“I Kutupu wa Buswe Bukatampe Kutabuka Buno’bu”

1-4. (a) I bika byalongeka, Pilato pafunka Yesu ku bantu bakalabale bemene ku ndaku ya mbikavu? (b) Lelo Yesu wālonga’po namani pa uno mutonko ne masusu, ne kino kibalupula bipangujo’ka bya mvubu mikatampe?

“Talai! Au keye mwana-mulume!” Na bino bishima, Pontyusa Pilato, Mbikavu Mwine Loma, wafunka Yesu Kidishitu pa kulombola kibumbo kya bantu bakalabale badi ku ndaku ya mbikavu lubanga lwa dya Pashika wa mu 33 K.K. (Yoano 19:5) Mafuku matyetye kunyuma, bibumbo byaelēle Yesu tubobo pa kutwela’ye mu Yelusalema na bushindañani bu Mulopwe mutongwe na Leza. Ino mu dino difuku, bibumbo bya lwana bibamumone muswelo mukwabo.

² Yesu wavwikwa mutwelo utyilakana uvwalanga ba mu njibo ya mulopwe, ne kilukwa ku mutwe. Inoko uno mutwelo, wadi ufile bivimvilwa biyule mashi bya nsonde yobamushamwine pa nyuma, kadi kilukwa nakyo kyadi kya miba mimutunge mu mutwe usosa mashi, byonso bino mwanda wa kubenga bu Mulopwe bwandi. Bantu, pa kutononwa na babitobo bakulu, abapele Yesu mukupilwe wimene ku meso abo. Babitobo ke bela ñanji amba: “Apopwe ku mutyi! Apopwe ku mutyi!” Bantu, na mutyima wa butapani, ke banena na diwi dikatampe amba: “Ufwaninwe kufwa.”—Yoano 19:1-7.

³ Yesu waūminina, na bulēmantu ne bukankamane, uno mutonko ne masusu pampikwa kwidilakena.a I mwisabile kufwa. Kyolwa kya Difuku dya Pashika, waitabija na mutyima onso kufwa lufu lusansa pa mutyi wa masusu.—Yoano 19:17, 18, 30.

⁴ Yesu wēlombwele bu mulunda na balondi bandi pa kupāna būmi bwandi pa mwanda wabo. Wānene amba: “I kutupu wa buswe bukatampe kutabuka buno’bu, amba muntu apāne būmi bwandi pa mwanda wa balunda nandi.” (Yoano 15:13) Kino i kilupule bipangujo bya mvubu mikatampe. Lelo na bubine byādi bilomba Yesu asusulwe nabya ne kufwa? Mwanda waka wādi witabije’byo? Batwe “balunda nandi” kadi balondi bandi, tukeula namani kimfwa kyandi?

 5. Le Yesu wāyukile namani kamo ne kamo ka matompo ādi amutengele?

⁵ Yesu byaādi Meshiasa wālailwe, wādi uyukile bimutengele. Wādi uyukile bupolofeto buvule bwa Bisonekwa bya Kihebelu byālaile kamo ne kamo katala pa masusu ne lufu lwa Meshiasa. (Isaya 53:3-7, 12; Danyele 9:26) I divule dine dyaāteakenye bana bandi ba bwanga ku matompo ādi amutengele. (Mako 8:31; 9:31) Pobādi benda ku Yelusalema ku Pashika wa mfulo, wālombwele batumibwa bandi patōkelela amba: “Mwanā muntu ukapānwa ku babitobo bakulu ne basonekeji. Bakamuponeja’mba epaibwe kadi bakamupāna ku bantu ba mizo, ne kadi bano’ba bakamuzawila ne kumupēlela mata, bakamukupila nsonde, ne kumwipaya.” (Mako 10:33, 34) Bino kebyādipo binenwa bya bitupu. Monka motwekimwenanga, Yesu wābengelwe kibengo, wākupilwa, wāpelelwa mata, ne kwipaibwa.

 6. Mwanda waka byādi bilomba Yesu asusulwe nabya ne kufwa?

⁶ Penepo, lelo mwanda waka byādi bilomba Yesu asusulwe nabya ne kufwa? Bubinga bukatampe i buvule. Bubajinji, Yesu pa kulama kikōkeji kyandi, wālombwele bululame bwandi ne kupandula dijina dya Yehova. Vuluka amba Satana wābepele bantu amba bengidilanga Leza pa mwanda wa kamweno ka abo bene. (Yoba 2:1-5) Nanshi Yesu pa kulama kikōkeji kyandi kutūla ne ‘būmi bwandi mu kyaka kya lufu’ ku mutyi wa masusu, wāletele malondololo keapatanibwa ku lunsafwakanwa lwa Satana. (Bene Fidipai 2:8; Nkindi 27:11) Bwa bubidi, masusu ne lufu lwa Meshiasa lwāletele kipwano kya pa bubi bwa bantu. (Isaya 53:5, 10; Danyele 9:24) Yesu wāpēne “būmi bwandi ke kinkūlwa kya kukūla bavule bene” ne kwitushitwila dishinda dya kupwana na Leza. (Mateo 20:28) Bwa busatu, Yesu pa kūminina mu miswelo yonso ya bikoleja ne masusu, “watompelwe mu byonso pamo bwa batwe.” Pano ke Kitobo Mukatampe wa lusa, ubwanya “kwitūla pa kyetu kyaba mu bukōkekōke bwetu.”—Bahebelu 2:17, 18; 4:15.

 7. Lelo Yesu wēpēne namani pa kwiya pano panshi?

⁷ Pa kwivwanija mwanda waka Yesu wāitabije kufwa, langulukila pa uno mwanda: Le i muntu’ka wa kushiya kisaka ne njibo yandi, ende ku ntanda ingi shi uyukile amba bekadi bavule ba ku ntanda’kwa bakamupela, amba basa kukamubenga ne kumususula, kadi amba mfulo mfulō bakamwipaye? Tala pano byālongele Yesu. Kumeso kwa kwiya’ye pano panshi, wādi na kitenta kya ntumbo momwa mūlu kudi Shandi. Ino Yesu wāitabije kushiya kīkalo kyandi mūlu ne kwiya pano panshi bu muntu. Wāile koku uyukile amba basa kukamupela kudi bantu bavule ne amba usa kukabengwa byamalwa, ne kususuka bikatampe, ebiya ne kwipaibwa bisansa. (Bene Fidipai 2:5-7) Le i bika byātonwene Yesu epāne namino?

8, 9. Lelo i bika byātonwene Yesu apāne būmi bwandi?

⁸ Kikatampe kine, Yesu wātonwenwe na buswe bukatampe bwaswele Shandi. Kūminina kwa Yesu kwālombwele patōka amba uswele Yehova. Buno buswe bwāmulengeje akambakene bininge dijina dya Shandi ne ntumbo yandi. (Mateo 6:9; Yoano 17:1-6, 26) Kutabukidila, Yesu wādi usaka dijina dya Shandi disubulwe ku mutonko odyatukilwe. O mwanda Yesu wāmwene amba i dyese ne bulēme kufwila boloke, mwanda wādi uyukile amba bululame bwandi bukalonga bivule mu kuyukanya buujila bwa dijina diyampe ne dinengele dya Shandi—1 Bilongwa bya Mafuku 29:13.

⁹ Yesu wātonwenwe kadi na kintu kikwabo pa kupāna būmi bwandi—buswe bwa kuswa bantu. Buno buswe i bwa tamba ku ngalwilo kwine kwa mānga ya bantu. Pa kala pene, kumeso kwa Yesu kwiya pano pa ntanda, Bible ulombola mwiivwanino wandi amba: “Nādi nsenswe bikatampe bana ba bantu.” (Nkindi 8:30, 31) Buswe bwandi bwāmwekelele paādi pano panshi. Monka motwekimwenine mu mashapita abadikile a dino dibuku, Yesu wālombwele mu miswelo mivule buswe bwandi ku bantu bonso, ino kutabukidila ku balondi bandi. Mu mafuku 14 Nisane, 33 Y.M., wāpēne būmi bwandi na mutyima umo pa mwanda wetu. (Yoano 10:11) Bine, kekudipo muswelo mukwabo mukatampe utabukile uno wa kulombola’mo buswe kotudi. Lelo tubwanya kumwiula mu uno mwanda? Eyo. Ke-muntu i mwitusoñanye’kyo.

10, 11. I mbila’ka mipya yāpēle Yesu balondi bandi ne ilomba bika ne bika, ne mwanda waka tufwaninwe kulonda’yo?

¹⁰ Yesu, mu bufuku bukya ke lufu lwandi, wālombwele bana ba bwanga ba pa mutyima amba: “Nemupe mbila mipya, amba mwisanswe banwe bene na bene; monka monemusanshilwe, nenu mwisanswei banwe bene na bene. Pa kino bonso bakayuka’mba mwi bami bana ba bwanga—shi mudi na buswe umbukata mwenu.” (Yoano 13:34, 35) “Mwisanswe banwe bene na bene”—mwanda waka i “mbila mipya”? Mwene Bijila bya Mosesa byānene kala amba: “Sanswa mukwenu mowisanshilwe abe mwine.” (Bene Levi 19:18) Inoko ino mbila mipya ilomba buswe bukatampe, buswe butonona muntu afwile bakwabo. Yesu aye mwine wālombwele’kyo patōkelela amba: “Ino’i yo mbila yami, amba mwisanswe banwe bene na bene monka monemusanshilwe. I kutupu wa buswe bukatampe kutabuka buno’bu, amba muntu apāne būmi bwandi pa mwanda wa balunda nandi.” (Yoano 15:12, 13) Nanshi mbila mipya inena namino amba: “Sanswa mukwenu, ke mowisanshilwepo abe mwine, ino i kupita ne mowisanshilwe abe mwine.” Na bubine, būmi ne lufu lwa Yesu byālombwele amba udi na buno buswe.

¹¹ Mwanda waka i kya kamweno kukōkela ne kulonda ino mbila mipya? Vuluka amba Yesu wānenene amba: “Pa kino [pa buswe bwa kwipāna] bonso bakayuka’mba mwi bami bana ba bwanga.” Eyo, buswe bwa kwipāna bwituyukanyanga bu Bene Kidishitu ba bine. Tukokeja kudingakanya buno buswe na kayukeno. Batumoni ba Yehova pobendanga ku bitango, bavwalanga kayukeno ka kitango. Kano kayukeno kayukanyanga uvwele’ko, dijina dyandi ne kipwilo kyabo. Buswe bwa kwipānina bakwabo i “kayukeno” kayukanya bene Kidishitu ba bine. Mu muneneno mukwabo, buswe botuswa bakwetu bufwaninwe kumonwa bu kayukeno kalombola boba betutala amba twi balondi ba bine ba Kidishitu. Nanshi umo ne umo unenwe kwiipangula amba, ‘Lelo būmi bwami bulombolanga “kayukeno” ka buswe bwa kwipāna?’

12, 13. (a) Le tukasanswa bakwetu kufika ne pepi? (b) Le kwipāna kushintulula bika?

¹² Batwe balondi ba Yesu, tufwaninwe kwisanswa batwe bene na bene monka mwaetusanshilwe. Ko kunena’mba kwikala na mutyima wa kwipānina banabetu mu lwitabijo. Le tukepāna kufika ne pepi? Bible unena amba: “Pano e potwayukila buswe, mwanda aye wapēne būmi bwandi pa mwanda wetu, ne batwe netu tufwaninwe kupāna būmi bwetu pa mwanda wa banabetu.” (1 Yoano 3:16) Pamo bwa Yesu, tufwaninwe kwikala na mutyima wa kufwila mukwetu shi bibwanika. Mu kitatyi kya kupangwapangwa, padi tukapāna būmi bwetu pa kyaba kya kwaba banabetu ku mushipiditu ne kwibepaija. Mu matanda mudi ñuma ya misaka ne tubila, tukokeja kutūla būmi bwetu mu kyaka na kukinga banabetu, pampikwa kubanga lukoba nansha kabila kabo. Kitatyi kītamba mizo mavita, tubwanya padi kwitabija’ko kukutwa, pakwabo ne kwipaibwa, pa kyaba kya kutekuna mata kukepaya banabetu betabije—nansha ke muntu ye-yense.—Yoano 17:14, 16; 1 Yoano 3:10-12.

¹³ Kwitabija kufwa pa mwanda wa banabetu ke enkapo ako kete kulombola buswe bwa kwipāna. Ne kadi, ke bavulepo motudi bakatanwa na myanda ilomba kwipāna bininge namino. Inoko, shi tuswele banabetu kufika ne pa kwitabija kwibafwila, mwene tukekala na mutyima wa kwipāna ne mu myanda mityetye, kimfwa na kwibakwasha tamba’nka pano? Kwipāna uno muswelo i ne kwisuminwa tumweno twetu ne byotuloelelwe mwanda wa kamweno ka bakwabo. I kutūla bisakibwa ne būmi bwabo kumeso kwa bwetu nansha ke mu bitatyi bikomo. (1 Bene Kodinda 10:24) Penepa i mu miswelo’ka imoimo mimweke motubwanya kulombola buswe bwa kwipāna?

14. (a) Bakulumpe bepānanga muswelo’ka? (b) Le ulanga namani pa mingilo mikatampe ingila bakulumpe mu kipwilo kyenu?

¹⁴ Bakulumpe mu kipwilo bepānanga bininge mu ‘kukumba luombe.’ (1 Petelo 5:2, 3) Kutentekela pa kusasakatyila bisaka byabo, basakilwa padi kutala myanda ya kipwilo mu byolwa bimobimo nansha ku mfulo kwa yenga, kubadila’mo ne kuteakanya bipindi bya kupwila, bupempudi bwa bukumbi, dimodimo ne myanda ya butyibi. Bakulumpe bavule bepānanga ne mu bintu bikwabo, ku kubungakana ne ku bitango, nansha kwingila mu Makomite Atala Myanda ya Lupitalo, mu Bisumpi bya Kupempula Babela. Bakwabo bengilanga bu bengidi ba kwilanga mu mwingilo wa lūbako. Banwe bakulumpe, kemwakilwai amba pomwingila na mutyima tō—mupāna kitatyi, bukomo, ne byomudi nabyo mu kukumba luombe—mulombolanga buswe bwa kwipāna. (2 Bene Kodinda 12:15) Yehova ne kipwilo kyomukumba basangelanga bukomo bwenu bwa kwisuminwa.—Bene Fidipai 2:29; Bahebelu 6:10.

15. (a) Lelo i kwipāna’ka kwipēne bakaji ba bakulumpe? (b) Lelo umona namani bano bakaji bakwatakanya kipwilo pamo na balume babo?

¹⁵ Le tunena namani pa bakaji ba bakulumpe nabo—mwene bano bana-bakaji bepānanga pobakwatakanya balume babo amba bakumbe luombe? Na bubine, mukaji wipānanga pa kwitabija mulume apityije kitatyi kyaadi wa kushikatyila pamo na kisaka ku myanda ya kipwilo. Ela’po milangwe ne ku bakaji ba batadi ba bipindi ne kwipāna kobepāna pa kwenda na balume babo kupempula kipwilo ne kipwilo nansha kipindi ne kipindi. Abo nabo i bashiye mobo abo, pakwabo ne kwenda balāla pa bitanda bya miswelo ne miswelo yenga ne yenga. Bano bakaji batangidije na mutyima tō bisakibwa bya kipwilo kumeso kwa byabo, bafwaninwe kufwijibwa’ko pangala pa buswe bwa kwipāna bobadi nabo.—Bene Fidipai 2:3, 4.

16. Bambutwile bene Kidishitu bepāninanga babo bana namani?

¹⁶ Tukalombola namani buswe bwa kwipāna mu kisaka? Bambutwile, mwipānanga bininge mu kulela benu bana ne kwibatamija “na kwibalemununa ne kwibadyumuna bidyumu bya Yehova.” (Bene Efisesa 6:4) Padi mwingilanga kitatyi kivule twaji tukōkeja ngitu mwanda’tu wa kumona ka kwela pa kyoto, ka kuvwala benu bana, ne pa kwibalādika. Mwisuminwanga bivule mwanda wa benu bana bekale na byobasakilwa umbūmi. Kadi mwielelanga’ko kwifunda na benu bana, kwenda nabo ku kupwila, ne kutambila nabo mu mwingilo wa budimi. (Kupituluka mu Bijila 6:6, 7) Buswe bwenu bwa kwipāna busangajanga Mushiludi wa būmi bwa kisaka, ne kadi kulonga namino kukakwasha benu bana bakamone būmi bwa nyeke.—Nkindi 22:6; Bene Efisesa 3:14, 15.

17. Le balume bene Kidishitu bakeula namani mutyima wa Yesu wa kwisuminwa?

¹⁷ Balume, le mukokeja kwiula Yesu namani mu kulombola buswe bwa kwipāna? Bible ulondolola’mba: “Banwe balume, sanswai nyeke bakaji benu, monka mwasanshilwe Kidishitu kipwilo, wepāna ne kwipāna pa mwanda wakyo.” (Bene Efisesa 5:25) Monka motwamwenanga, Yesu wāswele balondi bandi bininge, kufika’nka ne ku kwibafwila. Mulume mwine Kidishitu wiulanga mutyima wa kwisuminwa wa Yesu, ke-muntu “kesangejepo aye mwine.” (Bene Loma 15:3) Mulume wa uno muswelo utūlanga bisakibwa ne tumweno twa wandi mukaji kumeso kwa twandi. Kadipo na kasumalomo mu byasaka, ino udi na mutyima unekena shi kepadipo kitupile na Bisonekwa. Mulume wa buswe bwa kwipāna witabijibwanga na Yehova ne kumwena’mo buswe ne bulēme bwa wandi mukaji ne bandi bana.

18. Le i kika kitutonona tulonde mbila mipya ya kwisanswa batwe bene na bene?

¹⁸ Kukōkela mbila mipya ya kwisanswa batwe bene na bene kekupēlangapo, ino tudi na kintu kitutonona tukōkele’yo. Polo wālembele amba: “Buswe budi na Kidishitu bwituningilanga, mwanda tubafule ku kunena namino, amba muntu umo wafwidile bonso . . . , kadi wafwidile bonso amba boba badi na būmi kebafwaninwepo kwikala monka na būmi pa mwanda wa abo bene, aa, ino i pa mwanda wa yewa webafwidile kupwa wasanguka.” (2 Bene Kodinda 5:14, 15) Yesu byawētufwidile, lelo kino kekituningilapo netu tuleke kwiikadila na būmi batwe bene? Tukokeja kulonga namino na kulonda kimfwa kyandi kya buswe bwa kwipāna.

19, 20. Lelo i kyabuntu’ka kilēme kitupele Yehova, ne i muswelo’ka otukalombola amba twitabije’kyo?

¹⁹ Yesu kāpityije’byopo kipimo pa kunena’mba: “I kutupu wa buswe bukatampe kutabuka buno’bu, amba muntu apāne būmi bwandi pa mwanda wa balunda nandi.” (Yoano 15:13) Wāpēne na mutyima tō būmi bwandi pa mwanda wetu, ke kilomboji kikatampe kya buswe bwandi kotudi. Ino kudi muntu mukwabo witulombwele buswe bukatampe kutabuka. Yesu wāshintulwile amba: “Leza byaasenswe ino ntanda bikatampe mpata, wapēne wandi Mwana wa bunka, amba ense ulombola lwitabijo mudi aye kakyonakanibwa, ino amone būmi bwa nyeke.” (Yoano 3:16) Leza witusenswe mpata pa kwitupa wandi Mwana bu kinkūlwa, amba tumone muswelo wa kunyongololwa ku bubi ne ku lufu. (Bene Efisesa 1:7) Kinkūlwa i kyabuntu kilēme kitupele Yehova, ino ketuningilangapo kwikitabija.

²⁰ Batwe bo ba kwitabija kyabuntu kya Yehova. Namani? Na ‘kulombola lwitabijo’ mudi wandi Mwana. Inoko, lwitabijo ke enkapo kunena’tu ku kanwa. Lumwekelanga mu bilongwa, motwikadile umbūmi. (Yakoba 2:26) Twitabijanga Yesu Kidishitu na kumulonda difuku ne difuku. Namino tukamona madyese mavule tamba’nka pano ne mu bitatyi bīya kumeso, enka na musa kwikishintulwila shapita wa mfulo wa dino dibuku.