Wādi Usenswe Bantu

1, 2. Le i bukamoni’ka bulombola amba Yesu usenswe bantu bininge?

MWANA umbedi wa Leza i kilomboji kibajinji kadi kikatampe kya tunangu ketuneneka twa Yehova. Yesu wādi tunangu, “sendwe mwine mukata” ku mutamba wa Shandi. Tubwanya kumona nsangaji ne maloa aādi nao kitatyi Shandi ‘kyaākomeje madiulu’ ne “pātongele byalwilo bya panshi.” Inoko, nansha byasenswe bintu byampikwa būmi, Mwana umbedi wa Leza ‘kuloelelwa kwandi kwādi ne bāna ba bantu.’ (Nki. 8:22-31) Bine, Yesu wādi uloelelwe nansha amba wādi usenswe bya binebine bantu kumeso kwa aye kwiya bu muntu pano pa ntanda.

² Mwenda mafuku, pa kulombola kikōkeji kyandi ne buswe bwaswele Shandi ne bwaswele bininge “bāna ba bantu,” Mwana Umbedi wa Leza “wekōlele aye mwine” na mutyima tō ne kwiya mu muswelo wa bantu. Wālongele namino mwanda wa kupāna “kinkūlwa kya kukūla bavule bene.” (Fid. 2:5-8; Mat. 20:28) Bine, wālombwele’mba usenswe bantu! Kitatyi kyādi Yesu pano pa ntanda, Leza wāmupele bukomo bwa kulonga bingelengele, bine byālombwele’mba usenswe bantu bininge. Enka namino Yesu wālombola bintu bya kutendelwa bine byakalonga panopano ponka pano pa ntanda ponso.

 3. Lelo i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

³ Kadi kwiya kwāile Yesu pano pa ntanda kwāmulengeje ‘asapule myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza.’ (Luka 4:43) Yesu wādi uyukile amba buno Bulopwe bukayukanya buujila bwa dijina dya Shandi ne kupwija lonso misongo ya bantu. Na bubine, mwingilo wa busapudi wa Yesu, uleta bukamoni bulombola amba utele bine mutyima bana ba bantu. Mwanda waka kino i kya kamweno kotudi? Mwanda ñeni yotuboila’ko iketupa kikulupiji ne lukulupilo pa mafuku a kumeso. Shi ke pano tubandaulei’ko bingelengele biná bya Yesu.

 4. Shintulula kwitana kwētene Yesu na muntu wa makopo.

⁴ Yesu wādi mu mwingilo wandi wa busapudi, kadi mwaba wandi mukatampe wa busapudi wādi i Ngadilea. Kwinekwa mu kibundi kimo, wetana’ko na muntu umo wādi mu ngikadilo ya bulanda. (Mako 1:39, 40) Wētene na mwana-mulume umo wādi ulwa na luba lubi lwa makopo. Pa kulombola bukatampe bwa misongo yādi na uno muntu, muñanga Luka umutela bu “muyulwe makopo bā.” (Luka 5:12) “Aye pa kumona Yesu, wapona mpala panshi kamwisāshila’mba: ‘A Mfumwami, shi usakile, nankyo ntōkeje.’” Na bubine, uno muntu wādi uyukile amba udi na bukomo bwa kumubelula, inoko kyaādi usakilwa kuyuka i kino amba, le Yesu ukasaka kumubelula? Lelo Yesu ukalondolola namani ku kulomba kwandi kutamba ku mutyima? Le i milangwe’ka yāikele na Yesu kitatyi kyaāmwene uno muntu wādi padi kemoneke? Lelo Yesu wādi wa kwikala pamo bwa Bafadiseo, bene bādi na mumweno mubi pa bantu bādi basusuka na ino misongo? Shi wadi amba i abe wadi wakulonga’po bika?

 5. Lelo i kika kyātonwene Yesu anene’mba, “Nsakile” kitatyi kyaābelwile wa makopo?

⁵ Bimweka amba, uno muntu wa makopo kādipo wela lubila amba, “Ne musubile, ne musubile,” na mokyādi kilombwedilwe mu Mukanda wa Bijila wa Mosesa. Yesu kēbimwenepo bu mwanda. Inoko, wāta mutyima ku muntu mwine ne ku bisakibwa byandi. (Levi 13:43-46) Ketuyukilepo pa bute pa bute milangwe yāile Yesu mu ñeni, inoko tuyukile byādi mu mutyima wandi. Yesu Lusa pa kumukwata, wālonga’po kingelengele. Wāolola kuboko kwandi, wātenga-wa makopo, ebiya wānena na diwi dya bukankamane ne kanye amba: “Tōka tō.” Ebiya “makopo amupwa.” (Luka 5:13) Na bubine, bukomo bwa Yehova bwadi ponka​—ke enkapo pa mwanda wa Kidishitu kulonga kino kingelengele, inoko i ne pa mwanda wa Yesu kulombola amba usenswe bantu bininge.​—Luka 5:17.

 6. Lelo i kintu’ka kisangaja mu bingelengele byālongele Yesu, ne bino bingelengele bilombola bika?

⁶ Bukomo bwa Leza bwākweshe Yesu Kidishitu alonge bingelengele bivule bya nkuo. Kābelwilepo’nka makopo, ino wābelwile ne misongo mikwabo mishileshile ne bulēma bwishileshile bwādi na bantu. Bisonekwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bilombola amba: “Kibumbo kyatendela pa kumona batumāma kebanena, babisheta kebenda, ne bampofu nabo kebamone.” (Mat. 15:31) Pa kulonga bino bilongwa bya lusa, Yesu kādipo usakilwa kupebwa kipindi kya ku ngitu ya muntu ne kwikyela ku ngitu ya muntu mukwabo. Wādi undapa bipindi bishileshile bya ku ngitu ya muntu bine byādi bitengelwe na misongo! Kadi wādi ubelula bantu baādi witana nabo, ne bakwabo bādi kulampe. (Yoa. 4:46-54) Lelo bino bimfwa bya kutendelwa bilombola bika? Bilombola amba, pano Yesu pashikete pa lupona bu Mulopwe momwa mūlu, udi na bukomo kadi udi na mutyima wa kutalula’ko misongo lonso. Kuboila ñeni ku muswelo Yesu waādi wikele na bantu, kwitupa kikulupiji kya amba mu ntanda mipya, bupolofeto bwa mu Bible bwa amba, “Ukebafwila lusa balanda” bukafikidila. (Ñim. 72:13) Bine, Yesu ukalonga mungya kiswa-mutyima kyandi mwanda wa kukwasha boba bonso basusuka.

7, 8. Lombola binkumenkume byālengeje Yesu etane na muntu mulemane ku kyumbu kya Beseda.

⁷ Myeji mityetye pa kupita’po na pētene Yesu na muntu wa makopo mu Ngadilea, wātambile waenda mu Yudea kukasapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza. Kwinekwa, kwādi bantu tununu na tununu bādi bateja musapu wa Yesu, bene bātengelwe na buswe bwaādi wibaswele. Wāsakile kusapula myanda miyampe ku balanda, kusapula kulekelwa kwa misungi ne kundapa ba mityima mityumuke.​—Isa. 61:1, 2; Luka 4:18-21.

⁸ Ebiya kweji wa Nisane wābwana. Pa kukōkela ku musoñanya wa Shandi, Yesu wāenda ku Yelusalema kukalonga Pasaka. Kibundi kyādi kitukuma pa mwanda wa bantu bāile ku ano masobo ajila. Na dya kungala’tu kwa tempelo kwādi kyumbu kitwa bu Beseda, kwinekwa Yesu wētana’ko na muntu wādi ubela.

9, 10. (a) Lelo i kika kyādi kileta bantu ku kyumbu kya Beseda? (b) Le Yesu wālongele bika ku kyumbu, ne kino kitufundija bika? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.)

⁹ Kibumbo kikatampe kya bantu babela ne ba bulema bādi benda baketana ku Beseda. Lelo i kika kyādi kibaleta kuno? Bādi balanga amba shi muntu ubela weela mu kyumbu kitatyi kijina mema, ukabelulwa mu kingelengele. Langa’po bidi ngikadilo yādi kuno kuntu! Na bubine, kwādi bantu batyumukwe mutyima, bazumbazumba ne bampikwa kikulupiji. Penepa, i kika kyāletele Yesu muntu mubwaninine wampikwa bulema kuno? Bine pa kutononwa na lusa, Yesu wāfwenene muntu wādi ususuka na misongo’nka ne aye mwine kaile pano pa ntanda.​—Tanga Yoano 5:5-9.

¹⁰ Lelo ukokeja kumona kutyumukwa mutyima mu meso a uno umbemvu kitatyi kyāmwipangwile Yesu shi usaka evwane biyampe? Malondololo āile kiponka na ponka. Uno muntu wādi usaka kundapibwa, inoko kādipo uyukile i muswelo’ka wakondapwa, mwanda kādipo na wa kumukwasha mu kyumbu. Ebiya Yesu wānena uno muntu alonge kintu kikomo—wāmunena atekune kakitanda kandi, ende. Mungya binenwa bya Yesu, uno muntu wāsela kakitanda kandi kaenda. Bine, kino kyādi i nsolweji ya byobya bikalonga Yesu mu ntanda mipya! Kadi mu kino kingelengele, tumona’mo lusa lwa Yesu. Wādi ukimba bafudile. Kimfwa kya Yesu kitukankamika twendelele kukimba bantu ba mu wetu mwaba, bene batyumukilwe mutyima pangala pa bintu bibi bilongeka mu ino ntanda.

11. Lelo Mako 5:25-33 ulombola namani lusa lwa Yesu ku boba basusuka na misongo?

¹¹ Tanga Mako 5:25-34. Uno mwana-mukaji wāsusukile na misongo ya bumvu mu bula bwa myaka 12. Misongo yandi yādi na lupusa lukatampe mu būmi bwandi bonso, enka ne mu butōtyi bwandi bwine. Nansha ‘Byaākambile mpata ku bamuñanga bavule, wapwa byonso byaadi nabyo,’ ino wādi’nka ususuka. Inoko difuku dimo, uno mwana-mukaji wākwete’ko mpangiko mikwabo ya mwa kukomena. Wākafwena muntu witwa bu Yesu. Wekuja mu kibumbo ne kutenga ku kivwalwa kya pangala kya Yesu. (Levi 15:19, 25) Yesu weivwana amba bukomo bubamutambe’mo, ebiya waipangula i ani wamutenga. Mwana-mukaji’wa “waivwana moyo kazakala . . . wapona ku meso andi, kamulombola bubine bonsololo.” Yesu pa kujingulula amba, Shandi, Yehova ye wāundapile uno mwana-mukaji, wāikala nandi na kanye ne kumunena amba: “A mwanami, lwitabijo lobe lubakukomeja. Enda mu ndoe, kadi beluka ku luba lobe lusansa.”

12. (a) Kukwatañana na byotwefunda, ubwanya kunena amba Yesu i muntu wa muswelo’ka? (b) Lelo i kimfwa’ka kyētushidile Yesu?

¹² Bine, Yesu udi na kanye! Tubamone amba Yesu wādi utele mutyima bantu bādi basusuka na misongo. Satana ukimbanga kwitukulupija amba kebetusenswepo ne amba ke twi balēmepo. Kupityila ku bingelengele byandi, Yesu wālombwele patōkelela amba witutele bine mutyima pamo ne makambakano etu. Bine, i Mulopwe kadi Kitobo Mukatampe wa lusa! (Bah. 4:15) Kekipēlapo kotudi kwivwanija mwitelekela boba badi na misongo ya zenzeka, nakampata shi ketwabelele’yo. Inoko, tubwanya kumona amba Yesu wāivwanine babemvu lusa nansha byaādi kabelele kashā. Nanshi kimfwa kya Yesu kitutononei tulonge muswelo umo onka, mungya bukomo bwetu.​—1 Pe. 3:8.

13. Lelo lusangukilo lwa Lazalasa lulombola bika pa bumuntu bwa Yesu?

¹³ Yesu wātengelwe ku mutyima na misanshi ya bakwabo. Yesu pa kutononwa bininge na kilongwa kya bakwabo pa lufu lwa mulunda nandi Lazalasa, “wabinza” ne “ñeni yamuvutakana.” Wēivwene namino nansha byaādi uyukile amba usa kusangula Lazalasa bukidi bonka. (Tanga Yoano 11:33-36.) Yesu kāivwenepo bumvu bwa kumwekeja muswelo waēivwene. Bantu bādi babandila bamwene Yesu mwaādi uswidile Lazalasa ne kisaka kyandi. Bine, Yesu wālombwele lusa na kwingidija bukomo bwāmupele Leza mwanda wa kusangula mulunda nandi!​—Yoano 11:43, 44.

14, 15. (a) Le i bika bilombola mutyima wa Yehova wa kusaka kutalula’ko masusu a bantu? (b) Mwanda waka kishima “bibundu bya kuvuluka” kisangaja’po kashā?

¹⁴ Bible utela Yesu bu “kyelekejo kinekine kya [Umpangi] mwaikadile.” (Bah. 1:3) Nanshi, kupityila ku bingelengele byandi, Yesu wālombwele amba aye ne Shandi badi na mutyima wa kupwija misanshi itamba ku misongo ne lufu. Kutalula’mo nsangukilo mityetye isonekelwe mu Bible, badi na mutyima wa kusangula bantu bavule. Yesu wānene amba: “Nsá īyanga, boba bonso badi mu bibundu bakevwana diwi dyandi ne kutamba bakatamba’mo.”​—Yoa. 5:28, 29.

¹⁵ Kwingidija kwāingidije Yesu kishima “bibundu bya kuvuluka, [kunshi kwa dyani]” i kufwaninwe, mwanda kufunkila pa luté lwa Leza. Leza Mwine Bukomo Bonso, Mwine wāpangile diulu ne ntanda, ubwanya kuvuluka kanda ne kanda ne katala pa bakena betu bafwile, kubadila’mo ne bupunga bwabo. (Isa. 40:26) Kadi kekunenapo’tu amba ukokeja kuvuluka, ino aye ne wandi Mwana basakile kulonga namino. Lusangukilo lwa Lazalasa ne lwa bantu bakwabo lusonekelwe mu Bible i nsolweji ya byobya bikalongeka pano pa ntanda ponso mu ntanda impya.

16. Le i dyese’ka dikekala na bene Kidishitu bavule ba dyalelo bakalama bululame bwabo?

¹⁶ Shi tulame bululame bwetu bwa bwine Kidishitu, tukemwena kingelengele kikatampe ke kyamwekele kashā​—kingelengele kya kupanda ku kyamalwa kikatampe. Panopano ponka pa kupwa kwa divita dya Amakedona, kukalongeka bingelengele bivule, bya kujokeleja bantu bukomo bwa ngitu buyampe. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Kus. 21:4) Langa’po bidi bantu basumbula makalashi, mikombo, tukinga twa bisheta, byumvwanino ne bikwabokwabo. Na kukanina kuyampe, Yehova ukapa boba bakapanda ku Amakedona bukomo bwa ngitu buyampe. Boba bakapanda bakekala na mwingilo wa kwingila. Bo abo bakalamuna umbuo wetu wa ntanda, kyabuntu kitupele Leza, ikale yonso ke paladisa.​—Ñim. 115:16.

17, 18. (a) Le bingelengele bya Yesu byādi na kitungo’ka kikatampe? (b) Mwanda waka tufwaninwe kulonga bukomo bwa kukekala mu ntanda impya ya Leza?

¹⁷ Kubelula kwābelwile Yesu bantu pa kala kukankamikanga “kibumbo kikatampe” dyalelo, na kukomeja lukulupilo lwabo lwa nsangaji lwa kukabelulwa ku misongo yonso. (Kus. 7:9). Kubelula konso kulombola mwivwanino wa Mwana umbedi wa Leza ne amba usenswe bantu bikatampe. (Yoa. 10:11; 15:12, 13) Lusa lwa Yesu lulombola buswe bukatampe bwa Yehova bwaswele bengidi bandi bonso.​—Yoa. 5:19.

¹⁸ Bantu babinzanga, basusukanga ne kufwa. (Loma 8:22) Tusakilwa ntanda mipya ya Leza, mwine mukekala bundapi bwa lonso bwaetulaile. Malaki 4:2 witupa bubinga bwa kukulupidila amba bantu bakondapwa ‘bakāya’nka bwa bāna ba banõmbe balupuka mu kipombo,’ bakasangala ne kuloelelwa pa kunyongololwa mu bupika bwa kubulwa kubwaninina. Nanshi mutyima wetu wa kufwija’ko Leza pamo ne lwitabijo lwetu mu milao yandi, bitutononei tulonge tamba’nka pano byobya bitusakilwa mwanda wa kwikala mu ntanda impya. Bine, kisenga’po mutyima kashā pa kuyuka amba bingelengele byālongele Yesu kitatyi kyaādi pano pa ntanda, byādi i nsolweji ya busengi bwa nyeke ne nyeke bukemwena bantu mu Bulopwe bwa Meshiasa!