Ikala na Mutyima wa bya Mushipiditu Umone Būmi!

“Mutyima wa [bya m]ushipiditu i būmi.”​—LOMA 8:6.

1, 2. Bible i mushiyañanye namani “ngitu” ne “mushipiditu”?

KULAMA mwikadilo utōka ku meso a Leza umbukata mwa bantu boneke, batendela ne kwanya bilokoloko bya ngitu ke mwandapo munekene. Inoko Bisonekwa bilombola patōka kwishila kwishidile “ngitu” ne “mushipiditu,” bishiyañanya bipa bilula bilupuka ku kubikalwa na ngitu ya bubi na madyese atamba ku kuludikwa na lupusa lwa mushipiditu sandu wa Leza.

² Kifwa, Yesu Kidishitu wānene amba: “Mushipiditu o mwine upana bumi, mubidi nanshi i wa bitupu bitupu, ino myanda yo nēsamba nenu amiwa yo ya mushipiditu ne būmi.” (Yoano 6:63) Mutumibwa Polo nandi wātumīne bene Kidishitu ba mu Ngalatea mukanda’mba: “Mwanda na lwiso ngitu ilwa mu[shipiditu]; mu[shipiditu] nao ulwa na ngitu; pa bukata bwabo padi lupata.” (Ngalatea 5:17, BB) Polo wānene kadi amba: “Yewa ukunine ku ngitu ya aye mwine, ukāngulanga bubole konka ku ngitu; ino yewa ukunine ku [m]ushipiditu, ukāngulanga būmi bwa nyeke na nyeke konka ku [m]ushipiditu.”​—Ngalatea 6:8.

 3. Tufwaninwe kulomba bika shi tusaka kwinyongolola mu bilokoloko ne mu kukanina kubi kwa mutyima?

³ Mushipiditu sandu wa Yehova​—bukomo bwandi bwingila​—ukokeja kujikula miji ya “bilokoloko bya bu-ngitu” bya disubi ne lupusa lwa kyoneja lubikele mu ngitu yetu ya bubi. (1 Petelo 2:11) Shi tusaka kwinyongolola mu nkano ya kukanina kubi kwa mutyima, tufwaninwe kulomba mushipiditu sandu wa Leza witukwashe, mwanda Polo wāsonekele amba: “Mutyima wa bya ngitu i lufu, ino mutyima wa [bya m]ushipiditu i būmi, ne ndoe ponka.” (Loma 8:6) Lelo kwikala na mutyima wa bya ku mushipiditu kushintulula bika?

“Mutyima wa [bya] Mushipiditu”

 4. Lelo kwikala na ‘mutyima wa bya mushipiditu’ kushintulula bika?

⁴ Polo pa kusoneka myanda ya ‘mutyima wa bya ku mushipiditu,’ wāingidije kishima kya Kingidiki kifunkila pa “mulangilo, milafwe, . . . kukanina, masakila, kukanakana.” Kyubwa kikwatañene nakyo kishintulula “kulanga, kwikala na mutyima wa kulonga mu muswelo kampanda.” O mwanda, kwikala na mutyima wa bya mushipiditu kushintulula kuludikwa, kubikalwa ne kutononwa na bukomo bwingila bwa Yehova. Ko kunena’mba tubasake milangwe yetu, kukanina kwetu kwa mutyima ne masakila etu bitādilwe byonso na lupusa lwa mushipiditu sandu wa Leza.

 5. Le i ludingo’ka lotufwaninwe kufikila’po mu kukōkela ku lupusa lwa mushipiditu sandu?

⁵ Ludingo lwa kufikila’po mu kukōkela kotufwaninwe kukōkela lupusa lwa mushipiditu sandu i lulombolwe patōka na byānene Polo amba twikalei ‘bapika ba mushipiditu.’ (Loma 7:6) Bene Kidishitu badi na lwitabijo mu kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu, i banyongololwe mu lupusa lwa bubi, o mwanda banenwa amba i ‘bafwe’ ku mwikadilo wabo wa kala obādi bu bapika ba bubi. (Loma 6:2, 11) Boba bafwile mu uno muswelo i bantu bakidi bōmi ku ngitu, badi na bwanapabo bwa kulonda Kidishitu bu “bapika ba boloke.”​—Loma 6:18-20.

Kwalamuka Kukatampe Mpata

 6. I kwalamuka’ka kwalamukanga boba bekalanga ke “bapika ba boloke”?

⁶ Kwalamuka kwa kuleka kwikala “bapika ba bubi” ino kwikala “bapika ba boloke” bengidila Leza i kwalamuka kukatampe mpata. Polo wāsonekele pangala pa bamo bāikele kwalamuka uno muswelo, wēbanena’mba: “Umbaoījibwa, ne kupandulwa umbapandulwamo, ne kubinga umbabinga, monka mu dijina dya Mfumwetu Yesu Kidishitu, ne mu [m]ushipiditu wa Leza wetu.”​—Loma 6:17, 18; 1 Kodinda 6:11.

 7. Mwanda waka i biyampe kumona bintu mwibimwena Yehova?

⁷ Pa kusaka amba twalamuke mu uno muswelo mukatampe namino, tufwaninwe bidi kwifunda kumona bintu mwibimwena Yehova. Myaka tutwa kunyuma, Davida mulembi wa mitōto wālombele Leza namino amba: “Bandaīje mashinda obe, abe Yehova . . . Banombole mu b[u]binebine b[o]be, umfundije.” (Mitōto 25:4, 5) Yehova wāivwene kulomba kwa Davida, mo monka mwakokeja kulondolwela ne milombelo ya bengidi bandi ba dyalelo. Mashinda ne bubinebine bwa Leza i bintu bitōka kadi bikola, nanshi kulanguluka’po kitatyi kyotukokwa na bilokoloko bibi bya ngitu kukokeja kwitukwasha.

Kinenwa kya Leza Kidi na Mvubu Mpata

 8. Mwanda waka tunenwe kwifunda Bible?

⁸ Kinenwa kya Leza, Bible, i kilupulwe ku bukomo bwa mushipiditu wandi. Nanshi muswelo umo mukatampe mpata wa kuleka mushipiditu wingile potudi i kutanga ne kwifunda Bible​—difuku ne difuku shi bibwanika. (1 Kodinda 2:10, 11; Efisesa 5:18) Kuyuja bubinebine ne misoñanya ya mu Bible mu ñeni ne mu mityima yetu kuketukwasha tunekenye bintu byonso bilwa na būmi bwetu bwa ku mushipiditu. I kyabine, nansha shi kubaikala byongo bya kusaka kulonga bibi, mushipiditu wa Leza uketuvuluja bivulujo bya mu Bisonekwa ne misoñanya ya kwituludika ne kwitupa mutyima mukomo wa kusumininwa kulonga kiswa-mutyima kya Leza. (Mitōto 119:1, 2, 99; Yoano 14:26) Namino, ketukongwelwapo mu mwiendelejo umbi.​—2 Kodinda 11:3.

 9. Kwifunda Bible kukomejanga namani kusumininwa kotusumininwe kulama kipwano kyetu na Yehova?

⁹ Ponso potwendelela na kwifunda na kininga ne na kusumininwa Bisonekwa mu mabuku esambila pa Bible, mushipiditu wa Leza ukatenga ñeni ne mutyima wetu, kadi ukalundila’ko bulēme botulēmekele misoñanya ya Yehova. Kipwano kyotupwene na Leza nakyo kikekala kintu kya mvubu mpata kupita byonso mu būmi bwetu. Ne milangwe ya kumona’mba mu kulonga bibi mudi nsangaji ketukekalapo nayo kitatyi kyotutanwa na matompo. Ino kintu kyotusaka bininge i kulama bululame bwetu ku meso a Yehova. Mutyika otukwete nao kipwano kyotupwene nandi uketutonona tulwe na kukanina kwa mutyima ko-konso kukimba kōna nansha kutyumuna kino kipwano.

“Ē! Mo Nswelele Mukanda-Obe-wa-Bijila!”

10. Mwanda waka i biyampe kukōkela ku bijila bya Yehova mwa kwikadila na mutyima wa bya mushipiditu?

¹⁰ Shi tusaka kwikala na mutyima wa bya mushipiditu, ketufwaninwepo kukadikila’nka pa kwikala na buyuki bwa Kinenwa kya Leza kete, mhm. Mulopwe Solomone wādi muyuke bininge misoñanya ya Yehova, ino wāleka kwiilama ku mfulo ya mafuku a būmi bwandi. (1 Balopwe 4:29, 30; 11:1-6) Shi tudi na mutyima wa bya mushipiditu, tukamona amba kya mvubu ke enkapo kuyuka byobya binena Bible, ino i ne kukōkela ku bijila bya Leza na mutyima onso. Ko kunena’mba kubandaula na mutyima umo misoñanya ya Yehova ne kulonga buninge bwa kwiilonda. Mulembi wa mitōto wādi na ino ngikadilo. Wāimbile amba: “Ē! mo nswelele mukanda-obe-wa-bijila! I kufwatakanya kwami dyuba dyonso.” (Mitōto 119:97) Wivwane tute binebine mutyima ku kulonda bijila bya Leza, tukashilula kulombola patōka ngikadilo ya bwine Leza. (Efisesa 5:1, 2) Ketukekalapo bantu kebeje kuponena mu bilongwa bibi, ino tukalombola bipa bya mushipiditu, tukekala na mutyima wa kusaka kusangaja Yehova, kadi tukavundamina “mīngilo [imbi] ya ngitu.”​—Ngalatea 5:16, 19-23; Mitōto 15:1, 2.

11. Ukokeja kushintulula namani amba kijila kya Yehova kipeleja busekese i bulami kotudi?

¹¹ I muswelo’ka otukokeja kutamija bulēme bwa mushike ne buswe bwa kuswa bijila bya Yehova? Muswelo umo bidi i kubandaula na katentekeji mvubu yabyo. Kifwa, bandaula kijila kisoñanya amba kusambakena pamo i enka kwa bantu besongele kete, kadi kipeleja busekese ne makoji. (Bahebelu 13:4) Lelo kukōkela ku kino kijila kwitubudijanga kintu kiyampe? Ulanga Tata wetu wa mūlu kadi wa buswe ubwanya kwitujidika kijila mwanda wa kwitusuminwa kintu kya kamweno kotudi? Nansha dimo! Tala bifikilanga bantu bavule bapelanga kulama misoñanya ya Yehova itala pa mwikadilo. Memi a kwimita pakubulwa kusaka ebafikijanga pavule ku kupulumuna, ku kwisonga bakidi banuke nansha ku masongi akubulwa nsangaji. Bakwabo bafula ku kulela bana kasuku pampikwa mulume nansha mukaji. Kadi boba benda busekese betūlanga mu kyaka kya kupya mba isambuka ku buenda. (1 Kodinda 6:18) Shi i mwingidi wa Yehova ulongele busekese po pene, mutyima wa kwitopeka ukokeja kumuletela musala mukatampe. Kulwa na milangwe ya mutyima wa mundamunda muvutakane kufikijanga bavule ku kubulwa kulāla tulo bufuku ne ku njia. (Mitōto 32:3, 4; 51:3) Mwene ubamone amba kijila kya Yehova kipeleja busekese kitukiñanga? I amo, kwilama batōka mu mwikadilo kudi na kamweno kakatampe!

Lomba Bukwashi Kudi Yehova

12, 13. Mwanda waka i biyampe kulombela shi bilokoloko bya bubi bibalanguka mu mutyima wetu?

¹² Kwikala na mutyima wa bya mushipiditu i ne kulombela na mutyima umo. I kyendele’mo kulomba bukwashi bwa mushipiditu sandu wa Leza, ke-muntu Yesu wānene amba: “Bānweko . . . muyūkile kupa bāna benu byakwibapa biyampe, lelo Shenu wa mūlu ke pepi, keye mwine ukakija kupana [m]ushipiditu [s]andu ku bakumulomba?” (Luka 11:13) Tulombolei mu milombelo yetu amba tukimba mushipiditu wa kwitukwasha mu bukōkekōke bwetu. (Loma 8:26, 27) Shi tubamone amba bilokoloko bibi nansha ngikadilo imbi kebitutādila, pakwabo mwanetu mu lwitabijo wetudyumuna pa bino bintu, i biyampe kwibitela mu milombelo yetu ne kulomba Leza etukwashe twibinekenye.

¹³ Yehova uketufukatyija mutyima wa kujadika ñeni yetu pa bintu byoloke, bitōka, bilumbuluke, bitendelwa. Bine, tufwaninwe kumwisashila na mutyima umo amba “ndoe ya Leza” ilame mityima yetu ne kufwatakanya kwetu kwine kumo! (Fidipai 4:6-8) Shi ke pano, tulombei bukwashi kudi Yehova bwa kwendelela na ‘kulonda boloke, ne bwine Leza, ne lwitabijo, ne buswe, ne kūminina, ne kutalala.’ (1 Temote 6:11-14) Na bukwashi bwa Tata wetu wa mūlu, kuzumbijazumbija mutyima ne byongo kebikatamapo bipitepite byotukomenwa kwibinekenya. Ino būmi bwetu bukekala bwa kwishikatyila ku matwi talala na ndoe ipāna Leza.

Kokolwa Kufityija Mushipiditu Mutyima

14. I kika kinenenwa amba mushipiditu wa Leza witupanga bukomo tutōke?

¹⁴ Bengidi ba Yehova bapye balondanga madingi a Polo anena amba: ‘Kemukabulai mudilo wa mushipiditu.’ (1 Tesalonika 5:19) Mushipiditu wa Leza i “[m]ushipiditu wa kupandulwa,” ko kunena’mba utōka, wampikwa disubi, ujila. (Loma 1:4) Nanshi powingilanga motudi, witupanga bukomo bwa kulama buujila, ne kutōka. Witupa nyeke bukomo bwa kulama mwikadilo wa umbūmi ujila, wa kukōkela Leza. (1 Petelo 1:2) Kulonga kilongwa kyo-kyonso kya disubi i kufutulula mushipiditu, kadi kukokeja kwituletela musala mukatampe. Namani?

15, 16. (a) Mushipiditu wa Leza tukokeja kwiufityija mutyima muswelo’ka? (b) Tukokeja kwepuka namani kufityija mutyima mushipiditu wa Yehova?

¹⁵ Ivwana mwāsonekele Polo, amba: “Kemukīkala kufītyija ku mutyima [m]ushipiditu [s]andu wa Leza, monka mo twatūdilwa kiyūkeno kya ku difuku dya bukūdi.” (Efisesa 4:30) Bisonekwa bilombola amba mushipiditu wa Yehova i kiyukeno, nansha ‘kyeya kya kintu kīya kumeso,’ kikapebwa bene Kidishitu bashingwe-māni bakikōkeji. Kino kintu i būmi bwa mūlu bwa kuleka kufwa dikwabo. (2 Kodinda 1:22; 1 Kodinda 15:50-57; Kusokwelwa 2:10) Mushipiditu wa Leza ukwashanga bashingwe-māni pamo ne bapwani nabo badi na lukulupilo lwa kwikala pano panshi, wibaludikila ku būmi bwa kwikala na kikōkeji, kadi wibakwasha bepuke bilongwa bya bubi.

¹⁶ Mutumibwa wāletele kidyumu kya kwilama ku mutyima ulēmenena ku bubela, bwivi, mwiendelejo wa bumvu, ne bikwabokwabo. Shi tuleke bitupu bino bintu bitukoka, i bine tubajilula madingi a mu Kinenwa kya Leza a ku bukomo bwa mushipiditu. (Efisesa 4:17-29; 5:1-5) Kadi nabya tubafityija mutyima mushipiditu wa Leza mu ludingo kampanda, bine kino i kintu kyotufwaninwe kwepuka. Wivwane tushilule kupēlula ano madingi a mu Kinenwa kya Yehova, tukanza pakwabo kutamija ngikadilo ne bibidiji biketutwala ku kulonga bubi ku kusaka, ne kwitufikija ku kupelwa lonso na Leza. (Bahebelu 6:4-6) Eyo, nansha shi ketwalongele bubi pano, ino kekubulwe padi tudi lwayo mu dishinda ditutwala ku bubi. Bine, kulonga bintu bishile na bitulombola mushipiditu i kwiufityija mutyima. Kuno i kupela kadi i kufityija mutyima wa Yehova, nsulo ya mushipiditu sandu. Byotuswele Leza, ketufwaninwepo kulonga bino bintu. Ino tufwaninwe kulomba Yehova bukwashi, kutyina’mba twakafityija mutyima mushipiditu wandi, mwanda kyotukimba i kulēmekeja dijina dyandi dijila na kwikala nyeke na mutyima wa bya mushipiditu.

Lama Nyeke Mutyima wa bya mushipiditu

17. I bitungo’ka bimobimo bya ku mushipiditu byotukokeja kwitungila, ne mwanda waka kwitungila’byo kyo kintu kya tunangu?

¹⁷ Muswelo muyampe wa kulama mutyima wa bya mushipiditu i kwitungila bitungo bya ku mushipiditu ne kulonga bukomo bwa kufikila’po. Mungya bisakibwa byetu ne ngikadilo yotudi’mo, tukokeja kwitungila bitungo bivule, kifwa kulumbulula mwifundilo wetu, kuvudija misunsa yotutambila mu mwingilo wa busapudi, nansha kufikila pa madyese kampanda a mingilo, kifwa mingilo ya bupania bwa kitatyi kyonso, ya ku Betele nansha ya bu mishonele. Kulonga namino kukalama ñeni yetu nyeke mimanine pa tumweno twa ku mushipiditu, kadi kuketukwasha tuleke kuponena mu bukōkekōke bwetu bwa bu muntu nansha mu kukokwa na bitungo bya kukimba bupeta ne bilokoloko bipelelwe mu Bisonekwa, bitumbile mu ino ngikadilo ya bintu. Bine, kino kyo kintu kya tunangu, mwanda Yesu wānene amba: “Kemukīkala kwibīkila lupeto luleme panopantanda, mhm, padi ne mpemvu ne ndyabilonda byakudya’lo. Nanshi mukēbīkila lupeto luleme momwa mūlu mwampikwa mpemvu, nansha ndyabilonda mīne byakwiludya, nansha bangivi bakukola basabilamo kwiba’lo, mutupu. Ke-kuntu kokwa kōbīkile lupeto lobe luleme ne mutyima ōbe ukēkala konka.”​—Mateo 6:19-21.

18. I kika kinenenwa amba kulama mutyima wa bya mushipiditu mu ano mafuku a mfulo kudi na mvubu mpata?

¹⁸ Kwikala na mutyima wa bya mushipiditu ne kufundula bilokoloko bya ino ntanda kyo kintu kya tunangu mu ano ‘mafuku a mfulo.’ (2 Temote 3:1-5) Ke-pantu, “ntanda ipitanga, ne kilokoloko kyayo kine kumo, ino yewa ulonga kiswa-mutyima kya Leza ushala’ko nyeke ne nyeke.” (1 Yoano 2:15-17, NW) Tulete kifwa, shi nkasampe mwine Kidishitu ulonda kitungo kya mwingilo wa kitatyi kyonso, kino kikamukwasha mu bula bwa myaka yandi ya makambakano a busongwanzele. Wivwane kudi bintu bikimba kumuponeja mu lwitabijo, kakabulwepo kujingulula kintu kyafwaninwe kulonga’po mu mwingilo wandi waingidila Yehova. Muntu mukomo ku mushipiditu uno muswelo ukayuka amba kuleka kufikila pa bitungo bya ku mushipiditu mwanda wa kulondalonda byabupeta nansha nsangaji kampanda ilupuka ku bubi i kubulwa tunangu, kadi i bulembakane. Vuluka amba Mosesa, muntu mukomo ku mushipiditu, ‘wātongele kumona malwa na bantu ba Leza kupita’ko kuloelelwa bya lupito mu bubi.’ (Bahebelu 11:24, 25) Twikale banuke nansha batame, tukokeja kutonga butongi bwa uno muswelo shi twikele nyeke na mutyima wa bya mushipiditu kupita’ko kwikala na mutyima wa bya ngitu ya bubi.

19. I byabuyabuya’ka byotukamwena mu kulama mutyima wa bya mushipiditu?

¹⁹ “Mutyima wa bya ngitu ushikilwe Leza,” ino ‘mutyima wa bya mushipiditu i būmi, ne ndoe ponka.’ (Loma 8:6, 7) Shi tulame mutyima wa bya mushipiditu, tukamona ndoe milēme. Mutyima wetu ne mifwatakanyo yetu bikekala bikingwe mu mitamba yonso ku lupusa lwa ngikadilo yetu ya bubi. Tukekala na bukomo bwa kunekenya matompo etukokela ku bibi. Kadi Leza uketupa bukomo bwa kutyumuna bulwi bwa endaenda bwilwa ngitu ne mushipiditu.

20. Mwanda waka tukulupile amba tubwanya kutambula bushindañani mu bulwi bwilwa ngitu ne mushipiditu?

²⁰ Wivwane twendelele kwikala na mutyima wa bya mushipiditu, tukekala belunge bikatampe kudi Yehova, nsulo ya būmi ne mushipiditu sandu. (Mitōto 36:9; 51:11) Satana Dyabola ne bengidi bandi baloñanga bukomo bwa konakanya kipwano kyetu kyotupwene na Yehova Leza. Batompa kutādila ñeni yetu, mwanda bayukile amba shi tuzobolole mutyima kubapu, tukekala mu lwana na Leza ne kya mfulo i kufwa. Ino tukokeja kutambula bushindañani mu buno bulwi bwilwa ngitu ne mushipiditu. Polo wātambwile’bo, o mwanda kumeso kwa kusoneka pangala pa bwandi bulwi, wāipangwile amba: “Le i ani wakunyongololapo mu ngitu ya lufu luno?” Kupwa, pa kusaka kulombola amba bunyongolodi budi’ko, wānena’mba: “Nafwijako Leza padi Yesu Kidishitu Mfumwetu.” (Loma 7:21-25) Netu tukokeja kufwija’ko Leza kupityila kudi Kidishitu pa kwitupa muswelo wa kunekenya bukōkekōke bwa bu muntu ne wa kwikala nyeke na mutyima wa bya mushipiditu kadi ne lukulupilo lwa kutendelwa lwa būmi bwa nyeke.​—Loma 6:23.

Lelo Ukivulukile?

• Kwikala na mutyima wa bya mushipiditu kushintulula bika?

• I muswelo’ka otukokeja kuleka mushipiditu wa Yehova wingile motudi?

• Shintulula kinenenwa amba kwifunda Bible, kukōkela ku bijila bya Yehova, ne kumulomba kudi na mvubu mpata mu buno bulwi botulwa na bubi.

• Kwitungila bitungo bya ku mushipiditu kukokeja kwitulama namani mu būmi bwetu?

[Kifwatulo pa paje 14]

Kwifunda Bible kwitupanga bukomo bwa kunekenya bintu byonso bilwa na būmi bwetu bwa ku mushipiditu

[Kifwatulo pa paje 15]

I biyampe kulomba Yehova etupe bukomo bwa kunekenya bilokoloko bibi

[Bifwatulo pa paje 16]

Bitungo bya ku mushipiditu bikokeja kwitukwasha tulame mutyima wa bya mushipiditu