Dino Dyo Difuku Dya Lupandilo!
“Talaipo bidi, pano po pa mwaka mulumbuluke, talaipo kadi, pano po pa difuku dya kupanda.”—2 KODINDA 6:2.
YEHOVA utungile’ko difuku dimo dya kukatyibila bantu mambo. (Bilongwa 17:31) Shi dyo difuku dyetu dya kupanda, nankyo bitusakila kwikala na mwimanino mwitabijibwe ku meso andi ne ku meso a Yesu Kidishitu, Mutyibi watongele. (Yoano 5:22) Uno mwimanino witulomba kwikala na mwiendelejo mukwatañane na Kinenwa kya Leza ne na lwitabijo lwitukunka tukwashe bakwetu nabo bekale bana-babwanga babine ba Yesu.
2 Ntanda ya bantu i misonsoloke kulampe na Leza pa mwanda wa bubi boipyene. (Loma 5:12; Efisesa 4:17, 18) Nanshi boba botusapwila bakokeja kumona lupandilo enka poso abapwana na Leza. Mutumibwa Polo wālombwele kino patōka paātumīne bene Kidishitu ba mu Kodinda mukanda. Tubandaulei nanshi 2 Kodinda 5:10–6:10 twivwane byānene Polo pa mwanda utala butyibi, kupwana na Leza, ne lupandilo.
“Tun[ekeny]ei Bantu”
3 Polo wālombwele kukwatañana kudi pa butyibi ne busapudi, amba: “Bātwe bonso mo kitwendelemo i muno’mba, tukamwekejibwa pa tōka ku kipona kya kidye kya Kidishitu; amba bonso batambule bintu byalongelwe mu ngitu, wa byandi, wa byandi, monka mobalongele, shi biyampe, shi bibi. Ino pa kuyūka kuzakalwa kwa Mfumwetu [tunekenye] bantu.” (2 Kodinda 5:10, 11) Uno mutumibwa ‘wādi unekenya bantu’ na kwibasapwila myanda miyampe. Lelo batwe netu? Byotwafwena ku mfulo ya ino ngikadilo imbi ya bintu, tufwaninwe kwielela’ko, tunekenye bakwetu nabo batabule matabula asakwa, bakamone kubingijibwa na Yesu ne kwitabijibwa na Yehova Leza, Nsulo ya lupandilo.
4 Shi Leza weselanga mwingilo wetu, nankyo ketufwaninwepo kwitumbika. Bamobamo mu Kodinda bādi betatula nansha kutumbija bantu bakwabo, bāleteja nkalañani mu kipwilo. (1 Kodinda 1:10-13; 3:3, 4) Polo webasonekela pa ino ngikadilo amba: “Ketwiyūkanyangapo bātwe bene dikwabo kudi bānwe, mhm, nanshi twisambilanga pa mwanda wa kwimupa mwakutendelela pa mwanda wetu’mba, mumone ne mwakwibalondolwela boba batendela ku mpala, ku mutyima mpika. Ino wivwane shi twi bilubi nankyo twi bya kudi Leza; shi twikale na mutyima mutuntulu nankyo kadi twi ba kudi bānwe.” (2 Kodinda 5:12, 13) Bakibengo kebādipo bakimba bumo bwa kipwilo nansha būmi bwa kumushipiditu. Bādi basaka kwitumbika ku mpala bitupu pa kyaba kya kukwasha balunda nabo mu lwitabijo balumbulule mityima yabo ku meso a Leza. O mwanda Polo wālemunwine kipwilo, kupwa wānena’mba: “Wakwitumbika ētumbikile mudi Mfumwetu [Yehova, NW].”—2 Kodinda 10:17.
5 Lelo Polo mwine wādi witumbika? Bamo bakokeja kulanga’mba wādi witumbika mwanda wa byaānene pa butumibwa bwandi. Eyo, wādi na bubinga bwa kwitumbikila ‘mudi Leza.’ Wētumbikile pangala pa kuyuka kwaādi uyukilwe bu mutumibwa, kutyina’mba bene Kodinda bakalubijibwa ne kufunduka kudi Yehova. Polo wālongele kino mwanda wa kwibajokeja kudi Leza, ke-bantu batumibwa babubela bādi bebakokela mu dishinda dibi. (2 Kodinda 11:16-21; 12:11, 12, 19-21; 13:10) Ino Polo kādipo ukimba kitatyi kyonso kwianya ku bantu pa mwanda wa bintu byaādi ulonga.—Nkindi 21:4.
Le Buswe bwa Kidishitu Bukuningilanga?
6 Polo, mutumibwa wabine, wāfundije bakwabo pa mwanda utala kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu. Kyādi na lupusa pa būmi bwa Polo, o mwanda wāsonekele’mba: “[Buswe b]wa Kidishitu [b]wituningilanga, mwanda tufwatakanya’mba, umo wafwidile bonso, nanshi bonso bafwile. Kadi wafwidile bonso’mba, boba badi ne būmi kebakeikadilangapo na būmi abo bene, mhm, i padi aye webafwidile pa mwanda wabo, ne kusanguka kadi wasanguka dikwabo.” (2 Kodinda 5:14, 15) Bine, Yesu wālombwele buswe bukatampe pa kupāna būmi bwandi pa mwanda wetu! I byabine’mba buno buswe bufwaninwe kwituningila mu būmi bwetu. Kufwija kotufwija’ko Yesu pa būmi bwandi bwaāpēne pa mwanda wetu kufwaninwe kwitutonwena ku mwingilo wa kusapula myanda miyampe ya lupandilo lupāna Yehova kupityila kudi wandi Mwana muswedibwe. (Yoano 3:16; enzankanya na Mitōto 96:2.) Lelo “[buswe b]wa Kidishitu” bukuningilanga ukengile na bupyasakane mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana-babwanga?—Mateo 28:19, 20.
7 Bashingwe-māni ‘kebakiīkadilepo na būmi abo bene, mhm, poso padi aye’ Kidishitu mwanda bengidijanga būmi bwabo mu muswelo ulombola’mba bamufwijanga’ko pa byonso byaēbalongele. “Ino pano,” mungya mwānenene Polo, “ketukayukilangapo muntu ku ngitu, ehe, nansha umo; nansha twayūkile Kidishitu ku ngitu, nanshi pano ketumuyūkapo dikwabo [namino], mhm.” (2 Kodinda 5:16) Bene Kidishitu kebādipo batadila muntu ku ngitu, kubanga Bayuda ino kuleka kubanga Bajentaila nansha kulēmeka bampeta ino kusebula balanda, mhm. Bashingwe-māni “ke[ba]yukilangapo muntu ku ngitu, ehe, nansha umo,” mwanda kipwano kyabo kya kumushipiditu na balunda nabo betabije kyo kya mvubu. Bantu ‘bayukile Kidishitu ku ngitu’ ke’nkapo boba bāmwene Yesu ku ngitu paādi pano panshi. Nansha shi bamo bādi bakulupile mudi Meshiasa, byobāmwene Kidishitu ku ngitu, kebādipo bafwaninwe kumumona kadi mu uno muswelo. Wāpēne umbidi wandi bu kinkūlwa, wāsangulwa bu mushipiditu upāna būmi. Bakwabo bādi ba kusangwilwa kukekala mūlu bādi ba kushiya ngitu yabo ya misunya pambulwa kumona nansha dimo Yesu Kidishitu na ngitu ya misunya.—1 Kodinda 15:45, 50; 2 Kodinda 5:1-5.
8 Polo usapwila monka bashingwē-mani amba: “Wivwane muntu i wa mudi Kidishitu, shi ani, shi ani, nankyo ke [kipangwa kipya]; byobya bya kala bibapityidila, talaipo, pano byonso bibālamuka ke bipya.” (2 Kodinda 5:17) Kwikala “wa mudi Kidishitu” kishintulula kwikala nandi mu bumo. (Yoano 17:21) Kino kipwano kikalanga’ko enka shi Yehova wakokela muntu’wa kudi wandi Mwana ne kumubutula na mushipiditu sandu. Ke mwana wa Leza mubutulwe kumushipiditu, ‘kipangwa kipya’ kidi na kyepelo kya kukabikala na Kidishitu mu Bulopwe bwa mūlu. (Yoano 3:3-8; 6:44; Ngalatea 4:6, 7) Bano bene Kidishitu bashingwe-māni i bapebwe madyese makatampe a mwingilo.
“Pwanai na Leza”
9 Bine Yehova i mutōkelwe ‘kipangwa kipya’ pa mutyima! Polo unena’mba: “Bintu byonso i bya Leza, wa kwitupwanya na aye mwine ponka padi Kidishitu, kadi wetupe ne mīngilo ya kipwano; ko kunena’mba, Leza wa[ikele monka kupityila k]udi Kidishitu kwipwanya aye mwine n[a n]tanda, ne kwibajingulula mambo abo mpika; ino wetutūdile mo tudi mwanda wa kipwano.” (2 Kodinda 5:18, 19) Muzo wa muntu wāsonsolokele kudi Leza tamba kasha Adama uluba. Ino Yehova mu buswe bwandi wākwata’po mulangwe wa kushitula dishinda dya batwe kupwana nandi kupityila ku kitapwa kya Yesu.—Loma 5:6-12.
10 Yehova upele bashingwe-māni mwingilo wa kupwanya, o mwanda Polo unena’mba: “Ebiya kadi twi mikendi mwanda wa Kidishitu, pamo na Leza usengela padi bātwe; tubemwisashilapo pa ngitu pa Kidishitu’mba: Pwanai na Leza.” (2 Kodinda 5:20) Mu myaka ya kala, mikendi yādi itumwa nakampata mu bitatyi bya mfika kukatala shi kudi muswelo wa kwepuka bulwi. (Luka 14:31, 32) Ino ntanda ya babipya-mambo i misonsoloke kudi Leza, o mwanda Leza utumanga yandi mikendi mishingwe-māni yenda iyukija bantu bisakibwa bya mwa kupwanina nandi. Bashingwe-māni batumwanga pa kyaba kya Kidishitu, benda besāshila bantu amba: “Pwanai na Leza.” Luno lwito i lwa kwenda kulonga bantu bekale mu ndoe na Leza, bakamone lupandilo lwapāna kupityila kudi Kidishitu.
11 Bantu bonso balombola lwitabijo mu kinkūlwa bakokeja kupwana na Leza. (Yoano 3:36) Polo unena’mba: “Aye [Yesu] wampikwa kuyūka bubi, nansha patyetye, aye [Yehova] wamwalamuna bu-wabubi pa ngitu yetu, mwanda wa kunena’mba, twalamuke bu-boloke bwa Leza mudi aye.” (2 Kodinda 5:21) Yesu muntu mubwaninine wādi kyakwela kya bubi kya kunyongolola bonso ba ku lutundu lwa Adama mu bubi bobapyene. Bekale “bu-boloke bwa Leza” kupityila kudi Yesu. Buno boloke, nansha mwimanino moloke ku meso a Leza, bupelwe dibajinji bampyana na Kidishitu 144000. Mu wandi Umbikalo wa Myaka Kanunu, mwimanino moloke wa bu bantu babwaninine ukekalanga ne na bana ba pano panshi ba Yesu Kidishitu, Shabo Wanyeke ne Nyeke. Ukebafikija pa mwimanino moloke mu bubwaninine mwanda wa beyukanye bu bantu bakikōkeji kudi Leza ne kupebwa kyabuntu kya būmi bwanyeke.—Isaya 9:6; Kusokwelwa 14:1; 20:4-6, 11-15.
“Pano po pa Mwaka Mulumbuluke”
12 Shi tusaka kukapanda, tunenwe kulonga bintu mwendele bino binenwa bya Polo: “Bātwe bakwingila pamo nandi [Yehova] tubēsasapo’mba, kemukatambula buntu bwa Leza bitu[pu]bitupu, mhm. (Ke-muntu aye wisamba’mba, pa mwaka wa kufikila ponka nakwivwene, kadi mu difuku dya kupanda nakupandije, talaipo bidi, pano po pa mwaka mulumbuluke, talaipo kadi, pano po pa difuku dya kupanda).” (2 Kodinda 6:1, 2) Mikendi ya Yehova mishingwe-māni ne batumwa bandi, “mikōko mikwabo,” kebetabijangapo buntu bwa Shabo wa mūlu koku babulwa kufikidija kitungo kyabo, ehe. (Yoano 10:16) Mwiendelejo wabo moloke ne bupyasakane bwabo mu mingilo mu uno “mwaka mulumbuluke” bilombola’mba bakimbanga buntu bwa Leza, basapwila bekadi ba ntanda yonso amba dino dyo “difuku dya kupanda.”
13 Polo utela Isaya 49:8, utangwa namino amba: “E mwanenena Yehova namino amba: Mu kitatyi kifwaninwe nakwitabile, ne mu difuku dya lupandilo nakukwesheko; ino nkakulamina ne kukupana kodi kipwano kya bantu’ba, ne kukomeja ntanda’ya, kwibapyanikija pa kupyana pasalakanibwe.” Buno bupolofeto bwāfikidile dibajinji pānyongolwelwe bene Isalela mu bupika bwa Babiloni, kupwa bājokela mu ntanda yabo yāshele masala.—Isaya 49:3, 9.
14 Mu kufikidila kukwabo kwa bupolofeto bwa Isaya, Yehova wāpene Yesu “mwingidi” wandi bu “mwinya wa ba-Jentaila, amba [e]kale lupandilo [lwa Leza] ne kumfulo kwa panopanshi kwine.” (Isaya 49:6, 8; enzankanya na Isaya 42:1-4, 6, 7; Mateo 12:18-21.) “Kitatyi kifwaninwe,” kitelwa ne bu “mwaka mulumbuluke,” i kyaba kyādi Yesu pano panshi. Wālombele kudi Leza, nandi ‘wāmwitaba.’ Kino kilombola’mba dyādi “difuku dya lupandilo” dya Yesu, mwanda wālamine bululame mu muswelo mubwaninine, ebiya wāikala “ke mwine wa lupandilo lwa nyeke lwa bonso bakumukōkela.”—Bahebelu 5:7, 9; Yoano 12:27, 28.
15 Polo i mwingidije Isaya 49:8 pa bene Kidishitu bashingwe-māni, wibalonga’mba ‘kebakibulwa kitungo kya buntu bwa Leza’ na kukankalwa kukimba kiswamutyima kyandi mu “mwaka mulumbuluke” ne mu “difuku dya kupanda” dyaletele. Polo ubweja’ko amba: “Talaipo bidi, pano po pa mwaka mulumbuluke, talaipo kadi, pano po pa difuku dya kupanda.” (2 Kodinda 6:2) Tamba mu Pentekosa 33 K.K., bene Isalela wa kumushipiditu i beyukanye bu bafwaninwe buntu bwa Leza, nabya “mwaka mulumbuluke” wikale “difuku dya kupanda” kobadi.
“Twiyūkanyei Bātwe Bene Bu-Bengidi ba Leza”
16 Bana-balume bamo bādi belungile ku kipwilo kya Kodinda kebādipo belombola bu bafwaninwe buntu bwa Leza. Bāvubīle Polo myanda ya kumonakenya lupusa lwandi lwa butumibwa, nansha byaādi wepuka ‘kwikala bu kyakukoleja.’ Wēyukenye binebine aye mwine bu mwingidi wa Leza “mu ku[t]ūkija mutyima pakatampe pene, ne mu byamalwa, ne mu kubulwa bintu, ne umbufudile, ne mu bikupilwa, ne mu kukutwakutwa, ne mu binzengele, ne mu kuputumina mu mīngilo, ne mu kutengelatengela, ne mu kushikilwa na nzala.” (2 Kodinda 6:3-5) Pakwabo, Polo wāletele uno mulangwe amba shi bakinkwa nandi bādi bengidi, nabya aye wādi “mutabukemo” mwanda wa malwa aāmwene mu bifungo, mu bikupilwa, mu byakanwa bya lufu, ne mu kubulwa bintu.—2 Kodinda 11:23-27.
17 Netu tukokeja kwiyukanya batwe bene bu bengidi ba Leza na mwēyukenye Polo ne balunda nandi. Muswelo’ka? Na “kwijidika,” ko kunena’mba kwikala bajila, ne na kulonga bintu bikwatañene na buyuki bwabinebine bwa mu Bible. Tukokeja kwiyukanya batwe bene na “kutūkija mutyima,” kuyuka kūminina bibi byotulongwa nansha kukolomonwa kotukolomonwa, ne na “lusa” lwa kulongela bakwetu bintu bibakwasha. Kadi tubwanya kwiyukanya bu bengidi ba Leza na kwitabija buludiki bwa mushipiditu wandi, kulombola ‘buswe bwakubulwa buzazangi,’ kunena bubinebine, ne kukulupila mudi aye wa kwitupa bukomo bwa kuvuija mwingilo wandi. Eyo, Polo wēyukenye monka bu mwingidi “ponka pa [byabulwi b]ya boloke ku lundyo ne ku lunkuso kwine kumo.” Mu malwi a myaka ya kala, kuboko kwa lundyo ko kwādi nyeke kukwata kipete, papo kwa lunkuso kukwete ngabo. Mu bulwi bwa kumushipiditu bwādi bulwa Polo na bafundiji babubela, kādipo wingidija byabulwi bya ngitu ya bubi—budimbidimbi, buzazangi, bongojani, ehe. (2 Kodinda 6:6, 7; 11:12-14; Nkindi 3:32) Wādi wingidija ‘byabulwi’ bya boloke, ke bingidilwa kadi, mwanda wa kwendeleja kumeso mutōtelo wabine. Netu tufwaninwe kulongela monka.
18 Byotudi bengidi ba Leza, twiendejei monka mwēendejeje Polo ne bengidi nandi. Nansha bantu betulēmeke nansha betupēlule, ino batwe tulongei bintu bilombola’mba twi bene Kidishitu. Nabya myanda mibi yotunenenwa keikakadikijapo mwingilo wetu wa busapudi, nansha batwe bene kwitumbika shi betwanya. Shi twikale kunena nyeke bubinebine, kepabulwe, tukapebwa ne luñanyañanya mu mingilo ya bwine Leza. Kitatyi kyotudi mu kyaka kya lufu kya kutambwa na balwana, tukulupilei mudi Yehova. Kadi twitabije ne kulemununwa na mutyima wa kufwija’ko.—2 Kodinda 6:8, 9.
19 Ku mfulo kwa mīsambo ya mwingilo wa kupwanya, Polo wēsambile padi aye mwine ne pa balunda nandi amba tudi “pamo bwa bafītwe pa mutyima, nanshi tusepelela nyeke; kadi pamo na balanda, ino tubapeteja lupeto bavule bene; pamo na bampikwa bintu, nansha kimo, nanshi twi bampeta ba bintu byonso.” (2 Kodinda 6:10) Bano bengidi pa kyaba kya kufītwa pa mutyima pangala pa byamalwa byabo, abo bādi na nsangaji munda. Bādi balanda ku ngitu, ino ‘bāpeteja bupeta bavule bene’ kumushipiditu. I kyabine, bādi ‘bampeta ba bintu byonso’ mwanda lwitabijo lwabo lwēbapeteje kumushipiditu—kubadila’mo ne kyepelo kya kukekala bana ba Leza momwa mūlu. Byobādi bene Kidishitu bengidi, bādi na būmi bulumbuluke, bwansangaji. (Bilongwa 20:35) Netu tukokeja pamo bwa abo ‘kupeteja bavule bene’ na kwingila mwingilo wa kupwanya tamba’nka pano—mu dino difuku dya kupanda!
Kulupila mu Lupandilo Lwiya Kudi Yehova
20 Pātumine Polo mukanda wandi wa bubidi kudi bene Kodinda kubwipi kwa mu 55 K.K., kwāshele kintu kya myaka 15, ngikadilo ya bintu ya Bayuda ifike ku mfulo. Mutumibwa wādi usakila Bayuda ne Bajentaila bekale kupwana na Leza kupityila kudi Kidishitu. Dino dyo dyādi difuku dya kupanda, kekyādipo kitatyi kya kwela kyaba. Netu pano, tamba mu 1914, tudi mu kuvuika kwa ngikadilo ya bintu kudingakene na kokwa. Mwingilo wa busapudi bwa Bulopwe wingilwa kujokoloka ntanda yonso i kilomboji kiyukanya’mba dino i difuku dya lupandilo.
21 Bantu ba mizo yonso bafwaninwe kwivwana mpango ya Leza ya kuleta lupandilo kupityila kudi Yesu Kidishitu. Kino ke kyabapo kya kulejaleja. Polo wāsonekele’mba: “Talaipo kadi, pano po pa difuku dya kupanda.” Bino binenwa bidi mu 2 Kodinda 6:2 byo bikekala kisonekwa kya mwaka wa 1999 kya Batumoni ba Yehova. Bine, kino i kyendele’mo mwanda tubafwena ku kintu kibi kupita ne konakanibwa kwa Yelusalema ne tempelo yayo! Ino ngikadilo yonsololo ya bintu, mfulo yayo keidi’nka umbisuku, itala muntu ne muntu pano pantanda. Ditēma dino—ke keshapo—dyo dya kwipandija. Shi twi betabije binebine amba lupandilo lwīyanga kudi Yehova, shi tumuswele, ne shi tumwene mvubu ya būmi bwanyeke, nankyo ketukabulwepo kufikila pa kitungo kya buntu bwa Leza. Na mutyima wetu wabila kulēmeka Yehova, twiyukanyei mu binenwa ne mu bilongwa amba bine twi bevwane buluji bwa bino byotunena’mba: “Talaipo kadi, pano po pa difuku dya kupanda.”
[Bipangujo]
1. I bika bisakibwa pa kusaka kwitabijibwa na Leza ne Kidishitu?
2. Mwanda waka ntanda ya bantu i misonsoloke kudi Leza?
3. Polo wādi ‘unekenya bantu’ muswelo’ka, ne mwanda waka tufwaninwe kunekenya bantu mu ano etu mafuku?
4, 5. (a) Mwanda waka ketufwaninwepo kwitumbika pangala pa byotulonga mu mwingilo wa Yehova? (b) I muswelo’ka wētumbikile Polo ‘mudi Leza’?
6. Buswe bwa Kidishitu bufwaninwe kwitutenga muswelo’ka?
7. ‘Kuyukila muntu ku ngitu ya misunya’ kishintulula bika?
8. I muswelo’ka ubwanyanga muntu ne muntu kwikala “mudi Kidishitu”?
9. Leza wālongele bika mwanda wa kipwano nandi kikale’ko?
10. I bāni bobapele kudi Yehova mwingilo wa kupwanya, ne baloñanga bika pa kwiuvuija?
11. I bāni bakafikila pa mwimanino moloke ku meso a Leza kupityila ku lwitabijo lwabo mu kinkūlwa?
12. Le i mwingilo’ka wa mvubu wingilwa na mikendi ne batumwa ba Yehova?
13. I mwanda’ka mwine wimanine’po Isaya 49:8, ne wāfikidile musunsa umbajinji muswelo’ka?
14. Isaya 49:8 wāfikidile muswelo’ka padi Yesu?
15. Bene Isalela wa kumushipiditu beyukenye tamba kitatyi’ka amba i bafwaninwe buntu bwa Leza, ne na kitungo’ka?
16. I mu ngikadilo’ka ya byakutompibwa mwēyukenye Polo bu mwingidi wa Leza?
17. (a) Tukeyukanya batwe bene bu bengidi ba Leza na kulombola ngikadilo’ka? (b) ‘Byabulwi bya boloke’ i bika?
18. Shi tudi bengidi ba Leza, i muswelo’ka otukeendeja?
19. I muswelo’ka otukokeja ‘kupeteja bavule bene’ kumushipiditu?
20. (a) Polo wādi wabila bika, ne mwanda waka kekyādipo kifwaninwe kujimija kitatyi? (b) I kilomboji’ka kiyukanya difuku dya kupanda dyotudi’mo?
21. (a) I kisonekwa’ka kitongelwe bu kya mwaka wa 1999? (b) I bika byotufwaninwe kulonga mu dino difuku dya lupandilo?
[Kifwatulo pa paje 15]
Lelo usapulanga ne kukwasha bakwabo na bupyasakane pamo bwa Polo amba nabo bapwane na Leza?
États-Unis, France, Côte d’Ivoire
[Kifwatulo pa paje 16]
Mu dino difuku dya lupandilo, le nobe udi umbukata mwa milwi ne milwi ya bapwana na Yehova Leza?
[Review on page 16]
Usa Kulondolola Namani?
◻ Mwanda waka kupwana na Leza i kintu kya mvubu mpata?
◻ Mikendi ne batumwa bapelwe mwingilo wa kupwanya i bāni?
◻ I muswelo’ka otukokeja kwiyukanya batwe bene bu bengidi ba Leza?
◻ Lelo kisonekwa kya mwaka wa 1999 kya Batumoni ba Yehova kidi na buluji’ka kodi?