Bansangaji Dyalelo Ne Mu Mafuku Akaya’ko Nyeke Ne Nyeke

“Sangalai ne kusepelela nyeke mu kyokya kyompanga ami; mwanda talapo, byo mpanga Yelusalema ke kyakusepelela nakampata ne bantu bakyo ke tusepo kadi.”​—ISAYA 65:18.

UMBULA bwa tutwa twa myaka, kibalwa kya bantu kebabadika i batane nsangaji mivule mu kwingidila Yehova Leza wabine. Davida nandi wādi umo wa mu bano bantu bādi na nsangaji mu mutōtelo wabine. Bible usekununa’mba kitatyi kyobāselēle dikumbo dya kipwanino ku Yelusalema, ‘Davida ne njibo yonso ya Isalela bākandije dikumbo dya Yehova na nsangaji mikatampe koku bemba bela nsadi.’ (2 Samwele 6:15) Nsangaji ya uno muswelo mu kwingidila Yehova ke mwandapo wa lufumo bitupu, mhm. Nobe ukokeja kwikala nayo. Nansha kadi, nsangaji yobe ikokeja kukavudilako, panopano ponka mu kitatyi kikaya kumeso!

² Mu kishinte kibajinji, twābandawile kufikidila kubajinji kwa bupolofeto butulumukwa budi mu Isaya shapita 35. Mungya buluji, tukokeja kwibutela bu bupolofeto bwa kujokejibwa, mwanda kyo akyo kyājingulwile Bayuda bapakala. Budi na kufikidila kwa muswelo umo mu kino kyetu kitatyi. Muswelo’ka? Eyo, tamba pa kitatyi kya batumibwa ba Yesu ne bakwabo mu Pentekosa wa mu mwaka wa 33 K.K., Yehova wāshilwile kwingidija bene Isalela bakumushipiditu. Bano i bantu bashingwe-māni a mushipiditu sandu wa Leza belungile ku boba batelwa na mutumibwa Polo bu “bene Isalela ba Leza.” (Ngalatea 6:16; Loma 8:​15-17) Kadi, vuluka’mba, mu 1 Petelo 2:9 bano bakristu i batelwe bu “lukongo lutongibwe, bupidishitu bwa bulopwe, muzo wa bu-ujila, bantu bakumunwa na Leza.” Petelo wendelela na kutela mwingilo upelwe Isalela wakumushipiditu’mba: “Musapule byobya byabuya byandi bitabukilemo kunengela aye wemwityile mu fukutu ku mwinya wandi wakutendelwa.”

Kufikidila kwa mu Kino Kyetu Kitatyi

³ Kuñanjilo kwa kino kyetu kitatyi basheleko ba mu bene Isalela bakumushipiditu pano pantanda kebādipo bepāne nakampata mu kusapula uno musapu. Kebādipo basepelela mu muswelo mubwaninine mu mwinya wa Leza utulumukwa. Nabubine, bādi mu fukutu mukatampe. Lelo kyādi kitatyi’ka? Ne i kika kyālongele Yehova Leza pa uno mwanda?

⁴ Kyādi mu kitatyi kya Divita I Dyantanda-yonso, kitatyi kityetye kupwa kwa kushimikwa kwa Bulopwe bwa Leza bwa Kimeshiasa mu 1914. Mizo ya bantu, na bukwashi bwa bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu bya mu matanda meshileshile, yādi īfunina bulobo umo na mukwabo. (Kusokwelwa 11:​17, 18) Bine, kabumbo ka bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu bapondoke kādi kalwa na Leza pamo’nka na mwādi mwikadile Edoma, muzo wa mutwe mūmu. Omwanda nanshi, Bipwilo bya Ki-kristu, Edoma wa kyelekejo, bifwaninwe kukaponenwa na kufikidila kwa mu kino kyetu kitatyi kwa Isaya shapita 34. Kuno kufikidila kukalongeka na konakanibwa kwa lonso, i kwabinebine, kukekalanga pamo na kufikidila kubajinji kwāponene Edoma wakala.​—Kusokwelwa 18:​4-8, 19-21.

⁵ Tukanena kika pamwanda utala bupolofeto budi mu Isaya shapita 35 bwimanine nakampata pa nsangaji? Kadi bukyendelela na kufikidila ne mu kino kyetu kitatyi. Muswelo’ka? Bwāfikidile pa kujokejibwa kwa Isalela wakumushipiditu na kulupulwa mu bupika. Pano, tubandaulei mokyafikidile mu mānga ya kiteokratike ya mu kino kyetu kitatyi, mu meso a bantu bavule bakidi na būmi kufikija ne dyalelo.

⁶ Mu kitatyi kityetye pa Divita I Dyantanda-yonso, basheleko ba mu Isalela wa kumushipiditu kebālaminepo butōki bubwaninine bwa kumushipiditu umbintu byonso, kadi bāpengulukile mu mashinda a Leza na kubulwa kulonga kiswamutyima kyandi. Bamo-bamo umbukata mwabo, bēshingile biko bya mfundijo imo-imo yabubela, kadi kebādipo na mwimanino mulumbuluke kumeso a Yehova wa kupela kwikuja mu byantanda kitatyi kyobebanyingīle kukwatakanya mavita ādi elwa mizo. Umbula bwa ino myaka ya bulwi, bāsuswilwe na kupangwapangwa kwa miswelo ne miswelo, ne mikanda yādi ishintulula Bible yobādi balupula ȳapelejibwe mu bifuko bivule. Kumfulo, bana betu bamo-bamo bādi bemanine mwingilo wa buludiki, bātopekelwe bāelwa ne mu bifungo pamwanda wa myanda yabubela yobebalamakaninye. Shi tujingulule senene ngikadilo yobādimo, i kimweke patōka’mba bantu ba Leza kēbadipo umbwanapabo, ino badi mu ngikadilo ya bupika pamo bwa misungi. (Enzankanya na Yoano 8:​31, 32.) Nabubine, kebādipo na kumunikilwa kwa kumushipiditu. (Efisesa 1:​16-18) Bālombwele bumāma mu myanda itala kutendela Leza, kyalupukile’ko i kino, kebādipo bakipa bipa bya kumushipiditu. (Isaya 32:​3, 4; Loma 14:11; Fidipai 2:11) Lelo muwajingulula muswelo ukwatañene uno mwanda na ngikadilo yādimo Bayuda bapakala mu Babiloni?

⁷ Ino lelo Leza wādi wakuleka bengidi bandi ba mu kino kyetu kitatyi mu ino ngikadilo? Mhm, wādi usaka nabubinebine kwibajokeja, nka na mwekilombwedile Isaya mu butobo bwandi. Shi kepano, buno bupolofeto bumo bonka budi mu shapita 35 bufikidilanga mu muswelo wapabula mu kino kyetu kitatyi, na kujokejibwa kwa basheleko ba mu Isalela wa kumushipiditu ku ntundubuko ne bumeni mu paladisa wa kumushipiditu. Mu Bahebelu 12:​12, Polo wāingidije Isaya 35:3 mu muneneno wa kyelekejo, mu muswelo ulombola kufwaninwa kwa kwingidija kwetu kwa kino kipindi kya bupolofeto bwa Isaya mu buluji bwa kumushipiditu.

⁸ Kunyuma kwa kitatyi kya divita, basheleko ba mu Isalela wa kumushipiditu banyongolwelwe mu bupika bwa bu misungi, mu muneneno wa kyelekejo. Yehova Leza wāingidije Yesu Kristu, Shilusa Mukatakata, mwanda wa kwibakūla. Penepo, basheleko bāshilula mwingilo wa lūbakululo, nka na mwekilongēle basheleko ba mu Bayuda bapakala bājokele mu yabo ntanda na kūbakulula tempelo ya Yelusalema. Pakwabo kadi, bano bene Isalela wakumushipiditu bāshilwile kudima ne kukuna maluba ne biyombo bya lumenya bilumbuluke mu paladisa wa kumushipiditu, budimi bwa Edena wa kyelekejo.

⁹ Na kulama mu ñeni ino myanda idi kungala, tubandaulei pano monka Isaya shapita 35, ne kuta mutyima dibajinji ku vese 1 ne 2. Mukamona’mba ntanda yobādi bafwatakanya kwikala bu dilungu dyūmu tēe, dikutukamo enka luvumbi, ino bine yāalamukile ke ntanda itōya buluba ne kulupula bipa bivule pamo nka na mwādi mwikadile musanza wa Shalone. Kupwa tubandaulei vese 5 kufika ku wa 7. Kibalwa kya basheleko bakidi na būmi ne bakyendelela na kwingidila Yehova, bāputwilwe meso abo a kwimvwanija. Kino kyēbakweshe bevwanije senene buluji bwa byāpityile mu 1914 ne byalondelepo. Kadi kino kidi na lupusa lukatampe padi umo ne umo umbukata mwetu dyalelo ba mu “kibumbo kikatampe,” bengidila pamo na basheleko.​—Kusokwelwa 7:9.

Lelo Nobe Wimutengwe na Kuno Kufikidila?

¹⁰ Kwata kimfwa kyobe abe mwine. Kumeso kwa kwiyuka na ba Tumoni twa Yehova, lelo wādi na kibidiji kya kutanga Bible kitatyi ne kitatyi? Shi wādi wikilonga, lelo wādi na kwivwanija kwa muswelo’ka? Kimfwa, pano uyukile bubinebine butala pa ngikadilo ya bafu. Mu mwingilo obe wa busapudi, ukokeja kukwasha muntu usaka kuyuka uno mwanda na kumutangila bisonekwa bilumbuluke, kimfwa Ngalwilo shapita 2, Musapudi shapita 9, ne Ezekyele shapita 18, ne bisonekwa bikwabo. Eyo, pano wimwivwanije senene bufundiji bupāna Bible butala pa myanda mivule. I kimweke patōka’mba pano Bible udi na buluji bukatampe kodi, ne ukokeja kushintulwila bantu bakwabo bintu bivule byoyukile.

¹¹ Shi kepano, batwe bonso tufwaninwe kwiipangula’mba: ‘I muswelo’ka onefundile myanda yonso yongyukile itala pa bubinebine budi mu Bible? Ponādi kyefundile na bantu ba Yehova, lelo nādi nkokeja kubwanya kusokola bino bisonekwa byonso? Lelo nādi nkokeja kwivwanija buluji bwabyo senene ne kupotolola nshintulwilo yabyo?’ Padi kilondololwa kyabinebine ku bino bipangujo byonso i mhm. Pa kino, kekudipo muntu nansha umo ukokeja kutopekwa, ino tukokeja kunena’mba wādi pamo’nka bwa mpofu kwādipo wivwanija bino bisonekwa nansha nshintulwilo yabyo. Lelo ke amopo? Bino bisonekwa, bikalangako nyeke mu Bible, ino kwādipo ukokeja kwibijingulula nansha kwivwanija nshintulwilo yabyo. Ino lelo wāputwile meso obe a kumushipiditu muswelo’ka? I kupityila ku myanda yālongele Yehova mwanda wa kufikidija Isaya 35:5 pa basheleko ba mu bashingwe-māni. Penepo meso obe nao apūtuka. Pano kukidipo mu fukutu wa kumushipiditu, mhm. Ukokeja kumona.​—Enzankanya na Kusokwelwa 3:​17, 18.

¹² Befundi ba Bible befunda Bible na bujinguludi bukatampe ne babandaula milongelo ya Leza umbula bwa tutwa twa myaka mivule, bayukile’mba kino kekitatyipo kya bundapi bwa kubelula bantu misongo ya kungitu kupityila ku bingelengele. (1 Kodinda 13:​8-10) Omwanda ketufwaninwepo kulanga’mba Yesu Kristu ukokeja kupūtula bampofu meso mwanda wa kuleta bukamoni’mba ye aye Meshiasa, Mupolofeto wa Leza, mhm. (Yoano 9:​1-7, 30-33) Nansha kujikula matwi a bambumbu mwanda wa bemvwane monka. Omwanda, pādi wenda ufwena ku myaka 100, Frederick W. Franz, umo wa mu bashingwe-māni ne mwimaniji wa Sosiete Watch Tower mu kyokya kitatyi, kadipo ukimona biyampe ne wādi kaingidija bikolo mwanda wa kwivwana senene. Umbula bwa myaka kampanda, kākidipo ukikokeja kumona pa kutanga; inoko, lelo i ani wādi ukokeja kulanga’mba wādi mpofu nansha wamatwi majike mu buluji bulombwelwe mu Isaya 35:5? Mumweno wandi wamushike wa bintu bya kumushipiditu, wādi bu dyese ku bantu ba Leza kujokoloka ntanda yonso.

¹³ Le ludimi lwenu nalo? Bashingwe-māni ba Leza bāikele pamo bwa tumāma mu kitatyi kyobadi bu misungi ya kumushipiditu. Ino, kitatyi kyāalamwine Leza ngikadilo yobādimo, ndimi yabo yāshilwile kwela nsadi ya nsangaji pamwanda wa myanda yobefundile itala pa kushimikwa kwa Bulopwe bwa Leza ne pa milao yandi ya mafuku akaya kumeso. Padi byakukweshe ne abe ludimi lobe lulamuke. Lelo i misunsa inga yowāsapwidile bakwabo bubinebine bwa mu Bible mu kitatyi kya kunyuma? Padi, kitatyi kyowādi wifunda Bible, wādi unena’mba: ‘Nsenswe kwifunda bitupu, ino nkikabwanyapo nansha dimo kwenda kukesamba na bantu bonkiyukile.’ Ino pano, lelo kwitabijepo’mba “ludimi lwa kamāma” pano ‘lwelanga nsadi mu nsangaji’?​—Isaya 35:6.

¹⁴ Bayuda bapakala boba banyongolwelwe mu Babiloni, bādi na lwendo lulampe lwa kujokela mu yabo ntanda. Lelo i kika kikwatañene na kino mu kino kyetu kitatyi? Eyo, talai Isaya 35:8: “Musebo mukatampe ukekalako ne dishinda, ino dikenikwa bu-dishinda dya bu-ujila; wadisubi kakapitemopo.”

¹⁵ Tamba pa kitatyi kyobakutulwilwe mu bupika bwa kumushipiditu, basheleko ba mu bashingwe-māni, pamo ne tununu twa mikōko mikwabo, i balupuke mu Babiloni Mukatakata ne kutwela mu musebo mukatampe wa kyelekejo, dishinda ditōka dya bu-ujila ditwala ku paladisa wa kumushipiditu. Tuloñanga bukomo bwetu bonso mwanda wa kubwanya bisakibwa, tushale nyeke enka mu dino Dishinda dya Bu-ujila. Tompa kwibandaula bidi abe mwine. Ngikadilo yobe ne misoñanya yolameteko pano, lelo keidipo peūlu bininge kutabuka yowādi ulameteko powādi ukidi mu bya ntanda? Mwene pano uloñanga bukomo bobe bonso mwanda wa kukwatañanya milangwe yobe ne mwiendelejo obe na misoñanya ya Leza?​—Loma 8:​12, 13; Efisesa 4:​22-24.

¹⁶ Kadi, shi wendelele na kunangila nyeke mu dino Dishinda dya Bu-ujila, kukevwanapo moyo wa kutyina bantu beendeja pamo bwa banyema. Bine, mu ino ntanda ufwaninwe kudyumuka nyeke kutyina’mba bantu balwīso nansha banshikani bakemubokota, mu muneneno wa kyelekejo. Bavule badi na bukalabale bukomokomo mu kipwano kyabo na bakwabo pamo’nka na bwa banyema babudyani. I kishīle pakatampe umbukata mwa bantu ba Leza! Muno udi mu kifuko kisailwe lusao. Bine, bana benu bakristu ke babwanininepo mhm; kitatyi kimo, umo umbukata mwabo ukokeja kulonga kilubo nansha ku kulubila. Ino uyukile biyampe’mba bana benu kebasakengapo ku kusanshija ku kusaka nansha kukimba ku kusasamuna. (Mitōto 57:4; Ezekyele 22:25; Luka 20:​45-47; Bilongwa 20:29; 2 Kodinda 11:​19, 20; Ngalatea 5:15) Ino, bakutele mutyima, bakukwashanga; basakanga kwingidila nobe pamo.

¹⁷ Shi kepano, tubandaulei Isaya shapita 35 ne kuta mutyima ku muswelo ufikidila vese 1 ku 8 mu kino kyetu kitatyi. Mwene i kimweke patōka’mba ketudi kala basokole kyokya kyotukokeja kutela na bubinga bonso bu paladisa wa kumushipiditu? Inoko​—ke yabwaninine mhm. Ino i paladisa yabinebine, mwanda nka na mwikilombwela vese 2, tukokeja kala kumona’mo “ntumbo ya Yehova, būya butabuke bwa Leza wetu.” Lelo i kilupule kika? Vese 10 unena’mba: “Bakūlwe ba Yehova baketola, ne kwiya ku Ziona bāya bemba; ne tusepo twa nyeke ne nyeke tukekala pa mitwe yabo; bakamona nsangaji ne tusepo, ino njia ne imbinzo bikanyemako.” Bine, kulupuka kwetu mu mutōtelo wabubela ne kulamata kwetu ku mutōtelo wabine witabijibwe na Leza, i mwanda uleta nsangaji kashāa.

¹⁸ Kadi ino nsangaji itala pa mutōtelo wabine i kyendelela na kwilundilako, lelo ke amopo? Mwikalanga mumona bantu bapya balamuka ne kwāla miji mu bubinebine bwa Bible. Mwikalanga mumona bankasampe batama ne kwendelela bininge kumushipiditu pa kipwilo. Kudi bantu bavule babatyijibwa, umbukata mwabo mudi ne bamo boyukile bekalanga babatyijibwa. Lelo bino byonso ke bulujipo bufwaninwe kwituletela nsangaji, kwitupa nsangaji mivule dyalelo? Eyo, bine i kya nsangaji mikatampe pa kumona bakwabo belunga ku bwanapabo bwetu bwa kumushipiditu ne kusepelela mu ngikadilo ya mu ino paladisa ya kumushipiditu!

Kufikidila Kukwabo Kukaya Kumeso!

¹⁹ Twādi tuwabandaula kufikidila kubajinji kwa Isaya shapita 35 pa kujoka kwa Bayuda, ne kufikidila kwandi kwa kumushipiditu kukyendelela kufikija ne dyalelo. Ino, ke mfulopo yako mhm. Kukidi kukwabo kuvule. Kutalanga pa bukamoni bwa mu Bible butala pa kukajokejibwa kwa ngikadilo milumbuluke mu paladisa wabinebine pano pantanda.​—Mitōto 37:​10, 11; Kusokwelwa 21:​4, 5.

²⁰ Kekikokejapo kwikala kyendelemo kudi Yehova, kakokejapo kuleta nshintulwilo ya kyanga uno muswelo itala pa paladisa, mwanda wa kulombola enka kufikidila kwayo kwa kumushipiditu kete. Inoko kino kekishintululapo’mba kufikidila kwa bintu kwa kumushipiditu kekudipo na mvubu mikatampe. Nansha shi abakatulako paladisa yabinebine pano pantanda, kekikokejapo kuketuletela nsangaji shi tushikete mu ngikadilo milumbuluke ne na banyema basenswe ndoe, inoko tujokolokelwe na bantu ba ngikadilo ya munyanji kumushipiditu ne beendeja na bukalabale pamo bwa banyema ba muntanda. (Enzankanya na Tetusa 1:12.) Bine, ngikadilo ya kumushipiditu ye ifwaninwe kwikala pa kifuko kibajinji, mwanda ye ayo ya mvubu mikatampe kutabuka.

²¹ Inoko, Paladisa ikaya mu mafuku a kumeso, keikafudilangapo enka pa ngikadilo ya kumushipiditu yotudimo dyalelo ne yotukekalamo mu mafuku akaya kumeso. Tudi na buluji bulumbuluke bwa kutengela kufikidila kwa bukwa-ntala kwa bupolofeto pamo bwa buno budi mu Isaya shapita 35. Mwanda waka? Eyo, Isaya wātobele mu shapita 65 butobo butala pa “madiulu mapya ne ntanda mipya.” Mutumibwa Petelo nandi wāingidije kino kisonekwa kitatyi kyādi ushintulula myanda ikapita pa kupwa kwa kufikidila kwa difuku dya Yehova. (Isaya 65:​17, 18; 2 Petelo 3:​10-13) Petelo wādi ulombola’mba bintu byāshintulwile Isaya byādi bya kukekalako binebine pakukekalako kwa “ntanda impya.” Kutentekelapo ne myanda mikwabo yomuyukile kala​—kūbaka mobo ne kwikalamo; kudima madimi a mañanza ne kudya bipa byao; kusepelela umbula bwa kitatyi kilampe mu mingilo ya makasa obe; kumona mpumpi ne kana-kamukōko bashikete pamo; kadi kwisanshija kekukekalakopo kujokoloka ntanda yonso. Mu muneneno mukwabo, kukekalanga būmi bwaendaenda’tu, bantu bakashikatanga na mutyima-ntenke mu mobo abo, bidibwa bikekalanga bivule, mwingilo uleta nsangaji, ne ndoe umbukata mwa banyema ne pabukata bwa banyema ne bantu.

²² Lelo bino bintu bitala pa mafuku akaya kumeso kebikuletelepo nsangaji? Bine, bifwaninwe kwimuletela nsangaji mwanda ye mwetupangile Leza twikale uno muswelo. (Ngalwilo 2:​7-9) Shi kepano, lelo buno bupolofeto budi mu Isaya shapita 35 bushintululanga kika? Bushintulula’mba tudi na buluji bukwabo buvule bwa kwela nsadi pamwanda wa nsangaji. Mu ntanda mutuputupu ne panshi pōmu bikatōyanga buluba, ne kwitupa buluji bwa kusangala. Penepo bantu bonso ba meso malumbuluke atyumuna milēmba, ajimuka ne atōkoloka, inoko bakidi pano bampofu, bakamonanga. Balunda netu bakristu ba matwi majike, nansha boba bakomenwe kwivwana, bakevwananga senene. Bine kikekalanga kya nsangaji mikatampe pobakengidija matwi abo mwanda wa kwivwana Kinenwa kya Leza, kitatyi kyokikatangwa ne kushintululwa, ne kuteja mawi malumbuluke a mwiunyingila luvula mu mityi, tusepo twa bana, ne ñimbo milumbuluke ya tonyi!

²³ Kadi kishintulula’mba bilemafu, kubadilamo ne babela maulu, makasa ne bidyoma kulala, bisanso byonso bikapwanga. Kukekalanga kusengwa pa mutyima kukatampe kashāa! Kupwa, milungu ya mema ikakukanga mu ntanda yampikwa bumeni. Tukemvwananga mukapumina mema ne kukamona moakakukila milungu. Tukanañanga’mo ne kutenga biyombo ne mabungu ne mbuba. Ikekalanga bine Paladisa mijokejibwe. Lelo kekikekalangapo kya nsangaji kufwena pabwipi na bantambo nansha na banyema bakwabo ba budyani pampikwa moyo? Bine kekidipo nansha na mvubu mine kushintulula kamo ne kamo mobikekadila, mwanda umo ne umo umbukata mwetu kemufwatakanye kala mobikekadila.

²⁴ Isaya witulombola na kikulupiji kyonso’mba: “Bakūlwe ba Yehova baketola, ne kwiya ku Ziona bāya bemba; ne tusepo twa nyeke ne nyeke tukekala pa mitwe yabo.” Shi kepano, tukokeja kwitabija’mba bine tudi na buluji bwa kwela nsadi pamwanda wa nsangaji. Nsangaji ya pamwanda wa byobya byapwa kala kulongela Yehova bantu bandi mu paladisa yetu ya kumushipiditu ne ya pamwanda wa byobya byaketulongela bukwa-ntala mu Paladisa panopano ponka. Isaya ufudija na kwisambila padi boba badi na nsangaji​—ke batwe kadi​—amba: “Bakamona nsangaji ne tusepo, ino njia ne imbinzo bikanyemako.”​—Isaya 35:10.

[Bipangujo]

1. Mutōtelo wabine, wāingidije lupusa pa bantu muswelo’ka umbula bwa tutwa twa myaka?

2. Kutalulamo kufikidila kubajinji kwa Isaya shapita 35 pa Bayuda bājokele, i bāni dyalelo batalwa na kufikidila kwandi kukwabo?

3, 4. Ngikadilo yādi muswelo’ka kitatyi kyāfikidile Isaya shapita 34 mu kino kyetu kitatyi?

5. I kufikidila kwa muswelo’ka kudi na Isaya shapita 35 mu kino kyetu kitatyi?

6. Mwanda’ka tukokeja kunena’mba basheleko ba mu Isalela wa kumushipiditu bātwelele mu ngikadilo ya bupika bwa kumushipiditu?

7, 8. I kujokejibwa kwa muswelo’ka kwāfikīle basheleko ba mu kino kyetu kitatyi?

9. I muswelo’ka wāshilwile kutandabuka bintu pamo na bitelelwe mu Isaya 35:​1, 2, 5-7 mu kino kyetu kitatyi?

10, 11. (a) I muswelo’ka otengelwe na uno mwingilo mukatampe wisambilwepo mu Isaya 35:​5-7? (b) Wiivwene muswelo’ka pamwanda utala kuno kwalamuka?

12. (a) Mwanda’ka tukokeja kunena’mba kino ke kitatyipo kya bingelengele bya kubelulwa ku ngitu? (b) Kimfwa kya Tutu F. W. Franz kyālombwele muswelo’ka, muswelo ufikidila Isaya 35:5 mu kino kyetu kitatyi?

13. I kujokejibwa’ka nansha kwalamuka kwa ngikadilo kwatenwe na bantu ba Leza mu kino kyetu kitatyi?

14, 15. I muswelo’ka unangilanga bantu bavule mu “Dishinda dya Bu-ujila” mu kino kyetu kitatyi?

16. I byabuyabuya’ka byotukokeja kumona na kunangila mu Dishinda dya Bu-ujila?

17, 18. Paladisa udiko dyalelo mu buluji’ka, ne kino kidi na lupusa’ka potudi?

19. Isaya shapita 35 i mwitupe kikulupiji’ka?

20, 21. Mwanda’ka i kyendelemo ne i kikwatañane na Bisonekwa kunena’mba kukekalanga kufikidila kukwabo kwa Isaya shapita 35?

22, 23. I bintu’ka biketuletela nsangaji mu kufikidila kukaya kumeso kwa Isaya shapita 35?

24. Mwanda’ka tukokeja kwitabija binena Isaya 35:10?

[Kapango pa paje 15]

Kasō ka mu kilayi kya Raymond Street mu Brooklyn New York, kākutyilwemo bana betu basamba-babidi mu kweji 6, 1918 bādi batangidile mwingilo

[Kapango pa paje 16]

Nansha byakādipo ukimona biyampe mu myaka yandi ya kumfulo, mumweno wa bintu bya kumushipiditu wa Tutu Franz wādi nyeke na mushike

[Kapango pa paje 17]

Kutama kwa kumushipiditu ne kwilundilako bitupanga buluji bwa kwikala na nsangaji

Mwadi Mubekijingulula?

◻ I kufikidila’ka kwabubidi kwāfikidile Isaya shapita 35?

◻ Bingelengele bya kwalamuka byātobelwe na Isaya bikwatañene na mwanda’ka wa kumushipiditu?

◻ I muswelo’ka owātengelwe na kufikidila kwa buno bupolofeto?

◻ Mwanda’ka tukokeja kunena’mba Isaya shapita 35 witupanga kikulupiji kitala pa mafuku akaya kumeso?