‘Kino Kyo Kitatyi Kilumbuluke’

“Talaipo bidi, pano po pa mwaka mulumbuluke, talaipo kadi, pano po pa difuku dya kupanda.”—2 KOD. 6:2.

 1. Mwanda waka tufwaninwe kujingulula bifwaninwe kulonga pa kitatyi kabidye?

“BINTU byonsololo’tu bidi ne mwaka wabyo, kadi ne kitatyi kya myanda yonso muno munshi mwa diulu, shi mwanda ka, shi mwanda ka.” (Mus. 3:1) Solomone wāsonekele mvubu ya kujingulula kitatyi kifwaninwe kulonga kintu kampanda kya kamweno—kwikale kudima, kwenda lwendo, busunga, nansha kwisamba na bakwabo. Ino kadi, tufwaninwe kujingulula mwingilo wa mvubu kutabuka otufwaninwe kwingila pa kitatyi kabidye. Mu muneneno mukwabo, ketufwaninwepo kwilwa bintu byotutūdile pa kifuko kibajinji.

 2. Le tubayuka namani amba Yesu paādi usapula, wādi uyukile senene kitatyi kyaādi’mo?

² Yesu paākidi pano pa ntanda, wādi uyukile senene kitatyi kyaādi’mo ne bine byādi bimusakila kulonga. Byakādipo widilwe bintu bidi pa kifuko kibajinji, wādi uyukile’mba kitatyi kyādi kikungilwe tamba kala kya kufikidila kwa bupolofeto buvule butala Meshiasa kyādi pabwipi. (1 Pet. 1:11; Kus. 19:10) Wādi na mingilo ya kwingila pa kwiyukanya amba ye Meshiasa wālailwe. Wādi ufwaninwe kusapula ne pa mfulo bubinebine bwa Bulopwe ne kukongakanya boba bakapyana nabo Bulopwe. Kadi wāadile kyalwilo kya kipwilo kya Bwine Kidishitu kya kuvuya mwingilo wa kusapula ne kulonga bana ba bwanga kufika ne ku mfulo kwine kwa ntanda.—Mako 1:15.

 3. Lelo kuyuka kwāyukile Yesu kitatyi kwādi na lupusa’ka pa bilongwa byandi?

³ Kuyuka bino bintu kwādi na kamweno mu būmi bwa Yesu, kwāmutonwene ekale na bupyasakane pa kuvuija kiswa-mutyima kya Shandi. Wālombwele bandi bana ba bwanga amba: “Budimi bwa kwangula i bukata, nanshi bakwangula bo batyetye, ino nanshi mwikale kwisashilapo mwine wakwangwilwa atalule bakwangula bāye kwangula budimi bwandi.” (Luka 10:2; Mal. 4:5, 6) Yesu wātongele bidi bantu 12 kupwa ke 70 mu bandi bana ba bwanga, penepa wēbalaya bintu bipotoloke, ne kwibatuma bakasapule musapu wa kyanga’mba: “Bulopwe bwa mūlu bubafwena pa bwipi.” Pa bitala aye mwine, tutanga’mba: “Palongele Yesu wapu kwibalá bāna-bandi-babwanga badikumi ne babidi, ebiya wafundukako kaenda ufundija ne kwibasapwila myanda-miyampe mu bibundi byabo.”—Mat. 10:5-7; 11:1; Luka 10:1.

 4. Lelo Polo wādi ulonda Yesu Kidishitu muswelo’ka?

⁴ Yesu wādi kimfwa kibwaninine ku balondi bandi kya bupyasakane ne lulamato. Kino kyo kyānene mutumibwa Polo paāsoñenye banababo betabije’mba: “Mwikale kunonda ami monka mo nondela ami Kidishitu.” (1 Kod. 11:1) Lelo Polo wādi ulonda Kidishitu muswelo’ka? Dibajinji kādipo wibeja shi kasapula myanda miyampe. Mu mikanda yālembele Polo bipwilo, tutana’mo binenwa bwa bino, “mu mīngilo kemuso mulele,” ikalai mu “bupika bwa Mfumwetu,” “muvudilwe pakatampe pene, mafuku onso nyeke, monka mu mīngilo ya Mfumwetu,” ne amba “umbyonso byo mulonga, mwikale kwibīngila ne mutyima onso monka, pamo bwa kudi Mfumwetu.” (Loma 12:11; 1 Kod. 15:58; Kol. 3:23) Polo kāidilwepo nansha dimo kwitana kobētene na Mfumwetu Yesu Kidishitu mu dishinda dyenda ku Damakasa ne binenwa bya Yesu byāmulombwele mwana wa bwanga Ananaisa amba: “Aye i kintu kyami kyo ntongele kyakuselamo dijina dyami kukeditwala ku baJentaila, ne ku balopwe, ne ku bāna ba Isalela bēne.”—Bil. 9:15; Loma 1:1, 5; Ngat. 1:16.

‘Kitatyi Kilumbuluke’

 5. I bika byātonwene Polo avuije mwingilo wandi na bupyasakane?

⁵ Potutanga mukanda wa Bilongwa, ketukabulwepo kujingulula bukankamane ne bupyasakane bwālombwele Polo pa kuvuija mwingilo wandi. (Bil. 13:9, 10; 17:16, 17; 18:5) Polo wādi uyukile mvubu ya kitatyi kyaādi’mo. Wānene amba: “Talaipo bidi, pano po pa mwaka mulumbuluke, talaipo kadi, pano po pa difuku dya kupanda.” (2 Kod. 6:2) Mu 537 K.K.K., kyādi kitatyi kilumbuluke kya bamisungi bādi mu Babiloni kujokela mu yabo ntanda. (Is. 49:8, 9) Ino pano Polo wādi unenena pa bika? Mavese a kūlu ne a kunshi aketuyukija bine byaādi ulanga.

6, 7. I dyese’ka dikatampe dipelwe Bene Kidishitu bashingwe-mani ba dyalelo, ne i bāni bengila pamo na bashingwe-mani?

⁶ Ku ngalwilo kwa mukanda wandi, Polo wēsambile pa bulēme bukatampe bwaāpelwe pamo ne banababo Bene Kidishitu bashingwe-māni. (Tanga 2 Kodinda 5:18-20.) Wāshintulwile amba bāityilwe na Leza mwanda wa kitungo kipotoloke, kuvuija “mīngilo ya kipwano,” kwisashila bantu amba: “Pwanai na Leza.” Ko kunena’mba bajokeje bulunda nansha kwiivwanika na Leza.

⁷ Kasha butomboki bulupuka mu Edena, bantu bonso badi kulampe na Yehova. (Loma 3:10, 23) Kuno kusonsoloka i kutweje bantu bonso mu fukutu ya ku mushipiditu, kwibatwala ku masusu ne lufu. Polo wāsonekele’mba: “Tuyūkile’mba, bipangwa byonsololo bibinzanga, nabyo i bikwatwe ne misongo ne pano pēne.” (Loma 8:22) Ino Leza wākwete’ko mpango ya kuzenza bantu, ‘kwibesashilapo’ bajoke, ko kunena’mba bapwane nandi. O mwingilo wāpelwe Polo ne banababo Bene Kidishitu bashingwe-mani mu kyokya kyaba. ‘Kitatyi kilumbuluke’ kyādi kya kwikala bu “difuku dya kupanda” ku boba betabija mudi Yesu. Bene Kidishitu bonso bashingwe-mani ne bapwani nabo, “mikōko mikwabo” bengila pamo nabo, bendelelanga na kwita bantu bamwene mu ‘kino kitatyi kilumbuluke.’—Yoa. 10:16.

 8. I kika kilengeje lwito lwa kupwana na Leza lwikale lwa kutendelwa?

⁸ Kine kilengeje lwito lwa kupwana na Leza lwikale lwa kutendelwa i kino, nansha shi kipwano kyātyibikile mutamba umo kete—na butomboki bwa muntu mu Edena—Leza mwine ye wākwete’ko mulangwe wa kulunga’kyo. (1 Yoa. 4:10, 19) Le wālongele bika? Polo wālondolwele: “Leza wadi monka mudi Kidishitu kwipwanya aye mwine ne bapanopantanda, ne kwibajingulula mambo abo mpika; ino wetutūdile mo tudi mwanda wa kipwano.”—2 Kod. 5:19; Is. 55:6.

 9. I bika byālongele Polo bilombola kufwija’ko Leza pa lusa lwandi?

⁹ Yehova pa kuleta kitapwa kya kikūlwa, wāletele mukenga ku bonso balombola lwitabijo balekelwe mambo abo ne kujokejibwa mu kipwano, beivwanike nandi. Kutentekela’po, wātumine bantunguluji bandi bakankamike bantu ba koku ne koku bekale nandi mu ndoe pobakidi na uno mukenga. (Tanga 1 Temote 2:3-6.) Polo pa kuyuka kiswa-mutyima kya Leza ne kitatyi kyaādi’mo, wēpene ne kukōka mpika mu “mīngilo ya kipwano.” Kiswa-mutyima kya Leza kekishintyilepo. Ukibādile makasa ne mu ano mafuku mene. Binenwa bya Polo bya amba “pano po pa mwaka mulumbuluke” ne amba “pano po pa difuku dya kupanda” bikidi na buluji. Bine, Yehova i Leza wa lusa ne kanye!—Div. 34:6, 7.

‘Kemukatambula’bo Bitupubitupu’

10. Lelo “difuku dya kupanda” didi na buluji’ka ku Bene Kidishitu bashingwe-mani, ba pa kala ne ba dyalelo?

¹⁰ Bantu babajinji kumwena mu buno buntu i boba ba “mudi Kidishitu.” (2 Kod. 5:17, 18) Kobadi, “difuku dya kupanda” dyāshilwile ku Pentekosa 33 K.K. Tamba penepa, bano bantu i bapebwe mwingilo wa kusapula “mwanda wa kipwano.” Dyalelo, bashingwe-mani bashele’ko bavuijanga “mīngilo ya kipwano.” Bayukile amba bamwikeulu baná bāmwene mutumibwa Yoano mu kimonwa kya bupolofeto “bakwete luvula lwa ku mitamba īná ya panopanshi.” Nanshi, dikidi “difuku dya kupanda” ne “mwaka mulumbuluke.” (Kus. 7:1-3) O mwanda, tamba ku ngalwilo kwa myaka katwa ka 20, bashele’ko bashingwe-mani bengilanga na bupyasakane “mīngilo ya kipwano” ne kulampe kwine kwa ntanda.

11, 12. Lelo ku ñanjilo ya myaka katwa ka 20, Bene Kidishitu bashingwe-mani balombwele namani amba bayukile kitatyi kyobadi’mo? (Tala kifwatulo pa paje 23.)

¹¹ Kimfwa, enka munenena dibuku Les Témoins de Jéhovah : Prédicateurs du Royaume de Dieu, ku mfulo kwa myaka katwa ka 20, “Charles T. Russell ne bapwani nandi badi bakulupile na kusumininwa amba badi mu kitatyi kya mwangulo ne kadi bantu basakilwa bubinebine bunyongolola. Le balongele’po namani? Pa kuyuka’mba badi mu kitatyi kya mwangulo, mu “mwaka mulumbuluke,” bano banabetu kebaimaninepo enka pa kwita bantu baye ku kupwila. Bendeji ba bipwilo bya Kine Kidishitu nabo betanga bantu tamba kala. Ino, Bene Kidishitu bashingwe-mani bashilwile kubandaula miswelo milumbuluke ya kusambakanya myanda miyampe. Mu byobalongele, baingidije na tunangu bya busendwe byadi’ko mu mafuku’a mwanda wa kwendeleja mwingilo wabo.

¹² Pa kusambakanya myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza, kano kabumbo ka bengidi bapyasakane baingidije matrakte, tumabuku, mapepala, ne bitabo. Kadi badi bandika busapudi ne bishinte mu majulunale tununu. Badi bengidija mpangiko isambila pa Bisonekwa ku maladiyo a matanda. Balupwile ne kwingidija bifwatulo bijina pamo ne mawi makwatwe kala, nansha bantu byobadi kebalupwile masinema a mawi engidijibwa na bonso. Lelo buno bupyasakane bwampikwa kutalala bwalupwile bipa’ka? Dyalelo, kudi bantu midiyo isamba ibidi ne musubu baitabile ne kwilunga na basapula musapu wa amba: “Pwanai na Leza.” Bine, bano bengidi babajinji ba Yehova i bimfwa bilumbuluke bya bupyasakane nansha byo badi na mikalo.

13. I kitungo’ka kya Leza kyotufwaninwe kulama mu ñeni?

¹³ Binenwa bya Polo bya amba “pano po pa mwaka mulumbuluke” bikidi bya bine. Batwe bemwenine buntu bwa Yehova tufwijanga’ko mwanda tupēlwe mukenga wa kwivwana ne kwitabija musapu wa kipwano. Pa kyaba kya kulengwa’ko, tulamei mu ñeni binenwa bya Polo bya amba: “Tubēsasapo’mba, kemukatambula buntu bwa Leza bitubitupu, mhm.” (2 Kod. 6:1) Kitungo kya buntu bwa Leza i “kwipwanya aye mwine ne bapanopantanda” kupityila kudi Kidishitu.—2 Kod. 5:19.

14. Lelo i bintu’ka biyampe bilongeka mu matanda mangi?

¹⁴ Bantu bavule, basabilwe meso na Satana, bakidi basonsoloke kudi Leza ne kebayukilepo kitungo kya buntu bwa Leza. (2 Kod. 4:3, 4; 1 Yoa. 5:19) Inoko, ngikadilo ya ntanda yenda ibipila’ko i milengeje bavule betabije kitatyi kyobebalombola’mba kusonsoloka kudi Leza ko kuletele bantu bubi ne masusu. Nansha ke mu matanda mudi bantu bavule na bujundu ku mwingilo wetu wa busapudi, bavule pamo betabijanga myanda miyampe ne kulonga bibasakilwa pa kupwana na Leza. Penepo, le ketumwenepo amba kino kyo kitatyi kya kupyasakena nakampata mu mwingilo wa kwela lubila amba: “Pwanai na Leza”?

15. Pa kyaba kya kusapula musapu usangaja bantu, tusaka bantu ba koku ne koku bayuke bika?

¹⁵ Kiselwa kyetu kekidipo enka kya kulombola bantu amba baye kudi Leza, nandi ukebakwasha mu makambakano abo onso ne bakeivwana biyampe. E byo bikimbanga bavule pobendanga ku bipwilo, kadi bipwilo nabyo biloñanga kino. (2 Tem. 4:3, 4) Kino ke kitungopo kine kya mwingilo wetu. Myanda miyampe yotusapula i amba Yehova, pa buswe bwandi, usakanga kulekela mambo kupityila kudi Kidishitu. Nanshi, bantu basonsolokele bakokeja kunyongololwa ne kupwana na Leza. (Loma 5:10; 8:32) Inoko “mwaka mulumbuluke” keusa kufula.

“Ikalai ne Mutyima wa Kutunta”

16. I kika kyākweshe Polo ekale na bukankamane ne bupyasakane?

¹⁶ Ebiya, i muswelo’ka otukatamija ne kulama bupyasakane bwetu mu mutōtelo wa bine? Kudi bakokeja kwikala na bumvu nansha na kibutwila kya kwikoka, bakomenwa kwiyukanya nansha kupwana na bantu. Ino, i kiyampe kuvuluka amba bupyasakane ke kulombolapo bitupu buzanzamuke nansha kuzatuka; kadi kebulondangapo mwikadila wa muntu. Polo wātelele kintu kya mvubu kitatyi kyaāsoñenye banababo Bene Kidishitu amba: “Ikalai ne mutyima wa kutunta.” (Loma 12:11) Mushipiditu wa Yehova wākweshe bininge mutumibwa ekale na bukankamane ne kūminina mu mwingilo wa kusapula. Tamba kitatyi kyaāityilwe na Yesu kufika ne paākutyilwe dya mfulo ne kwipaibwa mu Loma—kintu kya myaka 30 ne musubu—bupyasakane bwa Polo kebwātalelepo. Wādi nyeke weyamine kudi Leza, mwine wādi umupa bukomo bwasakilwa kupityila ku mushipiditu. Wānena’mba: “Ne mukomo wa kulonga bintu byonso mudi aye wakunkomeja.” (Fid. 4:13) Bine tukamwena’mo shi tuboile ñeni ku kimfwa kyandi!

17. I muswelo’ka otukekala na “mutyima wa kutunta”?

¹⁷ Kishima kyalamwinwe bu “kutunta” kishintulula pa bute pa bute “kusaba.” (Kingdom Interlinear) Pa kusaka mema adi mu mbidika ekale asaba, i biyampe kwikala na mudilo mwake. Mo monka, pa ‘kwikala na mutyima wa kutunta,’ tusakilwa nyeke kwikala na mushipiditu wa Leza. Muswelo wa kwikala nao i kwingidija mpangiko yonso ituletela Yehova mwanda wa kwitukomeja ku mushipiditu. Kino kishintulula kukwata na kusumininwa butōtyi bwa kisaka ne bwa mu kipwilo—kwifunda kyaba ne kyaba pa kasuku ne mu kisaka, kulombela, ne kupwila na banabetu Bene Kidishitu. Kiketukwasha twikale na “mudilo” wa “kwitusabija” amba twendelele kwikala na “mutyima wa kutunta.”—Tanga Bilongwa 4:20; 18:25.

18. Byotudi Bene Kidishitu bepāne, i kitungo’ka kyotufwaninwe kuta’ko mutyima?

¹⁸ Muntu mwipāne wikalanga uta mutyima bininge ku kitungo kimo, kadi kekipēlapo kumupuakanya nansha kumutyumuna mutyima aleke kulonda’kyo. Byotudi Bene Kidishitu bepāne, kitungo kyetu i kulonga kyonso kitusakila Yehova, na mwālongele Yesu. (Bah. 10:7) Dyalelo, Yehova usakanga bavule bapwane nandi. Shi ke pano, twingilei na bupyasakane—na kulonda kimfwa kya Yesu ne kya Polo—uno mwingilo wa mvubu mikatampe, wa bukidibukidi, ufwaninwe kwingila dyalelo.

Lelo Ukivulukile?

• Lelo “mīngilo ya kipwano” yāpelwe Polo ne Bene Kidishitu bakwabo bashingwe-māni i mingilo’ka?

• I muswelo’ka wingidijanga senene bashingwe-māni bashele’ko “mwaka mulumbuluke”?

• Lelo i muswelo’ka ukokeja bengidi Bene Kidishitu kwikala “ne mutyima wa kutunta”?

[Kifwatulo pa paje 20]

Polo kāidilwepo nansha dimo kwitana kobētene na Mfumwetu Yesu Kidishitu