matwi a kwivwana ēvwanepo.” (Mateo 13:​1-9) Bantu bavule bātenwe’po bāmutelekele, ino ne “kwivwana” mpika. Kebātonwenwepo ku mityima, kadi kebādipo batēle mityima ku kuyuka muswelo wādi udingakene Bulopwe bwa mūlu na nkunwa yādiminwe mu nshi mishileshile. Bājokela ku mobo abo, mu mwikadilo obādi nao mafuku onso, padi bādi bafwatakanya’mba byelekejo bya Yesu yādi mānga ya mushiñanya bitupu. Bine, bābudilwe kwivwanija, madyese ne byepelo bikatampe, mwanda bādi na mityima myumu!

⁶ Yesu wāsapwidile bandi bana-babwanga’mba: “Banwe mubapebwa kuyuka bifibwe bya Bubopwe bwa mu madiulu, ino abo kebapelwe’kopo.” Wāpitulukile mu binenwa byānene Isaya, wābweja’ko amba: “‘Mwanda mityima ya bantu bano’ba ibaalamuka ke myumu. Ne matwi abo mene bomvwana nao bityetye tu. Abaputa ne meso abo mene, kutyina’mba meso abo akamona ne matwi abo akomvwana ne mityima yabo [yakevwanija buluji, “NW”] ke bakaalamukila ko ndi nebondape.’ Ino banwe mwi bakatokwe, mwanda meso enu abamone, kadi matwi enu nao abaumvwana.”​—Mateo 13:​10-16, MB; Mako 4:​11-13.

“Kwivwanija Buluji bwa” Bulopwe

⁷ Yesu wātengele pa mwanda mwine mukatampe. Wa “kwivwanija buluji bwa” musapu wa Bulopwe. Wāsapwidile bandi bana-babwanga pafula’mba: “I binebine bānwe ivwanaipo bidi mwendele luno lukindi lwa mukushi. Yewa wakwivwana owa mwanda wa bulopwe, ne [kwivwanija buluji bwao mpika], ebiya yewa mubi wiyanga utekuna kyokya kyakukuswa mu mutyima wandi.” Wāendeleje bushintuludi na kunena’mba, ino nshi ya miswelo iná ifunkila pa ngikadilo mishileshile ya mityima mukuswa “mwanda wa bulopwe.”​—Mateo 13:​18-23; Luka 8:​9-15.

⁸ “Nkunwa” yonso yākushilwe yādi miyampe, ino bipa byalupukile mungya nshi. Shi nshi ya mutyima idi pamo bwa dishinda mupitakana bantu bavule, munyantwa na maulu, mudi biloba byumijibwe pō na mingilo ke ya kumushipiditupo, i kipēla ku muntu wivwana musapu wa Bulopwe kushilula kunyemakana na kunena’mba kadipo na kitatyi kya kwivwana myanda ya Bulopwe. Lukunwa lwakubulwa kutebwa mutyima lukokeja kutukunwa bukidi bukidi bonka, kumeso kwa kwala’lo miji panshi. Ino kikekala namani ku lukunwa lukushilwe mu mutyima udingakene na nshi ya mabwe? Lukunwa lukokeja kumena, ino lukakomenwa kwala miji yalo munshi bininge mwanda wa kudishibwa ne kushintamana. Uno muntu kakokejapo kukulupilwa’mba ukekala mwingidi wa Leza wakikokeji, nakampata mu kitatyi kya kupangwapangwa, ukokeja kulēmenenwa na matompo, kadi ukokeja kukukala. Pakwabo kadi, shi nshi ya mutyima i miyule miba ya kuzumbijazumbija mutyima, nansha ya kilokoloko kya kusakasaka bya bupeta, mutombo wa Bulopwe umenene ukatyinibwa. Shi muntu udi mu ngikadilo imo mu ino miswelo isatu, kekudipo bipa bya Bulopwe byakokeja kulupula umbūmi bwandi.

⁹ Ino lelo kikekala namani shi lukunwa lwa Bulopwe i lukuswe mu nshi milumbuluke? Yesu ulondolola’mba: “Kadi yewa wakushilwe pa nshi milumbuluke, e yewa wakwivwana owa mwanda, ne [kwivwanija buluji bwao], kape byakupa, īmo pa bu-katwa, īngi nayo pa bu-makumi asamba, mikwabo nayo pa bu-makumi asatu.” (Mateo 13:23) Pakupwa “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe, bālupwile bipa biyampe kukwatañana na ngikadilo yabo.

Kwivwanija Kwitutwika Kiselwa

¹⁰ Kupwa kwela nkidi isamba, mwanda wa kusaka kushintulula mu miswelo mishileshile mungya mwikadile Bulopwe, Yesu wāipangwile bandi bana-babwanga’mba: “Lelo pano mubaivwanija [buluji bwa bino bintu’ni]?” Bālondolola’mba “eyo, tubaivwanija,” kwivwana kwādi kishima tentu’mba: “[Kikekala enka nenki], mufundiji wa bijila waalumuka ke mwana wa bwanga wa Bulopwe bwa mu madiulu, udingakene pamo ne mwine njibo utambija byabuleme bipya ne bikulu mu kibiko kyandi kya bileme.” Bufundiji ne bulombodi bwāletele Yesu bwāubakile bandi bana-babwanga, baikala ke bakristu batame kumushipiditu, bafwaninwe kudisha ‘ba kipango kyandi’ bidibwa bya kumushipiditu byakubulwa mfulo. Mu bino bidibwa, bivule byādi bitala pa Bulopwe bwa Leza. Yesu wālombwele patōka’mba “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe kekwitupepo’nka madyese, mhm, ino kadi kwitutwika kiselwa. Wāletele musoñanya’mba: “Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga, . . . kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle ami mwine. Ebiya, ami nami kadi, ngidi nenu mafuku onso nyeke, ne [ku kuvuika kwa ino ngikadilo ya bintu].”​—Mateo 13:​51, 52, MB; 28:​19, 20.

¹¹ Yesu wendelelanga kwikala na bandi bana-babwanga babine umbula bwa tutwa twa myaka kufika ne padyalelo, pamo’nka na mwālaile aye mwine. Mu ano mafuku a kumfulo, wenda wibavudijija kwivwanija, kadi webatwika kiselwa kya kwingidija kitōkeji kya mwinya wa bubinebine kyenda kīlundila’ko. (Luka 19:​11-15, 26) Mu mwaka wa 1914, myanda mikatampe itala pa Bulopwe yāshilwile kulongeka bukidi bukidi, kadi mu muswelo ulenga moyo. Mu mwine mwaka’wa, kekwādipo enka “lubutulo” lwa Bulopwe bwādi butengelwe tamba kalā, ino kyo kitatyi kyāshilwile “kuvuika kwa ino ngikadilo ya bintu.” (Kusokwelwa 11:15; 12:​5, 10; Danyele 7:​13, 14, 27) Bakristu babine, bajingulwile buluji bwa ino myanda mikatampe ilongeka mu ano etu mafuku, omwanda bakwatakanyanga mwingilo mukatampe kutabuka mingilo yonso yāingilwe mu mānga ya muntu, wa kusapula ne kufundija myanda ya Bulopwe. Yesu wātobele’kyo amba: “Myanda miyampe ino’i ya Bulopwe ikasapulwa panopantanda ponso, amba ikale [bukamoni, NW] ku mizo yonso, penepa mfulo keifika shayo.”​—Mateo 24:14, MB.

¹² Buno bukamoni bwa Bulopwe ke bufike kala mu matanda 230 ne kupita. Pano kubwipi kwa midiyo itano ne musubu ya bana-babwanga babine bepēne mu uno mwingilo, kadi kukidi bakwabo bakibungakanibwa. Ino shi tudingakanye kibalwa kya bana-babwanga na midiyala 5 ne miliyo tutwa 6 ya bantu bonso badi pano pantanda, i kimweke patōka’mba bantu bavule ‘kebomvwanijepo buluji bwa’ Bulopwe, pamo’nka na mokyādi kikadile mu mafuku a Yesu. Bavule banenanga na kafūtululo, pamo’nka na mokyātobelwe kala’mba: ‘Lelo kwikala’po kwandi kwālailwe kudi kwepi le?’ (2 Petelo 3:​3, 4) Kyaka kikatampe kyotudi’mo batwe bakristu i kino, bantu ba ino ntanda badi na mushipiditu wa kusakasaka maloa, wa kwalakana ne wa kusakasaka byabupeta, uno mushipiditu ukokeja kwalamuna bityebitye muswelo otumonanga madyese a Bulopwe. Byotujokolokelwe na bantu ba ino ntanda, tukokeja kushilula kwiula bukidi bukidi bonka ngikadila yabo ne bilongwa byabo. Bine, i kya mvubu mikatampe kotudi “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe bwa Leza ne kwibulamininina pototo!

Twibandaulei Batwe Bene Mungya Musakila Bulopwe

¹³ Yesu wēsambile pa kino kitatyi kya mwangulo kyotudi’mo amba: “Mwana wa muntu ukatalula bamwikeulu bandi nabo bakakongakanyamo byonso bidimo byakukoleja ne bakujilula bijila . . . [Mu kine kitatyi’kya boloke] nabo bakatēma, tē, enka bwa dyuba monka umbulopwe bwa Shabo. Yewa wa matwi a kwivwana nankyo ēvwane.” (Mateo 13:​41, 43) Lelo wendelelanga na ‘kwivwana’ na kikokeji ne kwitaba ku lubila lwa kusapula Bulopwe ne kulonga bana-babwanga? Vuluka amba “yewa wakushilwe pa nshi milumbuluke” ‘wivwananga kinenwa ne kwivwanija buluji bwakyo,’ kadi ulupulanga bipa biyampe.​—Mateo 13:​23.

¹⁴ Kitatyi kyotuloñanga kifundwa kya pa kasuku, ne kyotutanwanga ku kupwila kwa bwine-kristu, ‘mityima yetu ifwaninwe kulēmenena ku kusansanya.’ (Nkindi 2:​1-4) Shi tubapebwa madingi atala pa mwiendelejo, pa muvwadilo, pa minjiki ne pa byamazuwa, tufwaninwe kwialeka atwele munshi mwa mityima yetu, ebiya etusombele ku kwilemununa mu byonso bitusakilwa. Kokisaka kusumbika, kwibingija nansha kupumpunya. Shi binebine Bulopwe i kintu kyabine kotudi, nankyo tukanangila monka mwendele misoñanya yabo, ne kusapula’bo na bupyasakane ku bakwetu. Yesu wānene’mba: “Ke bonsololopo bantu bakuntela’mba; Mfumwami! Mfumwami! bakatwele umbulopwe bwa mūlu, ehe, poso enka wakulonga kiswa-mutyima wa Tata udi mūlu.”​—Mateo 7:​21-23.

¹⁵ Mungya kibutwila, muntu ulēmenenanga bininge ku kuzumbijazumbija mutyima pamwanda wa kukimba bidibwa, bivwalwa, ne njibo; ino Yesu wānene’mba: “Badikilai bidi [kukimba] bulopwe bwa Leza, ne boloke bwandi kumo, ebiya nankyo ne byabyo byonso bikemutentekelwapo.” (Mateo 6:​33, 34) Kitatyi kyotonga bintu bidi na mvubu mikatampe, badikila kutūla Bulopwe pa kifuko kibajinji mu bobe būmi. Ikala na būmi bwakubulwa kwipapamwina bintu bivule, loelelwa na tutyetye todi nato. Kikekala kyakubulwa tunangu kudinga būmi bwetu na mingilo yakubulwa mvubu, nansha na bintu byabituputupu; pakwabo usumbikanga’mba ikyendelemo kulonga namino, mwanda bino bintu ke bibipo. Nansha shi kikokeja kwikala kyabine, twiipangulepo bidi amba, lelo kupota bintu kipotepote ne kwingidija bino bintu byakubulwa mvubu kukokeja kwitukwasha mu mpangiko yetu ya kifundwa kya pa kasuku, ya kutanwa ku kupwila kwa bwine-kristu ne ya kwipāna mu mwingilo wa busapudi? Yesu wānene’mba Bulopwe budingakene pamo na nsunga wātene dilungo ditabuke bulēme, ponkapo, wafunduka “wakapot[eja] byonso byādi nabyo amba: Nkapot[e’dyo].” (Mateo 13:​45, 46) Uno o muswelo otufwaninwe kumona Bulopwe bwa Leza. Tufwaninwe kwiula Polo; ketukolwa kwiula Demasa wālekele mwingilo pamwanda ‘wādi usenswe bya pano pantanda.’​—2 Temote 4:​10, 18; Mateo 19:​23, 24; Fidipai 3:​7, 8, 13, 14; 1 Temote 6:​9, 10, 17-19.

“Bampikwa Kōloka Kebakapyanapo Bulopwe bwa Leza”

¹⁶ Kitatyi kyādi kitalwa bitupu busekese na kipwilo kya mu Kodinda, Polo wānene pakubulwa kafinda’mba: “Lelo kemuyūkile[po]’mba, bampikwa koloka kebakapyanapo bulopwe bwa Leza, a? Kemukyongolwai. Ke-bantu babusekese, nansha bakutōta bakishi, nansha bamakoji, nansha badi bwa bāna-bakaji, nansha bakwionakanya abo bene, nansha bangivi, nansha bakilokoloko, nansha bakukolwakolwa, nansha babutukani, nansha [bakunyongolola byabene], kebakapyanapo bulopwe bwa Leza, mhm.” (1 Kodinda 6:​9, 10) Shi binebine ‘twi bevwanije buluji bwa’ Bulopwe bwa Leza, nankyo ketukedimbepo batwe bene na kufwatakanya’mba, Yehova ukapūta meso pa miswelo kampanda ya bubi botulonga mwandapo umonanga muswelo otwipēne bininge mu mwingilo wa bwine-kristu. Byamunyanji byonso kebifwaninwepo nansha kutelwa umbukata mwetu. (Efisesa 5:​3-5) Lelo ujingulwile’mba milangwe kampanda nansha bilongwa kabidye byamunyanji bibashilula kwala miji mu būmi bobe? Fundula’byo ponka na ponka umbūmi bobe! Bulopwe butabukile bulēme, kufwaninwepo kwibujimija pamwanda wa bino bintu byabituputupu.​—Mako 9:47.

¹⁷ Bana-babwanga ba Yesu bāmwipangwile’mba: “Lelo umbulopwe bwa mūlu ukidilemo buleme i ani le?” Yesu wālondolwele na kwimika kana katyetye umbukata mwabo, kāebanena’mba: “I binebine byo nemunena’mba, wivwane kemwalukile[po] ne kwialamuna pamo bwa twana tutyetye, nabya kemukatwelangamopo mu bulopwe bwa mūlu. [Ino yewa wa kwityepeja pamo bwa kano kana katyetye, ye ukekala mukatampe kutabuka bonso] mu bulopwe bwa mūlu.” (Mateo 18:​1-6) Bantu ba mītatulo, bantu bakaninga-mpo, bantu kebayukile kukwatakanya bakwabo, ne boba bajilula bijila kebakekalapo mu Bulopwe bwa Leza, kadi kebakabikalwapo na buno Bulopwe. Buswe boswele bana benu, kwityepeja kobe, kwakamwa Leza kobe, lelo bikutonwenanga ku kuleka kufītyija bakwenu mityima na mwiendelejo obe’ni? Lelo ufwilanga’nka “kwibingija” abe mwine, ne kupela kuta mutyima ku muswelo oteneka bakwenu na ngikadila yobe nansha na mwiendelejo obe?​—Loma 14:​13, 17.

¹⁸ Panopano ponka, Yehova, Tata wamūlu, ukalondolola ku ino milombelo ya mitompwe inena’mba: “Bulopwe bobe bufike. Kiswamutyima kyobe kilongeke pano panshi enka mo kikadile mulu.” Yesu Kristu, Mulopwe ubikēle usa kwiya panopano ponka kushikata pa lupona mwanda wa kufikidija butyibi, kukalañanya “mikōko” payo “bambuji” nabo pabo. Pakafikila kine kitatyi kitungilwe’kya, “Mulopwe mwine ukanena boba ba ku lundyo amba: Iyai kuno banwe bakweselwa dyese kudi Tata, mupyanei bulopwe bwimulongolwele kala pa ngalwilo ya pano pantanda.” Bambuji “[bakafundulwa’ko lonso] ino boloke abo bakenda ku būmi bwa kulādila nyeke na nyeke.” (Mateo 6:10 MB; Mateo 25:​31-34, 46) “Kyamalwa kibūke” kikakombeleja ino ngikadilo mikulu yonsololo, ne boba bonso bapela “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe bene kumo. Ino midiyo ya boba bakapanda ku “kyamalwa kibūke” ne binunu bikwabo bya bantu bakasangulwa bakapyananga madyese a Bulopwe akubulwa mfulo pa ino ntanda ikalamunwa ke Paladisa. (Kusokwelwa 7:14) Bulopwe i umbikalo umpya ukabikala pano pantanda, uludikanga tamba momwa mūlu. Ye ao ukafikidijanga pamfulo mpango ya Yehova yākwete pamwanda wa ino ntanda ne pamwanda wa bantu; bino byonso bikalongibwa mwanda wa kuyukija bu-ujila bwa dijina dyandi dikola kutabuka majina onso. Lelo mwene buno bo bupyana bufwaninwe kwingidila, kwipānina ne kutengela? Eyo, uno o muswelo otufwaninwe “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe!

[Bipangujo]

1. I nkulupilo’ka imo-imo itala pa ‘bulopwe bwa mūlu’ iyukene ku bantu bavule?

2. Lelo Bible ushintulula Bulopwe bwa Leza namani, ne bukalonga kika?

3. Pāshilwile Yesu mwingilo wandi, lelo wāshitwidile bantu dishinda’ka?

4. Mu myaka katwa imbajinji, lelo bibumbo bya bantu byālondolwele namani ku “myanda miyampe ya bulopwe,” pa kino, i butyibi’ka bwātyibilwe?

5. Bantu bavule mu boba bātelekele byelekejo byādi bileta Yesu bālombwele namani amba kebāivwanijepo buluji bwabyo?

6. Mwanda waka kwivwanija “bifibwe bya bulopwe” kwāpelwe’nka bana-babwanga ba Yesu?

7. Mwanda waka “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe kudi na mvubu mikatampe?

8. I kika kyākankeje “nkunwa” yākushilwe mu nshi ya miswelo isatu imbajinji kulupula bipa?

9. Mwanda waka nkunwa yākushilwe mu nshi milumbuluke yālupwile bipa biyampe?

10. (a) Yesu wālombwele muswelo’ka amba “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe kupa bantu madyese kadi kwibatwika kiselwa? (b) Mwingilo wāletele Yesu wa kwenda kukalonga bantu ke bana-babwanga, lelo wāpelwe’nka bana-babwanga ba mu myaka katwa imbajinji’ni?

11. Kitatyi kyāfikile mwaka wa 1914, i myanda’ka ikwatañene na Bulopwe yālongekele?

12. (a) I bipa’ka bilupukile ku bukamoni bwa Bulopwe busapulwa konso konso mu kino kyetu kitatyi? (b) Lelo i kyaka’ka kikatampe kidi’mo bakristu dyalelo mu ino ntanda mudi bantu badi na mushipiditu wa kwalakana?

13. Lelo i muswelo’ka otukokeja kwitompa mwanda wa kuyuka shi tukyendelela na “kwivwana” na mushipiditu wa kusansanya, pamwanda utala mwingilo otupelwe wa kusapula myanda miyampe ya Bulopwe?

14. Kitatyi kyotupebwanga bufundiji, i muswelo’ka otukokeja kulombola’mba ‘twivwanije buluji bwa’ madingi otupelwe?

15. Mwanda waka kidi na mvubu mikatampe kubadikila bidi ‘kukimba bulopwe bwa Leza ne boloke bwandi’?

16. Lelo “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe bwa Leza kuketukwasha namani twepuke mwiendelejo umbi?

17. I mu buluji’ka motunenena’mba kutendela Bulopwe bwa Leza kutamijanga mutyima wa kwityepeja, kadi kufundulanga bintu bifityijanga bana betu mityima?

18. Lelo i kika kikafikila bantu bakikokeji kitatyi kikafikidijibwa kiswamutyima kya Leza kupityila ku Bulopwe Bwandi “pano panshi enka mo kikadilo mulu”?

[Kapango pa paje 22]

Bana-babwanga ba Yesu ‘bāivwanije buluji bwa’ Bulopwe, kadi bālupula ne bipa bilumbuluke

Ukalondolola Namani?

◻ Bulopwe bwa Leza i kika?

◻ Mwanda waka mu bantu bādi bevwana Yesu bavule ‘kebāivwanijepo buluji bwa’ Bulopwe?

◻ Mwanda waka tunena’mba “kwivwanija buluji bwa” Bulopwe kupa bantu madyese kadi kwibatwika kiselwa?

◻ Pamwanda utala busapudi, lelo i kika kilombola’mba ‘twi bevwanije buluji bwa’ Bulopwe?

◻ I muswelo’ka otukokeja kulombola kupityila ku mwiendelejo wetu’mba ‘twivwanijanga buluji bwa’ madingi otupebwanga?