KISHINTE KYA KWIFUNDA 42
Lelo Yehova Ukakwikadija Bu Ani?
“Leza ye . . . wimukomeja, ne kwimupa mutyima ne bukomo bwa kulonga.”—FID. 2:13.
LWIMBO 104 Kyabuntu kya Leza kya Mushipiditu Ujila
BIDI MU KISHINTEa
1. Le Yehova ubwanya kulonga bika pa kufikidija mpango yandi?
YEHOVA ubwanya kwikala monso mwasakila mwanda wa kufikidija mpango yandi. Kimfwa, Yehova wāikele bu Mufundiji, Musengi, Musapudi, kadi bino i bimfwa’tu bityetye. (Isa. 48:17; 2 Ko. 7:6; Ngt. 3:8) Inoko, divule dine wingidijanga bantu mwanda wa kufikidija mpango yandi. (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Ko. 1:3, 4) Kadi Yehova ubwanya kwitupa tunangu ne bukomo botusakilwa pa kwitwikadija monso mwasakila mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kyandi. Bino byonso bibadilwa mu nshintulwilo ya dijina Yehova, monka mulombwedile’kyo ne befundi bavule.
2. (a) Mwanda waka kyaba kimo tubwanya kwiipangula shi Yehova witwingidijanga? (b) Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?
2 Batwe bonso tusakanga kwingidijibwa na Yehova, inoko bamo babwanya kwiipangula shi Yehova wibengidijanga. Mwanda waka? Mwanda bamona’mba kebabwanyapo kulonga bivule pa mwanda wa bununu, ngikadilo yobadi’mo, nansha bwino bwabo. Bakwabo nabo babwanya kusangela’nka bintu byokebadi balonge, ne kumona’mba kebasakilwapo kulongela’ko bikwabo. Mu kino kishinte tusa kwisambila’mo pa muswelo ubwanya kwituteakanya Yehova tuvuije mpango yandi. Kupwa tusa kwisambila pa nsekununi ya mu Bible ilombola’mba Yehova upanga bengidi bandi—bana-balume ne bana-bakaji—mutyima ne bukomo bwa kulonga kintu. Ku mfulo, tusa kwisambila pa muswelo otubwanya kuleka Yehova etwingidije.
MUSWELO WITUTEAKANYA YEHOVA
3. Mungya byobya binenenwe mu Bene Fidipai 2:13, le i muswelo’ka witupanga Yehova mutyima wa kulonga kintu?
3 Tanga Bene Fidipai 2:13.b Yehova ubwanya kwitupa mutyima wa kulonga kintu. Le ubwanya kwitupa’o namani? Padi abetulombola’mba kipwilo kyetu kisakilwa bukwashi. Nansha padi bakulumpe abatange mukanda utambile ku bilo ya musambo ulombola’mba kudi bipwilo bikwabo bisakilwa bukwashi. Pa kino, tubwanya kwiipangula’mba, ‘Le mbwanya kukwasha’ko namani?’ Nansha padi babwanya kwitupa mwingilo mukomo, ketwiipangula shi tubwanya kwiwingila senene. Nansha padi, pa kupwa kutanga mavese amo mu Kinenwa kya Leza, tubwanya kwiipangula’mba, ‘Le mbwanya kwingidija ano mavese namani pa kukwasha bakwetu?’ Yehova kaketuningilapo kulonga kintu. Ino shi wamone amba tulangulukilanga pa byotubwanya kulonga, Yehova uketupa mutyima wa kwibilonga.
4. Le Yehova ubwanya kwitupa bukomo bwa kulonga kintu namani?
4 Kadi Yehova ubwanya kwitupa bukomo bwa kulonga kintu. (Isa. 40:29) Ubwanya kwitupa mushipiditu tulumbulule bwino bwetu bwa kipangila. (Div. 35:30-35) Kupityila ku bulongolodi bwandi, Yehova ubwanya kwitufundija mwa kwingidila mingilo imoimo. Shi kuyukilepo mwa kwingidila mwingilo kampanda, lomba bukwashi. Kadi lombela kudi Tata wetu wa buntu udi mūlu akupe “bukomo butabukile bwikalanga na bantu.” (2 Ko. 4:7; Luka 11:13) Mu Bible mudi bimfwa bivule bilombola’mba, Yehova wāteakenye bana-balume ne bana-bakaji na kwibapa mutyima ne bukomo bwa kulonga kintu. Potubandaula’ko nsekununi imoimo, nobe longa bukomo bwa kulangulukila pa muswelo ubwanya kukwingidija Yehova.
MWAWĀIKADIJE BANA-BALUME
5. Le muswelo ne kitatyi kyobāingidije Mosesa kudi Yehova mwanda wa kunyongolola bantu bandi bitufundija bika?
5 Yehova wāikadije Mosesa bu munyongolodi wa bene Isalela. Ino le Yehova wāmwingidije kitatyi’ka? Le i kitatyi kyādi kimona Mosesa bu mubwanye bisakibwa pa kupwa kufundijibwa “tunangu tonso twa bene Edipito”? (Bil. 7:22-25) Aa, Yehova wāingidije Mosesa enka pa kupwa kumukwasha ekale mwityepeje, muntu wa ngikadila italala. (Bil. 7:30, 34-36) Yehova wāpele Mosesa bukankamane bwa kukemana ku meso a mulopwe mukomokomo wa Edipito. (Div. 9:13-19) Le muswelo ne kitatyi kyobāingidije Mosesa kudi Yehova bitufundija bika? Yehova wingidijanga boba bamwekeja ngikadila ya bwine Leza ne bamukulupile amba ukebapa bukomo.—Fid. 4:13.
6. Le i ñeni’ka yotuboila ku muswelo obāingidije Balezilai kudi Yehova mwanda wa kukwasha Mulopwe Davida?
6 Myaka tutwa pa kupita’po, Yehova wāingidije Balezilai mwanda wa kukwasha Mulopwe Davida. Davida ne bantu bandi bādi na ‘nzala, bakōke, kadi na kyumwa’ pobādi banyema Abisalome mwanā Davida. Balezilai wādi ke mununu mu kine kitatyi’kya, wātūla būmi bwandi mu kyaka ne bwa bakwabo mwanda wa kukwasha Davida ne bantu baādi nabo. Balezilai kānenenepo amba byakadi mununu, Yehova kakimwingidijapo monka. Inoko Balezilai wāingidije na buntu byobya byaādi nabyo mwanda wa kukwasha bengidi ba Leza bādi basakilwa bukwashi. (2 Sa. 17:27-29) Le i ñeni’ka yotuboila’ko? Nansha shi twi banunu, Yehova ubwanya kwitwingidija tuvuije bisakibwa bya banabetu mu lwitabijo, ekale ba mu yetu ntanda nansha ba mu ntanda mikwabo basakilwa bukwashi. (Nki. 3:27, 28; 19:17) Nansha shi ketubwanyapo kwibapa’byo batwe bene, tubwanya kutūla byabuntu bya mwingilo wa ntanda yonso amba kwikale lupeto lwa kukwasha banabetu basakilwa bukwashi.—2 Ko. 8:14, 15; 9:11.
7. Le Yehova wāingidije Shimioni namani, ne mwanda waka kuyuka kino kwitukankamikanga?
7 Yehova wālaile Shimioni, mununu wa lulamato wādi mu Yelusalema amba, kakafupo pampikwa kumona Meshiasa. Uno mulao wākankamikile Shimioni bininge, mwanda wādi wilaije mu myaka mivule kumona Meshiasa. Wāpadilwe mpalo pa lwitabijo ne kūminina kwandi. Difuku dimo, wātwela mu tempelo “ku bukomo bwa mushipiditu.” Wāmona’mo Yesu ukidi mwana wa lukeke, kadi Yehova wāingidija Shimioni anene bupolofeto pa uno mwana, mwine wadi wa kwikala Kidishitu. (Luka 2:25-35) Nansha padi Shimioni byaāfwile pampikwa kumona Yesu wingila mwingilo wandi wa pano pa ntanda, Shimioni wāfwijije’ko pa dyese dyaādi nadyo, kadi kudi bintu biyampe bininge bimutengēle! Mu ntanda mipya, uno muntu wa kikōkeji ukamona mukekadila buludiki bwa Yesu bu dyese ku bisaka byonso bya pano pa ntanda. (Ngo. 22:18) Netu tubwanya kufwija’ko pa mwingilo o-onso witupa Yehova.
8. Le Yehova ubwanya kwitwingidija namani na mwawāingidijije Banabasa?
8 Mu myaka katwa kabajinji Yesu Ke Mwiye, muntu wa buntu witwa bu Yosefa wāitabije kwingidijibwa na Yehova. (Bil. 4:36, 37) Padi Yosefa byaābwenye kusenga bakwabo, o mwanda batumibwa bāmwityile bu Banabasa, ko kunena’mba “Mwana wa Busengi.” Kimfwa, Solo pa kupwa kwitabija, banabetu bavule bādi na moyo wa kumufwena, mwanda wādi mutumbile kupangapanga bipwilo. Inoko Banabasa muntu wa kyanga wākweshe Solo, ebiya Solo nandi wāfwija’ko bininge pa kanye kandi. (Bil. 9:21, 26-28) Kupwa, bakulumpe ba mu Yelusalema bāmona’mba banabetu ba kulampe, kimfwa ku Antioka wa Shidea, basakilwa kukankamikwa. Le i ani obātumine’ko? I Banabasa! Bālongele biyampe kumutuma’ko. Bible unena’mba Banabasa “kaebakankamika bonso bendelele mudi Mfumwetu koku basumininwe na mutyima umo.” (Bil. 11:22-24) Ne dyalelo nadyo mo monka, Yehova ubwanya kwitukwasha twikale bu “mwana wa busengi” ku banabetu bene Kidishitu. Kimfwa, ubwanya kwitwingidija tusenge boba bafwidilwe bantu bobasenswe. Nansha padi ubwanya kwitutonona tukapempule nansha kwita ku telefone muntu ubela nansha mutyumukwe mutyima mwanda wa kumukankamika na binenwa biyampe. Le ukaleka Yehova akwingidije na mwawāingidijije Banabasa?—1 Ts. 5:14.
9. Le i ñeni’ka yotuboila ku muswelo obakweshe Vasily kudi Yehova amba ekale mukumbi muyampe wa ku mushipiditu?
9 Yehova wakweshe tutu umo witwa bu Vasily ekale mukumbi muyampe wa ku mushipiditu. Patongelwe Vasily bu mukulumpe na myaka 26, wadi na moyo amba kabwenyepo bisakibwa bya kukwasha kipwilo ku mushipiditu, nakampata boba badi mu makambakano makatampe. Inoko bamufundije biyampe kudi bakulumpe ba bwino ne ku Masomo a Mwingilo wa Bulopwe. Vasily walongele bukomo bwa kwilumbulula. Kimfwa, walembele bintu bityebitye bya kufikila’po. Paafikīle pa kintu kimo ne kimo, wanekenye bityebitye moyo wandi. Pano unena’mba: “Bintu byonadi ntyina dibajinji pano bindetelanga nsangaji mivule. Kitatyi kinkwashanga Yehova nsokole kisonekwa kiyampe kya kusenga nakyo tutu nansha kaka mu kipwilo, nsangalanga bininge.” A batutu, pamo bwa Vasily mubwanya kwitabija Yehova emwingidije, aye ubwanya kwimupa bwino bwa kwingila mingilo mikatampe mu kipwilo.
MWAWĀIKADIJE BANA-BAKAJI
10. Le Abikele wālongele bika, ne i ñeni’ka yowaboila ku kimfwa kyandi?
10 Davida ne bantu bandi bādi bebakimba kudi Mulopwe Solo, kadi bādi basakilwa bukwashi. Bantu ba Davida bākalomba byakudya bityetye kudi mpeta umo mwine Isalela witwa bu Nabalu. Bākamulombele’byo mwanda bālamine luombe lwa Nabalu mu ntanda mutuputupu. Ino Nabalu wa mwino, wāpela kwibapa kintu nansha kimo. Davida wāloba kasake kukepaya Nabalu ne bana-balume bonso ba mu njibo yandi. (1 Sa. 25:3-13, 22) Inoko Abikele mukaji muyampe mpala wa Nabalu wādi na bujinguludi. Wālombola bukankamane bukatampe, wāpona ku maulu a Davida kamunena aleke kwaluja kinongo kutyina wakalambikwa mambo a mashi. Wāmudingila na bunwa aleke Yehova mwine alonge’po kintu. Binenwa bya Abikele bya kwityepeja ne bilongwa byandi bya ñeni byātenga mutyima wa Davida. Wājingulula’mba i Yehova wamutuma. (1 Sa. 25:23-28, 32-34) Abikele wātamije ngikadila yālengeje Yehova amwingidije. Muswelo umo onka, bakaka bene Kidishitu badi na bwino ne kusansanya babwanya kwingidijibwa na Yehova baningije bisaka byabo ne kukankamika bakwabo mu kipwilo.—Nki. 24:3; Tet. 2:3-5.
11. Le i bika byālongele bana ba Shalumu bana-bakaji, ne i bāni bebeula dyalelo?
11 Myaka tutwa na tutwa pa kupita’po, bana ba Shalumu bana-bakaji bābadilwa mu bantu bāingidijibwe na Yehova mwanda wa kulongolola mumbu ya Yelusalema. (Neh. 2:20; 3:12) Nansha shabo byaādi mfumu, bana ba Shalumu bāitabije kwingila uno mwingilo mukomo kadi uleta kyaka. (Neh. 4:15-18) Bine, bādi beshile na bana-balume ba ntumbo bene Tekoa, bene “kebetyepejepo mwanda wa kwingila” mwingilo! (Neh. 3:5) Langa’po bidi nsangaji yāivwene bana ba Shalumu kitatyi kyāpwile uno mwingilo mu mafuku’tu 52! (Neh. 6:15) Mu ano etu mafuku nao, bakaka betabijanga na nsangaji kukwasha ku mwingilo ukola wa pa bula wa lūbako ne kulongolola mobo apēnwe kudi Yehova. Bwino bwabo, bukankamane, ne lulamato lwabo bidi na mvubu pa kubwanya uno mwingilo.
12. Le Yehova ubwanya kwitwingidija namani na mwawāingidijije Tabita?
12 Yehova wāingidije Tabita alonge “bilongwa biyampe bivule ne kupāna byabuntu bingi bya ku lusa,” nakampata mwanda wa kukwasha bakaji ba kishala. (Bil. 9:36) Pa mwanda wa buntu ne kanye kandi kakatampe, bantu bavule bāmudidile paāfwile. Ino bāsangele bininge pāmusangwile mutumibwa Petelo. (Bil. 9:39-41) Le i ñeni’ka yotuboila kudi Tabita? Twikale bankasampe nansha banunu, bana-balume nansha bana-bakaji, batwe bonso tubwanya kulonga bintu bya kamweno mwanda wa kukwasha batutu ne bakaka.—Bah. 13:16.
13. Le Yehova waingidije namani kaka umo wa bumvu witwa bu Ruth, ne uno kaka wanenene bika?
13 Kaka umo wa bumvu witwa bu Ruth wadi usaka kwingila bu mishonele. Paadi mwanuke, wadi upita bukidibukidi ku njibo ne njibo upāna matrakte. Wanenene amba, “nadi nsangedile bininge uno mwingilo.” Inoko kadipo ubwanya kwisamba ku mobo ne kusapwila bantu myanda ya Bulopwe bwa Leza. Nansha byaadi na bumvu, Ruth waikele pania wa lonso na myaka 18. Mu 1946, wakafunda Masomo a Ngileade a Bwifundi bwa Bible a Watchtower, kupwa bamutuma mu Hawaii ne mu Jampani. Yehova wamwingidije mu muswelo wa pa bula asambakanye myanda miyampe mu ano matanda. Pa kupwa kusapula kintu kya myaka 80, Ruth unena’mba: “Yehova i mukwashi wami unkankamikanga. Waunkweshe ndeke kwikala na bumvu. Nkulupile na kusumininwa’mba Yehova ubwanya kwingidija muntu e-ense umukulupile.”
LEKA YEHOVA AKWINGIDIJE
14. Mungya Bene Kolose 1:29, le i bika byotufwaninwe kulonga shi tusaka Yehova etwingidije?
14 Mu bula bwa mānga, Yehova i mwingidije bengidi bandi bengile mingilo mivule mishileshile. Le nobe ukakwikadija bu ani? Byonso bilondakananga na muswelo owielela’ko. (Tanga Bene Kolose 1:29.) Shi abe mwine witabije, Yehova ubwanya kukwikadija bu musapudi mupyasakane, mufundiji muyampe, musengi muyampe, mwingidi wa bwino, mulunda mukwashi, nansha kukwikadija monso mwasakila mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kyandi.
15. Mungya madingi adi mu 1 Temote 4:12, 15, le batutu bankasampe dyalelo bafwaninwe kulomba Yehova ebakwashe balonge bika?
15 Le banwe batutu bankasampe kebalumba ku butame nabo le? Kusakilwa batutu bavule ba bukomo ba kwingila bu bengidi ba mingilo. Mu bipwilo bivule bakulumpe i bangi kupita bengidi ba mingilo. Banwe batutu bankasampe, le mubulwepo kwikala na mutyima wa kwingila mingilo mikwabo mu kipwilo? Kyaba kimo batutu bamo banenanga’mba, “nsangele’tu kwingila bu musapudi bitupu.” Shi nobe ye molangila, nabya lomba Yehova akukwashe wikale na mutyima wa kubwanya bisakibwa bya kwingila bu mwingidi wa mwingilo, kadi akupe bukomo bwa kulonga byonso byobwanya kulonga mu mwingilo wandi. (Mus. 12:1) Tusakilwa bukwashi bobe!—Tanga 1 Temote 4:12, 15.
16. Le i bika byotufwaninwe kulomba Yehova, ne mwanda waka?
16 Yehova ubwanya kukwikadija monso mwasakila mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kyandi. Nanshi mulombe akupe mutyima wa kwingila mwingilo wandi, kadi mulombe akupe bukomo bosakilwa. Wikale nkasampe nansha mununu, ingidija kitatyi kyobe, bukomo, ne bituntwa byobe mwanda wa kutumbija Yehova tamba’nka pano. (Mus. 9:10) Kokaleka moyo nansha kwityepelwa kukulengeje ubulwe mikenga miyampe ya kulonga byonso byobwanya kulonga mu mwingilo wa Yehova. Bine, batwe bonso tudi na dyese dya kulonga byonso byotubwanya kulonga mwanda wa kupeja Tata wetu wa buswe bulēme bwafwaninwe!
LWIMBO 127 Mfwaninwe Kwikala Muntu wa Muswelo’ka
a Le umonanga’mba kudipo na bukomo bwa kulonga bivule mu mwingilo wa Yehova? Le wiipangulanga shi ukikwingidijanga? Nansha umonanga’mba kukisakilwapo monka kulonga bivule mu mwingilo wa Yehova? Kino kishinte kisa kwisambila pa miswelo palapala ibwanya Yehova kukupa mutyima ne bukomo bwa kwikala monso mwasakila mwanda wa kuvuija mpango yandi.
b Nansha Polo byaālembēle bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji uno mukanda, na bubine, binenwa byandi bitala bengidi bonso ba Yehova.