Tutei Mutyima ku Kinenwa kya Leza kya Bupolofeto

“Tudi na kinenwa kya bupolofeto kiningijibwe nakampata; kadi muloñanga biyampe pomutele’ko mutyima.”—2 PETELO 1:19, NW.

1, 2. I kifwa’ka kya meshiasa wa bubela kyobwanya kusekununa?

UMBULA mwa myaka, bameshiasa ba bubela balayanga byobya bikāya kumeso. Mu 500 K.K., mwana-mulume umo wādi witela bu Mosesa wānekenye Bayuda mu kisanga kya Kelete monso, bamwitabija amba ye meshiasa ukebanyongolola ku masusu abo. Difuku dya kukūlwa kwabo podyāfikile, bāmulonda kufika ne ku lubungo lulampe lwa ku Kalunga ka Mema ka Meditelanea. Wēbanena kwiela mu kalunga’ka, amba kasa kwikalañanya ku meso abo. Bavule betumpwila’mo, ne kufwa bafwa mema, ino meshiasa wa bubela ne dyaāendele dine kuyukana mpika.

² Mu myaka ya 1200, kwālupuka “meshiasa” mukwabo mu Yemene. Kalife, muludiki wa ntanda, wāmunena kuleta kiyukeno kya bu meshiasa bwandi. Uno “meshiasa” wa bene wānena Kalife amutyibije mutwe. Wālaya amba usa kusanguka bukidi bonka, kuno kusanguka kyo kikekala kiyukeno. Kalife wāitabija kumutyiba mutwe—ye kupwididile, yo yādi mfulo ya uno “meshiasa.”

 3. Meshiasa wabine i ani, ne mwingilo wandi wālombwele bika patōka?

³ Bameshiasa ba bubela ne bupolofeto bwabo bakankalwanga nyeke, ino kuta mutyima ku kinenwa kya Leza kya bupolofeto ako kekutwalapo ku kufwa nkondo bitupu. Yesu Kidishitu, Meshiasa wabine ye kilomboji kyumi kya kufikidila kwa bupolofeto buvule bwa mu Bible. Kifwa Mateo, mulembi wa Evanjile, utela bupolofeto bwa Isaya amba: ‘Yō a ntanda ya Zebuluna ne ntanda ya Nafatale, ku dishinda dya kalunga ka mema bobwa bukila bwa Yodano, mu Ngadilea ya mizo! Bantu bādi bashikete mu fukutu bāmona kitōkeji kikatampe tō, ebiya boba bādi bashikete ku mutamba wa mwemba wa lufu nabo kitōkeji kyēbamwekela peulu pabo. Kushilwila ku kyokya kitatyi ne kwenda kumeso, Yesu wāshilula kusapula myanda miyampe amba: Alamukai pa mutyima, banwe’ba, mwanda bulopwe bwa mūlu bubafwena pabwipi.’ (Mateo 4:15-17; Isaya 9:1, 2) Yesu ye wādi kino ‘kitōkeji kikatampe,’ ne mwingilo wandi wālombwele patōka amba ye aye Mupolofeto wālailwe na Mosesa. Bantu bonso bapela kwivwana Yesu bakonakanibwa.—Kupituluka 18:18, 19; Bilongwa 3:22, 23.

 4. Yesu wāfikidije Isaya 53:12 namani?

⁴ Yesu wāfikidije ne binenwa bya bupolofeto budi mu Isaya 53:12 bunena’mba: “Waelele mūya wandi ku lufu, kabidi wabadilwa pamo na bakujilula; nanshi wasela bubi bwa bangibangi, ne kusengela bakujilula.” Wākomeja lwitabijo lwa bandi bana-babwanga pa kuyuka’bo amba ukapāna būmi bwandi bu kinkūlwa. (Mako 10:45) Muswelo wa kutendelwa waākomeje’lo i kwalamuka kwaālamukile kaeñenya.

Kimonwa kya Kwalamuka Kyūbakanga Lwitabijo

 5. Ukokeja kushintulula namani kimonwa kya kwalamuka mu bishima bya abe mwine?

⁵ Kwalamuka wādi mwanda mukatampe wa bupolofeto. Yesu wānene amba: ‘Mwanā muntu unenwe kwiya mu ntumbo ya Shandi ne bamwikeulu bandi . . . Binebine ami nemusapwila amba kudi bamo, mu bano bemene pano, kebakatompapo ku lufu nansha dimo, poso’nka bamone bidi Mwanā muntu wiya mu bulopwe bwandi.’ (Mateo 16:27, 28) Lelo batumibwa bamo bāmwene Yesu wiya mu Bulopwe bwandi binebine? Tutanga mu Mateo 17:1-7 amba: ‘Mafuku asamba pa kupita’po Yesu wāsela ba Petelo ne Yakoba ne mwanabo Yoano, wēbakandija pa lūlu lulampe bunka bwabo. Penepo wāalamunwa kaeñenya ku meso abo.’ Bine uno wādi mwanda mukatampe kashā! ‘Mpala yandi keyeñenya’nka bwa dyuba, ne bivwalwa byandi bine byāalamuka tō. Penepo, abo amba batale, ba Mosesa ne Ediya bebamwekela pobadi, kebesambe nandi.’ Kadi ‘dikumbi dya kulelema tō dyēbapūta,’ ebiya diwi dya Leza mwine kedinena’mba: ‘Uno i wami Mwana onswele, ontōkelwe mutyima, mwivwanei. Bana-babwanga pa kwivwana nabya bāpona mapala panshi, bākwatwa moyo byamwiko. Papo Yesu wāfwena, wēbatenga, kaēbanena’mba: Langukai, kemukikwatwa moyo.’

 6. (a) Mwanda waka Yesu wāityile kwalamuka bu kimonwa? (b) Kimonwa kya kwalamuka kyābadikile kulombola bika?

⁶ Mobimwekela, kino kinkumenkume kilenga moyo kyālongekele pa mutenta umo wa Lūlu lwa Helemone, kwākakesheshe Yesu ne batumibwa basatu bufuku’bwa. Nanshi kimonwa kya kwalamuka kyālongekele bufuku, bwāmwekeje’kyo biyampe nakampata. Buluji bumo bwāityile’kyo Yesu bu kimonwa i buno, ba Mosesa ne Ediya bāfwile kala, nanshi kebātenwe’popo pa bute pa bute, mhm. Na bubine, i enka Kidishitu kete ye wādi’po. (Mateo 17:8, 9) Uno muswelo wa kweñenya wāmwene ba Petelo, Yakoba ne Yoano yādi nsolweji ya ntumbo ya kwikala’po kwa Yesu mubikale Bulopwe. Ba Mosesa ne Ediya belekejanga bampyana na Yesu bashingwe-māni; bine, kino kimonwa kyāningije bukamoni bwa Bulopwe ne bubikadi bwabo bwa mu mafuku āya kumeso.

 7. Tuyukile namani amba Petelo kāidilwe’kopo nansha dimo kuvuluka kuno kwalamuka?

⁷ Kwalamuka kwa Yesu kwākomeje lwitabijo lwa bano bana-balume basatu bādi ba kwimanina mingilo mu kipwilo kya bwine Kidishitu. Mpala ya Yesu yāeyeñenye, bisandi byandi byātōka tō, ne diwi dya Yehova dyānena amba Yesu ye Wandi Mwana muswedibwe obādi bafwaninwe kuteja—byonso bino, byāfikidije kitungo kyabyo mokifwaninwe. Ino batumibwa kebādipo ba kusapwila muntu kino kimonwa, poso’nka Yesu bidi asanguke. Pāpityile myaka 32 mituntulu, ino Petelo kwilwa kino kimonwa mpika. Pa kwisambila pa nshintulwilo yakyo, wāsonekele amba: “Bātwe ketwalondelepo mfumo ya kufumika ne budyumuku budyumuku, popa po twemusapwidile bukomo ne [kwikala’po] kwa Mfumwetu Yesu Kidishitu, nanshi twadi [batumoni ba] bukatakata bwandi. Ke-muntu aye watambwile kudi Leza Tata buleme ne ntumbo, popa paletelwe diwi didi namino kudi aye ku ntumbo īpityilemo buya bwa dyangi, amba: Uno namino i wami Mwana muswedibwe mo ndoelelwe nakampata. Kadi ne dino diwi nadyo ne bātwe bene twaivwene’dyo dyatambile mūlu, po twadi nandi mu lolwa lūlu lukola.”—2 Petelo 1:16-18.

 8. (a) Kunena kwānene Leza pangala pa wandi Mwana kukomanga bantu bayuke kika? (b) Dikumbi dyēbapūtyile mu kimonwa kya kwalamuka dilombola bika?

⁸ Kintu kya mvubu kutabuka i kunena kwānene Leza amba: “Uno namino i wami Mwana muswedibwe mo ndoelelwe nakampata.” Kunena namino i kukoma bantu bayuke amba Yesu ye Mulopwe ubikikilwe na Leza, ufwaninwe kukōkelwa na bipangwa byonsololo. Dikumbi dyēbapūtyile dilombola amba kufikidila kwa kino kimonwa kwādi kwa kukekala kwakubulwa kumonwa na meso. Poso enka bantu badi na meso a kwivwanija bo bādi ba kukayuka’ko pa kumona “kiyukeno” kya kwikala’po kwakubulwa kumweka kwa Yesu mubikale Bulopwe. (Mateo 24:3) Ebiya kukoma kwēbakomene Yesu kuleka kusapwila muntu ye-yense kimonwa, amba poso’nka asanguke bidi mu bafwe, kulombola’mba kuzunzulwa ne kutumbikwa kwandi kwādi kwa kukekala’ko kupwa kwa kusangulwa’ye.

 9. I kika kinenenwa amba kwalamuka kukomejanga lwitabijo lwetu?

⁹ Petelo pa kupwa kwisambila pa kwalamuka, unena’mba: “Tudi na kinenwa kya bupolofeto kiningijibwe nakampata; kadi muloñanga biyampe pomutele’ko mutyima, pamo bwa ku kimuni kitēma mu kifuko mudi fukutu, poso’nka bukye ne mutumbwe wa dyuba utambe, mu mityima yenu. Mwanda muyukile kino dibajinji, amba i kutupu bupolofeto bwa Kisonekwa butambile shi ku nshintulwilo’ka shi ku nshintulwilo’ka ya muntu aye mwine. Mwanda bupolofeto kebwālupukilepo nansha dimo ku kiswa-mutyima kya muntu, ino bantu bādi banena bya kwa Leza monka mobādi batonwenwa na mushipiditu sandu.” (2 Petelo 1:19-21, NW) Kokwa kwalamuka kulombola amba kinenwa kya Leza kya bupolofeto i kintu kya kukulupilwa. Tufwaninwe kuta mutyima ku kino kinenwa ne kuleka kulonda “mfumo ya kufumika ne budyumuku budyumuku,” yakubulwa kukwatakanibwa na Leza ne yapelele. Lwitabijo lwetu mu kinenwa kya bupolofeto lufwaninwe kukomejibwa na kuno kwalamuka, mwanda kuno kubadikila kumona ntumbo ya Yesu ne lupusa lwa Bulopwe i kufikidile binebine. I amo, tudi na bukamoni bumweke bulombola kwikala’po kwa Kidishitu bu Mulopwe wa bukomo ubikele mūlu.

Muswelo Utambile Mutumbwe wa Dyuba

10. “Mutumbwe wa dyuba” utelelwe na Petelo i ani, ne mwanda waka ubalondolola nankyo?

¹⁰ Petelo wāsonekele amba: “Muloñanga biyampe pomutele [ku kinenwa kya bupolofeto] mutyima, pamo bwa ku kimuni kitēma mu kifuko mudi fukutu, poso’nka bukye ne mutumbwe wa dyuba utambe.” “Mutumbwe wa dyuba” mwine i kika nansha i ani? Kino kishima “mutumbwe wa dyuba” kitanwa musunsa umo kete mu Bible wa Kingidiki, inoko kudi kikwabo kidingakene nakyo kyalamwinwe bu “mutumbwe wa lubanga.” Kusokwelwa 22:16 utela Yesu Kidishitu bu “mutumbwe wa lubanga utōka tō.” Mu bitatyi bimo bya mu mwaka, ino ñenyenye yo itambanga ya mfulo pa kalaba ka mutamba wa kutunduka. Itambanga’tu kumeso kwa dyuba kutamba, ilombola kushilula kwa misanya ya difuku dipya. Petelo wāingidije kishima “mutumbwe wa dyuba” mwanda wa kutela Yesu pa kupwa kubikikwa’ye Bulopwe. Bine, kyo kitatyi kyāimene Yesu mu umbuo onsololo, mūlu ne pano panshi! Buno bwandi bu Mutumbwe wa Dyuba bwa bu Meshiasa bulombola kushilula kwa difuku dipya, myaka impya ku bantu bonso bamukōkele.

11. (a) I kika kinenenwa amba 2 Petelo 1:19 kashintululapo amba “mutumbwe wa dyuba” utambanga mu mityima ya bantu? (b) I muswelo’ka obwanya kushintulula 2 Petelo 1:19?

¹¹ Malamuni mavule a Bible aleta mulangwe umweka’mba binenwa bya mutumibwa Petelo bidi mu 2 Petelo 1:19 bifunkilanga pa mutyima wa misunya wa muntu. Mutyima (mukunka) wa muntu mutame udi na bulēmi bwa mangalame 250 ku 300. Lelo Yesu Kidishitu—udi pano mu ntumbo bu kipangwa kya kumushipiditu kekifu, udi mūlu—ukokeja namani kutamba mu mutyima wa muntu utyepele namino? (1 Temote 6:16) Eyo, mityima yetu ya kyelekejo nayo italwa na uno mwanda, ke-pantu mityima yetu yo yotutanga ku kinenwa kya Leza kya bupolofeto. Ino pano tala na katentekeji 2 Petelo 1:19 umone amba Bwalamuni bwa Ntanda Impya butūdile kakolole (kakila) kupwa kwa musemwa “poso’nka bukye ne mutumbwe wa dyuba utambe,” mwanda wa kusonsolola binenwa bibadikile kala kungala na kishima “mu mityima yenu.” Uno vese ubwanya kunenwa mu uno muswelo: ‘Tudi na kinenwa kya bupolofeto kiningijibwe nakampata; kadi muloñanga biyampe pomutele’ko mutyima, pamo bwa ku kimuni kitēma mu kifuko mudi fukutu, ko kunena’mba, mu mityima yenu, poso’nka bukye ne mutumbwe wa dyuba utambe.’

12. Mityima ya bantu idi mu ngikadilo’ka, ino kidi namani ku bene Kidishitu babine?

¹² Lelo ngikadilo ya mityima ya kyelekejo ya bantu bonso ba bipya-mambo idi namani? Bine, mityima yabo idi mu fukutu ya kumushipiditu! Ino wivwane twi bene Kidishitu babine, nankyo tudi na kimuni kitēma mu mityima yetu, mwanda kubulwa’kyo i kwikala mu mfindi. Monka mwēkinenene Petelo, kutengela kwa bene Kidishitu babine ne kumunikilwa kwabo na misanya ya difuku dipya i kuta mutyima ku kinenwa kya Leza kya bupolofeto kya kwibapa mwinya. Bayukile amba Mutumbwe wa Dyuba ke mutambe, ino ke mu mityimapo ya bantu, mhm, i ku meso a bantu bonso.

13. (a) Mwanda waka tukulupile amba Mutumbwe wa Dyuba ke mutambe kala? (b) Mwanda waka bene Kidishitu bakokeja kūminina mu ngikadilo yēsambile’po Yesu idi’ko mu ano etu mafuku?

¹³ Mutumbwe wa Dyuba ke mutambe kala! Tukulupile kino mwanda tutele mutyima ku bupolofeto bukatampe bwa Yesu butala pa kwikala’po kwandi. Dyalelo dino tumwene na meso etu kufikidila kwa binkumenkume, kifwa mavita ampikwa makwabo adingakene nao, bipupo bya nzala, bintenshi ne busapudi bwa myanda miyampe kujokoloka ntanda yonso. (Mateo 24:3-14) Nansha batwe bene Kidishitu byotufikilwa na byamalwa byēsambīle’po Yesu, tubwanya kūminina na ndoe ne nsangaji ku mutyima. Mwanda waka? Mwanda tutele mutyima ku kinenwa kya Leza kya bupolofeto ne tudi na lwitabijo mu milao yandi itala pa mafuku āya kumeso. Tuyukile amba tudi ku milomo ya kutwela mu bitatyi bilumbuluke, ke-pantu ketudi batakamane bininge mu “kitatyi kya ku mfulo”! (Danyele 12:4, NW) Ntanda idi mu kikoleja kya malwa kyānene Isaya 60:2 amba: “Talapo bidi, fukutu ikapūta panshi, ne fukutu fututu bwi-i [pa] bantu’ba.” Muntu ukokeja namani kusokola dishinda mu ino fukutu? Muntu yense ufwaninwe kwityepeja, ne kuta mutyima ku kinenwa kya Leza kya bupolofeto ponka pano, pakidi mema mu manwi. Bantu ba mityima myoloke bafwaninwe kuvundamukila kudi Yehova Leza, Nsulo ya būmi ne mwinya. (Mitōto 36:9; Bilongwa 17:28) I enka na kumukimba penepa muntu kabwanya kumona kitōkeji kyabine ne kukulupila kukasepelela mu myaka ya kutendelwa itengele bantu bakikōkeji mungya mpango ya Leza.—Kusokwelwa 21:1-5.

‘Mwinya Ubaiya mu ino Ntanda’

14. Tufwaninwe kulonga bika tukamone kufikidila kwa bupolofeto bonso bwa kutendelwa budi mu Bible?

¹⁴ Bisonekwa bilombola patōka amba Yesu Kidishitu pano i Mulopwe mubikale. Bupolofeto bonso bwa kutendelwa busa kufikidila, mwanda aye ke mushikate kala pa lupona tamba mu 1914. Shi tusaka kukemwena kuno kufikidila, tufwaninwe kwikala bantu betyepeje badi na lwitabijo mudi Yesu Kidishitu, ne kwisāsa mingilo mibi ne bubi botwālongele potwādi ketwayukile kintu. Ino boba basenswe fukutu, i bine kebakamonepo būmi bwa nyeke. Yesu wānene amba: “O mwanda wa kuponena uno, amba mwinya ubaiya [mu ino ntanda], nanshi bantu basensweko fukutu—ku mwinya mpika—mwanda mīngilo yabo yadi mibi. Ke-bantu bonso bakulonga bibibibi bashikilwe mwinya, nansha kufwena ku mwinya mpika, mwanda wa kutyina’mba mingilo yabo yakasokoka. Ino yewa kadi ulonga byabinebine aye wiya konka ku mwinya’mba mīngilo yandi īmwekelele yālongelwe mudi Leza.”—Yoano 3:19-21.

15. I kika kiketufikila shi twikale na kinkosela pa luno lupandilo lwitupele Leza kupityila kudi Mwanandi?

¹⁵ Mwinya wa kumushipiditu wāile pano pantanda kupityila kudi Yesu, o mwanda kumuteja kyo kintu kya mvubu. Polo wāsonekele amba: ‘Leza, pa kalā, wādi unena pangipangi pene mu miswelo ne miswelo ku bakulutuba kupityila kudi bapolofeto, ino kuno ku mfulo kwa ano mafuku ano’a unenanga kupityila kudi Mwana wandi, waātongele bu mpyana wa bintu byonso.’ (Bahebelu 1:1, 2) Shi ke pano, i kika kiketufikila shi tupele luno lupandilo lwitupele Leza kupityila kudi Mwanandi? Polo ubweja’ko amba: “[Ke-kintu kino kinenwa kyanenwe kupityila kudi] bamwikeulu, shi walumbulukile biyampe, ne kujilula konso kwa bijila, ne kubulwa kukōkela konso, kwatambwilemo mpalo myolokele monka; ino penepo bātwe ke pepi, tukapanda namani, shi twikale ne kinkosela pa luno lupandilo lukatakata ludi namino, a? lwabadikilwe kusapulwa kudi aye Mfumwetu, ne kukankamikibwa bātwe kudi boba bamwivwene. Leza nandi usapulanga bu-kamoni pamo’nka nabo ku biyūkeno, ne bingelengele, ne bikatampe bīne bya miswelo ne miswelo, ne byakwabila bya [mushipiditu sandu], monka muswidile mutyima wandi.” (Bahebelu 2:2-4) I bine, Yesu kyo kitako kya busapudi bwa kinenwa kya bupolofeto.—Kusokwelwa 19:10.

16. Mwanda waka tudi na lwitabijo mu bupolofeto bonso bwa Leza?

¹⁶ Monka munenena’kyo Petelo: “I kutupu bupolofeto bwa Kisonekwa butambile shi ku nshintulwilo’ka shi ku nshintulwilo’ka ya muntu aye mwine.” Bantu kebakokejapo abo bene kulupula bupolofeto bwabine, nanshi bupolofeto bonso bwa Leza bo bwa kukulupila na mutyima umo. Mwanda busulukile kudi Yehova Leza mwine. Ye aye ukwashanga bengidi bandi na mushipiditu sandu wandi amba bemvwanije bupolofeto bwa mu Bible bwenda bufikidila’bu. Bine, tufwijei’ko Yehova, mwanda tubemwena kufikidila kwa buno bupolofeto buvule tamba mwaka wa 1914. Ne kadi tukulupile amba bine ne bine ponka, bupolofeto bushele’ko butala pa mfulo ya ino ntanda imbi busa kufikidila bonso. I kya kamweno kwikankila nyeke ku kuta mutyima ku milao ya Leza ponso potumunika mwinya wetu. (Mateo 5:16) Bine, afwijibwe’ko Yehova pangala pa Kinenwa kyandi ‘kisāmina mwinya wakyo potudi mu fukutu bwī’ ipūtyile ino ntanda dyalelo!—Isaya 58:10.

17. Mwanda waka tusakilwa mwinya wa kumushipiditu utamba kudi Leza?

¹⁷ Mwinya wa dyuba witukwashanga tumone bintu. Kadi i enka ao utantyija bikunibwa bitupanga bidibwa bya miswelo ne miswelo. Ketubwanyapo kwikala’ko shi kekudipo mwinya wa dyuba. Lelo mwinya wa kumushipiditu nao? Eyo, ye ao witupanga buludiki ne kwitulaija bintu bikāya kumeso, monka mulaile’byo Bible, Kinenwa kya Leza. (Mitōto 119:105) Yehova Leza i muyampe, ‘utumanga mwinya wandi ne bubinebine bwandi.’ (Mitōto 43:3) Tufwaninwe bine kukwata makasa abidi bino bintu. Tulongei bukomo bwa kulama uno mwinya wa ‘ntumbo ya buyuki bwa Leza,’ amba umunike mu mityima yetu.—2 Kodinda 4:6; Efisesa 1:18.

18. Mutumbwe wa Dyuba wa Yehova pano kasa kulonga bika?

¹⁸ Bine twi badyese ne dyese’po, mwanda tuyukile amba tamba mu 1914, Yesu Kidishitu, Mutumbwe wa Dyuba i mutambe ku meso a umbuo onsololo, washilula kufikidija kimonwa kya kwalamuka! Mutumbwe wa Dyuba wa Yehova udi’po ne pano, utengele kuvuya mpango ya Leza mu kufikidila kukwabo kwa kimonwa kya kwalamuka—“divita dya difuku dikatakata dya Leza, Mwinebukomobonso.” (Kusokwelwa 16:14, 16) Shi ino ngikadilo minunu ibakombwe, Yehova ukafikidija mulao wandi wa kuleta “madiulu mapya, ne ntanda īngi mipya,” motukamutendela nyeke ne nyekeke bu Mfumu Mulopwe wa diulu ne ntanda, Leza wa bupolofeto bwabine. (2 Petelo 3:13) Twendelelei nyeke na kunangila mu mwinya wa Leza na kuta mutyima ku kinenwa kya Leza kya bupolofeto kutūla ne ku dyodya difuku dikatakata.

Usa Kulondolola Namani

• Ukokeja kushintulula namani kwalamuka kwāalamukile Yesu kaeñenya?

• Kwalamuka kukokeja kukomeja lwitabijo lwetu muswelo’ka?

• Mutumbwe wa Dyuba wa Yehova i kika nansha i ani, utambile kitatyi’ka ne muswelo’ka?

• Mwanda waka tufwaninwe kuta mutyima ku kinenwa kya Leza kya bupolofeto?

[Kifwatulo pa paje 21

Lelo ubwanya kushintulula kimonwa kya kwalamuka?

[Kifwatulo pa paje 23]

Mutumbwe wa Dyuba ke mutambe kala. Lelo uyukile kitatyi ne muswelo outambile?