Kibumbo kikatampe kingilanga mwingilo ukola

“Bamwingidilanga mwingilo ukola dyuba ne bufuku mu tempelo yandi.”​—KUSOKWELWA 7:15, NW.

MU 31 kweji 5, 1935, kwādi nsangaji mikatampe umbukata mwa bantu bāendele kukatanwa ku kitango kya ba Tumoni twa Yehova mu Washington, D.C. Ye ako kwajingulwilwe patōkelela musunsa umbajinji kibumbo kikatampe kya mu Kusokwelwa 7:​9 kukwatañana na bisonekwa bikwabo bya mu Bible ne kukwatañana na myanda yāshilwile kala kufikidila.

² Kubwipi kwa mayenga asamba kumeso, ku Kivulukilo kya Bidibwa bya Kukyolwa bya Mfumwetu mu bipwilo byonso bya ba Tumoni twa Yehova, kwatenwe bantu 10 681 (kubwipi kwa 1 pa 6) umbukata mwa bātenweko kādilepo mukāte ne kutoma mvinyu, ne bantu 3 688 umbukata mwabo bādi basapudi bakankamane ba Bulopwe bwa Leza. Mwanda’ka bēkakile kudya mukāte ne kutoma mvinyu bya kyelekejo? I pamwanda wa byobya byobafundile mu Bible, bājingulwile’mba Leza kebētyilepo mwanda wa kukekala na būmi momwa mūlu, ino bādi bakukasepelela mu bintu biteakanyibwe na Yehova na buswe mu muswelo mukwabo. Muneni umo ku kino kitango wāipangwile’mba: “Nalombe boba bonso badi na kikulupiji kya kwikala na būmi bwa nyeke pano pantanda bēmane,” i kika kyapityile? Tununu ne tununu twa bantu bāimene, ne bakupidilwa makasa kitatyi kilampe na boba bātenweko.

³ Byāivwene bonso batenwe ku kino kitango byebakunkile ku mutyima bendelele na mwingilo wabo. Bafikile ku kujingulula’mba pano, kumeso kwa mfulo ya ngikadila mikulu ino, ke enkapo tununu tutyetye, ino bantu bangibangi ibapebwe muswelo wa kunyemena mu kipombo kya Yehova mwanda wa bakalame būmi bwabo, na kikulupiji kya kukekala na būmi bwa nyeke mu ntanda ikekala ke paladisa. Uno o musapu usenga pa mutyima wasapwidilwe boba basenswe bubine! Ba Tumoni twa Yehova bāyukile’mba kukidi mwingilo mukatampe ufwaninwe kuvuijibwa​—mwingilo wa nsangaji. Myaka mivule kunyuma, John Booth, umo wa ba mu Kitango Kyendeji, wāvulukile’mba: “Ku kino kitango kwāsapwilwe bintu bivule bitusangaja bininge.”

⁴ Umbula bwa myaka yalondele’ko, kibalwa kya ba Tumoni twa Yehova kyelundileko mu muswelo utulumukwa. Nansha byobaikele kupangwapangwa bininge pa Divita dya Bubidi dya Ntanda-yonso, kibalwa kya ba Tumoni kyelundileko kubwipi kwa misunsa isatu umbula bwa myaka dikumi. Kibalwa kya basapudi 56 153 bādi basapula bukamoni ku bantu bonso mu 1935 kyelundileko, mu 1994 kwādi basapudi ba Bulopwe 4 700 000 mu matanda 230 ne kupita. Bavule ba mu bano basapudi bakulupile kukekala umbukata mwa boba bakapebwa na Yehova būmi bubwaninine pa ino ntanda ikekala ke paladisa. Pa kwibenzakanya na kaluombe katyetye, bine i kibumbo kikatampe. Kebanenangapo kukanwa bitupu’mba badi na lwitabijo inoko pakubulwa kwikilombola. (Yakoba 1:22; 2:​14-17) Abo bonso basapwilanga bakwabo myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza. Lelo wi umo wa mu kino kibumbo kya nsangaji? Kwikala Kamoni mukankamane i kiyukeno kya mvubu, ino kino kishintulula bivule.

“Bemene Kumeso kwa Lupona”

⁵ Mu kimonwa kyāpelwe mutumibwa Yoano, webamwene “bemene kumeso kwa lupona ne kumeso a kana ka mukoko.” (Kusokwelwa 7:9, MB) Kwimana kwabo kumeso kwa lupona lwa Leza, nka na mokitelelwe mu uno vese, kulombola’mba badi na kufwijako kukatampe kutala pa bubikadi bwa Yehova. Kino kishintulula bivule; kimfwa: (1) Betabije’mba Yehova ye udi na mbila kete ya kutongela bengidi bandi biyampe ne bibi. (Ngalwilo 2:​16, 17; Isaya 5:​20, 21) (2) Batejanga pebasapwilanga Yehova kupityila ku Kinenwa kyandi. (Kupituluka 6:​1-3; 2 Petelo 1:​19-21) (3) Betabijanga mvubu ya kukōkela boba bapelwe kiselwa na Yehova kya kwibalela. (1 Kodinda 11:3; Efisesa 5:​22, 23; 6:​1-3; Bahebelu 13:17) (4) Nansha byobadi bakubulwa kubwaninina, balonganga bukomo mwanda wa kwikala munshi mwa bwendeji bwa kiteokrasi, ke nakutakikwapo, mhm, i na kiswamutyima kyabo. (Nkindi 3:1; Yakoba 3:​17, 18) Bemēne kumeso kwa lupona mwanda wa kwingidila Yehova mwingilo ukola, ye aye obalemekanga pakatampe ne kumusanswa bininge. Pamwanda utala kino kibumbo kikatampe, “kwimana” kwabo kumeso kwa lupona kulombola kwitabijibwa kwabo na Yewa ushikete pa lupona. (Enzakanya na Kusokwelwa 6:​16, 17.) Kwitabijibwa kuno i kwimanine pa kika?

“Bavwele Bivwalwa Bitoka Too”

⁶ Shintulwilo ya mutumibwa Yoano ya byobya byāmwene inena’mba bantu ba kino kibumbo kikatampe “bavwele bivwalwa bitoka too.” Bino bivwalwa bitoka i kilomboji kya kutōka, ne bōloke bwabo kumeso a Yehova. I muswelo’ka obābwenye bino bisakibwa? Ketudi bajingulule kala mu kimonwa kya Yoano’mba bēmene “kumeso a Kana ka mukoko.” Betabije Yesu Kristu bu “Mwana-mukōko wa Leza wakushikuna bubi bwa panopantanda.” (Yoano 1:29) Yoano wāivwene umo wa mu bakulumpe’ba, yewa wādi pabwipi na lupona lwa Leza mu kimonwa ushintulula’mba: “Bakendele bivwalwa byabo ne kwibitokeja senene mu mashi a Kana ka mukoko. E kyo bekadile kumeso kwa lupona lwa Leza.” (Kusokwelwa 7:​14, 15, MB) Mu kyelekejo, ibakende bivwalwa byabo na kukulupila mu mashi a bukūdi a Kristu. Kebetabijepo bitupu bufundiji bwa Bible butala pa kinkūlwa. Kufwijako kwabo kutala pa kino kinkulwa kudi na lupusa lukatampe pa muswelo wa bumuntu bwa munda munda bwabo. (Loma 10:​9, 10) Kino kidi na lupusa lukatampe pa muswelo obengidija būmi bwabo. Na kwitabija, bepananga abo bene kudi Yehova na kwimanina pa kitapwa kya Kristu, balombolanga kuno kwipāna na kutokenyibwa mu mema, bine badi na mwiendelejo mukwatañane na kwipāna kwabo, ibetabijibwe na Leza. Ano i madyese malumbuluke bine​—afwaninwe kulamwa dyangi!​—2 Kodinda 5:​14, 15.

⁷ Na kuta mutyima wa buswe ku būmi bulumbuluke bwa kuladila nyeke ne nyeke bwa ba mu kibumbo kikatampe, bulongolodi bwa Yehova bwādi bukokela nyeke milangwe pa mwiendelejo ne mīkadilo ikokeja konakanya nansha kusubija bivwalwa bya kwibayukilapo, bakomenwe kukwatañana na ino shintulwilo idi mu Kusokwelwa 7:​9, 10. (1 Petelo 1:​15, 16) Pa kukokela milangwe pa byāsonekelwe dibajinji, Kiteba kya Mulami kya mu 1941 ne kunyuma, kyālombwele misunsa mivule’mba kikekala kilubo kikatampe kusapwila bakwabo, koku kadi twikujije mu bilongwa bya munyanji mu kitatyi kyoketudi mu mwingilo, kimfwa na kulonga busekese nansha makoji. (1 Tesalonika 4:3; Bahebelu 13:4) Ebiya mu 1947, kyalombwelwe patōka’mba misoñanya ya Yehova itala pa busongi ku bakristu, ifwaninwe kulondwa mu matanda onso; pakubulwa kubánga ku bisela bitabijibwe mu matanda meshileshile, boba bakyendelela kwikala na bakaji bavule, abo kebakokejapo kwikala ba Tumoni twa Yehova.​—Mateo 19:​4-6; Tetusa 1:​5, 6.

⁸ Mu 1973, ba Tumoni twa Yehova ba mu matanda onso balombwelwe’mba abo bonso bafwaninwe kwepuka bilongwa byonso bya disubi pamo bwa mfwanka, konso kobadi​—ke enkapo ku njibo ya Bulopwe nansha mu mwingilo wa busapudi kete, ino i ne mu mingilo ya busunga nansha mu bifuko bifyame ­mokebakokejapo kumonwa na bantu. (2 Kodinda 7:1) Mu 1987 ku kitango kya distrike kya ba Tumoni twa Yehova, bakristu bansongwanzele bātambwile madingi ebakankamika kulama mwimanino utōka tōo kumeso a Leza ne kwiepeja ne būmi bwa mapala abidi. (Mitoto 26:​1, 4) Pavule, Kiteba kya Mulami kyādyumwine bantu beepeje na myanda mishīleshīle ya mushipiditu wa bwine ntanda, balamate ku misoñanya ya “bwine-Leza butōka tō, bwa kubulwa kubipa kumeso a Leza Tata wetu,” kishintulula kwilama batwe bēne, “nansha kiko kīne mpika panopantanda.”​—Yakoba 1:27.

⁹ I boba badi na lwitabijo lwibatakika bekale na mwiendelejo wa umbūmi utōka ku ngitu ne kumushipiditu, ye abo bakendelela nyeke na “kwimana kumeso kwa lupona” bu bengidi ba Leza betabijibwe pa kupwa kwa kyamalwa kibūke. Bano ke bobapo bakwete bitupu ku būmi bwa bwine-kristu, ino i boba bōminine pototo na kikokeji.​—Efisesa 4:24.

“Bakwete ne Malala ku Makasa”

¹⁰ Kayukeno kakwabo ka kibumbo kikatampe, kukwatañana na mwekimwenine Yoano, i kano, bakwete “tukindu ku maboko abo.” Kino kishintulula kika? Eyo, tuno tukindu nansha malala āvulwije Yoano masobo a Bayuda a tabernakulo, masobo a nsangaji mikatampe a mu kalandadiye ka Bahebelu, ādi alongibwa kumfulo kwa mwangulo wa umbuyo. Kukwatañana na Mukanda-wabijila, malala ne mitabi ya mityi mikwabo, byādi bingidijibwa pa kubāka bitanda mwādi mushikata bene Isalela pa kitatyi kya ano masobo. (Levi 23:​39-40; Nehemia 8:​14-18) Kadi malala ādi asankijibwa na batōtyi ku tempelo pa kitatyi kya ñimbo ya mitendelo (Mitoto 113-118). Kusankija malala kwa kibumbo kikatampe kadi padi kwavulwije Yoano kitatyi kyānangile Yesu mu Yelusalema na kibumbo kya batōtyi basankija malala na nsangaji ne kwela lubila’mba: “Wadyese ne dyesepo, aye wiyanga mu dijina dya Yehova, Mulopwe mwine wa bene Isalela!” (Yoano 12:​12, 13) Shi kepano, kusankija kwa malala kulombola’mba kibumbo kikatampe kitumbijanga Bulopwe bwa Yehova ne Mulopwe wandi mushingwe-māni.

¹¹ Kibumbo kikatampe kilombolanga nsangaji ya muswelo umo mu mwingilo okingidila Yehova. Kino kekishintululapo amba kebatanwangapo na makambakano nansha’mba kebekalangapo na masusu ne kupepwa mutyima mhm. Ino nsangaji ilupukanga ku kwingidila Yehova ne ku kumusangaja, ibapanga muswelo wa kunekenya bino bintu. Pa kino, misionele umo wāingile na wandi mulume umbula bwa myaka 45 mu Guatemala wēsambile pa myanda mibajinji yobatenwe nayo, amba mingilo mikomokomo ne ñendo ya kyāka yaikele ke kibidiji kyetu mwanda wa kulonga bukomo bwa kufikija ku bibundi bya bene India musapu wa Bulopwe. Wāfudije binenwa byandi namino: “Kyādi kitatyi kimo kyotwaikele na nsangaji mikatampe umbumi bwetu.” Nansha byādi kemununu bininge ne kubelabela, mu bisonekwa byandi byamfulo byāsonekele mu kalane kandi ka myanda ya difuku ne difuku, mwādi bino binenwa: “Bwadi būmi buyampe kashā, bwa mpalo mikatampe.” Kujokoloka ntanda yonso, ba Tumoni twa Yehova badi na mwiivwanino wa muswelo umo mu mwingilo wabo.

“Mwingilo Ukola Dyuba ne Bufuku”

¹² Bano batōtyi bansangaji bengidilanga Yehova “mwingilo ukola dyuba ne bufuku mu tempelo yandi.” (Kusokwelwa 7:​15, NW) Kujokoloka ntanda yonso, ma miliyo a bantu i bepāne mu mwingilo ukola. Pobwilanga mu bibundi bimobimo pekalanga bantu kebalale, ino mu bibundi bikwabo wikalanga mwinya, ba Tumoni twa Yehova basapulanga kitatyi kyonso. Ntanda byoijokolokanga, dyuba ne bufuku bembanga mitendelo ya Yehova. (Mitōto 86:9) Ino mwingilo wa dyuba-ne-bufuku utelelwe mu Kusokwelwa 7:15 uno, ke enkapo mwingilo wa pa kasuku kete.

¹³ Bantu babundile kibumbo kikatampe bengilanga mwingilo ukola dyuba ne bufuku. Lelo kino kishintulula’mba byonso byobalonganga bebimonanga nka bu mwingilo ukola? Eyo, i kyabine’mba byonso byobalonga bebilonganga mwanda wa kutumbija Yehova. (1 Kodinda 10:31; Kolose 3:23) Ino kishima “mwingilo ukola” kingidijibwanga nka ku byobya bitala kutōta Leza. Kwipāna mu mwingilo “dyuba ne bufuku” kushintulula kwingila kitatyi ne kitatyi na kutakamana nansha shi kibasakila kwelelako bukomo bukatampe.​—Enzakanya na Yoshua 1:8; Luka 2:37; Bilongwa 20:31; 2 Tesalonika 3:8.

¹⁴ Shi kepano, mobengidilanga pa kifuko kya pano panshi kya tempelo mikatampe ya Yehova ya kumushipiditu, boba babundile kibumbo kikatampe balonganga bukomo bwa kutambila mu busapudi kitatyi ne kitatyi, baputuminanga mu mwingilo wa busapudi. Bavule bētungilanga kitungo kya kutambila mu busapudi ku yenga ne yenga. Bakwabo bengilanga bu ba pania balonso nansha bu ba pania bakwashi. Pavule, basapulanga na kininga mu mashinda ne mu ma mangazini lubanga bwē. Mwanda wa kukwasha bantu basangela musapu, ba Tumoni bamobamo bendejanga bifundwa bya Bible nansha ke ku ma nsaa a kukyolwa bininge. Basapulanga kitatyi byobakapotanga bintu, mu ñendo, pa bitatyi bya kudya, ne ku tele­fone.

¹⁵ Kutanwa ku kupwila kwa pa kipwilo i kimo kya mu mwingilo wetu ukola; i muswelo umo ne mwingilo wa lūbako ne wa kulongolola bifuko bilongelwapo bitango bya bwine Kristu. Ne bukomo botulonga mwanda wa kukankamika ne kukwasha ba tutu ne ba kaka ku mushipiditu ne ku ngitu mwanda wa bendelele kumeso mu mwingilo wa Yehova. Kutentekelapo ne mwingilo wa Komite yetu Itala Myanda ya Lupitalo. Mwingilo wa ku Betele mu miswelo mishīleshīle, pamo ne mwingilo wa kwisakila wingilwa pa bitatyi bya bitango byetu, bino byonso i mwingilo ukola. Bine, shi būmi bwetu bwimanine pa kipwano kyetu na Yehova, bukekala bwimanine enka pa mwingilo ukola. Na mwikinenena uno vese, bantu ba Yehova bengilanga “mwingilo ukola dyuba ne bufuku,” kabidi na kulonga namino, batananga’mo nsangaji mikatampe.​—Bilongwa 20:35; 1 Temote 1:11.

‘Ibatambe mu Mizo Yonso, mu Bisaka, mu Bantu, ne mu Ndimi’

¹⁶ Boba babundile kibumbo kikatampe ibatambe mu mizo yonso. Leza ke wa tondopo mhm, kabidi kinkūlwa kyālambwile Yesu Kristu i kya kamweno ku bantu bonso. Pājingulwile kibumbo kikatampe musunsa umbajinji kupityila ku Bisonekwa mu 1935, ba Tumoni twa Yehova bādi basapula mu matanda 115. Mu 1990, kukimba mikōko miswedibwe kwatandabwilwe misunsa ibidi ne kupita mu matanda mavule.​—Mako 13:10.

¹⁷ Mwanda wa kubungakanya bantu bakekala ke kibumbo kikatampe, ba Tumoni twa Yehova kebatelepo mutyima enka ku mizo, ino batele mityima ne ku bisaka ne ku bantu, ne ku ndimi. Mwanda wa kukwasha bano bantu, ba Tumoni balupulanga mikanda imanine pa Bible misonekwe mu ndimi 300 ne kupita. Kino kilomba kufundija mingilo ne kulupula bisumpi bya bālamuni babwino, kwibatudila ma ordinatele akokeja kwingidijibwa mwanda wa kwalamuna mu ino ndimi yonso, kupwa kwibitampa. Umbula bwa myaka itano yapityile’i, ndimi 36 inenwa na bantu 98 000 000, yebwenye ku mulongo wa majina a ndimi yalamunwa. Kadi, ba Tumoni basasaketanga kukapempula bano bantu pakasuku kabo mwanda wa kwibakwasha bayuke Kinenwa kya Leza.​—Mateo 28:​19, 20.

“Balupukile mu Kyamalwa Kikatampe”

¹⁸ Kitatyi kikalekelela bamwikeulu mvula ya bonakanyi isambilwepo mu Kusokwelwa 7:​1, ke enkapo “bapika ba Leza wetu” bashingwe-māni bakakingwa na buswe kete, ino Yehova ukakinganga ne kibumbo kikatampe kilungile pamo nabo mu mutōtelo wabine. Ka na mwekilombwedile mutumibwa Yoano, ba mu kibumbo kikatampe ‘bakalupukanga mu kyamalwa kikatampe’ na kunyongololwa. Bakēlanga byungwe bya kufwijako ne bya kutendela amba: “Kupanda i kwa kudi Leza wetu ushikete pa lupona, ne kwa kudi kāna-ka-mukōko”! Ebiya bengidi bakikokeji bonso ba Leza momwa mūlu bakelunganga ku mawi a kibumbo kikatampe ne kunena’mba: “Amena; katōkwe, ne ntumbo, ne ñeni, ne kufwijibwako, ne buleme, ne bukomo, ne bulobo, bīkale bya Leza wetu nyeke ne nyeke-ke. Amena.”​—Kusokwelwa 7:​10-14.

¹⁹ Kino kikekalanga bine kitatyi kya nsangaji! Bantu bonso bakekala na būmi bakekalanga ke bengidi ba Leza umo kete wabine! Nsangaji mikatampe mpata ikekala na bano bantu bonso ya kwingidila Yehova. Kukekalanga mingilo mivule ya kulonga​—mingilo ya nsangaji! Ntanda ikekalanga ke Paladisa. Tununu twa ma miliyo a bafu bakasangulwanga, ebiya bakafundijibwanga mashinda a Yehova. Kwikala’mo i madyese a nsangaji mikatampe kashā!

[Bipangujo]

1. I ditabula’ka dyafikilwepo mu 1935 ditala pa kwivwanija kulumbuluke kwa bintu bya kumushipiditu?

2. I kika kyālombwele’mba bantu bavule bājingulwile’mba kebetyilwepo na Leza mwanda wa kwenda mūlu?

3. Mwanda’ka kujingululwa kwa kibumbo kikatampe kwakunkile basapudi ku mutyima baputumine bininge mu mwingilo wa busapudi, ne ba Tumoni bēivwene muswelo’ka?

4. (a) I muswelo’ka ubungakanibwa kibumbo kikatampe tamba mu 1935? (b) Ba mu kibumbo kikatampe balombolanga muswelo’ka amba lwitabijo lwabo i lūmi?

5. ‘Kwimana kwa kibumbo kikatampe kumeso kwa lupona’ kishintulula kika?

6. (a) Kibumbo kikatampe ‘kivwele bivwalwa bitoka’ lelo kishintulula kika? (b) I muswelo’ka ufikile kibumbo kikatampe ku kutalwa bu bōloke kumeso a Yehova? (c) Kwitabija mu mashi amwangile Kristu kudi na lupusa pa būmi bwa ba mu kibumbo kikatampe muswelo’ka?

7, 8. Bulongolodi bwa Yehova bwākweshe kibumbo kikatampe muswelo’ka kilame bivwalwa byakyo ku biko?

9. I ba ani bakemana kumeso kwa lupona ne kwitabijibwa na Leza pa kupwa kwa kyamalwa kikatampe?

10. Malala āmwene Yoano mu makasa a kibumbo kikatampe ashintulula kika?

11. Mwanda’ka bengidi ba Leza badi na nsangaji mu kwingidila Yehova?

12. Nansha dyuba nansha ke bufuku, Yehova ujingululanga kika pano pantanda?

13. I muswelo’ka ushintulula Bisonekwa buluji bwa kwingila “dyuba ne bufuku”?

14. I kika kyotufwaninwe kulonga mwanda wa mwingilo wetu wa busapudi ukwatañane na shintulwilo ya “dyuba ne bufuku”?

15. Kutalula’mo mwingilo wa busapudi, i bipindi’ka bikwabo byotukokeja kubweja ku mwingilo wetu ukola?

16. I kika kilombola na bubinebine’mba kibumbo kikatampe ikitambe “mu mizo yonso”?

17. I kika kilongwanga mwanda wa kukwasha bantu ba ‘mu bisaka, ne ndimi’ yonso belunge ku kibumbo kikatampe?

18. (a) Kitatyi kikafikidila kyamalwa kikatampe, lelo i ba ani bakakingwa? (b) Lelo i misapu’ka ya nsangaji ikekalanga’ko?

19. I mu mwingilo’ka wa nsangaji ukaputumina’mo boba bakapanda?

[Bilembwa bya pa Bifwatulo]

Mwingilo wabo ukola wimanine pa kwingila kitatyi ne kitatyi, na bupyasakane ne kulonga bukomo bukatampe

Ukalondolola Namani?

◻ Myanda yāpityile mu 1935 yāikele na lupusa’ka pa mwingilo wa busapudi wa ba Tumoni twa Yehova?

◻ ‘Kwimana kwa kibumbo kikatampe kumeso kwa lupona’ lelo kishintulula kika?

◻ Kwitabija mashi a kāna-ka-mukōko kupananga lupusa pa muswelo otwingidija būmi bwetu muswelo’ka?

◻ Kusankija kwabo kwa malala, lelo kushintulula kika?

◻ Kibumbo kikatampe kingilanga mwingilo ukola dyuba ne bufuku muswelo’ka?