‘Bino Bintu Pá’byo Bantu Bakōkele’

1, 2. Lelo bantu bavule bamonanga namani mingilo yabo?

BAVULE balañanga’mba kwikala na mvubu nansha kubulwa’yo kukwatañene na mingilo yobengila. Mu bibidiji bimo, pa kuyuka muntu, divule bamwipangulanga’mba, “Lelo i kaji’ka koingilanga?”

² Kyaba kimo Bible utelanga bantu na kulombola mwingilo obādi bengila. Kimfwa, i mutele “Mateo musonkeji wa musonko,” “Shimona, sendwe unyukanga biseba,” ne “Luka muñanga muswedibwe.” (Mateo 10:3; Bilongwa 10:6; Kolose 4:14) Kyaba kikwabo, Bible utelanga mingilo yādi ingila bantu mu mwingilo wa Yehova. Vuluka Mulopwe Davida, mupolofeto Ediya, ne mutumibwa Polo. Bano bana-balume bādi bakwete na mutyika mingilo yēbapele Yehova. Muswelo umo onka, netu tufwaninwe kukwata na mutyika mwingilo o-onso wa Yehova otudi nao.

 3. Mwanda waka bakulu bafwaninwe kufundija bankasampe? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

³ Tusenswe kwingidila Yehova ne kukwata na bulēme mingilo yetu. Batwe bavule tusangelanga mpata mwingilo wetu ketukisakepo ne kwiuleka. Ino yō, shi muntu wanunupa kakibwanyapo kulonga byonso byaadi ulonga pa bunkasampe. (Musapudi 1:4) Uno i mwanda ukambakanyanga bininge bantu ba Yehova. Dyalelo, mwingilo wa busapudi wendanga ubaila’ko, kadi bulongolodi bwa Yehova nabo bwingidijanga busendwe bwa panopano mwanda wa myanda miyampe ifikile bantu bavule. Kyaba kimo banunu babwanya kukolelwa pa kwifunda manwa mapya a mwa kusapwila. (Luka 5:39) Kadi, shi muntu watama, bukomo ne buninge bityepanga. (Nkindi 20:29) O mwanda nanshi i kya mvubu bakulu bafundije bankasampe mwanda wa kwingila mingilo mivule mu bulongolodi bwa Yehova.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 71:18.

 4. Mwanda waka kebipēlangapo ku bamo kupāna lupusa? (Tala kapango “Kyobikomenanga Dimodimo Kupāna Mingilo.”)

⁴ Kebipēlangapo nyeke ku boba badi na lupusa kupāna mingilo ku bankasampe. Kuleka mingilo yobadi basenswe kubwanya kwibasansa. Kulanga’tu kwimika mwingilo wa pa bula obadi bengila kubwanya kwibakambakanya ku mutyima. Nansha babwanya kulanga’mba shi kebengilepo abo bene mwingilo’wa, nabya keukengilwapo senene. Padi babwanya kulanga’mba kebadipo na kitatyi kya kufundija bakwabo. Bankasampe nabo bafwaninwe kutūkija mutyima shi kebebapelepo biselwa mu kipwilo.

 5. I bipangujo’ka byotusa kubandaula mu kino kishinte?

⁵ Mwanda waka kidi na mvubu batame bakwashe bankasampe basele biselwa mu bulongolodi? Le kino bakekilonga namani? (2 Temote 2:2) Ne mwanda waka bankasampe bafwaninwe kulombola mumweno muyampe pobengidila pamo na batame, batutu ba bwino buvule ne kuboila ñeni kobadi? Nanshi lekai bidi tulale muswelo wāteakenye Mulopwe Davida wandi mwana mwanda wa kwingila mwingilo wa mvubu mikatampe.

 6. Lelo Mulopwe Davida wāsakile kulonga bika? Le i bika byāmusapwidile Yehova?

⁶ Davida wādi upangwapangwa mu bula bwa myaka mivule, wadi koku, kadi koku. Ebiya aye pa kubikala, wāshikata mu njibo miyampe. Ko kulombola mupolofeto Natana amba: “Ami yeu ngikele mu njibo ya mitondo, ino nanshi dikumbo dya kipwanino kya Yehova dikele munshi mwa bisandi bya makupo.” Davida waābile kūbakila Yehova tempelo miyampe. Natana wāmusapwila’mba: “Longa kyonso kidi mu mutyima obe, mwanda Leza udi nobe.” Ino Yehova aye kādipo usaka nabya. Wānena Natana akasapwile Davida amba: “Abe kukanshimikilapo njibo ya kwikalamo, mhm.” Yehova wālaile Davida amba nkekala na mwana’wa nyeke. Davida wāyuka’mba wandi mwana umo ye aye ukōbaka tempelo. Le Davida wālongele’po namani?​—1 Bilongwa 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

 7. Lelo Davida wālongele namani ku bulombodi bwa Yehova?

⁷ Davida wādi usaka bine kūbakila Yehova tempelo, nanshi ye uno padi wātyimukilwe mutyima. Nansha nabya, wākwatakenye mwingilo wādi wa kwingila wandi mwana, Solomone. Davida wākweshe ku kuteakanya bengidi ne kukongakanya byuma, mikuba, ndalama, olo, ne mityi. Kēkambakenyepo na kusaka kuyuka mwine ukatelelwa luno lūbako lwa tempelo, yāyukene mwenda mafuku bu tempelo ya Solomone. Ino wākankamikile Solomone amba: “Ino pano namino wami mwana, Yehova ekale nobe; akumweshe biyampe, ushimike njibo ya Yehova Leza obe, monka mwēsambila kodi.”​—1 Bilongwa 22:11, 14-16.

 8. Mwanda waka Davida wālangile amba Solomone kabwanyapo kūbaka tempelo? Ino i bika byālongele’po Davida?

⁸ Tanga 1 Bilongwa 22:5. Davida wālangile amba Solomone kasapo kubwanya kwendeja uno mwingilo mukatampe. Tempelo yādi ifwaninwe kwikala “mikatampe byamwiko’tu,” ino Solomone wādi “mwanuke ne mukokekoke.” Inoko Davida wādi uyukile amba Yehova ukakwasha Solomone engile uno mwingilo wa pa bula. O mwanda Davida wālongele byonso byabwanya mwanda wa kumuteakanya ku uno mwingilo mukatampe.

 9. I muswelo’ka ubwanya kusangala batame pobapāna mingilo ku bakwabo? Leta kimfwa.

⁹ Batutu batame kebafwaninwepo kutyumukwa mutyima pobibalomba kupāna mingilo imo ku bana-balume bankasampe. Dyalelo, batwe bonso tuyukile amba mwingilo wa Yehova i wa mvubu mpata. Kufundija bana-balume bankasampe mwanda wa basele biselwa kukakwasha uno mwingilo uvuike. Languluka’po bidi. Powadi ukidi mwanuke, padi wadi utala shobe wendeja motoka. Abe wenda utama, kakushintulwila mwaendejeja. Na pano kala, nobe wamona mukanda wa bu shofele koendeja abe mwine. Nansha nabya, shobe waendelele na kukupa madingi. Kyaba kimo mwadi mwisambula kwendeja. Ino shobe pa kununupa mpata, ke abe wadi wendeja misunsa mivule. Le shobe wadi ukalala? Aa, padi ye uno wadi usangala pa kukumona wendeja na kumutwala konsokonso. Mo monka, batutu batame nabo basangalanga pa kumona bana-balume bankasampe bobafundije babwanya kusela biselwa mu bulongolodi bwa Yehova.

10. Lelo Mosesa wādi umona namani ntumbo ne kupāna mingilo?

¹⁰ Tufwaninwe kutadija kutyina twakakwatyilwa bakwabo mukao pa mingilo yabo. Tubwanya kuboila ñeni ku byālongele Mosesa pāikele kwiendeja bene Isalela bamo bu bapolofeto. (Tanga Umbadilo 11:24-29.) Yoshua wādi usaka kwibakalakanya, ino Mosesa wānena’mba: “Lelo ukwatyilwa mukao padi ami’ni? Nswele bidi na’mba bantu bonsololo ba Yehova bekale bapolofeto, kabidi na’mba Yehova shi uswele atule mushipiditu wandi ko badi.” Mosesa wādi uyukile amba Yehova ye wendeja mingilo. Pa kyaba kya kwikimbila ntumbo, Mosesa wāsakile bengidi ba Yehova bonso bekale na mingilo. Le batwe netu le? Lelo tusangalanga kitatyi kipebwa bakwabo mingilo ya Yehova?

11. I bika byanenene tutu umo pa mwanda utala kupa bakwabo mingilo?

¹¹ Kudi batutu bavule baingidile Yehova bininge mu bula bwa myaka mivule ne kufundija bana-balume bankasampe basele biselwa bivule mu kipwilo. Tala kimfwa kya Tutu Peter. Mu bula bwa myaka 74 yaapityije mu mwingilo wa kitatyi kyonso, waingile’mo myaka 35 ku bilo ya musambo umo wa mu Bulaya. Waingile kitatyi kilampe bu mutadi wa Bilo ya Mingilo. Kupwa uno mwingilo wāpebwa Paul, mwana-mulume nkasampe wafundijibwe na Peter. Lelo Peter wafītyilwe pa kuno kushinta? Mhm. Unena’mba: “Bine ngidi na nsangaji pa kumona batutu bafundijibwa betabija mingilo ne kuvuija’yo senene.”

12. I ñeni’ka yotuboila ku kimfwa kya Lehaboma?

¹² Lehaboma mwanā Solomone paābikele, wālombele madingi ku bantu batame mwa kwingidila uno mwingilo wandi. Ino wāpela madingi abo! Wākalonda’ko madingi a bankasampe bakwabo mobātamīne. Kwālupukile musala. (2 Bilongwa 10:6-11, 19) I ñeni’ka yotuboila’ko? I kya tunangu kulomba madingi ku batame ne ku boba badi na bwino bininge. Bankasampe kebafwaninwepo kutononwa kulonga kala bintu’nka na mobyadi bilongelwa nyeke. Nansha nabya, bafwaninwe kulēmeka na mutyima umo milangwe ya batame kadi kebafwaninwepo kufutulula bukidibukidi amba muswelo obebalombola’wa keukendekapo.

13. I muswelo’ka ufwaninwe bankasampe kwingidila pamo na batame?

¹³ Kyaba kimo bankasampe babwanya kupebwa bu batadi batala mwingilo kampanda wingila batame, badi na bwino. I kya tunangu baboile ñeni ku batame’ba. Tala kimfwa kyotwatelanga, Paul pa kupwa kupingakana Peter bu mutadi wa mwingilo kampanda ku Betele, unena’mba, “Nadi nomba Peter madingi, kadi nakankamikile bengidi-nami ba mu mwingilo’wa nabo bekale kumulomba madingi.”

14. I ñeni’ka yotuboila ku muswelo wādi wingidila pamo ba Temote ne mutumibwa Polo?

¹⁴ Temote wādi mwanuke bininge kudi mutumibwa Polo, kadi bāingile pamo mu myaka mivule. (Tanga Fidipai 2:20-22.) Polo wāsapwidile bene Kodinda amba: “Nemutumina Temote, byadi wami mwana muswedibwe kadi mukōkele mudi Mfumwetu; aye ukemuvuluja manwa ami a mudi Kidishitu Yesu, monka momfundijijanga konsokonso mu kipwilo ne kipwilo.” (1 Kodinda 4:17) Tubamone pano amba ba Polo ne Temote bāingidile biyampe pamo ne kwita mutyima. Polo wādi wilamija’ko kitatyi kya kufundija Temote andi “manwa . . . a mudi Kidishitu,” kadi Temote wādi witabija kufundijibwa. Polo wāsenswe Temote kadi wādi ukulupile amba ukata biyampe mutyima batutu ne bakaka ba mu Kodinda. Bakulumpe nabo babwanya kwiula kimfwa kya Polo pobafundija bana-balume ba kutangidila mu kipwilo.

15. Lelo Loma 12:3-5 ubwanya kwitukwasha namani twitabije kushinta?

¹⁵ Tudi mu kitatyi kya nsangaji. Kipindi kya pano panshi kya bulongolodi bwa Yehova kyendelelanga kumeso mu myanda mivule. Kino kilombola’mba bintu bisa kwenda bishintyila’ko. Myanda imo ishinta ibwanya kwitutenga kadi mikomo kwitabija. Tukamwena’mo shi twi betyepeje ne shi tuta mutyima ku bintu biyampe bidi mu mwingilo wa Bulopwe pa kyaba kya kwimanina pa byotusaka. Mu uno muswelo, tukashala umbumo. Polo wālembēle bene Kidishitu ba mu Loma amba: “Nalombola muntu ne muntu kwako umbukata mwenu amba kakīlangila aye mwine bipitepite.” Kupwa wāshintulula amba monka mwingidilanga bipindi bya ku ngitu mingilo mishileshile, mo monka ne mu kipwilo namo, muntu ne muntu udi na mwingilo wandi.​—Loma 12:3-5.

16. I bika bibwanya kulonga mwine Kidishitu ense pa kulama ndoe ne bumo mu bulongolodi bwa Yehova?

¹⁶ Bantu bonso ba Yehova basakanga kukwatakanya Bulopwe ne kulonga kintu kyo-kyonso kyaebalomba. Batutu batame babwanya kufundija bankasampe. Bankasampe nabo babwanya kwitabija biselwa bivule na butūkanye ne na bulēme. Kadi batutu bonso basangalanga pebakwatakanya bakaji babo pashinta ngikadilo yobadi’mo. Bano bana-bakaji babwanya kwiula Pishila wāingile na kikōkeji pamo na wandi mulume, Akwila.​—Bilongwa 18:2.

17. Le Yesu wāfundije bana bandi ba bwanga kulonga bika?

¹⁷ Yesu wāshile kimfwa kiyampe kya kwikala na mutyima wa kufundija bakwabo. Yesu wāyukile amba bikalomba bakwabo bendelele na mwingilo wandi. Shako, wādi uyukile amba bana bandi ba bwanga i bampikwa kubwaninina. Ino wādi ukulupile amba bakasalaja myanda miyampe kupita ne mwaālongele. (Yoano 14:12) Wēbafundije senene, nabo bābwenye kusapula mu matanda onso obādi ba kufika’mo.​—Kolose 1:23.

18. Le i mwingilo’ka otukekala nao mu mafuku āya kumeso?

¹⁸ Yesu pa kufwa, Yehova wāmusangwile ne kumupa mingilo mikwabo enka ne lupusa lwa “peulu kutabuka umbikalo o-onso ne lupusa ne bufumu.” (Efisesa 1:19-21) Shi tubafu bu bengidi ba Yehova ba kikōkeji kumeso kwa Amakedona kufika, tukasanguka ne kwingila monka mingilo miyampe kadi mivule mu ntanda mipya. Pano’ko’ko batwe bonso tudi na mwingilo usangaja wa kusapula myanda miyampe ne kulonga bana ba bwanga. O mwanda, twikale bankasampe nansha batame, muntu ense ubwanya kuvudilwa “mafuku onso bya kulonga mu mwingilo wa Mfumwetu.”​—1 Kodinda 15:58.