Le Udi na Milangwe ya Yehova?
“Alamukai na kushinta ñeni yenu.”—LOMA 12:2.
1, 2. Kitatyi kyotwaendelele, le twefundile bike? Leta kimfwa.
LANGA’PO bidi shi muntu umo wape mwana mutyetye kyabuntu. Bambutwile abamusoñanya anene amba, “Wafwa’ko.” Nandi wamufwija’ko, mwanda’tu abamunena amufwije’ko. Ino mwana pa kutama, waivwanija kine kimwena bambutwile amba i biyampe kwikala na mutyima wa kufwija’ko shi bakwetu balonga bintu biyampe. Mwenda mafuku, kafwija’ko bakwabo aye mwine mwanda wefunde kwikala na mutyima wa kufwija’ko.
2 Bintu bya uno muswelo byetutene ne batwe bonso. Potwashilwile kwifunda bubine, twefundile amba i biyampe kukōkela misoñanya ya Yehova ya kyalwilo. Ino batwe pa kwendelela, twefundile myanda mivule pa mulangilo wandi, ko kunena’mba, bintu byasenswe, byashikilwe, ne mwamwena bintu. Kitatyi kyotuleka mulangilo wa Yehova uludike butongi bwetu ne bilongwa byetu, twikalanga na milangwe yandi.
3. Mwanda waka bibwanya kwikala bikomo kulanga na mulangila Yehova?
3 Nansha byotwifundanga kulanga na mulangila Yehova, kyaba kimo i bikomo kulanga na mwalangila mwanda twi ba kubulwa kubwaninina. Kimfwa, tuyukile mumwena Yehova mwiendelejo wa disubi, kusanswa bintu bya ku ngitu, mwingilo wa busapudi, kwingidija mashi bibi, ne bikwabokwabo. Ino tubwanya kukomenwa kwivwanija kine kyaebimwena nabya. Penepa i muswelo’ka otubwanya kulanga na mulangila Yehova? Ne kino kiketukwasha namani tulonge kintu kiyampe tamba’nka pano ne mu mafuku a kumeso?
MWA KWIKADILA NA MILANGWE YA LEZA
4. Le kushinta ñeni yetu kushintulula bika?
4 Tanga Loma 12:2. Mu uno vese, mutumibwa Polo ulombola’mo bine byotufwaninwe kulonga pa kulanga na mulangila Yehova. Wānenene amba tufwaninwe kuleka “kwiula ino ngikadilo ya bintu.” Monka motwefundile’kyo mu kishinte kibadikile, kino kishintulula’mba tufwaninwe kupela milangwe ne mumweno wa ino ntanda. Ino Polo wānenene kadi amba tufwaninwe kushinta ñeni yetu. Kino kishintulula’mba tufwaninwe kwifunda Kinenwa kya Leza, kwivwanija milangwe yandi, kulangulukila’po, ne kulonga bukomo bwa kwikala na mulangilo wa Leza.
5. Lombola kwishila kwishidile kutanga ne kwifunda?
5 Kwifunda kulombanga bivule kupita’ko kutanga myanda bukidibukidi nansha kushīka malondololo a bipangujo bya kifundwa. Kitatyi kyotwifunda, tulangulukilanga pa bintu bitufundija myanda’ya pa mwikadile Yehova, pa byalonga, ne pa mwalangila. Tuloñanga bukomo bwa kwivwanija kine kitunenena Yehova tulonge kintu kampanda ne kuleka kulonga kintu kamukaya. Kadi tubandaulanga bintu byotufwaninwe kushinta mu būmi ne mu mulangilo wetu. Na bubine, bibwanya kukoma kulangulukila pa ino myanda yonso kitatyi kyonso kyotwifunda. Inoko i biyampe kupityija kitatyi, padi kipindi kya kitatyi kyotupityija ponso potwifunda, mwanda wa kulangulukila pa byobya byotwatanga.—Ñimbo ya Mitōto 119:97; 1 Temote 4:15.
6. Le bikalanga namani shi tulangulukila pa Kinenwa kya Leza?
6 Kulongekanga kintu kitulumukwa shi tulangulukila kyaba ne kyaba pa Kinenwa kya Leza. ‘Tujingululanga batwe bene,’ nansha kunekenibwa’mba mulangilo wa Yehova i mubwaninine. Tushilulanga kwivwanija muswelo wamona bintu, kupwa twaitabija mumweno wandi. Ebiya twashinta ñeni yetu, twashilula kulanga mu muswelo mukwabo. Bityebitye, twaikala na milangwe ya Yehova.
MILANGWE YETU IDI NA LUPUSA PA BILONGWA BYETU
7, 8. (a) Le Yehova umonanga bintu bya ku ngitu namani? (Tala bifwatulo ku ngalwilo.) (b) Shi tumona bintu na mwibimwena Yehova, le i bika bikekala nyeke na mvubu mpata kotudi?
7 Milangwe yetu iludikanga bilongwa byetu. (Mako 7:21-23; Yakoba 2:17) Tubandaulei’ko bidi bimfwa bityetye bitōkeja uno mwanda. Kimfwa kimo kitanwa mu nsekununi ya kubutulwa kwa Yesu, kilombola patōka mulangilo wa Yehova pa bintu bya ku ngitu. Leza wātongele aye mwine ba Yosefa ne Madia balele wandi Mwana nansha byokebādipo na lupeto luvule. (Levi 12:8; Luka 2:24) Pābutwilwe Yesu, Madia wāmulādikile “mu kidīlo, mwanda mu kifikilo kemwadipo kyaba kya abo kufikila’mo.” (Luka 2:7) Shi Yehova wāsakile, wādi wa kulengeja Yesu abutwilwe mu kifuko kilumbuluke. Inoko wāsakile Yesu alelwe mu kisaka kitūdile butōtyi bwa Leza pa kifuko kibajinji. Kino kyo kyādi kintu kya mvubu mpata kudi Yehova.
8 Ino nsekununi ya kubutulwa kwa Yesu itufundija muswelo umona Yehova bintu bya ku ngitu. Bambutwile bamo basakanga babo bana bekale na bintu biyampe bya ku ngitu, nansha shi byona kipwano kipwene babo bana na Yehova. Ino na bubine, Yehova umonanga kipwano kyotupwene nandi bu kintu kya mvubu mpata. Le witabije mumweno wa Yehova pa uno mwanda? Le bilongwa byobe bilombolanga bika?—Tanga Bahebelu 13:5.
9, 10. Le tukalombola namani amba tumwene kukukaja bakwetu na mwikumwena Yehova?
9 Kimfwa kikwabo i kya muswelo umona Yehova muntu ukukaja bakwabo, ko kunena’mba ulengeja bakwabo balonge bubi nansha baleke kwingidila Yehova. Yesu wānenene amba: “Ense ukukaja umo wa mu bano batyetyetyetye badi na lwitabijo, kyadi kya kumwikadila biyampe shi dibwe dya mpelo dijokolojibwanga na mpunda dyamukutyīlwe mwishingo ne kwelwa’ye mu dijiba.” (Mako 9:42) Bine, bino i binenwa bisumininwe! Kadi tuyukile amba Yesu wiulanga Shandi. Nanshi tubwanya kukulupila’mba Yehova ufītwanga bininge shi muntu wakukaja umo wa mu balondi ba Yesu.—Yoano 14:9.
10 Le tumwene kukukaja bakwetu na mwikumwena Yehova ne Yesu? Le bilongwa byetu bilombolanga bika? Kimfwa tubwanya kusanswa muvwadilo ne mwidyangwilo kampanda. Ino le tukalonga namani shi butongi bwetu bulobeja bamo mu kipwilo nansha kulengeja bakwetu bekale na bilokoloko bya busekese? Le buswe botusenswe banabetu buketutonona tuleke bintu byotusenswe?—1 Temote 2:9, 10.
11, 12. Le tukekinga namani shi twifunde kushikwa bintu bishikilwe Yehova ne kutamija kwīfula?
11 Kimfwa kya busatu i kino: Yehova ushikilwe bukondame. (Isaya 61:8) Na bubine, aye uyukile amba kyaba kimo tukomenwanga kulonga byoloke mwanda twi ba kubulwa kubwaninina. Inoko, usakanga tushikwe bibi na mwaebishikilwe. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 97:10.) Kulangulukila pa kine kishikīlwe Yehova bintu bibi, kuketukwasha twikale na mumweno wandi kadi kuketupa bukomo bwa kuleka kulonga bibi.
12 Kwifunda kushikwa bibi, nako kuketukwasha tujingulule amba bintu bimo i bibi, nansha shi Bible kesambīle’popo patōkelela. Kimfwa, mwiendelejo umo wa munyanji wa luja lulangula bilokoloko i musambakane ntanda yonso dyalelo. Bantu bamo bamwene amba i bishile na kulāla na muntu, o mwanda bamwene amba ke bibipo.a (Tala kunshi kwa dyani.) Le bine ye mumwena ne Yehova? Tuvulukei amba, Yehova ushikilwe bubi bwa miswelo yonso. Nanshi twikalei nyeke kulampe na kintu kyo-kyonso kibi na kutamija kwīfula ne kushikwa bintu bishikilwe Yehova.—Loma 12:9.
LANGULUKILA TAMBA’NKA PANO PA BYOKALONGA MU MAFUKU A KUMESO
13. Mwanda waka tufwaninwe kulangulukila pa muswelo umona Yehova bintu tamba’nka pano, amba tukakwate butyibi bwa tunangu mu mafuku a kumeso?
13 Kitatyi kyotwifunda, tufwaninwe kulangulukila pa mumwena Yehova bintu, mwanda kino kiketukwasha tukwate butyibi bwa tunangu. Kadi, nansha shi tubaikala mu ngikadilo motufwaninwe kukwata butyibi bwa bukidibukidi, ketukatulumunwapo. (Nkindi 22:3) Tubandaulei’ko bidi bimfwa bimo bya mu Bible.
14. Le Malondololo obālondolwele mukaja Potifela kudi Yosefa etufundija bika?
14 Mukaja Potifela paāsakile kulāla na Yosefa, Yosefa wāmupelele ponka na ponka. Yosefa wālangulukile kala pa muswelo umona Yehova busongi. (Tanga Ngalwilo 39:8, 9.) Yosefa wānenene mukaja Potifela amba: “Le mbwanya’tu namani kulonga kibi kikatampe namino ne kupya binebine mambo kudi Leza?” Kino kilombola’mba wādi na mumweno wa Leza. Le batwe netu? Le ukalonga namani shi muntu omwingila nandi kakusake? Nansha le ukalonga namani shi muntu wakutumina ku telefone musapu nansha foto ya myanda ya busekese?b (Tala kunshi kwa dyani.) Biketupēlela kulamata kudi Yehova enka shi twi befunde kala mumweno wandi pa ino myanda ne kwiwitabija, ne shi tukwete kala butyibi bwa byotukalonga.
15. Le tubwanya kushala bakōkele kudi Yehova namani na mwālongele Bahebelu basatu?
15 Langulukila ne pa kimfwa kya Bahebelu basatu bayukene bu Shadelake, Meshake, ne Abedenengo. Mulopwe Nebukaneza paēbanenene kutōta nkishi wa olo waālongele, bāpelele na kusumininwa. Malondololo a patōkelela obālondolwele mulopwe ālombwele amba, bālangulukile kala pa bintu byādi bya kulongeka shi bakōkele Yehova. (Divilu 20:4, 5; Danyele 3:4-6, 12, 16-18) Le dyalelo nadyo? Le ukalonga namani shi mukulumpe obe wa kaji wakunena utūle lupeto lwa kulonga nalo fetyi ikwatañene na mutōtelo wa bubela? Pa kyaba kya kukunga kintu kya uno muswelo kilongeke, i biyampe tulangulukile tamba’nka pano pa muswelo umona Yehova bino bintu. Kupwa, shi tubatanwa mu ino ngikadilo, tukapēlelwa kunena ne kulonga byoloke, na mwālongele Bahebelu basatu.
16. Le kwivwanija senene mulangilo wa Yehova kubwanya kwitukwasha namani twiteakanye ku misongo ya mu kitulumukila?
16 Kulangulukila pa mulangilo wa Yehova kubwanya ne kwitukwasha tushale nyeke bamulamate shi tubatanwa na misongo ya mu kitulumukila. Na bubine, twi basumininwe kupela kwelwa mashi nansha bipindi bya’o biná bikatampe. (Bilongwa 15:28, 29) Inoko kudi myundapilo imo itala mashi ilomba mwine Kidishitu yense kwikwatyila butyibi bwimanine pa misoñanya ya mu Bible. Le i kitatyi’ka kiyampe kukwata butyibi bwa bya kulonga? Le i kitatyi kyotudi mu lupitalo, padi na misanshi koku betuningila tukwate butyibi bukidibukidi? Mhm. Enka pano’pa po pakulonga bukimbi, kudinga kala kalata ka bundapi kene kalombola patōkelela bine byotusaka, ne kwisamba kala na dokitele wetu.c (Tala kunshi kwa dyani.)
17-19. Mwanda waka kuyuka tamba’nka pano mulangilo wa Yehova pa myanda kampanda kudi na mvubu? Leta kimfwa.
17 Kimfwa kya mfulo, langulukila pa malondololo a Yesu aālondolwele Petelo pampikwa kwija, kitatyi kyaāmudingile byampikwa tunangu amba: “A Mfumwetu, wididile’ko lusa.” Yesu wālangulukīle kala bininge pa byādi bimusakila Leza kulonga ne pa bupolofeto butala pa būmi ne lufu lwandi pano pa ntanda. Buno buyuki bwāmupele bukomo bwa kushala nyeke mukōkele kudi Yehova ne kupāna būmi bwandi bu kitapwa pa mwanda wa batwe bonso.—Tanga Mateo 16:21-23.
18 Dyalelo, Leza usakanga twikale balunda nandi kadi tulonge bukomo bwa kusapula myanda miyampe. (Mateo 6:33; 28:19, 20; Yakoba 4:8) Inoko bantu bamo badi na milangwe miyampe babwanya kukimba kwituzozeja, enka na mobāzozeje Yesu kudi Petelo. Kimfwa, mukulumpe obe wa kaji ubwanya kukupa lupeto luvule, ino abe papo uyukile amba bikakulomba kwingila mansá a ntentekelo ne kubulwa kitatyi kya kupwila nansha kusapula pamo na kipwilo. Shi padi ukidi ku masomo, langa’po bidi shi badimu abakupe mukenga wa kuviluka kwenu wende ukafundile’ko bufundiji bwa ntentekelo. Shi kino kibakutana, le ukalombela, kulonga bukimbi, ne kusapwila’mo ba mu kisaka nansha bakulumpe kumeso kwa kukwata butyibi? I biyampe uyuke tamba’nka pano muswelo umona Yehova ino myanda ne kwikala na milangwe yandi. Kupwa, nansha shi abakupe ino mikenga, kukeimonepo bu ditompo dikatampe. Uyukile kine kya kulonga mwanda wakwete kala butyibi bwa kuta nyeke mutyima ku kwingidila Yehova.
19 Padi ukokeja ne kulangulukila pa myanda mikwabo ibwanya kutūla mu kitulumukila lulamato lobe kudi Yehova pa ditompo. Na bubine, ketubwanyapo kwiteakanya ku mwanda o-onso. Ino shi tulangulukila pa mulangilo wa Yehova kitatyi kyotwifunda pa kasuku, biketupēlela kuvuluka byobya byotwifunda ne kuyuka muswelo wa kwibingidija mu mwanda o-onso. Nanshi potwifunda, tujingululei mumwena Yehova bintu, twikalei na mulangilo wandi, ne kulangulukila pa muswelo obibwanya kwitukwasha tukwate butyibi bwa tunangu tamba’nka pano ne mu mafuku a kumeso.
MILANGWE YA YEHOVA NE BŪMI BOBE BWA KUMESO
20, 21. (a) Mwanda waka tukekalanga na bwanapabo mu ntanda mipya? (b) Le i muswelo’ka otubwanya kusangela būmi tamba’nka pano?
20 Na bubine, batwe bonso tutengele ntanda mipya. Bavule motudi bakulupile kwikala nyeke mu Paladisa pano pa ntanda. Mu Bulopwe bwa Leza, tukanyongololwa ku misanshi yonso ne masusu etutana mu ino ngikadilo. Kadi na bubine, tukekala na bwanapabo bwa kutonga bintu bitusangaja ne bisakasaka mityima yetu.
21 Inoko kino kekishintululapo amba tukekala na bwanapabo bwampikwa mikalo. Bantu betyepeje bakakwata butyibi bukwatañene na bijila bya Yehova ne mulangilo wandi. Kadi kino kikaleta nsangaji mikatampe ne bungibungi bwa ndoe. (Ñimbo ya Mitōto 37:11) Enka ne bikafika kino kitatyi, tubwanya kusangela būmi tamba’nka pano shi tudi na milangwe ya Yehova.
a Luja lulangula bilokoloko i kilongwa kilonga muntu umweka’tu bu udi mutaka witemwina pa maulu a muntu mukwabo. Kukwatañana na bintu bilongeka, kino kibwanya kumonwa bu busekese ne kulomba bakulumpe babunde komite wa butyibi. Mwine Kidishitu wadi uja luno luja ufwaninwe kunena bakulumpe bamukwashe.—Yakoba 5:14, 15.
b Kwitumina bintu bya busekese i kutuma ku telefone misapu, mafoto, nansha mavideo a myanda ya busekese. Kukwatañana na bintu bilongeka, bibwanya kulomba bakulumpe babunde komite wa butyibi. Mu myanda imo, balupusa ba ino ntanda batopekele bankasampe amba i bajilule bijila mwanda badi betumina bintu bya busekese. Shi usaka kuyukila’ko bivule, twela pa diteba dya jw.org, utange’po kishinte kinena’mba “ Les jeunes s’interrogent—Le sexting : que faut-il savoir ? ” (Mu LA BIBLE ET VOUS > ADOLESCENTS.) Nansha kishinte kinena’mba “ Comment parler des sextos à votre ado ” kidi mu Langukai! wa Kweji 11, 2013, paje 4-5.
c Shi usaka kuyukila’ko bivule pa misoñanya ya mu Bible ibwanya kukukwasha, tala, kimfwa dibuku Mwa Kwilamina mu Buswe bwa Leza, paje 246-249.