Le Wi Mwiteakanye Kwikala Kiluwe kya Bantu?

 1. Le Yesu wāityile babiluwe baná lwito’ka, ne bālongele’po namani?

BA MUTUMIBWA Petelo, Andele, Yakoba ne Yoano bādi babiluwe. Langa’po bidi mobātulumukile pa kwivwana lwito lwa Yesu lwa amba: “Iyai munonde, nkemwalamunanga kemudi babiluwe ba bantu.”b Le bālongele’po namani? Bible unena’mba: “Ponkapo bashiya makonde abo kebamulonda.” (Mat. 4:18-22) Buno butyibi bwāshintyile lonso būmi bwabo. Pa kyaba kya kukwata mwita, ino bādi ba kukwata “bantu bōmi.” (Luka 5:10) Dyalelo nadyo Yesu i mwite bantu ba mityima miyampe basenswe bubine. (Mat. 28:19, 20) Le witabije lwito lwa Yesu lwa kwikala kiluwe kya bantu?

 2. Mwanda waka tufwaninwe kukwata butyibi bwa kwikala babiluwe ba bantu na kusumininwa, ne i bika biketukwasha tukwate’bo?

² Padi kodi mwifunde Bible bininge, ino kokimbe kukwata butyibi bwa kwikala musapudi wa myanda miyampe. Shi wikaka kwitabija lwito lwa Yesu, kokatyumukwa mutyima. Padi kwikaka kobe kulombola’mba uyukile mvubu ya buno butyibi. Na bubine, Bible unena’mba “ponkapo” Petelo ne balunda nandi bāshiya makonde abo. Inoko, ba Petelo ne mwanabo kebākwetepo buno butyibi bukidibukidi. Ino bādi bayukile kala Yesu ne kumwitabija bu Meshiasa mu myeji isamba ne kupita. (Yoa. 1:35-42) Mu muswelo umo onka, nobe padi kodi muyuke kala myanda mivule ya Yehova ne Yesu, kadi usakanga kufwena kudi Yehova. Inoko kufwaninwepo kukwata butyibi pampikwa kulangulukila’po. Le i bika byākweshe ba Petelo, Andele, ne bakwabo bakwate butyibi?

 3. Le i ngikadila’ka ikakukwasha witabije lwito lwa Yesu?

³ Bana ba bwanga ba Yesu babajinji bādi na mutyima wa kwingila, bayuke mwingilo wabo, bakankamane, kadi bedingile. Bine, ino ngikadila yebākweshe bekale babiluwe bayampe ba bantu. Kino kishinte kisa kwisambila pa muswelo obwanya kwikala na ino ngikadila mwa kwikadila mwanā bwanga muyampe wa Kidishitu.

 4. Le i bika byālengeje Petelo ekale kiluwe kya lui?

⁴ Petelo wādi ukwata mwita mwa kukwatakenya kisaka kyandi, inoko kādipo wiumwene bu mwingilo bitupu. Mobimwekela Petelo wādi usenswe buluwe. (Yoa. 21:3, 9-15) Kadi wāsenswe kwikala kiluwe kya bantu. Na bukwashi bwa Yehova, Petelo wāingile biyampe uno mwingilo.​—Bil. 2:14, 41.

 5. Kukwatañana na Luka 5:8-11, mwanda waka Petelo wākwetwe moyo, ne i bika bibwanya kwitukwasha tuleke kwikala na uno moyo?

⁵ Tusapulanga mwanda tusenswe Yehova; kino kyo kintu kibajinji kitulengejanga twingile uno mwingilo. Buswe botusenswe Yehova bubwanya kwitukwasha tunekenye milangwe ya kwityepelwa. Yesu pawāityile Petelo ekale kiluwe kya bantu, wāmunenene amba: “Leka kwivwana moyo.” (Tanga Luka 5:8-11.) Petelo kākwetwepo moyo pa byādi bya kumufikila shi waikala mwanā bwanga. Ino, wātengelwe pa kukwata mwita mu kingelengele kyebālongēle Yesu, ebiya Petelo wemona bu kafwaninwepo kwingila na Yesu. Kadi, nobe ubwanya kukwatwa moyo pa kuyuka byofwaninwe kulonga pa kwikala mwanā bwanga wa Kidishitu. Shi bidi namino, sanswa Yehova, Yesu, ne bakwenu bininge, nabya uketabija lwito lwa Yesu lwa kwikala kiluwe kya bantu.​—Mat. 22:37, 39; Yoa. 14:15.

 6. Le i bika bikwabo bitulengejanga tusapule?

⁶ Twisambilei pa bubinga bukwabo bwitulengejanga tusapule. Tusakanga kukōkela musoñanya wa Yesu wa amba: “Endai mukalonge bana ba bwanga.” (Mat. 28:19, 20) Kadi tusapulanga mwanda bantu ‘basusulwanga ne kusūlwa,’ kadi basakanga kuyuka bubine bwa Bulopwe. (Mat. 9:36) Yehova usakanga bantu ba miswelo yonso bekale na buyuki bwinebwine bwa bubine kadi bakapande.​—1 Tm. 2:4.

 7. Le kisonekwa kya Bene Loma 10:13-15 kilombola namani amba mwingilo wa busapudi udi na mvubu?

⁷ Tusakanga kwingila uno mwingilo upandija būmi kitatyi kyotulangulukila pa bilupuka mu uno mwingilo wa busapudi. Kwishila na kiluwe upotejanga mwita wa lui wakwata ne kwiudya, batwe ‘tukwatanga’ bantu mwanda wa kwibapandija.​—Tanga Bene Loma 10:13-15; 1 Tm. 4:16.

8-9. Le kiluwe kya lui kifwaninwe kuyuka bika, ne mwanda waka?

⁸ Mu mafuku a Yesu, kiluwe mwine Isalela wādi ufwaninwe kuyuka mwita wabwanya kukwata. (Levi 11:9-12) Kadi wādi ufwaninwe kuyuka kwabwanya kutana mwita. Divule mwita wikalanga mu bifuko byoukaya ne mudi bya kudya bingi. Le kiluwe kya lui kifwaninwe kuyuka kitatyi kya kupoya? Pa mwanda utala kitatyi kya kukwata mwita, tutalei byanenene Kamoni umo wa pa kisanga kya Pasifike pawāityile mishonele umo bende bakapoye. Mishonele wanenene amba, “tusa kwitana kesha lubanga na nsá ya 9.” Tutu wamulondolola’mba, “Kwivwanijepo. Tusa kwenda kitatyi kitambanga mwita, ino ke pa kitatyipo kyotusaka.”

⁹ Muswelo umo onka, babiluwe ba bantu ba mu myaka katwa kabajinji nabo bādi benda pa bifuko patanwa “mwita” ne pa kitatyi kyobabwanya kwiutana’po. Kimfwa, balondi ba Yesu bādi basapula mu tempelo ne mu mashinankonka, ku njibo ne njibo, ne mu mansoko. (Bil. 5:42; 17:17; 18:4) Netu tufwaninwe kuyuka bibidiji bya bantu ba mu wetu mwaba. Kadi tufwaninwe kushinta ne kusapula mu kifuko ne pa kitatyi kyotukokeja kutana bantu.​—1 Ko. 9:19-23.

10. Le bulongolodi bwa Yehova bwitupanga bingidilwa’ka?

¹⁰ Kiluwe kya lui kisakilwa kwikala na bingidilwa biyampe kadi kifwaninwe ne kuyuka mwa kwibingidijija. Batwe netu tufwaninwe kwikala na bingidilwa biyampe mwa kwingidila mwingilo wetu. Kadi tufwaninwe kuyuka muswelo wa kwibingidija. Yesu wāpele bandi bana ba bwanga bulombodi bwivwanike bwa mwa kupoila bantu. Wēbalombwele bya kusela, kwa kusapula, ne bya kukanena. (Mat. 10:5-7; Luka 10:1-11) Dyalelo nadyo, bulongolodi bwa Yehova buletanga Bingidilwa bya Kufundija Nabyo, mwine mudi bingidilwa biyampe senene.c Kadi betufundijanga muswelo wa kwingidija bino bingidilwa. Buno bufundiji bwitukwashanga twikale na kikulupiji ne bwino botusakilwa mwa kwingidila uno mwingilo senene.​—2 Tm. 2:15.

11. Mwanda waka babiluwe ba bantu bafwaninwe kwikala bakankamane?

¹¹ Babiluwe ba lui bafwaninwe kwikala bakankamane. Kyaba kimo, babwanya kutanwa na bintu bya mu kitulumukila pa dijiba. Divule bapoyanga bufuku kadi pa mema pabwanya kupukuma bivula mu kitulumukila. Babiluwe ba bantu nabo bafwaninwe kwikala bakankamane. Kitatyi kyotushilula kusapula ne kwitela amba twi Batumoni ba Yehova, tubwanya kutanwa na “bivula” bya kupangwapangwa na ba mu kisaka, kufutululwa na bantu botwiyukile nabo, ne kupelelwa musapu wetu. Ino kino kekifwaninwepo kwitutulumuja. Yesu wādyumwine amba ukatuma balondi bandi mu bantu bebashikilwe.​—Mat. 10:16.

12. Mungya Yoshua 1:7-9, i bika biketukwasha twikale bakankamane?

¹² Le i muswelo’ka obwanya kwikala na bukankamane? Dibajinji, kulupila’mba Yesu uludikanga nyeke uno mwingilo aye momwa mūlu. (Yoa. 16:33; Kus. 14:14-16) Dya bubidi, ningija lwitabijo lobe mu mulao wa Yehova wa kukukwatakanya. (Mat. 6:32-34) Shi uningije lwitabijo lobe, nabya ukekala mukankamane. Petelo ne balunda nandi bālombwele lwitabijo lukatampe pobālekele mwingilo wabo wa buluwe kebalonda Yesu. Muswelo umo onka, nobe walombwele lwitabijo lukatampe kitatyi kyowalombwele bantu bowiyukile nabo ne ba mu kyenu kisaka amba, washilwile kwifunda Bible na Batumoni ba Yehova ne kupwila nabo! Na bubine, wi mushinte bininge mwiendelejo obe ne būmi bobe mwanda wa kulonda misoñanya myoloke ya Yehova. Kulonga namino nako kwakulombele lwitabijo ne bukankamane. Shi wikale nyeke mukankamane, ubwanya kukulupila’mba “Yehova Leza obe udi nobe konso koenda.”​—Tanga Yoshua 1:7-9.

13. Le kulanguluka ne milombelo bibwanya kukukwasha namani wikale mukankamane?

¹³ Le i bika bikwabo bibwanya kukukwasha wikale mukankamane? Lomba bukankamane. (Bil. 4:29, 31) Yehova ukalondolola milombelo yobe kadi kakakwelapo. Aye udi’ko nyeke mwanda wa kukukwasha. Kadi, langulukila pa muswelo wāpandije Yehova bantu bakwabo ba pa kala. Langulukila nobe pa muswelo waakukweshe unekenye makambakano ne kukupa bukomo bwa kushinta mu būmi bobe. Na bubine, Yewa wāpityije bantu bandi pa Dijiba Dityila ubwanya kukukwasha wikale mwanā bwanga wa Kidishitu. (Div. 14:13) Kulupila na mwādi mukulupidile mulembi wa mitōto wānenene amba: “Yehova udi ku wami mutamba; nkikakwatwapo moyo. Le muntu ubwanya kunonga kika?”​—Ñim. 118:6.

14. Le i ñeni’ka yowaboila ku myanda ya ba Masae ne Tomoyo?

¹⁴ Muswelo mukwabo wa kwikala na bukankamane i kuyuka muswelo wakweshe Yehova bantu badi na bumvu bekale ke bakankamane. Tulangulukilei pa myanda ya kaka Masae. Wadi na bumvu kadi ulanga’mba kakokejapo kusapwila bantu myanda ya lwitabijo lwandi. Wadi umona’mba kwisamba na bantu bakayukilepo, kudi pamo bwa kukanda ku lubumbu lulampe, kintu kyakabwanyapo kulonga. Ebiya walonga bukomo bwa kusanswa Leza bininge ne bakwabo. Walangulukile pa kampeja-bukidi ka bitatyi byotudi’mo, wakalomba bukwashi mwanda wa abwanye kusapula. Wanekenye uno moyo kupwa waingila ne bu pania wa lonso. Kadi Yehova ubwanya kukwasha basapudi bapya ‘bekale bakankamane.’ Twisambilei ne pa myanda ya kaka Tomoyo. Paashilwile kusapula ku njibo ne njibo, muntu mubajinji waetene nandi wamunenene amba: “Nkisenswepo Batumoni ba Yehova!” kupwa washita mulango. Tomoyo walombola kaka obadi basapula nandi na bukankamane amba: “Le ubaivwana? Nkyadipo nenene ne kintu kine, ino aye wandyuka’mba ne Kamoni wa Yehova. Nasangala bininge!” Tomoyo pano wingilanga bu pania wa lonso.

15. Le kwidingila i bika, ne mwanda waka kudi na mvubu ku bene Kidishitu?

¹⁵ Babiluwe bayampe ba lui bekalanga bedingile. Kwidingila i “bukomo bwa kulonga bintu mobifwaninwe kulongelwa.” Babiluwe ba lui bafwaninwe kwidingila pa kubuka lubanga, kupwa mwingilo wabo, ne kūminina nansha shi kūlu i kubi. Netu tufwaninwe kwidingila shi tusaka kūminina ne kuvuya mwingilo wetu.​—Mat. 10:22.

16. Le i muswelo’ka otubwanya kwikala bedingile?

¹⁶ Ketubutulwangapo bedingile. Inoko, divule kibutwila kyetu kitulengejanga twikake kulonga bintu. Pa kwikala bedingile bitulomba kwīfula. O mwanda, tufwaninwe kwiibidija kulonga bintu bitukomena kulonga. Yehova witukwashanga kupityila ku mushipiditu wandi ujila.​—Ngt. 5:22, 23.

17. Mungya 1 Bene Kodinda 9:25-27, le mutumibwa Polo wālongele bukomo namani pa kwikala mwidingile?

¹⁷ Mutumibwa Polo wādi mwidingile. Ino wānenene amba ufwaninwe ‘kukupila’ umbidi wandi pa kulonga byoloke. (Tanga 1 Bene Kodinda 9:25-27.) Wāsoñenye bakwabo bedingile kadi balonge bintu byonso “bya bulēme ne mu ndudi.” (1 Ko. 14:40) Tufwaninwe kwidingila pa kwikala na bibidiji biyampe bya ku mushipiditu, kimfwa kwingila nyeke mwingilo wa kyelekejo wa buluwe.​—Bil. 2:46.

18. Le i bika bikalengeja Yehova etumone bu twingilanga biyampe?

¹⁸ Kiluwe wa lui wimonanga bu kiluwe muyampe kupityila ku buvule bwa mwita wakwata. Inoko, batwe ketwimonengapo bu twingilanga biyampe kupityila ku buvule bwa bantu botutweja mu bulongolodi bwa Leza. (Luka 8:11-15) Shi tusapula nyeke myanda miyampe ne kufundija bakwetu, Yehova uketumona bu twingilanga biyampe mwingilo. Mwanda waka? Mwanda tumukōkele Aye ne wandi Mwana.​—Mako 13:10; Bil. 5:28, 29.

19-20. Le i bubinga’ka bukatampe botudi nabo bwa kusapwila tamba’nka pano?

¹⁹ Mu matanda amo, bapoyanga enka mu myeji kampanda. Mu ano matanda, shi kiluwe wamone amba kitatyi kya kupoya kekyenda kipwa, upoyanga bininge. Netu byotudi babiluwe ba bantu, tudi na bubinga bwa kusapwila tamba’nka pano: Mwanda mfulo ya ino ngikadilo yenda ifwena bukidibukidi! Kitatyi kyashala’ko kya kwingila uno mwingilo upandija būmi kibatyepa bininge. Kokalejaleja nansha kulanga’mba ufwaninwe kukungila wikale na būmi buyampe ebiya koingila uno mwingilo wa mvubu.​—Mus. 11:4.

²⁰ Komeja mutyima wa kusaka kwingila, vudija buyuki bobe bwa mu Bible, ikala mukankamane, kadi ikala mwidingile tamba’nka pano. Wilunge ku babiluwe ba bantu midiyo mwānda ne kupita, nabya ukemwena nsangaji ya Yehova. (Neh. 8:10) Sumininwa kwingila bininge uno mwingilo enka ne ku mfulo. Kishinte kilonda’ko kikesambila pa miswelo isatu yotubwanya kusumininwa bininge kwingila mwingilo wa kusapula Bulopwe, bu babiluwe ba bantu.