Bakristu Bakizaji Mu Ntanda Mikalañane

“E po kitufwaninwe’mba, [“tutambule na kizaji,” “NW”] badi namino, amba twikale bakwabo bakwingila nabo mu byabinebine.”​—3 YOANO 8.

“MUNTU kadipo ne kintu kitabukile būya munshi mwa dyuba poso’nka kudya ne kutoma, ne kusangala; mwanda kyokya kikekalanga nandi mu mingilo yandi mafuku onso a būmi bwandi amupa Leza munshi mwa dyuba.” (Musapudi 8:​15) Na bino binenwa mukumbi wakala Muhebelu witulombola’mba Yehova Leza kasenswepo’nka bipangwa byandi, ke bantu kadi, bikale enka na katōkwe ne nsangaji, mhm, ino kadi utūdile’ko ne muswelo ya kwikala nabyo. Umbula bwa mānga ya muntu, kilokoloko kikalanga na bantu konso konso i kusaka kwisangaja ne kwikala na kitatyi kilumbuluke.

² Dyalelo tudi mu ntanda mudi bantu basenswe makayo, batele mutyima ku kukimbakimba enka nsangaji ne kwipwija mukose. Enka na mwēkitobele Bible, bantu bavule i ‘besanswe abo bene, . . . ne kusanswa byamazuwa pakatampe, Leza ko patyetye.’ (2 Temote 3:​1-4) Bine, kuno i kufutulula pakatampe mpango ya Yehova Leza. Wivwane kukimbakimba bitatyi bya nsangaji nansha kwisangaja kwikale ke kitungo kibajinji, nankyo kekukidipo katōkwe kabinebine, ne ‘byonso bikekala byabitupu ne kupanga luvula.’ (Musapudi 1:​14; 2:​11) Kino i kilupule kubulwa kwita mutyima ne mwino, bintu bileta musala mukatampe pano pantanda. (Nkindi 18:1) Bantu pano kebakikulupilepo umo ku mukwabo, besañunanga pamwanda wa lukoba, musaka, bitenta nansha bupeta.

³ Bintu byādi byakwikala muswelo mukwabo shi bantu bādi beula muswelo umwene Yehova bantu bakwabo​—na kanye, na buntu, ne na kizaji! Wēkilombwele patōkelela’mba lufungulo lwa nsangaji yabinebine kelwimaninepo pa kusaka kusangaja enka bilokoloko bya batwe bene, mhm. Ino, lufungulo i luno: “Dyese dyakupana ditabukile dyakupebwa.” (Bilongwa 20:35) Pa kunena’mba tumone nsangaji ne katōkwe kabinebine, tufwaninwe kutalula mikalo ne nkalañani umbukata mwetu. Kadi tufwaninwe kukwasha boba bengidila Yehova pamo netu. I kya mvubu mikatampe kuta mutyima ku ano madingi: “E po kitufwaninwe’mba, [tutambule na kizaji] badi namino, amba twikale bakwabo bakwingila nabo mu byabinebine.” (3 Yoano 8) Kulombola kizaji ku bantu bafwaninwe’kyo, mungya ngikadilo yetu, kiketuletela kamweno mu miswelo ibidi​—kidi na kamweno kudi mupāni ne kudi upēbwa. Shi kepano, le i bāni botufwaninwe ‘kutambula na kizaji’?

‘Kwatakanyai Bana-banshiye ne Bakaji ba Bafu’

⁴ Dyalelo bisaka bishikatije ne malubo adi mu nsangaji i bisakane. Kwilundilako kwa bantu belubula ne kwa kibalwa kya bana-bakaji babutula pakubulwa kusongwa, kujokoloka ntanda yonso, i byalamune muswelo mulumbuluke wa mwādi mwikadile bisaka pa kala. Omwanda, bantu bavule bāalamukile mu myaka ya kunyuma’i ke ba Tumoni twa Yehova, batambile mu bisaka bikalañane. I balubulwe nansha bekalañanye mu busongi bwabo, nansha badi mu bisaka bidi na mbutwile umo kete. Kadi, enka na mwēkilaile Yesu, bubinebine bwāfundije i bulete nkalañani mu bisaka bivule.​—Mateo 10:34-​37; Luka 12:51-​53.

⁵ I kintu kileta kyanga ku mutyima pa kumona bapya balamata pototo ku bubinebine, ne twibaseñanga pavule na uno mulao ukankamika wa Yesu: “I binebine byo nemunena’mba: Kepadipo, nansha umo, wakunshīla njibo, nansha bāna babo, bāna-balume ne bāna-bakaji, nansha bashandi ne inandi bene, nansha mukaji ne bāna, nansha madimi, pa mwanda wa amiwa ne pa myanda-miyampe. Aye kabulwepo kumona ponka pano katwa ka mōbo, ne ka bāna babo bāna-balume, ne katwa ka bāna babo bāna-bakaji, ne ka bainabo, ne ka bāna, ne katwa ka madimi, ne kupangwapangwa kudi ponka, ebiya myaka ya kukāya būmi bwa kulādila nyeke na nyeke.”​—Mako 10:29, 30.

⁶ Ino, bano ‘bana betu bana-balume ne bana-bakaji ne balolo ne betu bana,’ lelo i bāni? Kutala’nka kibalwa kikatampe kya bantu, bekalanga pavule katwa ne kupita, ku Njibo ya Bulopwe, kekukamupepo muntu ponka na ponka mulangwe wa kunena’mba bano i banabetu, balolo, nansha betu bana, mhm. Bandaulai uno mwanda: Mwanā-bwanga Yakoba wituvuluja’mba pakunena’mba mutōtelo wetu witabijibwe na Yehova, tufwaninwe “kukwasha banabanshiye ne bakaji ba bafu mu bufudilwe bwabo, ne kwilama biyampe ku bibi byonso bya ku byapanopantanda.” (Yakoba 1:​27, MB) Kino kishintulula’mba ketufwaninwepo kuleka mikadilo ya bwine-ntanda ya kusaka kwitatula mwanda wa lupeto luvule nansha pamwanda wa ngikadilo ya umbūmi milumbuluke, bitukankaje kulombola buyampe ku bano “banabanshiye ne bakaji ba bafu.” Ino tufwaninwe kulonga ditabula dibajinji na kwibalombola kipwano kyetu kya bu bana na bana ne kizaji kyetu.

⁷ Kulombola kizaji ku “banabanshiye ne bakaji ba bafu” kekishintululangapo’nka kwibakwasha na bintu bya kungitu byobakokeja kubulwa. Kwikala mu kisaka kidi na mbutwile umo nansha mu kipango mudi bantu ba mitōtelo mishile, kekishintululapo kwikala umbufudile mu myanda itala lupeto, mhm. Ino, bulunda bulumbuluke, kyanga kya mu kisaka, kusamba bulunda na bantu ba myaka mishileshile, ne kulongela pamo bintu bya kumushipiditu​—bino i bipindi bya bulēme bukatampe umbūmi. Omwanda, pakuvuluka’mba kintu kya mvubu, ke muswelopo wa kuteakanya bino bitatyi, ino i mushipiditu wa buswe ne būmo, bine kino kikakwasha nansha ke “banabanshiye ne bakaji ba bafu” bene kulombola kizaji ku balunda nabo bakristu.​—Enzankanya na 1 Balopwe 17:​8-​16.

Le Mudi na Beni Umbukata Mwenu?

⁸ Tudi mu kitatyi kiviluka bantu bavule bininge. Julunale umo (World Press Review) unena’mba: “Bantu midiyo 100 ne kupita kujokoloka ntanda yonso bashikete mu matanda a bweni, ne midiyo 23 ibavilulwe mu abo matanda pamwanda wa bikoleja.” Kipa kilupukile ku uno mwanda i kino, mu bifuko bivule, nakampata mu bibundi bikatampe, bipwilo bya bantu ba Yehova byādi bibundilwe pavule na bantu ba lukoba lumo nansha ba muzo umo, ino pano kemudi bantu ba mu bifuko bishileshile bya ntanda. Padi ye mokikadile mu kifuko kyodi’mo. Ino lelo, i muswelo’ka otukokeja kumona bano “bapya” nansha “beni” na mwibetyilanga bene ntanda, badi na ludimi, bibidiji, ne mwikadilo wa umbūmi mwishile na wetu?

⁹ Kunena mu kīpi, ketufwaninwepo kulemenenwa na milangwe ya kushikwa beni na kulanga’mba tufwaninwe kupita boba batambile mu ntanda mikwabo mu buyuki butala pa bubinebine nansha kwibatela’mba i ba mu ntanda ya bujentaila; kadi ketufwaninwe kulanga’mba bano beni abaiya kwitutyinya mu myanda itala pa muswelo wa kwingidija Njibo ya Bulopwe nansha ya kubungakena’mo. Mutumibwa Polo wādi ufwaninwe kuvuluja bakristu bamo-bamo Bayuda ba mu myaka katwa imbajinji, bādi na milangwe ya uno muswelo, amba nabubine kekwādipo muntu nansha umo wādi ufwaninwe kwimona bu mutabuke bakwabo; tukamonanga lupandilo pamwanda wa buntu bwa Leza. (Loma 3:​9-​12, 23, 24) Tufwaninwe kusepelela amba buntu bwa Leza buwafikila pano bantu bavule bādi bapela pakala kwivwana myanda miyampe. (1 Temote 2:4) I muswelo’ka otukokeja kulombola’mba buswe bwetu kobadi i bwabinebine?

¹⁰ Tukokeja kulonda uno musoñanya wa Polo: “Mwikale ne kwitambula bānwe bene na bene, monka mwemutambwidile Kidishitu ku ntumbo ya Leza.” (Loma 15:7) Byotuyukile’mba pavule bantu ba mu matanda makwabo nansha ba bifuko bikwabo bekalanga batalwa bibi, tufwaninwe kwibalombola kanye ne kwibata mutyima mungya bukomo bwetu bonso. Tufwaninwe kwibatambula umbukata mwetu, ne kwikala nabo ‘pamo bwa babutwilwe mwenu,’ ne ‘kwibasanswa mo twisanshilwe batwe bene.’ (Levi 19:34) Kino kekipēlapo kulonga, inoko tukekibwanya shi tuvuluke ano madingi: “Kemukiulai mwikadilo ne bibidiji bya ba panopantanda, enhe. Lekai Leza emwalamwinyinyine tu mu milangwe yenu yonso, penepa mukokeja kuyuka kyasaka’mba i kiyampe, kimusangaja, kadi’mba i kibwanyinyine.”​—Loma 12:​2, MB.

Mwiabilei na Bapandulwe’mo

¹¹ Umbukata mwa boba botufwaninwe kulēmeka nakampata ne kulombola kizaji, mudi bakristu batame ku mushipiditu bengila bikomo mwanda wa kwitukwasha kumushipiditu. Yehova wātudile mpangiko yapabula itala pa bapidishitu ne bene Levi mu Isalela ya kala. (Umbadilo 18:25-​29) Mu myaka katwa imbajinji, bakristu nabo bāikele kupebwa musoñanya wa kukwatakanya boba bebengidila mingilo yapabula. Nsekununi idi mu 3 Yoano 5-8 itulombola buswe bwādi umbukata bwa bakristu babajinji.

¹² Mutumibwa Yoano wādi ke mutame wātendele pakatampe kanye ne kizaji kyālombwele Ngaiusa ku banabetu batadi bendakana bātuminwe mwanda wa kupempula kipwilo. Bano banabetu​—kubadila’mo ne Demeteusa, bimweka bu i aye wākatudile uno mukanda wālembele Yoano​—abo bonso, bādi Ngaiusa kādipo wibayukile kadi wādi kebamwene nansha dimo. Ino, wēbatambwile na kizaji mwanda ‘bāendele mu Dijina dya Leza.’ Yoano wēkilombwele mu uno muswelo: “E po kitufwaninwe’mba, [tutambule na kizaji] badi namino, amba twikale bakwabo bakwingila nabo mu byabinebine.”​—3 Yoano 1, 7, 8.

¹³ Dyalelo, mu bulongolodi bwa Yehova, mudi bantu bavule baputumina bininge mu mwingilo wa kukwasha kisaka kyonso kya banabetu. Mu bano bantu, tutela batadi bendakana, bapityija kitatyi kyabo ne bukomo bwabo yenga ne yenga mu kukankamika bipwilo; ba mishonele, bashiya byabo bisaka ne balunda nabo mwanda wa kusapula mu matanda a bweni; banabetu bengidila ku Betele nansha mu mabilo a misambo; banabetu bakwisakila bengila mwanda wa kukwasha mu kwendelela kwa mwingilo wa busapudi kujokoloka ntanda yonso; ne boba balonga mwingilo wa bu pania, bapityija kipindi kikatampe kya kitatyi ne bukomo bwabo mu mwingilo wa budimi. Nabubine, bano bonso bengilanga bininge, ke mwanda po wa ntumbo nansha wa kamweno kampanda ka abo bene, mhm, ino i pamwanda wa buswe bwabo bwa bu bana na bana bwa bwine-kristu ne bwa kudi Yehova. Tufwaninwe kwibeula pamwanda wa kwipana kwabo na muya onso; ino kadi tufwaninwe ne ‘kwibatambula na kizaji.’

¹⁴ Mutumibwa Yoano wālombwele’mba tukekala “bakwabo bakwingila nabo mu byabinebine,” shi twikale ‘kutambula badi namino.’ Kushintulula kokunena’mba tukekala bakristu babine kutabuka. Mwanda mu bilongwa bya bwine-kristu mubadilwanga ne kulongela biyampe, balunda-netu mu lwitabijo. (Nkindi 3:​27, 28; 1 Yoano 3:​18) Kadi mudi mpalo ya muswelo mukwabo. Patambwilwe Yesu na Madia ne Mata mu yabo njibo, Mata wādi ufwila bamwanye bu mutambudi mulumbuluke, omwanda wādi kakambe na “mingilo mivule” ya kutekela Yesu. Ino Madia wālombwele kizaji kyandi mu muswelo mukwabo, “wadi kashikete padi Mfumwetu umvwana byobya byaadi ufundija,” ne Yesu wāmwanyinye’mba watōngele “kiyampe.” (Luka 10:38-​42, MB) Kwikala na misambo mu kyolwa ne kwishinta milangwe na boba ke bapityije myaka mivule mu mwingilo, kwikalanga pavule kitatyi kilumbuluke.​—Loma 1:​11, 12.

Mu Bitatyi Byapabula

¹⁵ Nansha bakristu byokebalondangapo bisela bya bantu nansha kulemeka mafuku makatampe ne mafetyi a ntanda, inoko kudi bitatyi byobekalanga badila pamo kisense. Kimfwa, Yesu wātenwe ku masobo a butundaile mu Kena ne wālongele’ko kyandi kingelengele kibajinji mwanda wa kuloeja kine kitatyi’kya. (Yoano 2:​1-​11) Ne dyalelo nadyo mo monka, bantu ba Yehova basangelanga pamo mu bitatyi byapabula bidingakene na bino, masobo ne mafetyi mafwaninwe, aletanga nsangaji. Ino, kifwaninwe kine i kika?

¹⁶ Kupityila ku kifundwa kyetu kya Bible, twibajingulule mwiendelejo mulumbuluke ufwaninwe kwikala nao bakristu, ne twiulondanga kitatyi kyonso. (Loma 13:12-​14; Ngalatea 5:​19-​21; Efisesa 5:​3-5) Kwibungila pamo mwanda wa kwisangaja mu masobo a butundaile nansha pamwanda wa buluji bukwabo, kekwitupengapo bwanapabo bwa kuleka kulonda mbila ya bwine-kristu nansha kulonga bintu byoketwādipo na kibidiji kya kwibilonga; kadi ketunenwepo kulonda bibidiji byonso bya mu ntanda mo tudi. Mwanda bivule bimanine pa nkulupilo ya bubela ya bipwilo nansha pa kabutyi-butyi, ne bintu bikwabo byakubulwa kukwatañana na mwiendelejo wa bwine-kristu.​—1 Petelo 4:​3, 4.

¹⁷ Shi tutange Yoano 2:​1-​11, tukajingulula’mba ādi masobo mateakanibwe senene kadi kwādi kibalwa kya bantu bavule. Inoko Yesu ne bandi bana-babwanga “baityilwe,” bēbendele; kebaēndelekopo pa kubulwa kwibendela, nansha bamo-bamo umbukata mwabo byobādi babutulwa na musoñañani. Kadi yukai’mba kwādi “mutangidiji” wa masobo a butundaile ne “bengidi” nandi, bādi baleta bulombodi pa bintu byakupa betyilwe ne byakulonga. Bino byonso bilombola’mba masobo ādi malongololwe senene ne āludikilwe. Nsekununi ifula na kunena’mba Yesu “wamwekeje ntumbo yandi” kupityila ku byālongele ku ano masobo. Lelo wādi wa kutonga kino kitatyi mwanda wa kulonga bino bintu shi ano masobo keādipo mateakanibwe senene? Nansha dimo.

¹⁸ Pano, kikekala namani ku bitatyi byapabula byotukokeja kuteakanya? Tufwaninwe kuvuluka’mba kitungo kya kutambula bakwabo na kizaji i kya kusaka “twikale bakwabo bakwingila nabo mu byabinebine.” Omwanda, ke kifwaninwepo enka kwiatela bitupu’mba i masobo a “ba Tumoni.” Kipangujo kyotufwaninwe kwiipangula i kino, lelo aletanga bukamoni pa mwiendelejo wetu ne pa nkulupilo yetu? Ketufwaninwepo kumona bino bitatyi pamo bwa mikenga ya kusaka kwiula mashinda a bya ntanda, na kwikuja mu “kilokoloko kya ngitu, ne kilokoloko kya meso, ne ntumbo ya kwitatula ya būmi.” (1 Yoano 2:​15, 16) Ino, bino bitatyi bifwaninwe kulombola mu muswelo mulumbuluke mwingilo wetu wa bu ba Tumoni twa Yehova, ne tufwaninwe kukulupila’mba byonso byotulonga biletelanga Yehova ntumbo ne kalēmo.​—Mateo 5:​16; 1 Kodinda 10:31-​33.

‘Ikalai na Kizaji Pakubulwa Miuningouningo’

¹⁹ Ngikadilo ya ntanda byoyenda yoneka ne bantu byobenda bekalañanya bininge, tufwaninwe kulonga buninge mwanda wa kukomeja bumo bwetu bwa buswe budi umbukata bwa bakristu babine. (Kolose 3:​14) Enka na mwētusoñanyinye Petelo, pa kufikila pa kino, tufwaninwe ‘kwisanswa batwe bene na bene.’ Kupwa, wābwejejeko na bishima bishikate’mba: “Ikalai na kizaji kya [kwitambula] bānwe bene ne bene kwakubulwa miuningouningo.” (1 Petelo 4:​7-9) Lelo tudi na mutyima wa kubadikila kutambula banabetu, kwielaela pamwanda wabo ne kwibakwasha? Nansha lelo twiuniñanga pa kufikilwa na beni? Shi twiuniñanga, nankyo twibudijanga nsangaji ne mpalo ya kusepelela itambanga ku kulongela bantu biyampe.​—Nkindi 3:​27; Bilongwa 20:35.

²⁰ Kwingidila pamo na balunda netu bakristu, kwikala na kanye ne na kizaji umo ku mukwabo, kuketuletela dyese dikatampe dyakubulwa mikalo. (Mateo 10:40-​42) Yehova wālaile ku bantu ba uno muswelo’mba “ukebapūtyila ne dipema dyandi. Ebiya kebakēvwanapo nzala dikwabo.” Kwikala mu dipema dya Yehova kishintulula kulamwa na Yehova ne kutambulwa nandi na kizaji kyonso. (Kusokwelwa 7:​15, 16; Isaya 25:6) Eyo, pano tutengele kukalelwa na Yehova nyeke ne nyeke.​—Mitōto 27:4; 61:​3, 4.

[Bipangujo]

1. I byabuntu’ka bilumbuluke bipelwe bantu na Umpangi?

2. (a) I muswelo’ka onene bantu mpango yēbatūdile’ko Yehova? (b) I kilupule kika?

3. I muswelo’ka otukokeja kumona nsangaji ne katōkwe kabinebine?

4. I kwalamuka kwa muswelo’ka kudi mu bisaka, ne mu bantu ba Yehova bine?

5. I kika kyānene Yesu kikokeja kwikala bu nsulo ya bukankamane ku boba badi mu bisaka bikalañane?

6. I muswelo’ka otukokeja kwikala ku “banabanshiye ne bakaji ba bafu” bu ‘bana babo, bana-balume ne bana-bakaji, bainabo, ne babo bana’?

7. (a) I kitungo’ka kine kyotufwaninwe kulombwela kizaji ku “bana banshiye ne bakaji ba kishala”? (b) I bāni bakwabo bakokeja kwipāna mu kulombola kizaji kya bwine-kristu?

8. I kwalamuka kwa muswelo’ka kudi mu bipwilo bya ba Tumoni twa Yehova?

9. I mu dikinga’ka motukokeja kuponena pa mwanda utala “bantu bashikete mu ntanda-bene” ne “beni” baya mu kipwilo kya bwine-kristu?

10. I muswelo’ka otukokeja kulombola nabubinebine’mba tudi na kizaji ku “beni” badi umbukata mwetu?

11, 12. I bulēme’ka bwalemekelwe bengidi ba Yehova (a) mu Isalela wa kala (b) mu myaka katwa imbajinji?

13. I bāni nakampata umbukata mwetu dyalelo bafwaninwe ‘kutambulwa na kizaji’?

14. (a) Mwanda’ka kulombola kizaji ku banabetu bakikōkeji kukokeja kwitukwasha twikale bu bakristu babinebine kutabuka? (b) Mwanda waka Yesu wānene’mba Madia ye wātongele “kiyampe”?

15. I bitatyi’ka byapabula bikokeja kwikala bu bya nsangaji ku bantu ba Yehova?

16. I buludiki’ka botudi nabo butala pa mwiendelejo mulumbuluke nansha ke mu bitatyi byapabula?

17. (a) I bintu’ka bilombola’mba masobo a butundaile bwa mu Kena ādi malongololwe senene ne kuludikwa mu muswelo mulumbuluke? (b) I kika kilombola’mba Yesu wāsepelele kino kitatyi?

18. I mwanda’ka otufwaninwe kubandaula na kusumininwa kukatampe mu masobo onso otuteakanya?

19. Mwanda waka tufwaninwe ‘kwikala na kizaji umo ku mukwabo pakubulwa miuningouningo’?

20. I dyese’ka ditutengele shi twipāne mu kulombola kizaji mu ino ntanda ya nkalañani?

[Kapango pa paje 29]

Tukokeja kulombola kizaji ku beni, ku banabanshiye, ku boba bengila mwingilo wa kitatyi kyonso, ne ku betyilwe kitatyi kya masobo

Ukokeja Kushintulula Namani?

◻ I kika kyoketufwaninwepo kupelula shi tusaka kumona nsangaji ne katōkwe kabinebine?

◻ “Banabanshiye ne bakaji ba bafu,” le i bāni ne i muswelo’ka otufwaninwe ‘kwibakwatakanya’?

◻ I muswelo’ka otufwaninwe kutala ‘bantu bavilukile mu yetu ntanda’ ne “beni” badi umbukata mwetu?

◻ I bāni bafwaninwe kutebwa mutyima nakampata dyalelo?

◻ Bitatyi byapabula bifwaninwe kulombola mushipiditu wa kizaji kyabinebine muswelo’ka?