Kusokola Byabuleme “Byafīdilwe” Mwadi

“Monka mo byafīdilwe byonso byabuleme bya ñeni, ne bya kuyūkibwa.”—KOL. 2:3.

1, 2. (a) Lelo i bintu’ka byasokwelwe mu 1922, ne pano i bitūlwe kwepi? (b) Kinenwa kya Leza kitusoñanya tulonge bika batwe bonso?

KUSOKOLA byabulēme bifyame i mwanda unenwanga divule mu majulunale. Kimfwa, mu mwaka wa 1922, pa kupwa kwa mwingilo mukatampe mu bifuko bya makambakano, Howard Carter, mufundi wa bintu bya kishiyekulu wa mu Beletanye wāsokola bintu bikatampe. Watene kibundu kya mulopwe Felo Tutankhamen kyādi kyampikwa kuyola, mwādi bintu kubwipi kwa 5000.

² Nansha bantu byobatendele mwasokwedile Carter bino bintu, ino bintu bivule bebitūdile mu mobo a bintu bya kala nansha mu bibīko bya bantu. Shabyo i bya mvubu mu mānga nansha mu busendwe, ino kebidipo na mvubu mikatampe mu būmi bwetu bwa difuku ne difuku. Inoko Kinenwa kya Leza kitusoñanya tukimbe byabulēme bibwanya kwitukwasha binebine. Muntu ense i musoñanibwe kulonga namino ne kadi ukamwena’mo byabuyabuya bitabukile byabulēme byo-byonso bya ku ngitu.—Tanga Nkindi 2:1-6.

 3. Lelo byabulēme binena Yehova batōtyi bandi bakimbe bidi na kamweno namani?

³ Bandaula mvubu ya byabulēme binena Yehova batōtyi bandi bakimbe. Mu bino byabulēme mubadilwa ne “kwakamwa kwa Yehova,” kubwanya kwitukinga ne kwitulama mu bino bitatyi bya mitabakano. (Mit. 19:9) Kutana “kuyukidija Leza” kuketupa ntumbo mipite ya bantu bonso—ya kupwana bininge na Mwine Mukatakata Mwine. Kadi shi twikale na byabulēme bitamba mu tunangu twa Leza, kuyukidija, ne kwivwanija, nabya tukamona bukomo bwa kukomena makambakano ne myanda ya mu būmi bwetu bwa difuku ne difuku. (Nk. 9:10, 11) Lelo i muswelo’ka otubwanya kusokola bino byabulēme?

Kutana Byabulēme ku Mushipiditu

 4. Lelo i kika kitukwasha tusokole byabulēme ku mushipiditu?

⁴ Batwe tuyukile kwine kutanwa byabulēme bya ku mushipiditu, ketudipo pamo bwa befundi ba bintu bya kishiyekulu banangakana koku na koku pa kwibisokola. Kinenwa kya Leza kidi pamo bwa kalata ka mvubu kalombola pene potukokeja kutana byabulēme bitulaile Leza. Mutumibwa Polo pa kwisambila padi Kidishitu wasonekele amba: “Monka mo byafīdilwe byonso byabuleme bya ñeni, ne bya kuyūkibwa.” (Kol. 2:3) Potutanga bino binenwa, twiipangulei’mba: ‘Mwanda waka tufwaninwe kukimba bino byabulēme? Lelo “byafīdilwe” mudi Kidishitu namani? Ne le twibisokolanga namani?’ Pa kutana malondololo, tubandaulei bidi binenwa byānenene mutumibwa.

 5. Mwanda waka Polo wāsonekele pa bitala byabulēme ku mushipiditu?

⁵ Polo wāsonekēle banababo Bene Kidishitu ba mu Kolose bino binenwa. Wēbalombwele amba wādi wibalwila pa kusaka’mba “mityima yabo īsengibwe biyampe, ne kubambakanibwa pamo ponka mu lusa.” (Tanga Kolose 2:1, 2.) Mwanda waka wādi wibalwila uno muswelo? Mobimwekela, Polo wādi uyukile amba banababo bādi bakokeja kwalamunwa na bamo bādi basenswe mafilozofi a Bangidiki ne bādi batonona bantu bajokele monka ku Mukanda wa Bijila wa Mosesa. Wādyumwine banababo na bukankamane amba: “Dyumukai kadi, mwanda wa kunena’mba wakemukwata bu-misungi ku byamanwa byandi, ne kyongo kyampikwa kwendelamo, monka mwikadile bisela bya bantu, ne bya bunkasampe bya panopantanda, kemwikadilepo bya Kidishitu nabya, mhm.”—Kol. 2:8.

 6. Mwanda waka tufwaninwe kuta mutyima ku madingi a Polo?

⁶ Dyalelo, tulwanga na lupusa lwa muswelo umo onka, lwa Satana ne lwa ino ngikadilo imbi iludikwa nandi. Filozofi ya bwine ntanda, mubadilwa ne milangwe ya bantu ne mfundijo ya amba muntu i mutambe ku kwialamula, ishintanga mulangilo wa bantu, mwikadila, bitungo, nansha ke būmi bwabo. Bipwilo bya bubela byo bine bikankamika mafetyi mavule. Bintu bilombolwa ku televijo ne mu mafilime byona mwikadila wa bantu, kadi bivule bitalwa ku Entelenete nabyo bileta kyaka ku bankasampe ne ku bakulu bene. Kujokolokwa kyaba kyonso na bino bintu ne bikwabokwabo bya bwine ntanda kukokeja kona milangwe ne ngikadilo yetu ku bwendeji buleta Yehova, ne kwitulengeja tuzobolole ku būmi bulumbuluke botukwatyije’ko.(Tanga 1 Temote 6:17-19.) Bine, tufwaninwe kwivwanija senene binenwa bya Polo ku Bene Kolose ne kulama madingi andi pa kutyina’mba twakaponena mu byongo bya Satana.

 7. Lelo i bintu’ka bibidi byātelele Polo byādi bya kukwasha Bene Kolose?

⁷ Shi tujokele ku binenwa bya Polo ku Bene Kolose, tubamone amba pa kupwa kutela milangwe yandi, wāendelele kutela bintu bibidi byādi bikokeja kwibakwasha basengibwe ne kubambakanibwa pamo ponka mu buswe. Kibajinji, wātelele “kuyūkibwa kwa ñeni” yabo. Bādi bafwaninwe kukulupila amba byobayukidije mu bisonekwa i bya bine pa kusaka amba lwitabijo lwabo lwikale na kyalwilo kishimate. (Bah. 11:1) Kupwa wānena’mba “bayūke kifībwe kya Leza.” Bādi bafwaninwe kulundila’ko pa buyuki bwabo bwa kyalwilo bobadi nabo amba bevwanije biyampe bintu bya mushike bya Leza. (Bah. 5:13, 14) Bine, ano madingi ku Bene Kolose i a tunangu kotudi dyalelo! Penepa, i muswelo’ka otukokeja kwikala na kino kikulupiji ne buyuki bwa bine? Polo watela mwanda mwine mu binenwa byandi bitala padi Yesu Kidishitu amba: “Monka mo byafīdilwe byonso byabuleme bya ñeni, ne bya kuyūkibwa.”

Byabulēme “Byafīdilwe” Mudi Kidishitu

 8. Shintulula buluji bwa kishima “byafīdilwe” mudi Kidishitu.

⁸ Kunena amba byabulēme byonso bya ñeni “byafīdilwe” mudi Kidishitu ke kushintululapo amba i bishityilwe’mo, kebikokejikapo kusokolwa na muntu. Inoko, kisaka’tu kulombola amba tufwaninwe kulonga bukomo ne kuta mutyima wetu ponka padi Yesu Kidishitu shi tusaka kusokola byabulēme. Kino i kikwatañane na byānenene Yesu mwine amba: “Ami ndi dishinda, bubinebine, ne būmi. Kekudipo nansha umo wiya kudi Tata poso kupityila padi ami.” (Yoa. 14:6) I amo, pa kusokola buyuki bwa Leza, tufwaninwe kwitabija bukwashi ne bwendeji bwitupa Yesu.

 9. Lelo i mingilo’ka ipelwe Yesu?

⁹ Kutentekela pa kwikala bu “dishinda,” Yesu wētelele bu “bubinebine, ne būmi.” Kino kilombola amba mwingilo wandi i mukatampe kutabuka ne wa kufwenya bantu kudi Tata. Kadi Yesu udi na mwingilo mukwabo wa mvubu mikatampe pa kusaka twivwanije bubinebine bwa mu Bible ne kukamona būmi bwa nyeke. Bine, byabupeta ku mushipiditu bifībwe mudi Yesu i bya mvubu mikatampe, bikamona boba basokola na katentekeji bidi mu Bible. Pano tubandaulei byabupeta bimobimo bibwanya kwalamuna lukulupilo lwetu lwa būmi bwa kumeso ne kipwano kyetu na Leza.

10. Le i bika byotwifunda bitala padi Yesu mu Kolose 1:19 ne 2:9?

¹⁰ “Mudi aye mo mwikele biyūjibwa byonsololo bya bu-Leza bidi ne ngitu.” (Kol. 1:19; 2:9) Byaādi wikele na Shandi wa mulu myaka na myaka, Yesu uyukile kupita bonso mwikadile Leza ne kiswa-mutyima kyandi. Mu mwingilo wandi wa pano panshi, Yesu wāfundije bantu byobya byāmufundije Shandi kadi wāmwekeja ne ngikadila yāiwile Shandi mu bilongwa byandi. O mwanda Yesu wānenene amba “Wakumona ami nankyo wamone ne Tata mwine.” (Yoa. 14:9) Ñeni ne buyuki bonso bwa Leza i bifībwe, nansha amba bidi mudi Kidishitu, kadi kekudipo muswelo mukwabo muyampe otukokeja kwifunda kuyuka Yehova utabukile owa wa kwifunda na katentekeji pa bitala Yesu.

11. Lelo i kukwatañana’ka kudi pa bukata bwa Yesu ne mapolofeto a mu Bible?

¹¹ “Busapudi bwa Yesu o muya ne muya wa kubanga manga konso.” (Kus. 19:10) Bino binenwa bilombola amba bupolofeto bwa mu Bible bwādi bwimanine padi Yesu. Kushilwila ku bupolofeto bubajinji bwa Yehova, bulembelwe mu Ngalwilo 3:15, kufika ne ku bimonwa bya ntumbo bya mu mukanda wa Kusokwelwa, muntu ukokeja kwivwanija senene bupolofeto bwa mu Bible poso’tu ate mutyima ku mwingilo wa Yesu bu Mulopwe Meshiasa. O mwanda mwine mapolofeto mavule a mu Bisonekwa bya Kihebelu akutakenanga boba bapela amba Yesu kadipo Meshiasa wālailwe. Kadi kino kilombola amba boba bafutulwile Bisonekwa bya Kihebelu kebamwenepo Yesu bu muntu mukatampe ke-pantu mo mudi bupolofeto buvule butala padi Meshiasa. Kuyuka Yesu kukwashanga bantu ba Leza bajiule nshintulwilo ya bupolofeto bwa mu Bible busa kufikidila.—2 Kod. 1:20.

12, 13. (a) Lelo Yesu i ‘mwinya pano pa ntanda’ muswelo’ka? (b) Le Bene Kidishitu byobakūdilwe ku fukutu wa bipwilo, bafwaninwe kulonga bika?

¹² “Ami uno ne mwinya wa panopantanda.” (Tanga Yoano 8:12; 9:5.) Kitatyi kilampe kumeso kwa Yesu kubutulwa pano pa ntanda, mupolofeto Isaya wāfumika amba: “Ebiyampe bantu bādi bananga mu fukutu abamone kitōkeji kikatampe to-o; boba bādi bekele mu ntanda ya munjiñininya wa lufu, mwinya webakelemena’to-o po badi.” (Is. 9:2) Mutumibwa Mateo washintulwile amba Yesu wāfikidije buno bupolofeto kitatyi kyaāshilwile kusapula kanena amba: “Alamukai bidi ku mityima ke-buntu bulopwe bwa Leza bubafwena pa bwipi.” (Mat. 4:16, 17) Mwingilo wa Yesu wāletēle bantu mwinya wa ku mushipiditu ne kukūlwa ku bupika bwa mfundijo ya mutōtelo wa bubela. Yesu wānenene amba: “Ami naiya ne mwinya pano pantanda’mba nansha umo wakungitabija alādile mu fukutu, mhm.”—Yoa. 1:3-5; 12:46.

¹³ Myaka mivule pa kupita’po, mutumibwa Polo wānena banababo bene Kidishitu amba: “Mwadi fukutu, ino pano ke mudi mwinya mudi Mfumwetu; nangilai umbubāna bwa mwinya.” (Ef. 5:8) Bene Kidishitu byobakūdilwe mu bupika bwa fukutu ya bipwilo, bafwaninwe kunanga bu bāna ba mwinya. Kino i kikwatañane na byānene Yesu ku balondi bandi mu Busapudi bwa ku Lūlu amba: “Bu-mwinya bwenu busokokele ku bantu, amba bemumone mīngilo yenu miyampe, nabo batumbije Shenu wa mūlu.” (Mat. 5:16) Lelo ukwete na mutyika mukatampe byabulēme bya ku mushipiditu byosokwele mudi Yesu amba ukankamike bakwabo na kunena’byo ne mu mwiendelejo obe mulumbuluke wa Bwine Kidishitu?

14, 15. (a) Lelo mikōko ne banyema bakwabo bāingidijibwe namani mu mutōtelo wa bine mu bitatyi bisonekelwe mu Bible? (b) Mwanda waka Yesu i kyabulēme kitabukile kulampe mu mwingilo wandi wa bu “Mwana-mukōko wa Leza”?

¹⁴ Yesu i “Mwana-mukōko wa Leza.” (Yoa. 1:29, 36) Mu Bible, mukōko wādi ukwasha bantu pa kulekelwa bubi ne kufwena kudi Leza. Kimfwa, Abalahama pa kupwa kulombola amba wāitabije kulambula Isake, wākankajibwe kulonga Isake kibi wapebwa mukōko mulume wa kupingakanya’po. (Ngal. 22:12, 13) Kitatyi kyākudilwe Bene Isalela mu Edipito, mukōko wākweshe bikata, wāingidijibwa pa “Pashika ya Yehova.” (Div. 12:1-13) Mwenda mafuku, Mukanda wa Bijila wa Mosesa wālomba kwikale bitapwa bya banyema palapala, kubadila’mo mikōko ne bambuji.—Div. 29:38-42; Levi 5:6, 7.

¹⁵ Mu byobya bitapwa byonso—ke byālambwilwe na bantu kadi—i mutupu kyādi kibwanya kupwididila bubi ne lufu. (Bah. 10:1-4) Inoko Yesu, i “Mwana-mukōko wa Leza wakushikuna bubi bwa panopantanda.” Uno i mwanda umo ulengeja Yesu ekale ke kyabulēme kitabukile byabulēme byonso bidi na muntu. Nanshi, i biyampe twitūdile’ko kitatyi kya kwifunda na katentekeji mwanda utala kikūlwa ne kwitabija ino mpango ya kutendelwa. Shi tulonge namino, bine tubatwela mu dishinda dya kutambula madyese ne mpalo—ntumbo ne bulēme pamo na Kidishitu momwa mūlu ku ba “kaluombe katyetye,” ne būmi bwa nyeke mu Paladisa pano pa ntanda ku “mikōko mikwabo.”—Luka 12:32; Yoa. 6:40, 47; 10:16.

16, 17. Mwanda waka i kya kamweno kotudi kwivwanija mwingilo wa Yesu wa bu “kilongoji kya kwitabija kwetu, ke mubingiji wako kadi”?

¹⁶ Yesu i “kilongoji kya kwitabija kwetu, ke mubingiji wako kadi.” (Tanga Bahebelu 12:1, 2.) Mu Bahebelu shapita 11, Polo unena’mo bitala pa lwitabijo, washintulula’lo ne kuleta mulongo wa bimfwa bya banabalume ne banabakaji ba lwitabijo pamo bwa Noa, Abalahama, Sala ne Lehaba. Pa kuyuka bino byonso, Polo wasoñanya banababo Bene Kidishitu “kwela meso konka kudi aye Yesu kilongoji kya kwitabija kwetu.” Mwanda waka?

¹⁷ Nansha bano bantu ba kikōkeji batelelwe mu Bahebelu shapita 11 byobādi na lwitabijo lukomo mu milao ya Leza, kebādipo bayukile kamo ne kamo ka muswelo ukafikidija Leza milao yandi kupityila kudi Meshiasa ne ku Bulopwe. Mu uno muswelo lwitabijo lwabo lwādi lwampikwa kubwana. Nansha ke bantu bāingidijibwe na Yehova pa kulemba bupolofeto buvule butala padi Meshiasa kebāivwanijepo byonso byobādi balemba. (1 Pet. 1:10-12) Lwitabijo lubwanya kubingijibwa nansha kubwanininya poso’tu kupityila kudi Yesu. Bine, tufwaninwe kwimvwanija ne kwitabija mwingilo wa Yesu wa bu “kilongoji kya kwitabija kwetu, ke mubingiji wako kadi”!

Mwikale Kusakasaka

18, 19. (a) Tela byabulēme bikwabo bya ku mushipiditu bifilwe mudi Kidishitu. (b) Mwanda waka tufwaninwe kwendelela kukulupila mudi Yesu mwa kumwena byabulēme bya ku mushipiditu?

¹⁸ Twadi tubabandaula mingilo mityetye ya mvubu ingila Yesu mu mpango ya Leza mwanda wa kupandija bantu. Kukidi byabupeta bikwabo bya ku mushipiditu bifibwe mudi Kidishitu. Shi twibisokole tukasangala ne kumwena’mo. Kimfwa, mutumibwa Petelo wātelele Yesu bu “Mwine Būmi” ne bu “mutumbwe wa lubanga” watamba. (Bil. 3:15; 5:31; 2 Pet. 1:19) Kadi Bible utela Yesu bu “Amena.” (Kus. 3:14) Lelo muyukile nshintulwilo ne buluji bwa ino mingilo? Monka mwānene’kyo kala Yesu, “mwikale kusakasaka kadi mukamona’kyo.”—Mat. 7:7.

¹⁹ I kutupu muntu mu mānga yonso wa būmi bushintulula bintu bivule kadi butala ne būmi bwetu bwa nyeke pamo na bwa Yesu. Mwadi mo mufilwe byabulēme bya ku mushipiditu bibwanya kusokolwa biyampe na yewa yense wibikimba na mutyima umo. Penepo nanshi, sangela ne kadi mona madyese adi mu kusokola byabulēme “byafīdilwe” mwadi.

Lelo Ukivulukile?

• Lelo i byabulēme’ka binenwe Bene Kidishitu kusakasaka?

• Mwanda waka madingi a Polo ku Bene Kolose akidi na mvubu ne kotudi dyalelo?

• Tela ne kushintulula byabulēme bya ku mushipiditu bimobimo “byafīdilwe” mudi Kidishitu.

[Kifwatulo pa paje 10]

Bible udi pamo bwa kalata ka mvubu kalombola kudi byabupeta “byafīdilwe” mudi Kidishitu