Tenga Mutyima wa Babutule Bampikwa Kwitabija

YESU Kidishitu wānene amba, “enda kwinjibo ku babutule bobe, ukebalombole byonso byakulongela Yehova ne lusa lwaakufwila.” Kitatyi kyaādi padi mu Gadara, kunshi ne kutunduka kwa dijiba dya Ngadilea, wēsambile na muntu wādi usaka kwikala mulondi wandi. Binenwa bya Yesu bilombola’mba wādi uyukile ngikadila minemine ya bantu​—ke mutyima wa kusapwila babutule myanda isangaja ne ya kamweno kadi.​—Mako 5:19.

Tuvudile kumona ino ngikadila ne dyalelo, nansha byoimwekanga bininge mu bibidiji bimo kupita bikwabo. Nanshi, shi muntu waikala ke mutōtyi wa bine wa Yehova Leza, divule usakanga kulombola babutule bandi lwitabijo lwandi lupya. Ino le ufwaninwe kulonga kino namani? Le i muswelo’ka wakokeja kutenga mutyima wa babutule badi mu mutōtelo ungi​—nansha boba kebadipo na lukulupilo? Bible uleta madingi mayampe kadi a kamweno.

Mu myaka katwa kabajinji, Andele wādi ubadilwa mu bantu babajinji bāyukile’mba Yesu i Meshiasa. Le i āni waālombwele kiponka na ponka? “Dibajinji uno’u [Andele] wakatene bidi mwanabo Shimona, kamunena’mba: ‘Tubatana Meshiasa’ (kushintulula ko kunena’mba, Kidishitu).” Andele wātwele Petelo kudi Yesu, mu uno muswelo wāpa Petelo dyese dya kwikala mwanā bwanga wa Yesu.​—Yoa. 1:35-42.

Kintu kya myaka isamba pa kupita’po pāshele Petelo mu Yopa, wānenwe kwenda kungala kwa Kesalea kukapempula njibo ya Konilusa mudyavita. Le Petelo wātene bāni bādi babungakene mu ino njibo? “Konilusa wadi wibatengēle [ba Petelo ne baāendele nabo] kadi wadi mwityije babutule ne balunda nandi ba pa mutyima.” Mu uno muswelo, Konilusa wāpele babutule bandi dyese dya kwivwana Petelo wisamba ne dya kukwata butyibi bwimanine pa byobāivwene.​—Bil. 10:22-33.

Lelo i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku muswelo wādi umwene Andele ne Konilusa babutule babo?

Ba Andele ne Konilusa bālongele’po kintu. Andele aye mwine wātwele Petelo kudi Yesu, Konilusa nandi wākwete mpangiko mwanda wa babutule bandi bevwane byādi bya kunena Petelo. Inoko, Andele ne Konilusa kēbaningilepo babutule babo nansha kutompa na bunwanwa kwibekadija bu balondi ba Kidishitu. Lelo ubamone ñeni yotukokeja kuboila’ko? I biyampe netu tulonge uno muswelo. Tubwanya padi kulombola babutule betu milangwe kampanda ne kwibapa mikenga ya kuyuka bubinebine bwa mu Bible ne kwitana na banabetu mu lwitabijo. Inoko, tulēmekanga bwanapabo bwabo bwa kutonga ne kwepuka kwibaningila, kwine kekukebasangajapo. Pa kwelekeja muswelo otubwanya kukwasha babutule betu, twisambilei bidi pa kimfwa kya ba Jürgen ne Petra, ba mulume ne mukaji ba mu Alemanye.

Petra wefundile Bible na Batumoni ba Yehova kupwa wabatyijibwa. Jürgen wandi mulume, wadi komanda wa basola. Ku ngalwilo, Jürgen kadipo usangedile butyibi bwakwete wandi mukaji. Ino kyaba kimo, wajingulula amba Batumoni ba Yehova basapulanga bubinebine bwa mu Bible. Nandi wapāna būmi bwandi kudi Yehova, kadi dyalelo’di i mukulumpe mu kyabo kipwilo. Le uleta madingi’ka dyalelo atala pa kutenga mutyima wa mubutule udi na lukulupilo lwishile na lwetu?

Jürgen unena amba: “Ketufwaninwepo kuningila babutule betu nansha kwibatyinya mbavu myanda mivule ya ku mushipiditu. Kino kibwanya’tu kwibalengeja bapele pelē. Mu bula bwa bitatyi, i biyampe padi kwibalombola na bunwa myanda mityetye pano, kupwa ne dikwabo. Kadi i biyampe kukwasha babutule betu betane na banabetu ba kyabo kisense kadi nabo basangedile kwitana nabo. Kulonga namino kubwanya kukwasha.”

Mutumibwa Petelo ne babutule ba Konilusa bāitabije bukidibukidi musapu wa mu Bible. Bantu bakwabo ba mu myaka katwa kabajinji bāyukile bubinebine, bādi basakilwa kitatyi kivule pa kukwata butyibi.

Babutule bavule ba Yesu bālombwele lwitabijo mwadi kitatyi kyaādi usapula mu kitango kya bantu. Kimfwa, bibwanika padi ba mutumibwa Yakoba ne Yoano bādi banababo na Yesu ba munda mwa inandi ne amba Salome inabo, wādi inandi-nkaji. Wādi padi ubadilwa mu “bana-bakaji bakwabo bavule, badi bebengidila [ba Yesu ne batumibwa] na bintu byabo.”—Luka 8:1-3.

Inoko, bantu bakwabo ba mu kisaka kya Yesu, kebālombwelepo lwitabijo kiponka na ponka. Kimfwa, difuku dimo mu mwaka umo ne kupita pa kupwa kwa Yesu kubatyijibwa, bibumbo byābungakene mu njibo mwanda wa kumwivwana. “Ino babutule bandi pa kwivwana nabya, batamba kukamukwata, mwanda badi banena’mba: ‘Ñeni ibamujina.’” Kitatyi pa kupita’po, banababo na Yesu ba munda mwa inandi pa kumwipangula mpangiko ya lwendo lwandi, kebālondolwelepo kiponka na ponka. Mwanda waka? Mwanda “banababo kebadipo balombola lwitabijo mwadi.”​—Mako 3:21; Yoa. 7:5.

Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku muswelo wādi wikele Yesu na babutule bandi? Kālobelepo kitatyi kyāmunene bamo amba ñeni ibamujina. Nansha ke paāpwile kwipaibwa ne kusangulwa, Yesu wākankamikile monka babutule bandi na kumwekela Yakoba mwanabo wa munda mwa inandi. Bimweka’mba kuno kumweka kekwākweshepo’nka Yakoba etabije’mba i Aye Meshiasa, ino i ne banababo na Yesu bakwabo ba munda mwa inandi. O mwanda, bādi na batumibwa ne bantu bakwabo mu kyumba kya peulu kya mu Yelusalema ne kutambula mushipiditu ujila. Kyaba kimo, Yakoba ne Yuda, banababo na Yesu bakwabo ba munda mwa inandi, bāendelele kwimwena madyese a kutendelwa.​—Bil. 1:12-14; 2:1-4; 1 Kod. 15:7.

Pamo’nka na mu myaka katwa kabajinji, babutule bamo dyalelo basakilwa kitatyi kivule kumeso kwa kutwela mu dishinda dya būmi. Tulete kimfwa kya Roswitha, wadi mu Katolika Loma kitatyi kyabatyibwe wandi mulume bu Kamoni wa Yehova mu 1978. Pa kulamata ku lwitabijo lwandi, Roswitha wadi ulwa wandi mulume dibajinji. Ino mwenda myaka, bulwi bwandi bwatyepa ne kufula ku kujingulula’mba Batumoni bafundijanga bubinebine. Mu mwaka wa 2003 wabatyijibwa. Le i bika byamukweshe ashinte? Pa kyaba kya kumulobela pa bulwi bwandi bubajinji, Roswitha wandi mulume wamupele mikenga ya kushinta milangwe yandi. Le aye mwine uleta madingi’ka? “Tubwanya kufikila pa bintu bivule biyampe mwanda wa kitūkijetyima, kitūkijetyima, kitūkijetyima kya binebine.”

Monika wabatyijibwe mu 1974, kadi bandi bana bana-balume babidi baikele ke Batumoni kintu kya myaka dikumi pa kupita’po. Nansha Hans, wandi mulume byakadipo ulwa na lwitabijo lwabo, kafikilepo mu mwaka wa 2006 pa kubulwa kubatyijibwa. Aye pa kuleka kwikoka, le kisaka kyamwenine’mo madingi’ka? “Lamata na dikōkeji kudi Yehova, kadi kokatuna lwitabijo.” Na bubine, byadi biyampe bendelele kulombola nyeke amba baswele Hans. Kadi kebalekelepo kukulupila’mba uketabija lwitabijo lwabo mwenda mafuku.

Difuku dimo, Yesu wātelele musapu wa bubinebine pamo bwa mema apāna būmi bwa nyeke. (Yoa. 4:13, 14) Tusakanga babutule betu batūkijibwe mutyima na kutoma mema atalala kadi mayampe a bubinebine. Na bubine, ketukasakepo bafitwe pa mwanda wa mema mavule ebaningilwa batome lubilolubilo. Kutūkijibwa mutyima nansha kufitwa kwabo kubwanya kwimanina pa muswelo otwibashintulwila lwitabijo lwetu. Bible unena’mba “mutyima wa moloke ulanga pa kulondolola” ne amba “mutyima wa watunangu ulombolanga kyakanwa kyandi, kadi ulunda bulombodi ku milomo yandi.” Le tubwanya kwingidija ano madingi namani?​—Nki. 15:28; 16:23.

Mukaji ubwanya padi kukimba kushintulwila wandi mulume lwitabijo lwandi. Shi “ulanga pa kulondolola,” ukatonga na katentekeji bishima bya kunena ne kuleka kwisamba lubilolubilo. Kafwaninwepo kwimwekeja bu moloke nansha wa peulu pandi. Binenwa byandi bilangulukile’po biyampe, bibwanya kutūkija mutyima ne kuleta ndoe. Le wandi mulume witūjanga ne upēla kulumbwa kitatyi’ka? Le i myanda ya muswelo’ka yasangelanga kwisamba nansha kutanga? Le usangelanga myanda ya sianse, ya politike, nansha makayo? Le ukamukwasha namani asangele myanda ya mu Bible koku ulēmekele milangwe nansha mifwatakanyo yandi? Kulangulukila pa bino bintu kukamukwasha esambe ne kulonga bintu na bujinguludi.

Kutenga mutyima wa bantu ba mu kisaka ke Batumonipo ke mwandapo’tu utala’nka kushintulula lwitabijo lwetu mu ludingo kampanda. Byobya byotunena bifwaninwe kukwatakanibwa na mwiendelejo muyampe.

Jürgen, watelwanga kūlu ushintulula’mba, “ingidija nyeke misoñanya ya mu Bible mu būmi bwa bukile bukya. Uno o muswelo muyampe wa kwimika mubutule ne kuta’ko mutyima, nansha shi ketabijangapo bivule.” Hans, wabatyijibwe kintu kya myaka 30 kupwa kwa wandi mukaji, witabija uno mulangwe. “Pa kusaka’mba mubutule amone lupusa luyampe ludi na bubinebine mu bwetu būmi, mwiendelejo uleta kimfwa wa bwine Kidishitu udi na mvubu.” Babutule betu bafwaninwe kumona’mba, lwitabijo lwetu i lwishile na lwa bantu bakwabo mu muswelo muyampe, ke muswelo mubipo nansha wampikwa kusangaja.

Mutumibwa Petelo wāpele bakaji bādi na balume bampikwa kwitabija ano madingi a mvubu amba: “Kōkelai bininge balume benu, amba shi kudi bamo kebakōkelepo kinenwa, banekenibwe pampikwa kinenwa ponka pa mwikadilo wa bakaji babo, mwanda bemwenanga abo bene mwikadilo wenu wampikwa disubi pamo ne bulēme bukatampe. Kwineñenya kwenu kekwakikala kwa panja​—kwa kubanda nywene ne kuvwala bya kwidyangula nabyo bya olo nansha bisandi—​ino kwikale kwa muntu mufyame wa mu mutyima mu kwineñenya kekubolapo kwa mushipiditu utalala ne mutūkanye, mwine wa bulēme bukatampe ku meso a Leza.”​—1 Pe. 3:1-4.

Petelo wāsonekele’mba mulume ubwanya kunekenibwa na mwiendelejo wa kimfwa wa wandi mukaji. Na buno bulombodi bwa mu Bisonekwa mu ñeni, kaka umo witwa bu Christa walongele bukomo bwa kutenga mutyima wa wandi mulume kupityila ku mwiendelejo wandi wa tamba kubatyijibwa kwandi mu 1972. Nansha wandi mulume byaadi wifunda kyaba kimo na Batumoni, kadipo wingidija bubinebine mu būmi bwandi. Wadi utanwa ku kupwila kumokumo kwa bwine Kidishitu kadi wikēle biyampe na bantu ba mu kipwilo. Nabo badi balēmeke lupusa lwandi lwa kutonga. Le Christa watompele kutenga mutyima wandi namani?

“Nadi musumininwe kulamata ku muswelo usaka Yehova neendeje. Mu kitatyi kimo kyonka, natompa kunekenya wami mulume ‘pampikwa kinenwa’ kupityila ku mwiendelejo wami muyampe. Shi misoñanya ya mu Bible keityumwinwepo, noñanga bukomo bwa kulonda byasaka. Kadi na bubine, ndēmekele bwanapabo bwandi bwa kwitongela ne kutūla myanda mu makasa a Yehova.”

Mwiendelejo wa Christa ulombola mvubu ya kwikala na mutyima unekena. Ulamine nyeke kibidiji kiyampe mu myanda ya ku mushipiditu, kimfwa kutanwa ku kupwila kitatyi ne kitatyi ne kuputumina mu mwingilo wa bwine Kidishitu. Kadi, ulombolanga kwivwanija, koku uyukile’mba wandi mulume usakilwa buswe bwandi, kitatyi, ne kutebwa mutyima. Batwe bonso bekele na babutule bampikwa kwitabija, tusakilwa kwikala na mutyima unekena ne kwivwanija. Bible unena’mba, “bintu byonsololo’tu bidi ne [kitatyi kyabyo].” Mu kino kitatyi mubadilwa kitatyi kya kupityija na bantu ba mu kisaka, nakampata benē petu boketudipo nabo lwitabijo lumo. Kitatyi kyotupityija pamo kitukwashanga twisambe. Myanda mimweke ilombola’mba mīsambo miyampe ityepejanga kyaka kidi mu milangwe yabo ya kwikala bunka, kusūlwa, nansha mukao.​—Mus. 3:1.

Holger, wa shandi wabatyijibwe myaka 20 kupwa kwa bantu bakwabo ba mu kisaka unena’mba, ‘i biyampe kulombola’mba tusenswe bantu ba mu kisaka ne kwibatela mu milombelo.’ Christa ubweja’ko amba, ‘nkikajimijapo lukulupilo kufika ne biketabija wami mulume bubinebine ne Yehova.’ Muswelo otwikele na babutule betu boketudipo nabo lwitabijo lumo ufwaninwe kwikala nyeke muyampe, ulombola lukulupilo.

Kitungo kyetu i kulama kipwano kyetu, kupa babutule betu dyese dya kuyuka bubinebine, ne kutenga mutyima wabo na musapu wa mu Bible. Kadi tufwaninwe kwiendeja mu bintu byonso “na butūkanye ne bulēme bukatampe.”​—1 Pe. 3:15.